Tíminn - 19.05.1978, Blaðsíða 2

Tíminn - 19.05.1978, Blaðsíða 2
1 Föstudagur 19. mal 1978 Frakkar og Belgíumenn: Hyggja á brott- flutning hvítra manna frá Shaba Búna&ur Eþlópiuhers hefur batnaO vegna aOstoOar frá Kúbu og Sovét- rlkjunum, en óvlst er hvort erlendir hermenn taka beinan þátt I bar- dögunum i Eritreu. Sókn Eþíópíumanna í Eritreu miðar hægt Paris/Reuter. Frakkar ætla a6 gripa til hernaöaraðgeröa til að frelsa evrópska borgarasem lok- azt hafa inni i Zaire vegna bar- daga milli uppreisnarmanna og stjórnarhers Zaire. Flestir Evrópubúanna eru franskir. Talsmaöur stjórnarinnar sagöi, að samráö heföi verið haft viö Zairestjórn um aögeröirnar, en tilkynning um þetta kom tveim klukkustundum eftir að tvær flug- vélar höföu lagt af staö með franska hermenn frá Korsiku, en óvist var um ákvöröunarstað vél- anna. Belgiskar herflugvélar lögöu einnig af staö frá flugvelli nærri Brussel, og getgátur eruuppium aö hrundiö hafi verið af staö al- þjóðlegri áætlun um aö bjarga Evrópu'mönnunum i Shaba-hér- Róm/Reuter. ttalska lögreglan, sem nú leitar ákaft aö moröingj- um Aldo Moro fyrrum forsætis- ráðherra, hefur nú fundið tvo felustaöi Rauöu herdeildarinnar og handtekið tiu manns, þar á meðal tvær konur, aö þvi er til- kynnt var i' gær. Yfirmaöur lög- reglunnar i Róm, Emmanuel de Francesco, sagði aö enn væri of snemmt aö segja hvort hinir handteknu heföu átt þátt i ráninu á Moro, en bætti viö: ,,Svo mætti ætla.” Aö sögn lögreglunnar eru hinir handteknu fremur stuönings- menn Rauöu herdeildarinnar en eiginlegir félagar i henni. De Francesco útilokaði þann mögu- aöi i Zaire. Franski talsmaðurinn sagði, aö ákvörðun varöandi ástandiö i Zaire hefði verið tekin á skyndi- fundi ráöherra og yfirmanna hersins meö Valery Giscard d’Estaing forseta. „Aögeröum, sem ákveönar voru á fundinum, hefurnú veriö hrint I framkvæmd og tilkynnt verður um þær viö hentugt tækifæri” sagöi talsmað- ur forsetans. Forsætisráöherra Belgiu, Leo Tindemans, haföi áöur tilkynnt að öllum undirbúningi fyrir brott- flutning hvítra manna frá Shaba væri nú lokið. Taliö er samkvæmt áreiðanlegum heimildum aö óbreyttir borgarar, þar á meðal 10 Evrópubúar, hafi látizt i átökunum í námabænum Kolwezi i Shabahéraði. leika aö felustaöirnir, sem nú fundust, heföu veriö notaðir sem „fangelsi fólksins” þar sem for- sætisráðherrann fyrrverandi var hafður i haldi. Lögregluforinginn kvað annan felustaöinn hafa veriö notaðan til að hýsa prentsmiðju herdeildar- innar og þar fannst prentvél og rafmagnsritvél. Ritvélin er af sömu gerð og notuð var til aö skrifa tilkynningarnar varöandi rániö á Moro á, en ekkert er hægt aö fullyröa um, aö hér sé um sömu vélina að ræöa. Aögeröir itölsku lögreglunnar hafa fariöfram meö mikilli leynd siöustu daga og leitinni að moröingjunum er enn haldið áfram. Beirut/Reuter. Eþiópiskir her- menn og skæruliöari Eritreueiga i stöðugum bardögum vestur af höfuöborg Eritreu Asmara. Eþiópiumenn beita stórskotaliöi, skriðdrekasveitum og lofther i árásum á stöövar skæruiiða. Fjórir dagar eru nú liönir frá þvi aö Eþiópiumenn hófu sókn aö skæruliðum. Skæruliöarnir, sem berjast fyrir sjáifstæöi Eritreu, tilheyra tveim hreyfingum þjóö- ernissinna og hafa þær enn nær allar borgir Eritreu á valdi sinu, og mestan hluta strjálbýlli svæöa. Fréttastofa Frelsishreyfingar Eritreu, sem hefur bækistöövar i Beirut, sagöiaöekkert væri hæfti þvi aö Eþiópiumönnum heföi tek- izt að brjótast út úr Asmara sem skæruliðar hafa setið um. Sagt var að barizt værinærri borginni en ekki tekið fram hversu margir hermenn tækju þátt 1 bardögun- um viö skæruliða. Yfirmenn