Tíminn - 05.04.1978, Blaðsíða 8

8
Miðvikudagur 5. april 1978
„Herseta ógnar menningu
og sjálfstæði lítillar þjóðar”
Herstöðvarandstæðingar, sam-
her jar!
Kunnur maður hefur sagt, að
heimska mannanna hafi leitt þá
lengra en vizka þeirra, enda sé
hún ekki mikil. Beri þvi að
fylgja heimsku manna að öðru
jöfnu.
Hinn 22. júli 1949 fullgilti for-
seti Islands Norður-Atlants-
hafssamninginn, sem undirrit-
aður var i Washington hinn 4.
april 1949. Alþingi samþykkti
hinn 30. marz 1949 þingsályktun,
þarsem rikisstjórninni varfalið
aðgeraststofnaðili fyrir Islands
hönd að þessum samningi. Full
gildingarskjal Islands var skrá-
sett í utanrflúsráðuneyti Banda-
rikja Norður-Ameriku hinn 1.
ágúst 1949, og hinn 24. sama
mánaðar gekk Norður-Atlants-
hafssamningurinn i gildi.
beir menn, sem stóðu að þess-
um málatilbúnaðifyrir29 árum,
báru sig að fylgja heimsku sinni
fremur en vizku, enda var hún
ekki mikil. Aðild að hernaðar-
bandalagi er Islandingum til
vansæmdar, og áhrif hersetu
hafa öll verið ill. Alið er á striðs-
ótta hjá fólki til að styrkja það i
trúnni á ofbeldi og nauðsyn vig-
búnaðar, og vegna aðildar ís-
lendinga að NATO hefur of-
beldismönnum annars staðar i
heiminum verið gert kleift að
kúga sitt fólk.
En striðsgoðið er tekið að riða
á stalli sinum. Nú er fólk i
gömlu striðslöndunum tekið að
risa upp og neita þvi að bera
vopn og þiggur heldur slög og
pústra og svarthol en búa sig i
strið. Eina von vigamannanna
er þá að leigja sér fólk til mann-
drápa, en jafnvel það gengur
báglega. — Þegar þetta fólk er
tekið að risa upp gegn striðsböl-
inu og hernaðarógninni, megum
við, herstöðvaandstæðingar á
Islandi, ekki láta okkar hlut eft-
ir liggja.
Sumu góðu fólki þykir það
undarlegt, að hópur Islendinga
skuli bindast samtökum ogmót-
mæla þátttöku þjóðar sinnar i
hernaðarbandalagi og dvöl er-
lends herliðs i landi sinu. Þessu
góða fólki þykir undarleg iðja
okkar að rhótmæla yfirgangi og
morðum, herhlaupum og vig-
um, enda þótt það hið góða fólk
vilji sjálftsitja i velsæld og friði
vestur i bæ. Þessu góða fólki
þykir undarleg iðja okkar her-
stöðvaandstæðinga af þvi að
það heldur að tilvera islenzku
þjóðarinnar sc reistá hornsteini
vestræns lýðræðis, sem svo er
kallað: Norður-Atlantshafs-
samningnum, NATO. Rétt er,
að islenzka þjóðin hefur með að-
ild sinni að þessu hernaðar-
bandalagi lagt litið lóð á vogar-
skál hermennskunnar og viga-
mannanna, sem telja þá leið
færa til að leysa vanda, að vega
fólk eða hneppa i skelfingar-
fjötra, halda þjóðum i skefjum
með þvi að ala á ótta.
Það hefur aldrei verið meiri
þörf á þvi en nú, að herstöðva-
andstæðingar láti til sin heyra
um allt land og búi sig undir þau
átök, sem verða að ári liðnu,
þegar 30 ár eru liðin frá þvi að
blekkingarsamningurinn var
gerðurog hlutleysiog friðarvilji
islenzku þjóðarinnar var rofinn.
Herstöðvaandstæðingar og
aðrir friðarsinnar eiga á næstu
misserum aðleiða islenzkriþjóð
það fyrir sjónir, að það sem
andstyggilegast hefur verið
fundið upp á þessari jörð felst i
grundvallarsáttmála allra
hernaðarbandalaga: trúin á að
leysa vanda sinn með skipu-
lögðum manndrápum.
