Tíminn - 26.10.1977, Qupperneq 11

Miðvikudagur 26. október 1977
Miðvikudagur 26. október 1977
Fé rekið til fyrstu Undirfellsréttar i Vatnsdal haustiö 1977. llálfum mánuöi áður hafði það fé veriö réttað, sem komið var niður að afréttargirðingu. Myndir: Jónas Jónsson.
Vonast til að takast
megi að nýta afréttar-
lönd á heppi-
legan hátt
— rætt við dr. Ólaf Dýrmundsson
r. ólafur Dýrmundsson, land-
i'tingarráðunautur Búnaðarfé-
gs tslands.
Hjá Búnaðarfélagi Islands er
nú tekinn til starfa landnýt-
ingarráðunautur. Starfiö er
nýtt, en ólafur Dýrmundsson
tók við þvi 1. júli slöastliöinn. 1
landgræðsluáætlun frá 1974 var
lagt til að maður væri fenginn til
starfsins, sem einkum er fólgiö i
að leggja á ráöin meö forráöa-
mönnum fjallskilamála- og
gróöurverndarnefnda um skyn-
samlega meöferð og nýtingu
beitilanda. Landnýtingarráöu-
nautur á aö hafa samvinnu viö
þá aöila sem fjalla um land-
græöslu og gróöurnýtingu. Tlm-
innræddi viö Ólaf um ýmis mál-
efni sem snerta starf hans.
ólafur hefur lagt áherzlu á aö
kynnast nýtingu afrétta og hann
sagði aö viöa heföu bændur gert
ráðstafanir til aö létta beitará-
lagiö á afréttum. A mörg afrétt-
arlönd er bannaö aö reka hross
og slikar aögeröir hafa bændur
tekiö upp hjá sjálfum sér. Slikt
bann tiökaöist viöa I Borgar-
firöi, i landnámi Ingólfs og einn-
ig eru hömlur á upprekstri
hrossa á afrétti á Suöurlandi.
Þessar ráöstafanir geta haft
mikil áhrif þvi talið er aö hvert
hross biti á viö sex ær. 1 mörg-
um tilvikum er höfö stjórn á þvi,
hvenær bændur reka á afrétt,
og leitast viö aö haga upprekstr-
inum eftir árferöi. Meö þessu
móti er beitartiminn styttur aö
vorinu. Einnig er göngum og
réttum oft flýtt til aö stytta
beitartimann á haustin. A
nokkrum afréttum I Húnavatns-
sýslum hefur á annan tug ára
tiökast aö fé, sem komiö er niö-
ur aö afréttargiröingum, er rek-
iö niöuru.þ.b. tveim vikum fyrir
réttir. Þetta er einnig fariö aö
gera á nokkrum öörum afrétt-
um.
Landgræösluna á nær öllu af-
réttarlandi á Suöurlandi.
Ólafur sagöi, aö afréttarlönd-
in væru afar mikils viröi til
sumarbeitar, og beitartilraunir
hafa sýnt aö afréttirnir eru þaö
land,sem sauöfénu hentar best á
sumrin. Reyna þarf þvi aö nýta
þetta land á sem skynsamleg-
astan hátt. Mál, sem varöa nýt-
ingu lands og afuröasemi sauö-
fjár eru i eöli sinu flókin. 1 sauö-
fjárrækt þarf aö leggja áherslu
á aö auka frjósemi til aö fá sem
mestar afuröir eftir hverja
vetrarfóðraöa kind. Margir
bændur hafa þegar náö gdöum
árangri og viöa er enn hægt aö
bæta afuröasemina, meö kyn-
bótum og góöri fóörun. Aö visu
hefur aukin frjósemi i för meö
sér aukna vinnu á sauöburöi en
léttir á landinu miöaö viö sama
framleiöslumagn.
