Tíminn - 31.10.1978, Blaðsíða 13

12
Þriftjudagur 31. október 1978
Þriftjudagur 31. október 1978
13

■0-
CHEVROLET
TRUCKS
Seljum í dag:
Tpnunri- ára. VerðíbúsJ
Ch. Nova sjálfsk. '77 4.200)
Taunus20MXL '69 1.050
Mazda818st. ; '76 2.600
Opel Rekord Coupe '72 1100
Ch. Blazerócyl beinsk. V3 z.yuu
CH. Malibu4d Sedan '78 5.000
Fiat 127 C-900 '78 2.200
Opel Record '76 2.900
Ch. Nova Sedan '78 4.500
Saab99 L 4d. sjálfsk. '74 2.8Q0
Ch. Nova 4 dyra siálfsk. '74 2.5Ó0
Broncoó cyl '74 . 2.400
Ch. Blazer beinsk. 6 cyl. '71 2.050
Volvo 144 DL '74 3.100
Chevrclet Malibu '72 1.700
Ford Econoline sendif. '74 Tilboð
Vauxhall Viva '75 1.500
Opel Rekord 4 d. '71 1.100
Bronco V 8 beinsk. '74 2.750
Volvo343 DL '77 3.500
Ch. Nova 4ra d. '73 1.950
CH. Nova Conc. 4 d. '77 4.700
Vauxhall Viva '73 1.050
Ch. Nova Conc. 2 d '77 5.000
Scout 11 DL Rally '76 5.500
Volvo 142 '70 1.400)
pcout i ravener m/onu '78 7.500
Morris Marina 4d '74 1.100
G.M.C. Astro vörubifr. '73 11.000
Chevrolet Impala '78 5.200
G.M.C. Vandura sendib. '78 5.000
Mazda 818 2. Coupe '78 3.200
Buick Century station '76 4.800
Vauxhall Viva de luxe '74 1.300
G.M.C. Jimmy v-8 sjálfsk. '76 5.900
Saab99 '70 1.200
Ch. Malibu Classic '78 5.500
Samband
Véladeild
ÁRMÚLA 3 - SlMÍ 38900
Sólaftir
HJÓLBARÐAR
TIL SÖLU
FLESTAR
STÆRÐIR
A FÓLKSBILA.
BARÐINN
ÁRMÚLA 7 SlMI 30501
Sunnlendingar - bændur og
byggingamenn
Höfum fyrirliggjandi töluvert magn af
timbri i ýmsum stærðum á hagstæðu
verði. Heflum og sögum timbrið sam-
kvæmt óskum yðar,yður að kostnaðar-
lausu.
Komið eða hringið og við veitum allar
nánari upplýsingar.
Byggingafélagið Dynjandi s.f.
Gagnheiði 11. Selfossi.
Simi 99-1826 og 99-1349.
Glugga- og
hurðaþéttingar
Slottslisten
Tökum að okkur þéttingu á opnanlegum
gluggum og hurðum
Þéttum með Slottslisten innfræstum
varanlegum þéttilistum.
Ólafur Kr. Sigurðsson h.f.
Tranavogi 1.
Simi 83499
Barátta ástralskra frum-
byggja fyrir heimahög-
Tvö afskekkt samfélög i Queensland i Ástraliu
hafa á þessu ári orðið vettvangur baráttu sem
hlýtur að skera úr um hVort áströlsku frum-
byggjarnir eiga að fá að lifa áfram sem sérstök
þjóð. íbúar Mornington-eyju og Aurukun, sem
hvort tveggja eru gömul trúboðssvæði skosku
kirkjunnar eiga nú i höggi við hina ihaldssömu
stjórn í Queensland sem andvig er allri sérstakri
vernd einstakra kynþátta sem þessara. Vilja
ibúarnir gera stjórn sjálfs samveldisins ábyrga
fyrir málalokunum.
um sínum
Bífti þeir lægri hlut, er þess aft
vænta aft frumbyggjarnir muni
deilast sin á milli I tvo hópa, þá
sem eiga sér landrými og þá
sem ekkert landrými hafa.
