Tíminn - 07.06.1978, Qupperneq 7

Miðvikudagur 7. júni 1978
7
Otgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm), og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfuiltrúi: Jón Sigurðsson, Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gfslason, Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmdastjórn og
auglýsingar Siðimúla 15. Sími 86300.
Kvöldsfmar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verð ilausasölu kr. 100.00. Askriftargjald kr. 2.000 á
mánuði. Blaðaprent h.f.
Þagað um
meginmálin
í meira en tuttugu skipti á undan förnum árum
hefur rikisvaldið séð sig knúið til þess að gripa inn
i gerða kjarasamninga til þess að bregðast við
vanda i efnahagsmálum. Allar rikisstjórnir,
hverju nafni sem nefnzt hafa, hafa átt hlut að máli.
Og i öll skiptin hefur ástæðan verið skyndilegar
óhagstæðar hagsveiflur, sem kjarasamningar
gerðu ekki ráð fyrir.
Að þessu leyti getur enginn haldið þvi fram að
núverandi rikisstjórn hafi brugðizt óeðlilega við
þeim vanda sem upp var kominn i efnahagsmálum
nú i vetur.
Aldrei hafa viðbrögð launþegaforystunnar þó
verið harðari og svæsnari en einmitt nú. Aldrei
hefur óhjákvæmilegum aðgerðum verið svarað
með öðrum eins óbótaskömmum sem nú. Og menn
spyrja sig hvað þessum ósköpum valdi.
Við sambærilegar efnahagsaðgerðir áður, hefur
eitt verið látið yfir flesta ganga og ekki verið tekið
sérstakt tillit til þeirra sem minnst mega sin i
þjóðfélaginu.
Við efnahagsaðgerðir núverandi rikisstjórnar
hefur sérstök áherzla verið á það lögð, að þær
snertu sem allra minnst kjör hinna lægst launuðu.
Samhliða aðgerðum voru einnig hækkanir trygg-
ingabóta og niðurgreiðslna. Þannig var aðgerðun-
um ætlað að geta orðið liður i launajöfnunarstefnu.
Skyldi það vera þessi sérstaða aðgerðanna sem
ræður öllu irafárinu i mótmælunum? Getur það
verið,að launþegaforingjar úr hópi meðal- og há-
tekjumanna ráði alveg ferðinni þótt öðrum sé att á
vaðið? '
Ef svo er, þá er það þvi miður merki þess að lág-
launafólkið er enn þá út undan i verkalýðs-
hreyfingunni. Þvi hefur jafnan verið att út i verk-
föllin sem aðrir hafa siðan haft mestan hag af, eins
og þvi miður varð siðastliðið sumar.
Efnahagsaðgerðunum var ætlað að geta orðið
liður i launajöfnun i þjóðfélaginu og það hefur
tekizt. En megintilefni þeirra var þó hitt að vernda
fullt atvinnuöryggi i byggðarlögum landsins.
Stjórnarandstæðingar tala ekkert um það, að
fullt atvinnuöryggi hefur haldizt þrátt fyrir efna-
hagslega örðugleika. Þeir ætla að reyna að komast
upp með það i kosningaham sinum að þegja um
landhelgismálið, atvinnuöryggið, launajöfnunina
og um ástæðurnar fyrir þvi að undan hefur hallað i
baráttunni gegn verðbólgunni siðan meðal- og há-
tekjumenn tryggðu sér drjúgan hlut i kjara-
samningum á siðasta ári.
Og þeir þykjast meira að segja geta boðið fólki
upp á það,að segja ekki orð um það, hvernig nú
væri ástatt i landinu ef rikisstjórnin hefði ekki
gripið i taumana i vetur. Og slik er óskammfeilnin
að þeir reyna að afflytja bráðabirgðalögin, sem
sett voru fyrir nokkru,en þau sýna að rikisstjórnin
notaði fyrsta tækifærið til þess að draga úr áhrif-
um nauðsynlegra aðgerða á hagsmuni láglauna-
fólksins.
Sannleikurinn er sá að úrræði stjórnarand-
stæðinga eru pólitiskar rjómabollur útbúnar af
ábyrgðarleysi. Þögn þeirra um meginmálin ber
vondri samvizku vitni enda eru þeir meira að
segja komnir i hár saman i upphafi kosningabar-
áttunnar.