skæruliðahreyfing- anna i Eritreu búast viö þvi aö Eþiópiumenn hefji brátt sókn frá Homera, sem er nokkrum kiló- metrum austan við landamæri Súdans og Shilola sem er lengra i austri. Herinn mun aö likindum sækja norður frá þessum stööum og reyna aö vinna sigur á skæru- iiöum er sitja um bæinn Barentu, en þar hefur eþiópiskt herliö veriö lokaö inni i nokkra mánuöi. Lik- legt er talið, aö Eþiópiumenn reyni aöná Barentu áður en regn- timinn hefst á þessu svæöi, en þá verður ógerningur aö beita skriö- drekum i bardögunum. Aöur en Eþiópiumenn leggja til atlögu viö skæruliöa, er sitja um Barentu, þurfa þeir aö reka skæruliöa frá borginni Tessenei og nokkrum smáþorpum á sama svæöi, en skæruliöahreyfingarnar afla viðurværis handa mönnum sinum i héruðunum kringum Tessenei og borgin er þvi hernaðarlega mikilvæg. Italir leyfa frjálsar fóst- ureyðingar Róm /Reuter. Frumvarp er heimilar frjálsar fóstureyöingar var i gær samþykkt á italska þinginu. Þar með lauk höröum deilum Kristilegra demókrata og vinstri flokkanna er staöiö hafa i árabil. 160 þingmenn efri deildar þingsins greiddu atkvæöi meö frumvarpinu, en 148 voru á móti. Frumvarpiö heföi áöur veriö samþykkt meö 33 atkvæöa meiri- hluta i neðri deild þingsins. Hart hefur veriö deilt um þaö aö undanförnu, hvort leyfa bæri frjálsar fóstureyöingar á Itaiiu, og eins og vænta mátti var and- staöan hörðust i Vatikaninu, þar sem gefin var út yfirlýsing og sagt aö fóstureyöingar væru jafn alvarlegur glæpur og manns- morö. Stuðningsmenn frjálsra fóstureyöinga á Italiu voru nú búnir aö safna nægilega mörgum undirskriftum til aö hægt væri að krefjast þjóðaratkvæöagreiöslu um málið, heföi frumvarpið ekki náöframaögangaaö þessusinni. Nýju fóstureyöingalögin eru ein hin frjálsustu i Evrópu, en sam- kvæmt tölfræöilegum upplýsing- um er giskað á að um ein milljón kvenna á ítaliu fái framkvæmda ólöglega fóstureyöingu á ári hverju. Bifreiðaeigendur á Hornafirði álykta Almennur fundur bifreiðaeig- enda haldinn að Höfn, Hornafirði aö frumkvæöi F-I.B. hinn 13. mai 1978 ályktar: 1. Allar þær álögur sem lagðar eru á bifreiðaeigendur og um- ferð og teljast umfram þaö sem almennt tiökast aö leggja á aðrar samgöngur og sam- göngutæki renni til vegasjóðs. Ef ekki,veröi þær skilyröislaust felldar niður. 2. Nú þegar veröi lagt bundið slit- lag á þá vegi sem þola þaö og bent á aö nú þegar er stór hluti vegakerfisins tilbúinn til þes$ en liggur nú undir skemmdum sökum þess aö slitlagið vantar. Tveir felustaðir Rauðu herdeild- arinnar fundnir — 10 manns handteknir Limda-ættbáLkuiinn og Angólamenn að baki innrásarinnar í Shaba Ar er nú liðiö siöan mikil átök uröu i Shaba-héraöi i Zaire. Frá Angóla kom þá nokkur liös- safnaöur, sem reyndi aö ná héraöinu á sitt vald. Nutu inn- rásarmenn stuönings Angóla- manna. Eftir nokkra bardaga tókst her Zaire með aöstoð her- manna frá Marokkó aö hrekja innrásarliðiö brott. Atburöirnir i Sahaba nú eru nánast endur- tekning á innrásinni i fyrra nema hvaö margt bendir til aö nú eigi Zaire-hér I enn meiri vandræöum en þá. Shaba kallaðist Katanga áöur en Mobutu, núverandi forseti og einvaldur i Zaire, náöi völdun- um eftir blóöug átök i landinu. Þegar Belgiumenn ákváöu að sleppa öllu tilkalli til Kongó og fela heimamönnum stjórnina áriö 1960 hófust mikil átök i landinu. Undir forystu Tsjom- bes neituöu Katangamenn aö gerast aöilar aö Zaire og Tsjombe var ákveöinn i að stofna sjálfstætt riki I þessu málmauðuga héraði. Eitt auöugasta koparsvæöi jaröar liggur um Shaba og suður i Zambiu. Tilraun Tsjombesmis- tókst og eftir aö hann hafði rutt Patrice Lumumba, forsætis- ráöherra