Fréttablaðið - 19.02.2006, Síða 22

[ ]
Í auknum mæli býðst starfs-
fólki íslenskra fyrirtækja að
haga vinnutíma sínum eftir
eigin óskum eða jafnvel vinna
heiman frá sér að hluta til eða
öllu leyti.
Hver kannast ekki við hina æva-
fornu staðalímynd um konuna sem
er heima með börnin og karlinn
sem vinnur myrkranna á milli?
Í dag þykir eitt og annað athuga-
vert við þetta fyrirkomulag og má
í raun segja að það hafi fallið um
sjálft sig þegar konur þustu út á
vinnumarkaðinn og sjá nú fjöl-
skyldum sínum farborða til jafns
við karlana. Jafnvægi heimilis og
vinnu fór úr skorðum og sá tími
sem foreldrar eyddu með börnum
sínum fór ört minnkandi. Nú er
komið að því að snúa vörn í sókn,
meðal annars með úrræðum á
borð við sveigjanlegan vinnutíma
og fjarvinnu.
Það liggur í augum uppi að
möguleikarnir eru mjög misjafn-
ir milli starfsstétta. Starfsmenn
í þekkingariðnaði búa við allt
aðra möguleika en húsasmiðir.
Að frumkvæði Evrópuráðs hefur
verið samþykktur rammasamn-
ingur um fjarvinnu sem aðilum
vinnumarkaðsins er uppálagt að
taka tillit til. Ragnar Árnason,
forstöðumaður vinnumarkaðs-
sviðs Samtaka atvinnulífsins,
segir samninginn meðal annars
ætlaðan til að starfsfólk geti farið
heim til sín á skikkanlegum tíma.
Sé eitthvað eftir megi vinna það
heiman frá seinna um kvöldið,
t.d. þegar börnin á heimilinu eru
farin að sofa. Viðmiðunin sé þó
enn venjuleg vinnuvika. „Fjar-
vinna getur líka farið þannig fram
að starfsmaður vinni starf sitt að
hluta til eða að öllu leyti heiman
frá sér að staðaldri. Þetta er vel
þekkt fyrirkomulag,“ segir Ragn-
ar og bætir við að nokkurs mis-
skilnings gæti um hvað geti talist
til fjarvinnu. „Þegar störf eða
stofnanir eru til dæmis fluttar á
milli landshluta eða jafnvel landa
er ekki um eiginlega fjarvinnu að
ræða, jafnvel þótt aðalstarfsstöð
fyrirtækisins sé annars staðar. Þá
er eingöngu um að ræða flutning
verkefna.“
Það hefur ekki bara ávinning
í för með sér fyrir starfsmenn
að vinna heima, heldur geta fyr-
irtæki sparað umtalsverðar fjár-
hæðir því ekki þarf dýrt skrif-
stofuhúsnæði undir starfsfólkið.
Hjá Íslenskri erfðagreiningu
er ekki lögð áhersla á fjarvinnu.
Þess í stað er boðið upp á sveigj-
anlegan vinnutíma þar sem því
verður viðkomið. „Hér er engin
stimpilklukka,“ segir Eiríkur Sig-
urðsson, kynningarstjóri Íslenskr-
ar erfðagreiningar. „Það er auð-
vitað mismunandi eftir störfum
hversu mikill sveigjanleikinn
getur verið. Starfsmenn við síma-
vörslu geta til dæmis ekki allir
verið fjarverandi í einu. Á hinn
bóginn er sama á hvaða tíma dags
líffræðilegar tilraunir eru gerðar.
Aðalatriðið er að fólk skili sinni
vinnu. Einstaka sinnum þarf að
vinna á kvöldin og um helgar en á
móti kemur þessi sveigjanleiki.“
Frá stofnun fyrirtækisins
hefur verið lögð áhersla á vellíð-
an starfsmanna og samkvæmt
starfsmannakönnun er mikil
ánægja með það hvernig komið
er til móts við starfsmenn hvað
varðar vinnutíma. „Starf okkar
byggir mikið á sköpunargleði og
áhuga starfsmanna. Því getur
skipt miklu að bjóða upp á þenn-
an möguleika. Reynslan sýnir
okkur reyndar að flestir vinna
sína vinnu milli klukkan átta og
hálfsex á daginn. Það er eðlilegt
og nauðsynlegt fyrir starfsfólkið
að hittast og bera sig saman og
flestir kjósa þennan tíma,“ segir
Eiríkur.
Í opinbera geiranum er líka
keppst við að ná auknu jafnvægi
milli vinnu og einkalífs. Í starfs-
mannastefnu Reykjavíkurborg-
ar er sérstaklega kveðið á um að
starfsmenn skuli fá notið sveigj-
anleika í starfi þar sem því verður
við komið. Einnig er lögð áhersla
á að karlar jafnt sem konur geti
minnkað við sig vinnu tímabundið
vegna fjölskylduaðstæðna, verið
heima hjá veikum börnum og
gegnt hlutastarfi þegar aðstæður
leyfa.
„Nýlega var gerð könnun hjá
starfsfólki í Ráðhúsi Reykjavíkur.
Þar kom fram að starfsmenn telja
sig njóta sveigjanlegs vinnutíma,“
segir Halldóra Gunnarsdóttir,
framkvæmdastjóri jafnréttis-
nefndar Reykjavíkurborgar.
„Borgin tók líka þátt í fjölþjóð-
legu verkefni sem fékk íslenska
heitið Hið gullna jafnvægi. Verk-
efnið miðaði að því að þróa starfs-
mannastefnu sem mætt gæti
óskum starfsmanna um betra
jafnvægi milli einkalífs og starfs
og þörf fyrirtækjanna sjálfra
fyrir betri nýtingu á mannauðn-
um. Verkefninu lauk um áramót-
in og nú er verið að vinna úr nið-
urstöðunum,“ segir Halldóra að
lokum.