Oft hefur veriö rætt um aö á-
kveöa þurfi hve margt fé hver
bóndi megihafa á sameiginlegu
beitilandi.þ.e.a.s.aö gripaþurfi
til í tölu, en Ólafur sagöi, aö i
nokkrum tilvikum séu bændur
farnir aö taka tillit til ábendinga
um hámarksfjölda fjár og beita
mætti ýmsum aögeröum áöur
en fariö væri aö koma á itölu.
Hún er i raun lokaúrræði.
Mikil breyting hefur orðiö á
búskaparháttum meö tilliti til
beitar og nýtingar á láglendi.
Mikið hefur veriö ræktaö af
landi ætluöu til heyskapar, en
einnig til beitar vor og haust.
Othaga hefur þá um leiö veriö
hlift viö vor- og haustbeitinni
Vetrarbeitsauöfjárer nú viöast
hvar m jög litiö stunduö og sauö-
fé mikiö fóöraö inni, en um leið
minnkar beitarálagiö á heima-
landi, og mestu munar á skóg-
lendi. Fé snertir trjágróöur litiö
á sumrin, en bitur fyrst og
fremst grös. Helztu vandamál I
sumum heimahögum eru nú að
menn beiti hrossum of harka-
lega á litilhólf, sem veldur óhóf-
lega mikluálagi á gróöri, a.m.k.
þar sem land er viökvæmt fyrir
miklum ágangi.
Viöa er nú mikiö gróöurlendi I
heimahögum, sem er illa nýtt,
t.d. mýrlendi, og æskilegt væri
að nýta það betur hvort heldur
væri fyrir sauðfé eöa holdanaut.
Agæt hrossabeit er oft á lág-
lendissvæöum, og flestra álit er,
aö þar sem hross keppa við
sauöfé um beitiland á afrétti
ættu hrossin að vikja enda skila
þau mun minni afuröum.
Þegar ólafur var inntur eftir
athugunum á landinu á þessu
hausti sagðist hann hafa fariö
viða um á Suðvesturlandi, I
Gullbringu- og Kjosarsýslu og
nokkra hreppa i Arnessýslu og
viöar á Suöurlandi, auk svæöa i
Húnavatnssýslum. ólafur sagöi
aö sér virtist ástand gróöurs
fremur gott enda sumarið hag-
stætt gróöri.
Ólafur athugaöi gróöur i land-
námi Ingólfs i haust, en frá ár-
inu 1965, þegar fé var flest eftir
fjárskiptin til ársins 1977 hefur
sauöfé á þessu svæöi fækkaö um
24%. Hrossafjöldinn hefur á
sama tima meir en tvöfaldast.
Hrossin eru þó ekki rekin á af-
rétti heldur höfö i giröingum á
láglendi. Astand gróöurs viröist
iflestum tilvikum ágættá þessu
svæöi og fara batnandi. Mestu
munar um aö sveitarfélögin á
svæöinu bönnuöu upprekstur
hrossa. Ef hross eru ekki rekin á
afrétti munar ekki aöeins um
minnkun beitarálags heldur
tollir sauöfé betur í högunum
þvi þaö stöövast ekki á svæöum
þar sem margt er hrossa.
NU er unnið aö vlötækum
beitarrannsóknum meö styrk
frá Þróunarsjóöi S.Þ. og mikils
vænzt af þessum rannsóknum.
Enn þyrfti þó aö rannsaka fjöl-
marga þætti gróöurnýtingar og
landverndar. Væntanl. veröur
hægt aö nýta upplýsingar úr
þessum tilraunum viö leiöbein-
ingastarf I framtiöinni.
Ólafur sagöi aö lokum aö
flestir bændur sýndu grööur-
verndarmálum mikinn skilning,
eins og hann heföi nefnt dæmi
um. Þess ber aö geta aö i öllum
sýslum landsins eru starfandi
gróðurverndarnefndir og er
. meirihluti nefndarmanna bænd-
ur og kvaöst ólafur þegar hafa
haft samband viö nokkra
þeirra. 1 ljósi þeirra viöræðna
og ýmissa athugana væri hægt
aö vera vongóöur um aö takast
mætti aö nýta afréttarlönd sem
og önnur beitilönd á sem heppi-
legastan hátt i framtiðinni.