landsins úr vegi kom röðin aö honum sjálfum. Mobutu Sese Seko, liösforingi i her Kongó, reyndist vera hinn sterki maður landsins. Eins og aörir rikisleiötogar i Afriku hefur Mobutu talið þaö helzta hlutverk sitt að halda rik- inu saman og hindra aö þaö splundraöist. I mörg smáriki. Shaba eða Katanga hefur þó ætið veriö óróahorn i þessu viö- lenda og auðuga rfci. Sjálf- stæðishreyfing hefur starfaö þar alla tið og utan landamæra Zaire hafa hersveitir frá Katanga og flóttamenn úr héraðinu undirbúið innrás. Kjarninn i sjálfstæöishreyf- ingunni er Lunda-ættbálkurinn sem einnig er fjölmennur i Zambíu. Þaö er staðreynd aö ekki er hægt að ganga fram hjá ættbálkunum þegar gera á grein fyrir framvindu stjórnmála i Afriku. Stærsta borgin I Shaba er Lubumbashi (hét áöur Elizabethville). Þar er stjórn- miðstöð héraösins. Miöstöð námaiönaöarins er hins vegar Kolwezi og um þá borg er nú barizt af hörku. Innrásarmenn viröast hafa hluta hennar á valdi sínu. Ekki er ljóst hvort Angóla- menn taka beinan þátt i innrás- inni, en talið er vist að Agosthino Neto, forsætis- ráöherra stjórnarinnar i Lu- anda hafi fingur I spilinu. Grunnt er á þvi góða meö hon- um og Mobutu enda naut annar höfuöandstæöingur Netos i bar- áttunni um völdin i Angóla stuðnings Mobutu. Þótt Katanga-menn veröi ekki taldir til marxista þá eru þeir and- stæöingar Mobutus. Neto er vafalaust þeirrar skoðunar, aö óvinir óvina hans séu vinir. Inn- rásarmenn hafa einnig komið frá Zambiu enda eiga þeir vin- um að mæta þar sem Lunda-ættbálkurinn er. Hins vegar er óliklegt aö Kaunda for- seti Zamblu styöji innrásina. Honum er þvert um geð aö ýta undir átök á hinum viðkvæmu landamærum Zambiu og Zaire. Hugmyndinni um sjálfstætt riki i koparhéruðunum hefur stöku sinnum skotið upp kollinum. Frakkar eru eina Evrópu- þjóöin sem veitti Mobutu stuön- ing i átökunum i fyrra. Fransk- ar flutningavélar fluttu þá hjálparsveitir Marokkómanna til vigstöðvanna. Stórveldin eru varkár nú eins og áöur þegar Zaire er annars vegar. Sovézka fréttastofan TASS hefur látiö nægja aö fordæma íhlutun „bandariskra heimsvaldasinna i átökin i Zaire i fyrra”. Frétta- stofan Nýja-Kina segir, aö þetta sé „innrás gerö að frumkvæöi Sovétmanna og Kúbumanna”, og i Algeirsborg skrifa blöð, að átökin séu innanlandsmál Zaire og komi öðrum ekki viö. Her Zaire reyndist ákaflega illa búinn til styrjaldar i fyrra og nýtur hann þó fræöslu og vopna frá flestum löndum. tsraelsmenn hafa þjálfað fall- hlifarhermenn landsins, Italir kenndu flugmönnunum , Norður-Kóreumenn þjálfuðu sérstakar sveitir hersins þar til Mobutu snerist gegn Neto. Bretar hafa árangurslaust reynt aö skipuleggja njósna- sveitirnar og nú eru Kinverjar farnir aö þjálfa sjóherinn. FYanskir og belgiskir hernaðar- ráðunautar hafa starfaö i land- inu undanfariö ár. Nokkrir bandariskir sérfræöingar eru i landinu til aö þjálfa þarlenda I að fljúga C-130 flutningavélun- um. Vopnabúnaöur Zaire-hers er álika f jölskrúöugur og kennararnir. Herinn ræöur yfir frönskum herþotum og þyrlu bandariskum flutningavélum, þýzkum fl u tni ng a bi lu m , sovézkum skriödrekum og fall- byssum frá Noröur-Kóreu. Þótt erfittsé að gera sér grein fyrir gangi mála i Zaire þá er ljóst aö sum nágrannarikin, t.d. Angóla teldu ekki skaöa þótt Shaba fengi einhvers konar sjálfsstjórn. Þaö mundi veikja Zaire. Landið hefur moguleika á aö verða eitt öflugasta rikiö í Afriku sunnan Sahara, ef tekst aö nýta náttúruauðlegö þess og koma skipan á stjórnarfariö. Sjálfstætt Shaba-héraö geröi aö engu stórveldisdrauma Zaire. HÓ

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.