Það er lika þörf á þvi að brýna
fyrir islenzkri þjóð, að undir-
staða aö sjálfstæði hennar og
tilveru og öllu lifi er ekki aöild
að hernaðarbandalagi, heldur
þetta undarlega mál sem
sveitamenn fluttu með sér út
hingað undan áþján upphlaups-
manna. Það er tungan og menn-
Tryggvi Gislason.
ing sú sem þetta málsamfélag
okkar hefur alið, sem er undir-
staðan að tilveru þjóðarinnar.
En islenzk tunga er i hættu og
islenzkmenning er i hættu. Hún
fer ekki hátt eyðingin sem unnin
er, en merkin eru alls staðar
umhverfis okkur. Island er á
Ræða Tryggva
Gislasonar,
skólameistara
á Akureyri,
á samkomu
herstöðva-
andstæðinga
30. marz
áhrifasvæði engilsaxneskrar
menningar og mörgum þjóðum
hefur reynst róðurinn þungur á
svæðinu þvi.
Fyrir fáum dögum heimsótti
mig norður á Akureyri frskur
prestur, sem er gestur hér á
landi, og glöggt er gestsaugað.
Hann sagði við mig, án nokk-
urra vafninga, að hann óttaðist
að islenzk tunga liði undir lok
innan tiðar, svo sterk væruensk
áhrif, sem hann hefði orðið var
við, einkum fyrir sunnan.
Móðurmál þessa manns er irska
eða geliska, sem er keltnesk
tunga, en keltneskar tungur
voru talaöar á öllum Bretlands-
eyjum og sunnanverða
Vestur-Evrópu allt til þess að
hernaðarbandalögum Engil-
Saxa óx fiskur um hrygg.
Þá liðu keltneskar tungur undír
lok hver af annarri og keltnesk-
ar þjóðir hurfu. Og þegar farið
verður að tala ensku á Islandi
liður islenzk þjóð undir lok, eins
og gefur að skilja.
Það er þvi tvöföld ástæða til
að vera á varðbergi: Við viljum
ekki standa að rekstri hern-
aðarbandalaga og við viljum
varðveita islenzka tungu og is-
lenzka menningu og islenzkt
sjálfstæði. Sumt af þvi góða
fólki, sem gengur i ameriska
draumnum, telur það auðvitað
bera vitni um mikla sveita-
mennsku að vilja varðveita
þetta hró, sem það telur is-
lenzka tungu vera. Með viðsýni
og framsýni beri okkur að
leggja n iður þet ta ga m la s vei ta -
mannamál og taka upp heims-
mál, ensku. Fyrir réttum 200 ár-
um vildu viðsýnir hernaðar-
bandalagsmenn og efnahags-
bandalagsfólk að tslendingar
legðu niður islenzku og tækju
upp heimsmálið dönsku. En
aldirnar sem liðnar eru hafa
gert þessa hugmynd fáránlega
og á sama hátt skulum við gera
það fáránlegt i hugum manna
að ætla sér að vernda friðinn
með striði og selja frelsi sitt til
að halda sjálfstæði sinu, eins og
þetta hefur verið orðað. I lifi
sinu og starfi þurfa menn oft að
réttlæta fyrir sjálfum sér og
fyrir öðrum afstöðu sina, skoð-
anir sina og gerðir. Þetta er i
reynd undirstaða allrar sjálfs-
vitundar og lifs manna, sem
fengið hafa það þungbæra hlut-
skipti að hugsa. Herstöðvaand-
stæðingar verða að gera sér það
ljóst, hvers vegna þeir berjast
mikilsverðri baráttu sinni gegn
erlendu hervaldi og gcgn er-
lenduni her, kúgun og misrétti,
hvers vegna viðhöldum fundi og
höfum með okkur samtök.
I 25 ár hef ég staðið i flokki
þeirra manna, sem mótmælt
hafa þátttöku íslendinga íhern-
aðarbandalögum og dvöl er-
lends herliös á íslandi. Ég hef
ekki aðeins mótmælt vegna þess
að hernaðarlist og hernaðar-
bandalög hafa frá upphafi vega
verið tæki auðvaldsins til að
kúga litilmagnann. Ég hef
heldur ekkimótmæltvegna þess
eins að vigvélar og striðshlaup
hafa verið bragð harðstjórnar
til að skjóta andstæðingi sinum
skelk i bringu. Heldur ekki hef
ég mótmælt vegna þess eins að
striðsleikir hafa verið leikur of-
stækismannsins til að fylgja
fram skoðun sinni. Mótmæli
min hafa þá heldur ekki verið
reist á þeirri vitneskju einni að
herseta ógnar menningu og
sjálfstæði litillar þjóðar.
