Tíminn - 21.04.1977, Page 9

Fimmtudagur 21. april 1977

9
Barnavina. ílagiö Sumar-
gjöf var stofnað árið 1924
og voru forgöngumenn
þess ýmsar konur og
skólamenn i Reykjavik.
Sjálf tiilagan um félags-
stofnunina var borin fram
af Steinunni H. Bjarnason
og Ingunni Lárusdóttur
en meðal helztu hvata-
manna var Steingrimur
Arason. Fyrstu stjórnina
skipuðu Steingrlmur,
Aðalbjörg Sigurðardóttir,
Steinunn Bjartmars.
Magnús Helgason og
Steindór Björnsson frá
Gröf. Steingrimur Arason
var formaður þess I
fjmmtán ár og sfðan tsak
Jónsson i önnur fimmtán
ár. Meðal annarra helztu
forystumanna Sumar-
gjafar á fyrri timum var
Arngrimur Kristjánsson,
sem sat I stjórninni I 29
ár.
Félagið tileinkaði sér
sérstakan barnadag sum-
ardaginn fyrsta, og áriö
1934 hóf það útgáfu
Barnadagblaösins, sem
var kynningar- og hvatn-
ingarrit þess.
Sumargjöf kom á fót
mörgum leikskólum og
dagheimilum og vann hið
mesta brautryðjenda-
starf.
Nú á sumardaginn
fyrsta 1977 birtir Timinn
grein, sem einn af forvlg-
ismönnum Sumargjafar
um langt skeiö, Jónas Jó-
steinsson kennari skrifaði
um leikskóia 1 Barna-
dagsblaðið árið 1955, þeg-
ar félagsskapurinn hafði
starfrækt sllka stofnun I
fimmtán ár.
Jónas Jósteinsson:
Nokkur
orð um
leikskóla
segja við, en ekki ég. Eins og
vikið var að I upphafi, uröu leik-
skólar fyrst til vegna atvinnu-
hátta mæöranna. Þróun þessi
fer ört vaxandi I dag. Þó veröur
aö telja leikskóla nútimans til
oröna vegna barnanna sjálfra,
en ekki aö þeir séu geymslu-
staöir, svo aö móöirin geti unniö
utan heimilis, þó aö þaö geti
veriö mjög mikilvægt ef allar
kringumstæöur eru athugaöar.
Veriö getur, aö ýmsum finnist
of mikiö gert fyrir börnin nú á
timum, þeim liöi jafnvel of vel.
Þau séu of mikiö undir eftirliti,
heimilin eigi að sjá um þetta allt
sjálf. Góð heimili eru lika kór
óna þjóðfélagsins og leikskól-
inn leitast við aö vinna meö
þeim aö uppeldi barnanna, gera
þaö enn betra og fjölþættara.
Þannig ættu uppeldisáhrifin aö
berast frá þessum stofnunum
viöar út I þjóöfélagiö, heldur en
til þeirra barna, sem sækja leik-
skólana.
Já, oft er sagt nú á timum, aö
nú sé öld barnanna. Satt er þaö,
aö þessi öld hefur mjög bætt
kjör þeirra á ýmsan hátt og
aukiö skilning á eöli þeirra og
þörfum. En við gætum spurt er
jafn auövelt að vera barn I dag
eins og fyrr á tið, t.d. hér I
Reykjavik? Svariö yröi kannski
bæöi já og nei, samkvæmt þvi,
sem aö framan greinir. Athug-
um þetta nánar. Nú er tækninn-
ar öld. Mörg tæki fást til hags-
bóta og blessunar fyrir heimilin
og þjóöfélagiö I heild. En þaö
eru lika ýmsir áhrifarikir þættir
sem herja á daglegt lif okkar
nú, en voru litt þekktir fyrir til-
tölulega fáum árum. Hér er
einkum átt viö kaupstaöina.
