Tíminn - 03.11.1978, Síða 9

Tíminn - 03.11.1978, Síða 9
1LLL5Lliíi Föstudagur 3. nóvember 1978 9 Búiö aö spenna bogann þaö hátt i tekjuskattskerfinu sem viö búum viö, aö ekki veröi fariö öllu lengra meö skatthlutfalliö I beinum sköttum. hafa árum saman velt því vandamáli fyrir sér, hvernig reikna skuli fyrningar meö hliösjón af veröbólgu og skuld- um o.s.frv. og hafa i reynd ekki fengiö fullnœgjandi niöurstööur. Kannski má segja aö viö séum einna fyrstir til aö setja þessi atriöi i lög. — Var ekki kannaö hvernig lögin mundu verka, áöur en þau voru samþykkt? — Varöandi einstaklinga var þaö auövitaö athugaö hvernig skattbyröin mundi breytast. En hvaö fyrirtækjum og rekstrar- aöilum viökemur, er mjög erfitt aö gera sér ljósa grein fyrir áhrifunum. þvi aö þetta eru grundvallarbreytingar. Menn hafa haft i huga, aö þaö veröi hreinlega aö sjá til hvernig þetta kemur út. Slöan bjíst ég viö aö taka veröi mörg atriöi til endurskoöunar, þau eru svo margslungin. Breyting á söluhagnaði mikilvægasta atriðið Þaö sem einnig spilar inn i þetta, er grundvallarbreyting á söluhagnaöi, en þaö er jafn- framt aö minum dómi mikil- vægasta atriöiö varöandi breyt- ingar á skattalögunum. En ég leyfi mér aö efast um, aö þótt farið veröi i endurskoöun á þessum lögum, veröi I reynd mögulegt aö ganga miklu lengra i sambandi viö skattlagningu fyrirtækja, en gert er i þessum nýju lögum. — Þaö var samt mikið rætt af sumum meöan stjórnarmynd- unarviöræöur stóöu yfir, aö þarna væri hægt aö ganga aö vfsum auöi? — Já, Alþýöubandalagiö lagöi mikla áherslu á hiö svokallaöa veltugjald, sem erekkertannaö en þaö, aö hækka þaö aöstöðu- gjald, sem lagt er á núna. Þaö hefur lengi veriö markmið aö fella þetta aðstööugjald niöur. Var þaö fyrst sett fram af viö- reisnarstjórninni sáluöu, sem Alþýöuflokkurinn átti aöild aö. Þetta þótti óeölilegur tekju- stofn. En nú viröist Alþýöu- flokkurinn hafa breytt um stefnu og telur aö aöstööugjald sé eðlilegur tekjustofn. En ég er ámóti þessugjaldi. Þaöerfyrst og fremst lagt á veltu fyrirtækj- anna, en hún segir ekkert um hæfni þeirra til greiöslu skatta. Þarna getur t.d. bæöi veriö um aö ræöa heildsölufyrirtæki, sem veltir mjög miklu en hefur litla álagningu, eöa fyrirtæki sem hefur kannski eingöngu um- boðslaun og tiltölulega litla veltu. Veltan er þannig enginn grundvallarmælikvaröi á þaö, hvernig fyrirtæki skuli borga skatta. Hefði þýtt 500 milljóna aukið tap hjá kaupfélögunum Ég get nefnt sem dæmi, aö smásöluverslun kaupfélaganna i landinu velti u.þ.b. 41-42 milljöröum á árinu 1977. Meö gjaldi þvi, sem Alþýöubanda- lagiö lagöi tilaö lagt yröi á aöila i þjónustu og verslun, heföu kaupfélögin þurft aö borga 500 milljónir. Upplýst hefur veriö aö tap á smásöluverslun kaupfélaganna áriö 1976 var u.þ.b. 200 milljónir, en með þessu gjaldi heföi þaö aukist i 700 milljónir. Auövitaö er þaö hreinn barnaskapur aö ætla þaö — hvort sem það eru þessir aöilar eöa aörir — aö þeir mundu ekki reyna að velta þessu á einhvern hátt út i verðlagiö, geta I reynd ekkert annaö gert. Ef þvi sllkt gjald er lagt á þjónustustofnanir, hvort sem er i Reykjavik eöa annars staöar, þá er verölagseftirlitiö ekki svo fullkomiö, aö þaö komi I veg fyrir aö þaö renni út I verölagiö. Aö mi'num dómi er þvi skattlagning þessi algerlega óraunhæf. Ég held lika, aö eftir þvi sem þeir, er settu fram þessa hugmynd, kafa dýpra I þetta mál, þá muni þeir sjá aö þessi skattstofn er óraunhæfur. Hann var aö imium dómi aöeins settur fram I áróðursskyni fyrir kosningar.