Landrými hafa þeir sem búa á
þvi svæfti sem samveldift ræftur
i norftur-héruöunum, en þeir
landlausu eru dreiföir um hina
ýmsu hluta ástralska rikisins
aöra.
Raunin er sú aö án réttar til
sins hefftbundna landsvæöis,
munu frumbyggjarnir glata
menningu sinni. Og glatist
menning frumbyggjanna i
heimahögum þeirra eftir aft
hafa lifaft af tveggja alda
þrengingar af hálfu Evrópu-
manna munu frumbyggjarnir
ekki framar eiga sér nein heim-
kynni og dreifast um borg og
byggö.
Aft nokkru leyti vegna þess aft
þeir höföu hrifist af baráttu
svartra manna i Bandarikjun-
um fyrir viöurkenningu og
viröingu þeirra hafa frum-
byggjarnir undanfarin tiu ár
tekift aft lita aftur til fortiftarinn-
ar, þar sem fornleifafræftingar
hafa fundift æ gleggri merki um
rika og margbreytilega menn-
ingu þeirra. Þeir hafa komist aft
þvi aö þessi menning lifir áfram
i norftur-héruftunum og aft
nokkru leyti á stöftum eins og
Aurukun og Mornington eyju.
En tapi frumbyggjarnir land-
inu mun menning þeirra deyja
þar meft út og samkvæmt vitnis-
burfti margra athugenda dæju
og út tækifæri mikils meirihluta
frumbyggjanna til þess aö
brjótast út úr þeim vitahring
allsleysis sem þeir eru i. Þeir
'eru gersneyddir allri menntun,
hlutfall þeirra I fangelsum er
meft ólikindum hátt, þeir eru
stööugt atvinnulausir og heilsu-
farift er bágt. (Sem dæmi um
þaft siftasttalda má nefna aft
25% barna I heimkynnum frum-
byggja i borgum, þar sem gnótt
er um hverslags heilsugæslu
bíöa varanlegar heilaskemmdir
vegna vannæringar.)
Fyrri samveldisstjórn undir
forsæti Verkamannaflokksins,
leiddi I lög ákvæöi um aft frum-
byggjar skyldu mega sækja um
land til eignar i noröurhéruftun-
um, þar sem þeirra fornu heim-
kynni eru. Lögin ná þó afteins
yfirlandsvæfti i eigu krúnunnar,
sem ekki var áftur numift af
landnemum, en þar er um land
aft ræöa sem nautgripa og kvik-
fjárræktendur höfftu taliö of er-
fitt og óarftbært.
En I augum frumbyggjanna
er þetta land jafnvel þessir
hrjóstrugu hlutar þess, óendan-
lega mikils virfti. Þarna hefur
sköpunarsaga þeirra orftift til.
Alls staftar sjá þeir vott um
feröir og dáöir feöra sinna sem
stigu upp úr undirheimum og
lögöu leift sina um landiö, þar
sem þeir slógu sinn marg-
slungna vef. Þegar frumbyggj-
ar fremja helgiathafnir sinar,
telja þeir sig komast i samband
vift þessa forfeöur og ekki siftur
vift ýmsa þætti I náttúrunni, svo
sem landift meft gróftri þess og
dýralifi.
A þessu ári hafa Warlpiri
menn á grundvelli landréttinda-
laganna, — en land þeirra frá
fornu fari er I miftju hinu „raufta
iijarta* Astraliu — krafist
Landsvæfta-fulltrúinn Geoff Ev-
ans: „Þaft mun koma i ljós aft
þjóö ykkar var i andlegum og
efnahagslegum efnum sam-
tengd landinu. Vifturkennast
verftur aft sá óhagur, sem vift
kynnum aö valda einhverjum
meö þvi aft veröa viö þessari ósk
væri léttvægur á móts vift þaft
skaöræöi sem viö munum valda
frumbyggjunum, meö þvi aft
neita umsókn þeirra. Frum-
byggjarnir hafa barist vift
óbyggftina og óblift kjör hennar.
Þeir hafa einnig lifaft af grimmd
ann hefur séft sig knúinn til þess
aft fljúga til noröurhéraftanna og
svara röksemdum þeirra hefur
styrkt sjálfstraust þeirra mjög
mikiö.