Sumir þessara þátta fela í sér
nokkra hættu einkum fyrir börn. |
Til marks um þetta vil ég nefna |
umferöarhættuna, kvikmyndir |
og útvarp. Það er svo margt nú, |
sem raskar ró og öryggi á heim-
ilum og I hugum margra, og
kemur þetta stundum harðast
niöur á börnunum. Viö þetta
bætist ófullkomið húsnæöi, sem
enn er til viöa, eftirspurn eftir
vinnuafli kvenna, margir hjóna-
skilnaðir, fjöldi einstæðra
mæöra og barátta kvenna fyrir
frelsi og jafnrétti á atvinnusviö-
inu. Viö þetta bætast oft erfið-
leikar I sambýli viö annaö fólk,
bæöi fulloröiö og börn. Þetta eru
nokkur rök fyrir þvi. aö þaö er
aö ýmsu leyti erfitt aö vera barn
I dag. Og af þvi leiöir aö börn
þurfa meiri umsjá er bæirnir
vaxa. Hér er þaö einmitt, sem
ég hugsa aö leikskólar og dag-
heimili hafi sinu mikla hlutverki
aö gegna. Eigi er eingöngu átt
viö þaö, aö móöirin geti unniö
innan húss eöa farið erinda 1
verzlanir, án þess aö hafa barn
sitt sér viö hönd, en þaö sést oft
hér I bæ, aö er næsta erfitt
feröalag margri móöur aö
ganga upp Bankastræti meö lit-
iö og þreytt barn I eftirdragi,
heldur er hitt enn meira um vert
aö leikskólinn i dag getur hjálp-
aö heimilinu til þess aö veita
barninu möguleika til leiks og
starfs viö sitt hæfi I félagi viö
jafnaldra sina á liku þroska-
stigi. Leikskólar þurfa gott og
rúmt athafnasvæöi. Æskilegt
væri aö elztu leikskólabörnin aö
minnsta kosti, gætu farið út fyr-
ir bæinn aö sumarlagi og hjalaö
og hoppaö um mó og mel, t.d.
einu sinni I viku, þá veöur er
gott.
Barnavinafélagiö Sumargjöf
hefur starfrækt leikskóla 15 siö-
astliöin ár. Nú eru um fimm
hundruð börn I leikskólum fé-
lagsins á aldrinum tveggja til
fimm ára.
Stjórn félagsins vill bera þá
ósk fram nú og jafnan, að stofn-
anir þessar megi bera gæfu til
þess aö þjóna þörfum samfé-
lagsins, efla félagslund og
þroska barnanna I þessum bæ
: og styöja andlega og likamlega
1 heilbrigöi þeirra, hvaö sem þaö
kostar.
Jónas Jósteinsson
Eftir iönbyltinguna var þaö
algengt aö mæöur ungra barna
ynnu I verksmiöjum. Þaö var
þvi þá þegar raunhæft og aö-
kallandi spursmál, hver ætti aö
sjá um börn þeirra á ungum
aldri.
A fyrri hluta nitjándu aldar
risu upp stofnanir til þess aö
leysa þetta vamdamál. Hinir
fyrstu leikskólar fyrir börn tóku
þvi til starfa vegna beinnar
þjóöfélagslegrar nauösynjar.
Friedrik Fröbel er talinn höf-
undur barnagaröanna (Kinder-
garten). Stofnun þessi skyldi
byggö á uppeldisfræöilegum
grundvelli.
Uppeldisfræöikenning Fröb-
els byggir á leikþörf barnsins.
Leikurinn er ekki eitthvað ó-
nytsamlegt er kemur i stað
vinnu. Leikurinn er starf barns-
ins, æösta form mannlegra at-
hafna á bernskualdrinum.
Leikskólinn er stofnun sem
starfar á sálfræðis- og uppeldis-
legum grundvelli, þar sem börn
á leikaldri dvelja 4-5 stundir á
dag undir leiösögn og hand-
leiöslu sérmenntaöra kvenna. 1
þessum stofnunum eiga börnin
aö geta svalaö ieik og starfsþörf
sinni. Þaö má þvi segja aö hlut-
verk leikskólans sé einkum tvi-
þætt, aö efla þroska barnsins og
leysa þjóöfélagsmál vegna
breyttra atvinnuhátta i þéttbýli.
Allir sem kunnugir eru þessum
málum, telja, aö i góöum leik-
skóla læri börn bezt listina aö
lifa saman i friöi og eindrægni.
Störfum leikskólans er á marg-
an hátt þann veg skipaö, aö
samvinna er óhjákvæmileg, all-
ir veröa aö vera meö, annars
veröur lífiö leitt. Góöur leikskóli
fóstrar engin „einkabörn”. í
leikskólanum læra þau öll aö
Börn á barnalelkvelH 1 Kópavogi.
Hér er málað og skréytt eins og hugurinn býður.