án þessaö mennhafi á nokkurn hátt hugaö aö mögu- legri framkvæmd hans, likt og svo margt annaö sem frá þess- um mönnum er komiö. Niöurfelling söluskatts á matvælum hefur augljós jöfnunaráhrif, þar sem matvörur eru tiltölulega stcrri útgjaldaliöur hjá lóglaunafólki. ast ekkert fá borgaö fyrir hana? — Jú þaö er rétt. En tökum dæmi af kaupmanni, sem þarf aö ráöa mann i hálft starf til aö annast þessa hluti. Hann þarf trúlega þegar til lengdar lætur, aö leggja meira á sina vöru til þess aö hafa fyrir auknum kostnaöi. Þannig aö endanlega kemur þetta gjald niöur á neyt- endum. Þaö er fólkiö sem aö siöustu veröur aö borga. — Þú vannst mikiö aö nýju skattalögunum, sem samþykkt vorus.l. vor. Hvers vegna þurfa þau nú strax endurskoöunar viö? — Þaö er út af fyrir sig mjög eölilegt, aö þegar nýir aðilar koma i rikisstjórn, vilji þeir endurskoöa svo veigamikinn þátt sem skattalög eru, enda hlýtur svo þýöingarmikill mála- flokkur alltaf aö vera I endur- skoöun. En þaö sem ég hygg skipta þessa aöila mestu máli núna, er aö gera sér fulla grein fyrir áhrifum þessara laga á tekjuöflun rikisins, og hvernig skattbyrðin breytist frá þvi sem var, þvi ekki er nokkur vafi á þvi, aöþessilög koma til meöaö breyta skattbyrðinni verulega. — Aö hvaöa leyti helst? — 1 fyrsta lagi á milli einstaklinga, þar sem tekin er upp takmörkuö sérsköttun og margir frádráttarliöir felldir niður, sem skipt hafa marga miklu máli. 1 ööru lagier um aö ræöa grundvallarbreytingu á skattlagningu rekstraraðila og fyrirtækja, sem aö minum dómi veröur nokkuö iþyngjandi fyrir atvinnureksturinn. Satt best aö segja eru þessi nýju ákvæöi nokkuöflókin, og menn hafa ótt- ast aö þau gætu oröiö erfið i framkvæmd. Ýmsir aöilar viöa um lönd sér árum saman ,hvernig reikna skuli fyrningar meö hliösjón af ga einna fyrstir til aö setja þessi atriöi i lög. Virðisaukaskattur nán- ast óframkvæmanleg- ur núna Þá má á þaö minnast, aö lengi hefurveriö talaö um þaö hér aö taka upp viröisaukaskatt. En þaö væri mjög óæskilegt og nán- ast óframkvæmanlegt aö hafa þann virðisaukaskatt meö undanþágum. Þess vegna hlýt- ur aö .veröa erfiöara aö koma á viröisaukaskatti eftir þessar að- geröir. — Heföi þér sjáifum þótt eöli- legra aö nota tryggingakerfiö til jöfnunar, eins og þú minntist á áöan, i staö niöurgreiöslna? — Nú vil ég taka þaö fram.aö ég hef ekki framkvæmt neina könnun á þvi hvernig þessu fjármagni veröur best komiö til skila til þeirra hópa, sem mest þurfa á þvi aö halda. Vissulega eru til leiöir, sem kæmu til greina. En einnig má á þaö minna, aö söluskatturinn hefur haft ójöfnuö iför meö sér, t.d. á milli landsbyggöar og þéttbýlis. Þá ég viö f lutningskostnað, sem söluskatturinn leggst óbeint á. Þannig aö niöurfeUing sölu- skatts hefur aö nokkru leyti jöf nunaráhrif, einnig milli - fyrri hlutf viðtals um skattamál r Haildór Ásgrímsson þessa fólks og er aö þvi leyti kostur. Ég óttast þó,að á þessu veröi verulegir framkvæmda- erfiðleikar, sem gætu reynst bæöi erfiöir I eftirliti og dýrir i framkvæmd fyrir þjóöfélagiö. Fólkið verður að borga að lokum — Er ekki innheimta söluskattsins fyrst og fremst i höndum kaupmanna, sem segj- Varla mögulegt að ganga lengra í skattlagningu fyrirtækja - en gert er með nýju skattalögunun

x

Tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.