Vift landamærin I Queenslandi
lita Aurukun og Mornington-
eyjamenn meft öfund til tiltölu-
legs vaxtar og sjálfstæöis frum-
byggjanna i norfturhéruftunum.
Frá þvi i mars hafa þeir veriö
aft berjast gegn yfirtöku
stjórnarinnar I Queensland á
málum þeirra. Queensland-
síjórnin hefur einkum augastaft
Ástralskir frumbyggjar: Stjórnin I Queensland vill blanda þeim hiklaust i ástralska þjóftahafift og
breska Samveldisstjórnin þorir ekkert aft afthafast.
svæöis sem er næstum aft stærö
á vift ísland — en þar ræftir um
96 þúsund ferkilómetra af mjög
ófrjótu og hrikafögru landi.
Þeir leggja sérstakan þunga á
þessar kröfur sinar. Fyrir aft-
eins fjörutiu árum flúöu
varlpiri-menn heimkynni sin,
skelfingu lostnir eftir aft hvitir
menn höfftu verift þar á ferö meft
vopnaöa leiftangra. 1 þaö sinn
var einn hvftur maftur drepinn
og annar særftur. Samkvæmt
opinberum skýrslum dó 31
maftur i þeim fjöldadrápum,
sem á eftir fylgdu, þótt ýmsir
fullyrfti aö fallnir hafi verift
fleiri en eitt hundraft.
Fullorftinn maftur úr hópi
frumbyggja minnist þessa at-
buröar svo en hann var þá
drengur: „Þeir umkringdu okk-
ur og skutu einn af öftrum. Þeir
skutu alla likt og gripi. Þeir
skutu á gamalmenni.skutu þau
sem væru gripir, stóran hóp,
lfonur, börn, karla. Allt of
margar konur. Allt of, allt of
marga karlmenn. Þau voru öll
Warlpirimenn littu á.Vesalings
smælingjar.”
1 ávarpi sinu til Landsvæfta-
ráös Warlpirimanna, sagfti
hvitra manna skeytingarleysi
og umhirftuleysi. Enn eiga um-
sækjendurnir sér bæöi þjóöar-
einingu og heföbundin verft-
mæti. Þau eru ef til vill ekki
sambærileg viö þaft sem þau
voru fyrir þúsund efta jafnvel
hundraö árum, en likt og sér-
hver menning sem tekur um-
breytingum og aftlögun, — get-
um vift ekki litiö á hana sem
safngrip, heldur lifandi menn-
ingu.”
Trúlegt er aft Warlpiri menn
hafi gæfuna meft sér i tilkalli
sinu til landsins sem meftal ann-
ars mun veita þeim nokkurn
rétt til námagraftar þar. Stjórn-
in hefur vald til þess aft lita
framhjá námakröfum frum-
byggjanna, en meft hjálp hvitra
samningamanna hafa þeir get-
aö veitt sér andsnúnum öflum
nokkurt viðnám.
Vera kann aö þeir fái ekki jafn
rikan rétt yfir landi sinu og til
dæmis hefur gerst meft ame-
riska Indiána og þeir eru ekki
fullkomlega öruggir um aö þau
réttindi sem þeir kunna aft öftl-
ast verfti varanleg. En sú
staöreynd aö forsætisráftherr-
á Aurukun af tveimur ástæöum:
önnur er sú aö Ibúarnir hafa
leitast viö aö fá æöstu stjórnvöld
til þess aft afnema þau yfirráft
sem Queenslandstjórnin hefur
tekift sér yfir báxítnámum I
landi þeirra. Hin ástæöan er
löngun ibúanna til þess aft flýja
alla miftstýringu og hafa smáir
flokkar frumbyggja ílust á hin
gömlu hefftbundnu heimasvæfti
sin, þar sem þeir reyna aö ger-
ast sjálfum sér nógir.
Queenslandstjórnin sem litur
fram hjá þvi aö miöstýringar-
kerfi hennar hefur beöift þjóft-
hagslegt skipbrot, kallar þessa
flutninga aöskilnaftarstefnu. En
Aurukun frumbyggjunum er
ekki siöur annt um gömul heim-
kynni sin en bræftrum þeirra i
norfturhéruftunum. 1 viftræftum
vift forsætisráöherra Queens-
lands sagfti Bjelke-Petersen
einn sendinefndarmaftur frum-
byggja: „Vift eigum þetta land.
