Tíminn - 25.06.1978, Qupperneq 34

34
{*{{[*{ i{{'{\
Sunnudagur 25. júnl 1978
* .................
Björn Haraldsson:
U ndanbrögð og yfirklór
--------------------------1
Vegna mánaðar fjarveru frá
heimaslóðum og heimildum hefur
dregizt fyrir mér að svara
„Tveimur yfirlýsinguan”, sem
birtust í Timanum 14. april s.l. en
I Morgunblaöinu nokkrum dögum
áöur að sögn. Af tilviljun bar
þessar yfirlýsingar fyrir augu
mér i' Reykjavik. Báðar eru þær
hinn furðulegasti samsetningur
og látalæti og er helzt að skilja, að
samning þeirra hafi staðið yfir i
fulla sex mánuði, þó dagsetningar
bendi til styttri meðgöngutima.
Tilefni yfirlýsinganna er Opið
bréf til byggingarnefndar dvalar-
heimilis aldraðra á Húsavik
undirritað Steypustöðin Bjarg h/f
Húsavik, sem birtist samdægurs i
Timanum og Morgunblaðinu 30.
sept. 1977.
Höfundar „Tveggja yfirlýs-
inga” eru, hinnar fyrri Stefán
Óskarsson þáverandi formaður
steypustöövarinnar Bjarg h/f, en
siðariyfirlýsinguna undirrita for-
maður byggingarnefndar áður-
nefnds dvalarheimilis, Egill 01-
geirsson og framkvæmdastjóri
byggingarinnar, Jón Armann
Arnason. Það eru sem sagt höf-
undar opna bréfsins annars vegar
og viðtakendur hins vegar, sem
eru höfuðpersónur leiksins. I orði
kveðnu sættast þeirá málin, hæla
hvorir öörum fyrir drengskap og
vöndugheit en eru þó með óþægi-
legar grunsemdir þrátt fyrir það,
hvorir i annars garð. A bak við
ritsmíöar þessar er flókinn felu-
leikur, sem ekki verður komist
hjá að upplýsa, þvi skal nú segja
söguna eins og hún gerðist.
Föstudaginn 15. júli 1977 bar að
garði hjá mér tvo menn, mér að
góðu einu kunna, Stefán óskars-
son áðurnefndan formann Bjargs
h/f og Aðalstein Jónasson tré-
smiðameistara. Auðfundið var,
að þeim var nokkuð niðri fyrir.
Þeir báðu mig um viðtal. Þaö var
fúslega veitt. Umræðuefni þeirra
var höfnun byggingarnefndar
dvalarheimilisins á tilboði Bjargs
h/f i steypugerð fyrir dvalar-
heimilið viö fyrirhugaðan fyrsta
áfanga þess og hins vegar sam-
þykkt nefndarinnar á tilboöi
steypustöðvarinnar Varöa h/f á
Húsavik, en bæði þessi fyrirtæki,
Bjarg og Varði, höfðu samkvæmt
útboði nefndarinnar gert tilboð i
umrætt verk. Var tilboð Bjargs
h/f að upphæð kr. 12.985.000 en
Varða h/f kr. 13.675.400, mismun-
ur kr. 690.400 Bjargi h/f i vil. Auk
þess hafði verkfræðiskrifstofa
Norðurlands, ráðgjafaraöili
byggingarnefndar, að athuguðum
tilboðum beggja aðila og ástæð-
um þeirra til að standa við þau,
mælt með tilboði Bjargs h/f.
Byggingarnefndin hafði hins
vegar þann háttinn á aö hafna
báðum tilboðunum, en ganga fá-
um dögum siðar að tilboði Varða
h/f óbreyttu. Þetta gramdist
þeim Bjargsmönnum, sem von-
legt var. Rétterað taka fram, að
báðar þessar steypustöðvar voru
vel þekktar, höfðu tekið að sér og
skilað með sóma stórum verkefn-
um.
