Tíminn - 20.11.1977, Síða 4

4
Sunnudagur 20. nóvember 1977
TÍMAMÓT 1ISLA
þTRIDON
r þurrkur
æst á öllum
Tridon þurrkurnar hafa þegar sannað
yfirburði sína við erfið skilyrði. Lítum á
staðreyndir.
TRIDON hefur frábæra hreinsivirkni.
TRIDON hrindir frá sér snjó.
TRIDON er úr svörtu plasti.
TRIDON endurkastar ekki Ijósi.
TRIDON er ódýr.
TRIDON er einföld í ásetningu.
TRIDON er auðveld í viðhaldi.
TRIDON hentar öllum bílum.
TRIDON þolir— 40° C og + 145°C hita.
Trídon þurrkur-
tímabær tækninýjung
nsínstöðvum
— Áfangaskil 1 sögu
fiskveiða við ísland
Svona var eltingarleikurinn á hafinu. Hér geysist Lincoln I áttiná aö
varðskipinu Ægi.
Að réttri viku liðinni, mánu-
daginn 28. nóvember næst kom-
andi, munu seinustu þýzku tog-
ararnir hverfa af Islandsmið-
um. Bretar voru áður farnir,
eins og flestum mun I fersku
minni, og verður þá einungis
fátt útlendra fiskiskipa eftir á
miðum hér við land.
Það er svo merkur sögulegur
atburður, þegar þessar tvær
stórþjóðir, Bretar og Þjóð-
verjar.yfirgefa fiskimið Islend-
inga, eftir að hafa skarkað þar
öldum saman, að ekki er úr vegi
að minnast þess með þvi að lita
um öxl sér og renna huganum
aftur i timann eina örskots-
stund.
Þeir sigruðu úthafið
Varla mun það ofmælt, sem
sagt hefur verið, að fundur Is-
lands og landnám hér, sé eitt af
undrum mannkynssögunnar. Að
visu sýnist mannkindinni i blóð
borið að leita út á yztu jaðra
hnattarins, byggja sér bústað og
hreiðra um sig, hvar sem tá-
festu er að finna og einhver von
erum að geta dregið fram lífið,
— likt og jurtirnar, sem hafa
lært að aðlagast hinum ólfkleg-
ustu skilyrðum, — en mikla út-
þrá hlýtur samt aö hafa þurft til
þess að leggja á Islandshaf með
allt sitt, lifandi og dautt, það er
unnt var að flytja á þeim far-
kostum, sem vikingaaldarmenn
áttu yfir aö ráða. Areiðanlega
hafa Ægi lika verið færðar
miklar fórnir i þeim leik, mörg
skip „týndusti hafi”, en hér fór
eins og jafnan, bæði áður og sið-
ar, að tegundin sigrar, þótt ein-
staklingurinn tapi. Vikingamir
sigruðu Islandshaf, námu hér
land og stofnuðu nýtt þjóðfélag,
og: ..Landnámi Islands fylgdu i
árdaga fyrstu reglubundnu út-
hafssiglingarnar i veröldu, en
um 1400 hófst nýr áfangi i sögu
íslandshafs”. segir Björn Þor-
steinsson prófessor i hinni
ágætu bók sinni Tiu þorskastrið.
Þessi „nýi áfangi I sögu Is-
landshafs” er sá, að upp úr
aldamótunum 1400 (1408 eða
1409), taka enskir fiskimenn að
sækja á Islandsmið, — og hafa
haldið þvi áfram allt fram á sið-
ustuár. Fiskimiðin voru auðug,
og öld fram af öld mokuðu út-
Oft höfðu Islenzk biöð frá tiöindum að segja á meðan þorskastrlöin
stóðu yfir. Þannig leit forsiða Timans út 3. september 1958, — fyrir
rúmum nitján árum.
lendingar upp matnum við
strendur Islands, fyrir augun-
um á skipalausri, veiðarfæra-
lausri og hundraðri þjóð. „Is-
lands óhamingju varð allt að
vopni”. Þjóðin svalt, þótt allt i
kringum landið væru einhver
auðugustu fiskimið i heiminum,
en það var eins og Islendingum
væri þetta ekkinóg. Þeirlétu sig
ekki heldur muna um að svelta
hálfu og heilu hungri heldur en
að leggja sér til munns hrossa-
kjöt, af þvi að það var „bannað i
Bibliunni”.