JS
ERLENT YFIRLIT
Rosalynn hefur mikil
áhrif á mann sinn
Hún situr á ráðherrafundum með honum
Rosalynn Carter
ÞAÐ ER nú almennt álit
fréttamanna i Washington, aö
frú Rosalynn Carter sé áhrifa-
mesta forsetafrú, sem verið
hefur i Hvita húsinu slðan á
dögum Eleanor Roosevelt, og
sennilega ha£i hún enn meiri
áhrif á mann sinn en Eleanor
nokkurn tima hafði. Sem
dæmi um þetta er það nefnt,
að Rosalynn situr á ráðherra-
fundum, sem maður hennar
heldur, og hún situr á öll-
um fundum, sem hann heldur
með helztu starfsmönnum sín-
um I Hvita húsinu. A þessum
fundum skrifar hún niður allt
það, sem henni finnst áhuga-
vert og ræðir það siðar við
mann sinn.Fullyrt er, að Cart-
er taki mikið tillit til álits konu
sinnar. Þannig er haft eftir
Hamilton Jordan, nánasta
samverkamanni og ráðunaut
Carters, að hann leiti jafnan
stuðnings Rosalynn, þegar
hann efist um að Carter sé á
réttri braut og reyni að fá
hana til að hafa áhrif á mann
sinn, Haft er eftir öðrum
starfsmönnum Hvita hússins,
að Rosalynn sé enn veður-
gleggri i stjórnmálum en
Carter og hann meti þvi mikils
ráð hennar á þvi sviði. Jafnan
hefur verið nokkur ágreining-
ur um, hvort heppilegt sé að
eiginkonur hafi mikil áhrif á
valdamenn eins og Carter, en
áhrif Rosalynn þykja yfirleitt
vera til bóta. Þó er talið, að
hún hafi verið mótfallin þvi,
að Carter lét Bert Lance
hætta, og hafi hún rökstutt það
með þvi, að hann hefði rækt
starf sitt vel og fengið góða
dóma fýrir það, hvernig hon-
um fórst það úr hendi.
Astæðan til áróðursins gegn
honum hafi eingöngu verið sú,
að andstæöingarnir voru að
reyna aðkoma höggi á Carter.
Það hafi þvi verið ósanngjarnt,
að Lance var gerður að eins
konar fórnarlambi. Lance
hafði áður verið góður vinur
þeirra Cartershjóna, og þau
metið hann mikils.
SAGAN segir, að Rosalynn
hafi fyrst farið að hafa veruleg
áhrif á Carter eftir að hann
hætti störfum í sjóhernum og
flutti aftur til Plains. Astæðan
til þessarar breytingar á hög-
um hans var sú, að faðir hans
dó og móðir hans krafðist
þess, að hann tæki við búinu.
Sagt er, að grunnt hafi verið á
þvl góða milli þeirra tengda-
mæögnanna, þvi móðir Cart-
ers hafi ekkert verið hrifin af
þvi á sinum tima, er Carter
gif tist Rosalynn. Hún var dótt-
ir fátækrar saumakonu og
hafði þá ekki sýnt hvað i henni
bjó.Eftiraöþaufluttuaftur til
Plains og Carter lét sér ekki
nægja hnetubúskapinn einan,
heldur hóf einnig verzlun með
< þær, reyndist Rosalynn hans
hægrihönd. Húnsá ifyrstu um
allt bókhald og var helzti
ráðunautur Carters um flest,
sem snerti reksturinn. Jafn-
framt ól hún upp þrjá syni
þeirra, en dóttir þeirra, Amy,
sem nú er 10 ára, fæddist lang-
siðust þeirra systkina. Carter
fann á þessum tima, að hann
gat treyst ráðum Rosalynn, og
þó mun hann hafa fundið þetta
enn betur eftir að hann hóf
þátttöku i stjórnmálum. Hún
reyndist honum þá oft ráðholl
og glögg. 1 hinni löngu kosn-
ingabaráttu hans, þegar hann
stefndi að þvi að verða forseti,
stóð Rosalynn ekki aðeins viö
hlið hans, heldur mætti viða i
samkvæmum og á fundum ein
sins liðs og talaöi máli manns
sins. Þetta þótti henni takast
vel. Sú þjálfun, sem hún hafði
þannig öðlazt, kom henni að
góðu haldi, þegar hún fór I tólf
daga opinbert feröalag til
Suður-Ameriku á siðastl. vori
ogheimsótti ýmsa helztu þjóð-
arleiðtoga þar. Samfylgdar-
menn hennar létu m jög af þvi,
hversu vel hún hefði staðið sig
i viðræðum við þá, og af fram-
komu hennar yfirleitt. Eftir
heimkomuna gaf hún utan-
rikismálanefnd öldungadeild-
arinnar munnlega skýrslu um
för sina og svaraði fyrirspurn-
um, og þótti hún leysa hvort
tveggja vel af hendi.
SAGT ER, að Rosalynn vilji
einkum láta tvö mál taka til
sin, en það eru málefni van-
gefinna barna og aldraðra.
Meðan hún gegnir stöðu for-
setafrúar i Hvita húsinu, getur
hún hins vegar ekki tekið opin-
beran þátt i nefndum, sem
vinna að þessum málum, né
starfað við opinberar stofnan-
ir. Hún verður þvi að vinna að
þessum málum aðallega að
tjaldabaki.
Rosalynn gerir sjálf litið úr
þeim áhrifum, sem húnhafi á
mann sinn. Hún leggi helzt
áherzlu á, að fylgjast svo vel
með málum, að hún geti rætt
um þau við hann, en þau beri
oft á góma, þegar þau séu ein
saman. Hún segist lika gera
sér grein fyrir þvi, að það séu
viss mál, sem séu þess eölis,
að maður hennar vilji ekki
ræðavið hana, og hún forðast
þviaðminnast áþau við hann.
Þ.Þ.
v- /

Cartershjónin I Hvita húsinu