Mótmæli min hljóma lika, og
ekki sizt, af þvi að ég neita að
trúa á þá lausn, sem felst i þvi
að þjálfa unga menn og ungar
konur til mannviga, að deyða
saklaust fólk, menn, konur og
börn, sem óska ekki eftir striði.
Ég neita að eiga nokkurn þátt i
þvi sem andstyggilegast er af
öllu sem upp hefur verið fundið
á þessari jörð: að svipta menn
lifi.
tsland úr NATO, herinn burt.
Rafvörur og verkfæri
Byggingavörur
S*SAMVIRKI
VERZLUN
Þverholti í Mosfellssveit Sími 6-66-90
Leikarar, sem flytja leikrit vikunnar, taldir frá vinstri: Guðrlður Guðbjörnsdóttir, Björn Magnússon,
Arnhildur Jónsdóttir, Sigurður Grétar Guðmundsson, Helga Harðardóttir.
Leikrit vikunnar
BÍLAPARTA-
SALAN
auglýsir
NYKOMNIR VARAHLUTIR I:
Fiat 128 Árg. 77
Fiat 850 Sport — 77
Volvo Amason — 'qq
Land Rover _ 'gy
Vo/kswagen _ 'qq
BÍLAPARTASALAN
Höfðatúni 10 — Simi 1-13-97
AUGLÝSIÐ í TÍMANUM
flutningi LK
Gasljós í
Fimmtudaginn 6. april kl. 20.10
flytja leikarar i Leikfélagi Kópa-
vogs „Gasljós” eftir Patrick
Hamilton. Þýöinguna gerði Inga
Laxness, en leikstjóri er Klemenz
Jónsson. Með hlutverkin fara þau
Helga Harðardóttir, Sigurður
Grétar Guðmundsson, Björn
Magnússon, Arnhildur Jónsdóttir
og Guðriöur Guðbjörnsdóttir.
Flutningur leiksins rekur röska
hálfa aðra klukkustund.
Höfundur kallar leikinn „saka-
málaleikrit frá Viktoriu-timabil-
inu”, enda á hann að gerast á
siðasta fjórðungi 19. aldar, á tim-
um gaslýsingar. Manningham-
hjónin búa i gömlu húsi i skugga-
legu hverfi Lundúnaborgar.
Eiginmaðurinn er viðsjárverður
og kænn, eins og bezt kemur fram
þegar hann er aö áætla aö myrða
konu sina til að ná eignum henn-
ar.
Enski rithöfundurinn Patrick
Hamilton er fæddur I Hassocks i
Sussex árið 1904. Hann kom fyrst
fram á sviði 17 ára gamall, en
sneri sér siöar að leikritun.
Kunnustu verk hans eru
„Snaran” (1929) og „Gasljós”
(1938). Hann hefur einnig samið
allmargar skáldsögur.
„Gasljós” var frumsýnt i
Lundúnum i desember 1938, en
hér hefur það m.a. veriö sett á
svið I Hafnarfirði og Kópavogi.
Ctvarpið flutti „Snöruna” áriö
1977.
Drykkj uskapur
minnkar í
Þaö er kunnugt að Sviar hættu
sölu á svokölluðu milliöli 1. júli
s.l., en það hafði verið selt
frjálslega i almennum verzlun-
um. Hins vegarersterktöl selt i
vinbúðum áfengiseinkasölunnar
svo sem verið hefur.
Nú liggja fyrir skýrslur um
Sviþjóð
áfengiskaup i Sviþjóð siðasta
ár. Oldrykkja i landinu minnk-
aði svo að nemur 0,55 litrum af
hreinum vínanda á mann sem
náöhefur 15 ára aldri. Sú neyzla
var árið áður 2,22 litrar en varð
nú 1,67.
I léttari vinneyzlu varð
nokkur aukning, var áöur 1,39
litrar en varð nú 1,54. Sala
sterka ölsins jókstúr0,211. i 0,37
1.
Brennivinsneyzla minnkaði
hins vegar úr 3,88 1 i' 3,74. Hér er
alls staðar reiknað með hrein-
um vínanda á mann, 15 ára og
eldri.
Heildarneyzlan 1967 var 7,70
litrar, en árið 1977 7,32 litrar og
hefur þvi minnkað um þvi sem
næst 5%.
Þess má geta að verð á
brennivini var hækkaö töluvert
1. júli s.l.