— SKJ

¥ *
Rætt við Ingvar Þorleifsson i Sólheimum um beitilönd og vænleika fjárins I Auðkúlurétt i haust,
en hann á sæti i gróðurverndarnefnd Austur-Húnavatnssýslu. Myndir: Jónas Jónsson.
Safnið af Haukagiisheiði við Undirfellsrétt f Vatnsdal.
Fé I beitartilraun á Auðkúluheiði en tilraun þessi hefur nú staðið i þrjú ár. Ef af fyrirhugaðri
Blönduvirkjun verður fer mikið land á þessu svæði undir vatn. Myndir: Jónas Jónsson.
Þar, sem beitarálag er mikiö,
hafa allmörg upprekstrarfélög
látiö bera á ákveöin svæöi á af-
réttarlandinu, en Landgræösla
rikisins hefur séö um dreifingu
úr flugvélum. Þessum aögerö-
um hafa bændur sjálfir hrint I
framkvæmd i samvinnu við
IMÍIIÍI'Í'
11
Vandamál
gisti- og
veitinga
húsaeig-
enda rædd
SKJ-Rvik — Aðalfundur Sam-
bands veitinga- og gistihúsaeig-
enda var haldinn að Hótel Höfn,
Hornafiröi, dagana 2. — 4. októ-
ber. Fundurinn var fjölsóttur og
Halldór E. Sigurösson samgöngu-
málaráöherra sótti fundinn með-
al annarra. Á fundinum var kjör-
inn nýr fcrmaöur félagsins, en
Bjarni I. Árnason formaður
Sambands veitinga- og gistihús-
eigenda.
fráfarandi formaöur, Þorvaldur
Guðmundsson, gaf ekki kost á sér
til endurkjörs. I hans staö var
kjörinn Bjarni I. Arnason, Brauö-
bæ.
A aöalfundinum voru rædd ým-
is vandamál, sem há veitinga- og
gistihúsarekstri á tslandi. Fram
kom, aö lán úr Feröamálasjóöi,
sem er stofnlánasjóöur þessarar
atvinnugreinar, eru meö slfkum
kjörum, aö engin hliöstæöa finnst
innan atvinnulifsins. Einkum
bitnar þetta hart á gistihúsum úti
á landi, en ljóst er aö þau geta
staðið undir eigin rekstri, en ekki
stofnkostnaöi meö fullri visitölu.
Sömuleiöis eru flestar rekstrar-
vörur, svo og vélar og áhöld til
veitingarekstUKS hátollavara.
Einnig var rætt um nauösyn
breytinga á reglum og lögum um
rekstur veitingahúsa, og að rikis-
rekin hótel og veitingahús veiti
hótelum i einkaeign haröa sam-
keppni og komi i veg fyrir eöli-
lega þróun i þessari grein feröa-
mála.

Lady sófasettið
Vegna hagstæðra innkaupa og aukinnar hagræðingar
í framleiðslu, getum við nú
boðið þessi vinsælu sófasett
og sófaborð á
neðangreindu verði:
Sófasett meö dralon áklæði kr. 225.000
Skammel meödralonáklæði kr. 28.000
Sófaborö 70x140 cm frá kr. 55.000
Hornborö 70x70 frá kr. 40.000
Getum boöið úrval af öðrum áklæðum.
Hringið eða skrifið eftir áklæðapruf-
um.
Eigum einnig fjölmargar gerðir af
sófaborðum úr mismunandi viðar-
tegundum og með ýmsum gerðum af
plötum, svo sem: Eir, marmara,
keramik o.fl. o.fl.
Fæst einnig sem hornsófi á tilsvarandi
verði.
HUSCiQG
\ SIÐUMÚLA 30 - SÍMI: 86822
aa Eaá tagj Sæá fegt fagt bffd