Enginn skyldi þó halda, að
allir útlendingar, sem sigldu
undir Island á miðöldum, hafi
getað athafnað sig hér að vild
sinni, óáreittir af öllum. Fjarri
fór þvi. Árið 1529 var Ham-
borgarfari sökkt norður á Eyja-
firði, og 2. april 1532 börðust
Þjóðverjar og Englendingar um
Básenda á Suðurnesjum. I júni
sama ár varö svo orrustan um
Grindavík. þegar Diðrik fógeti
af Mynden „gekkst fyrir herút-
boði til þess að hindra yfirgang
englendinga,semhöfðu vígbúist
i Grindavik”. (Björn Þorsteins-
son: Tiu þorskastrið, bls.71).
Báðar þessar orrustur, á Bás
enda og IGrindavik virðast hafa
verið hinar villimannlegustu og
minna mjög á lýsingar á aðför-
um sjóræningja.
Eins og vænta mátti, drógust
Islendingarfljóttinn i deilur um
yfirráðin yfir gögnum og gæð-
um þeirra eigin lands og sjávar.
Próf. Björn Þorsteinsson segir,
að tslendingar hafi „sannanlega
verið virkir þátttakendur i bar-
áttunni um Islandsmið allt frá
árinu 1419...” — svo það er þá
rösklega hálf sjötta öld, sem
baráttan hefur staðið, þott með
hvildum hafi verið. Ekki þarf að
minna á atburði sem eru svo að
islendingar hafa tileinkað sér nýja tækni viö vörzlu landhelgi
sinnar. Þar er landhelgisgæzla úr lofti mikilvægt skref fram á viö.
Brezka freigátan Naiadsækir að varðskipinu Tý. Myndin er tekin I
april 1976.
Brezki fiotinn handtók 9 íslendinga
íið löggæzlu í íslenzkri landhelgi
jOfbeitlúVwk brezkra herskipa i*r-
:astia«kana Þór tók brcrkan tii»
! ara aá laitdhelgisveiíum á NorMjarS
larflóa og sctti menn um borS, en her-
ík'tp kom i vetjvang mcó mannaslar
fallbyssrir, og hinslraSi íoku landhetg-
isbrjólsias ttteS vepnavatíi
ólkaflokkurittn
og Sjálfstjórnar-
fWíknran kreíj-
a*t stjekkunar
forí mótmdi Nia Ían&SgUbrjátar skófu enn bohi-
<«. inn át aí Knp í eærkvöldi
y/vfyiv i. HnbwK&tovn, ,. .. . , . , . ,, , ., .
*v^y. t l.kat t»l ki* HýWIIMNM
<***n*i* 't**K*wsr% **, wkb; btttks íl
<<**>* *>>« Mvn , _
■* > //*.■*/
*»«&*> >«■„ ,<■',/> »
v/.
*,/■
■*%>,, ,/i ísiojiHQvW. '
+,%*."> ■*/■«< ink
< t i>y»fo*<#»y,ic,.
,«*í„/,w
tv>*,;vy 'í y,#<
Árið 1901 gerði danska stjórnin þann
samning við Breta, að iandhelgi við ísland
skyldi vera þrjár mUur og fylgja strönd-
um inn i firði og flóa.
Árið 1946 fluttu Hermann Jónasson og
Skúli Guðmundsson þá tillögu á alþingi, að
þessum samningi skyldi sagt upp, og var
það gert nokkrum misserum siðar. Árið
1952 færði samstjórn Steingrims Stein
þórssonar landhelgina út i fjórar milur og
lokaði fjörðum og flóum. Þvi svöruðu
Bretar með löndunarbanni á islenzkum
físki.
Árið 1958 færði vinstri stjórnin fyrri
landhelgina út i tólf sjómilur. Þvi svöruðu
Bretar með þorskastriði.
Árið 1972 færði vinstri stjórnin siðari
landhelgina út i fimmtiu sjómilur, og aftur
svöruðu Bretar með þorskastriði.
Loks færði núverandi rikisstjórn land-
helgina út í tvö hundruð milur árið 1975, og
enn efndu Bretar til þorskastriðs.