Höfftum átt þaft frá þvi löngu
áöur en Evrópumenn komu.
Þetta land er móftir okkar og vift
erum hluti áf því!”
Þegar menn stóöu gagnvart
þeirri ákvöröun stjórnarinnar,
Framhald á bls. 23.

Skáldsaga Ólafs Jóhanns Sigurðssonar,
HREIÐRIÐ
fær ágæta dóma
í Danmörku
Eins og kunnugt er af blaftafregnum, þá stofnuftu þau Rigmor
Birgitte Hövring, yfirmaftur barnabókadeildar bæjarbókasafnsins á
Helsingjaeyri og Þorsteinn Stefánsson rithöfundur útgáfufyrirtækift
Birgitte Hövrings Biblioteksforlag árift 1975. En Þorsteinn hefur verift
búsettur i Danmörku um áratuga skeift og er mikilvirkur þýftandi Is-
lenskra bóka á danska tungu. Siftan hófu þau Birgitte og Þorsteinn aft
gefa út bækur eftir islenska höfunda á dönsku m.a. eftir Armann Kr.
Einarsson, Kristmann Guftmundsson og Ólaf Jóhann Sigurftsson.
Þannig hafa komift út hvorki meira né minna en fimmtán Islenskar
bækur hjá forlaginu þau þrjú ár, sem þaft hefur starfaft. Birgitte lést i
marsmánufti siftast liftnum, en Þorsteinn hyggst halda útgáfustarfsem-
inni áfram.
Núna I sumar gaf Birgitte
Hövrings Biblioteksforlag út
skáldsögu ólafs Jóhanns Sigurös-
sonar, Hreiöriö, i þýftingu
Þorsteins Stefánssonar. Ritdóm-
ar um bókina hafa verift aft birt-
ast I dönskum blööum aft undan-
förnu, þau hafa nú þegar birt sjö
greinar um Hreiftriö, og mun ekki
vera algengt aft Islensk bók veki
slika athygli i Danmörku. Þessar
greinar eru mjög á eina lund,
þegar á heildina er litift. Blööin
fara lofsamlegum orftum um bók-
ina og telja hana merkilegt inlegg
I norræna menningu.
H.P. Hansen segir t.d. I Sjæl-
lands Tidende:
— Þetta er varnarrit fyrir hina
heiftarlegu list, sem er borin uppi
af eilifum lifsgildum eins og
sannleika og fegurö, á máli, sem
er samboöiö efninu. — H.P.
Hansen segir enn fremur, aft
Ólafur Jóhann Sigurösson sé
meistari málsins, og aft skáldsag-
an Hreiftriö sé merkilegt innlegg I
norræna menningu.
Sigvald Hansen skrifar grein i
Frederiksborg Amts Avis, þar
sem hann lýkur lofsoröi á þýftingu
Þorsteins Stefánssonar og segir
um Hreiörift:
— Þetta er mikil skáldsaga,
fagurt listaverk, sem á erindi tií
margra.
Information birtir alllanga
grein eftir Erik Skyum-Nielsen.
Greinarhöfundur lætur þess get-
iö, aft margir hafi undrast, aö
Ólafur Jóhann Sigurftsson skyldi
hljóta bókmennta verölaun
Norfturlandaráfts fyrir tvö ljóöa-
söfn, svo mikill rithöfundur sem
hann sé i óbundnu máli. En um
Hreiftrift segir Skyum-Nielsen, aft
list bókarinnar komi fyrst og
fremst fram I hinum djúpu
persónulýsingum hennar.
Jydske Tidende birtir stutta
grein, sem er undirrituft myr.
Höfundur byrjar á aft tala um
hinn „Islenska húmor” og sagna-
arfinn, sem Ólafur Jóhann
Sigurösson valdi fagurlega
(„löfter smukt”) i Hreiftrinu. Aft
lokum segir, aö mikilleikinn,
arnsúgurinn á bakvift viftfelldinn
og skemmtilegan frásagnarstll
Hreiöursins geti ekki dulist nein-
um.