Röksemdir byggingarnefndar
fyrir þvf tvennuað taka hærratil-
boðinu og ganga á snið viö fyrir-
mæli þess ráðgjafaraðila, sem
nefndinni hafði verið settur og i
þriðja lagi að grípa til frávisunar
sem skálkaskjóls, voru næsta
veigalitlar, sem sé þær að
múrarameistari byggingarinnar
fulltreysti þeim starfsmönnum
Varða, sem hagræddu steypu i
mótum. Hann var fyrrum sam-
starfsmaður þeirra, en þá sem
verkiðynnu hjá Bjargi h/f þekkti
hann ekki og gæti þvi ekki treyst
þeim. Var þetta nánast barnaleg
viðbára.
Stefán Oskarsson fór fram á
þaö við mig, að ég skrifaöi blaða-
grein um viðskipti byggingar-
nefndar dvalarheimilisins og
Bjargs h/f. Hann hafði meðferðis
gögn, sem virtust sanna sögu
þeirra. Aðalsteinn studdi ein-
dregið ósk Stefáns. Ég benti þeim
á, að þó ég gæti ekki betur séð en
þeirra málstaður væri betri en
nefndarinnar, mundi grein um
viðureignina ekki svara neinum
tilgangi, þvi yrði ekki kippt til
baka, að Varði h/f væri kominn
langt inn í verkið og ég væri ekki
spenntur fyrir árangurslausum
blaðaskrifum, sem leitt gætu til
óvildar. Ég neitaði þó ekki beiðni
þeirra að sinni, lofaði að athuga
málið I næöi og láta fljótlega frá
mér heyra.
Ástæðan fyrir þvi að ég var
beðinn aö hefna fyrir þennan
órétt, vissi ég að var sú, að marg-
ir litu svo á, að ég hefði meö
endurteknum skrifum um mál
dvalarheimilisins i blaðinu Degi
nokkru áður, brýningum til
bæjarst jórnar Húsavlkur og
þeirra sveitarfélaga sem eðlilegt
gat talizt, að vildu verða fjár-
hagslega ábyrgir aöilar að
Dvalarheimiliá Húsavik, hefði ég
flýtt fyrir þvi, að dvalarheim-
ilismálið kom loks niður á jörð-
ina.
Þegar gestir minir urðu að
viðurkenna, að þeirhefðumeð þvi
að hika fyrir óréttinum, tapað
réttinum endanlega, brugðu þeir
á annað hjal. Þeir töldu óviðeig-
andi að framkvæmdastjórinn
gerðist sjálfur stærsti verktakinn
við bygginguna. Trésmiðaverk-
stæði hans væri nú falið timbur-
verkið án þess það væri boðið út.
ítrekaöar tilraunir hefðu verið
gerðar til að fá það upplýst, hvort
fyrirfram samningur hefði verið
gerður við framkvæmdastjórann,
eða hvort hann fengi greiðslur
eftir reikningi sömdum og sam-
þykktum af honum sjáifum eftirá
ásamt formanni byggingarnefnd-
ar. Þá gátu þeir um sögusagnir
manna millum, að fyrirtæki á
Húsavik, sem verzlaði með raf-
magnsvörur — og formaður
byggingarnefndar væri tækni-
legur forsvarsmaður fyrir —
mundi vera búið að fá loforð fyrir
þvi að selja til byggingarinnar
allar rafmagnsvörur, sem til
þyrfti einnig án útboðs. Ég gat
ekki neitað þvi að hafa heyrt
þessar sögusagnir siðustu mán-
uðina I ýmsum útgáfum, sérstak-
lega á Húsavlk, enálitið, að byggt
mundi vera á traustum samning-
um. Ég endurtók það loforð að
ihuga málið I næði og láta frá mér
heyra, með það fóru þeir.