Sveigjanlegur vinnutími gefur starfsmönn-
um ákveðið frelsi til að haga vinnudegi eftir
þörfum.
Fjarvinna getur gert starfsmönnum kleift að eyða tíma með fjölskyldunni, jafnvel þótt þeir
séu í vinnunni. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY IMAGES/NORDICPHOTOS
Sveigjanlegur vinnutími
í nútímasamfélagi
Hjá deCode er sveigjanlegur vinnutími. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Fyrsta mjaltahringekja
landsins var tekin í notkun á
Hrafnagili í Eyjafjarðarsveit
nýlega.
Bændur eins og aðrir tileinka sér
stöðugt nýja tækni til að létta sér
störfin og auka hagræðinguna.
Fyrir skömmu var nýr mjaltabún-
aður tekinn í notkun á Hrafnagili í
Eyjafirði. Það er mjaltahringekja
og með henni er hægt að mjólka
hvorki meira né minna en 30 kýr
í einu. Á Hrafnagili eru 160 kýr og
þar af eru 130 mjólkandi. Mjaltirn-
ar taka nú ekki nema eina og hálfa
til tvær klukkustundir í senn og
eru bændurnir, þeir Grettir og Jón
Elfar Hjörleifssynir hæstánægðir
með búnaðinn.
Af vefnum www.bondi.is
Ný tækni flýtir
fyrir mjöltum
Nú tekur aðeins eina og hálfa til tvær
klukkustundir að mjólka 130 kýr.
Sumarvinna er ungu íslensku fólki mikilvæg. Þeir sem vilja fá góða vinnu í
sumar ættu að fara að huga að því að sækja um hvað úr hverju.
Nýjasta hefti af Harvard Bus-
iness Review er helgað þeim
ferlum sem verða við daglega
ákvarðanatöku og hvernig
stjórnendur ættu að vera
óhræddir við að beita innsæi
sínu við ákvarðanatöku.
Í nýjasta hefti af Harvard Bus-
iness Rewiew er tekið á ýmsum
málum tengdum ákvarðanatöku. Í
einni grein blaðsins var sérstak-
lega rætt um innsæi í ákvarðana-
töku.
Þegar ákvörðun er tekin er
hægt að byggja hana ýmist á inn-
sæi eða á rökhyggju og stundum
er ekki augljóst á hvoru hún er
byggð. Kenningar Malcolms Glad-
wells hafa verið vinsælar á þess-
ari öld en hann heldur því fram
að skyndiákvarðanir byggðar á
innsæi geti oft á tíðum verið betri
en þær ákvarðanir sem hafa lengi
verið til skoðunar og hver mögu-
leiki um afleiðingu hefur verið
rannsakaður til hlítar.
Innsæið er því nýja stefnan sem
stjórnendur eru að taka í ákvarð-
anatöku og þar með er horfið frá
kenningum um rökhyggju, smá-
skrefakenningum eða þeirri heim-
spekilegu aðferð að leyfa hlut-
unum að gerast eins og þeim var
ætlað að gerast.
En þegar innsæið ræður för við
ákvarðanatöku þá geta ákvarðanir
oft verið andstæðar því sem skyn-
semin segir okkur. Ákvarðanir
teknar af innsæi eru oftar en ekki
teknar undir tímapressu þegar
ekki gefst tími til að vega og meta
alla fleti málsins eða til að sýna þá
skynsemi að rannsaka málið ofan
í kjölinn. Góðir stjórnendur líta
aldrei framhjá upplýsingum sem
geta gagnast þeim við ákvörðunar-
töku en stjórnendur eru nú betur í
stakk búnir til að reiða sig á inn-
sæið og eðlishvötina. Rannsóknir
hafa sýnt að innsæið geti auðveld-
lega skilað bestu útkomunni og því
ættu hvorki stjórnendur né undir-
menn að vera hræddir við að láta
innsæið ráða för.
Þeim sem vilja lesa greinarnar
í heild sinni er bent á http://har-
vardbusinessonline.hbsp.harvard.
edu eða á www.vr.is þar sem finna
má ýmsa útdrætti úr blaðinu.
Innsæi leiðir til
betri ákvarðana
Sveitarfélög geta nú hækkað
laun starfsmanna sinna um-
fram gildandi kjarasamninga.
Sveitarfélögin í landinu hafa feng-
ið leyfi launanefndar sinnar til að
hækka laun félagsmanna innan
Alþýðusambands Íslands, Banda-
lags starfsmanna ríkis og bæja
sem samið hafa um starfsmat, sem
og þeirra sem eru í Félagi leik-
skólakennara. Samkvæmt heim-
ildinni geta sveitarfélögin ákveð-
ið tímabundnar launahækkanir,
ýmist í formi þess að flýta þegar
umsömdum hækkunum, bæta við
launaflokkahækkunum eða með
mánaðarlegum eingreiðslum.
Heimildin til hækkunar launa
leikskólakennara gildir til loka
september 2006 en hinna sem eru
í ASÍ eða BSRB til loka samnings-
tímabilsins 30. nóvember 2008. Ef
sveitarfélögin ákveða að nýta sér
þessa heimild mun það fela í sér
sérstaka hækkun lægstu launa.
Heimild: www.asi.is
Launahækkanir
framundan
Stjórnendur eru nú farnir að beita inn-
sæinu meira við ákvarðanatöku en áður
hefur verið gert. Rannsóknir sýna að inn-
sæis-ákvarðanir séu oft betri á en þær sem
teknar eru að vel hugsuðu máli.
FRÉTTABLAÐIÐ/TEITUR
Leikskólastarfsmenn á lægstu launum geta
átt von á hækkun.