Merete von Eyben skrifar I
Politiken:
— Bókin er ágætlega skrifuft og
flytur margar sárbeittar ádeilur
og athugasemdir um samfélagift.
— En henni þykja karlmenn vera
of miklir, en konur of litlir,
gerendur i sögunni.
I Berlinske Tidende er grein
eftir Johan de Mylius. Þar eru
sögö nokkur deili á efni Hreifturs-
ins og sagt, aft Ólafur Jóhann
Sigurösson sé höfundur, sem
maöur skyldi veita athygli.
Niels Houkjær skrifar grein i
Kristeligt Dagblad.
Hann fer vifturkenningarorftum
um þýöingu Þorsteins Stefáns-
sonar og segir, aft Hreiftrift sé
skáldsaga, sem menn þurfi aö
lesa, ekki afteins þeir sem hafi
áhuga á tslandi, heldur allir, sem
hafi þráö nýja episka sagnagerö
eftir siöferöilega hrörnun
modernismans. Houkjær minnist
á tvær sögur eftir Ólaf Jóhann
Sigurftsson, Litbrigöi jaröarinnar
og Bréf séra Böftvars, sem hafa
báftir komift út hjá Birgitte
Hövrings Biblioteksofrlag. Hann
birtir einnig — i danskri þýftingu
aft sjálfsögftu — nokkrar linur úr
siftasta kafla Hreiftursins, nóttina
þegar Loftur Loftsson deyr, og
söguþulurinn segir:
„Ef til vill mundi ég siftar meir
taka mér penna I hönd og skrifa
handa smælingjum minum ævin-
týri af þröstum þessum og
viftskiptum meistara mins vift þá.
Ég gæti kaliaft hann Loft Loftsson
eins og i framanskráftu varnar-
skjali, en sjálfur ætlaöi ég ekki aft
dyljast, heldur bara þaft nafn,
sem ég haffti þegift af foreldrum
minum”.
Hér hefur afteins verift sagt frá
greinum dönsku blaftanna, en þær
ekki þýddar. Þessar greinar
sýna, aft danskir gagnrýnendur
taka skáldsögu Ólafs Jóhanns
Sigurössonar, Hreiftrinu, mjög
vel og telja útkomu bókarinnar I
Danmörku markverftan atburö i
norrænu menningarlifi.
Kömdu
sem oftast, en
Ef þú semur um reglu-
bundinn sparnað í 12,18
eða 24 mánuði, þá getur
þú látið bankann skuld-
færa t.d. allt að tuttugu
og fimm þúsund krónur
mánaðarlega á
viðskiptareikning þinn.
Að sparnaðartímanum
loknum getur þú fengið
sparilán til 12, 27 eða 48
mánaða, og falið bank-
anum að skuldfæra
mánaðarlegar endur-
greiðslur á sama hátt.
Þannig spörum við
r sporin.
aó eina, sem þú þarft
hafa fyrir, er undir-
rift þín og maka þíns.
nnað byggist á gagn-
æmu trausti og
jónustu.
ið Landsbankann
bæklinginn
m sparilánakerfið.
Sparifjársöfnun tengd rétti til lán
.••1
ftj l*
Sparnaður
þinn eftir
12 mánuði
18 mánuöi
24 mánuði
Mánaðarleg
ínnborgún
hámarksupphæð
25.000
25.000
25.000
Sparnaður í
lok tímabils
300.000
450.000
600.000
Landsbankinn
lánar þér
300.000
675.000
1.200.000
Ráðstöfunarfé
þitt 1)
627.876
1.188.871
1.912.618
Mánaðarleg
endurgreiðsla
28.368
32.598
39.122
Þú endurgreiðir
Landsbankanum
á12 mánuðum
á 27 mánuðum
á 48 mánuðum
1) í tölum þessum er reiknað með 19% vöxtum af innlögðu fé, 24% vöxtum af lánuðu fé, svo og kostnaði vegna lántöku. Tölur þessar geta
breytzt miðað við hvenær sparnaður hefst. Vaxtakjör sparnaðar og láns eru háð vaxtaákvörðun Seðlabanka íslands á hverjum tíma.
LANDSBANKENN
SparUán-tfygging í jranttíð