Ég komst að þeirri niöurstöðu,
að byggingarnefnd dvalarheim-
ilisins hefði mistekizt valið milli
steypustöövanna. Hins vegar
væru sögur um það að fyrirliðar
byggingarnefndar hefðu valið
hvorn annan sem stórverktaka
ósannaðar, og að þó svo væri,
kæmi til mála, að ekkert væri
ámælisvert. Ég komst að þeirri
niðurstöðu, að umrædd gagnrýni
værimálefninuog þeim mönnum,
sem kallaöir hefðu verið til for-
ystu fyrir dvalarheimilið, það
meinleg, að þeim væri greiði
gerður með þvi aö gefa þeim
tækifæri til að koma með sinar
skýringar. Ég hafði ekki áhuga
fyrir þvi að blanda mér persónu-
lega inn I málið, en tók það ráð að
semja uppkast að grein um málið
I anda hjálparbeiðenda. Það
atriðið, sem þeir Bjargsmenn
lögðu þyngsta áherzlu á var
þeirra eigið mál, gat naumast tal-
izt varða almenning. Kröfur
Stefáns Óskarssonar bygginga-
meistara og oddvita Reykja-
hrepps um vitneskju um verk-
takaaðild framkvæmdastjóra og
formanns byggingarnefndar
komu fram svo afdráttariausar,
að hann var að minu áliti manna
bezt fallinn til að bera þær fram.
Formaður steypustöðvarinnar
Bjargs h/f var rétti maðurinn.
Næst þegar ég átti ferð til
Húsavikur 26. júlí afhenti ég
félaga Stefáns Óskarssonar,
Aðalsteini Jónassyni, uppkastið
meðþeim skilaboðum til Stefáns,
að hann mætti nota það að öllu
leyti eða að hluta eftir þvi, sem
honum hentaði. Þessari orðsend-
ingu kveðst Aöalsteinn hafa skil-
að greinilega til Stefáns ásamt
uppkastinu. Svo vel hafði mér
tekizt að ná anda Stefáns Óskars-
sonar hinn 15. júli, að uppkastið
kom að mér virðist óbreytt fram i
„Opnu bréfi til byggingarnefnd-
ar” eins og áður er getið. Mér
kom þvi ekki til hugar, að hér
gætu leynzt maðkar i mysunni.
Það eru bráðum 58 ár liðin,
siðan min fyrsta blaðagrein var
prentuð og flest þessi ár hef ég
eitthvað skrifað i blöð og timarit
og mörg árin nokkrar greinar.
Nafn mitt hef ég sett undir þær
allar án tillits til þess, hvortþær
mundu verða vinsælar eða ekki.
Sú ásökun i' siðari yfirlýsingunni
að ég feli nafn mitt finnst mér þvi
út i hött. Ég hef eins og flestir
menn löngun til að gera bón
þeirra, sem til min leita. Hvað
ritmennsku viðkemur hafa ekki
veriðsvo litil brögö að slikri hjálp
gegn um árin. Ég hef hjálpað
fólkibæði við að semjaræður, rit-
gerðir og fleira, og undantekning-
arlaust hlotið þakkir fyrir. Sams
konar hjálpar hef ég oft notið hjá
öðrum. Þetta eru jákvæð sam-
skápti, sem örva til þroska og
dáða. Þeim sem hjálpina veitir
berað þegja yfir henni. Þiggjand-
inn er sjálfráður um hvað hann
gerir.
Auðvitað kom mér ekki til hug-
ar, að uppkast handa Stefáni
Óskarssyni yrði leyndarmál. Það
mundi visast koma fyrir augu
allra félaganna i Bjargi h/f, slikt
var sjálfsagt frá minni hálfu.
Yfirlýsing Stefáns óskarssonar
i Timanum 14. april s.l. hefet á
þessa leið: „1 dagblöðum ykkar
birtist grein þann 30. sept. s.l.
með undirskriftinni „Steypustöð-
in Bjarg h/f Húsavik”. Þar sem
ég er nú i forsvari fyrir félag
þetta tel ég mig tilneyddan að
bæta ögn við hana og svara henni
að nokkru leyti”. Hann kinokar
sér við að nefna heiti greinarinn-
ar. Ósjálfrátt dettur manni I hug
ær, sem finnur og þekkir undan-
slikt lamb sitt en vill ekki kannast
við það. Hins vegar áræðir hann
að minnast á undirskriftina sem
ókunnugt fyrirbæri, þó sjálfur
hafi valið og gengið frá henni.
Hvað hefur komið fyrir Stefán?
Hann talar eins og sú ritsmið,
sem hann bað mig að semja, tók
við og undirritaði, komi honum á
óvart. Hann sjálfur valdi henni þó
fyrirsögn, beindi henni til tveggja
fjölmiðla, lét sér ekki minna
nægja en stærstu dagblöðin fyrir
ritsmiðina. Jú, það kemur i ljós,
fyrir hverju hann er að vinna. 1
yfirlýsingu foringja byggingar-
nefndar þakka þeir fyrir þann
drengskap Stefáns við sig
að snúast við opna bréfinu
eins og hann gerir. En það
viðhorf eins og þeir segja
orðrétt: „undirstrikar það
álit okkar, að hann sé ekki
höfundur greinarinnar frá 30.
september s.l.” Þó má hamingj-
an vita, þeir eru ekki vissir. En
Stefán gerir miklu meira fyrir þá
heldur en þó hann hefði afneitað
Opnu bréfi. Hann veitist gegn
sinu eigin félagi Bjargi h/f, þvær
hendur sinar af allri aðild að til-
boöi þess i steypuverk dvalar-
heimilisins. Segist þá ekki hafa
verið kominn i stjórn félagsins
þegar það var gert. Er ekki ljóst,
hvað þaðkemur málinu við. Hon-
um finnst sitthvað stangast á i
sambandi við tilboðið en segist
láta öðrum eftir að komast til
botns I þeim málum. Ókunnugir
eru engu nær. En hann lætur
liggja að þvi, að hefði hann verið i
sporum ráðamanna dvalarheim-
iúsins, þegar þeir urðu að velja
um tilboð Bjargs og Varða, þá
hefði hann valið eins og þeir
gerðu. Er naumast hægt að
bregðast greinilegar sinu félagi
en Stefán gerir. Hvort samband
er á milli yfirlýsingar Stefáns og
þess, að eftir stuttan spöl hefur
hann verið leystur frá for-
mennsku hjá Bjargi h/f, skal
ósagt látið.
Óneitanlega hefur Stefán
Óskarsson látið undan siga frá
þvi sem var 15. júli i fyrra sumar.
Samt sem áöurerhannekki alveg
af baki dottinn. Hann upplýsir i
sinni yfirlýsingu, hverjir séu
verktakar hjá dvalarheimilinu.
Og það stendur heima, timbur-
verkið er á hendi framkvæmda-
stjóra og rafverktaki er skjól-
xS xS xS xS xS xS xS xS xS xS xS xS
STJÓRNMÁLAFLOKKURINN
ALMENNAR UPPLÝSINGAR:
Upplýsingar um kjörstaði og kjörskrá S: 29641 — 29642 — 42611
Beint samband við frambjóðendur S: 10590 — 42611
Bilasimi S: 22775
SKRIFSTOFUR STJÓRNMÁLAFLOKKSINS:
Laugarveg84, Reykjavik. S: 14300 — 29641—29642
Frakkastig 13 Reykjavik. S: 10590 — 10550
Hraunbær 112, Reykjavik. S: 75369
Lindargata 34, Reykjavik S: 22775
Hamraborg 1. Kópavogi. S: 42611
Miðvangi 6 Hafnarfirði. S: 52969
Suðurgata 42 Keflavik S: 92-1293
Vikurbraut 22 Grindavik. S: 92-8037
xS xS xS xS xS xS xS xS xS xS xS xS
Utankjörstaða-
kosning í dag
Kosning fer fram í
Miðbœjarskólanum kl, 14-18
í dag,
Úti á landi má kjósa hjá:
Sýslumönnum
Bœjarfógetum
Hreppstjórum