Tíminn - 04.11.1978, Blaðsíða 7

Laugardagur 4. nóvember 1978
7
Hræsni
„verndar-
anna
99
Fámennur hópur hávaðamanna kemur í veg
fyrir hagkvæman útflutning sauðfjár
Fagnað of fljótt.
Margir stuöningsmenn is-
lensks landbúnaðar hafa eflaust
fagnað þeim fréttum að mögu-
leikar væru á stórfelldum út-
flutningi sauðfjár til Araba-
landa. Sá fögnuður byggðist á
því aö með þessum útflutningi
var hugsanlegt að þaö verð
fengist fyrir féð sem land-
búnaðurinn þarf og jafnvel að
svo hátt verð fengist að jiar
mætti ná umtalsveröum fjár-
hæðum til niðurgreiðslu á sauö-
fjárafurðum til neyslu innan-
lands.
í þessu sambandi hefur verið
rætt um útfhitning svo skipti
þúsundum fjár, en þegar fram
kom að slátrun færi fram með
hefðbundnum hætti múhameðs-
trúarmanna eöa hnifsstungu, þá
urðu hræsnararnir vitlausir.
Blóð og trúarbrögð
Það er að sumu leyti skiljan-
legt að Islendingar eru svo blóö-
hrædd þjóð sem raun ber vitni.
Viö höfum verið sú gæfusama
þjóö að standa ekki i manndráp-
um skipulögðum af stjórnvöld-
um og höfum þannig ekki vanist
þvi aö sjá blóð renna nema i
slysatilfellum eöa við slátrun.
Jafnframt blóðhræðslunni
greip þjóðina hræðsla viö egg-
vopn slik að reglur voru settar
sem banna slátrun búpenings
með lagvopnum en i lög leitt að
nota skyldi einungis byssur eöa
KRISTINN
SNÆLAND
höggvopn sem næðu sama
árangri og byssan eða þeim að
koma lagi á heila viðkomandi
skepnu þannig að dauði hlytist
af.
Þessi dýrkun byssunnar
gengur svo langt að svin eru hér
skotin og siöan blóðguð en hjá
þeim þjóðum sem kunna að
framleiða svinakjöt er þessi
slátrunaraðferö talin eyðileggja
kjötið.
An ábyrgöar má svo skjóta
þvi að hér, að frétst hefur af
svi'naslátrurum hér sem skera
svi'nin á hefðbundinn hátt og
skjóta svo kúlu i hausinn á eftir
fyrir eftirlitsmennina. NU ber
svo við I útflutningsmálinu að
ekki er einungis um að ræða
hnifsstungu sem deyöir skepn-
una heldur er þetta lika trúar-
atriðieöa athöfnog þá kastar nU
fyrsttólfunum. „Verndararnir”
ætla vitlausir að verða, viö
kristnir menn skulum ekki
stuðla að slikri villimennsku.
öðrum þræði hafa mótmæli
gegn sölu sauðf jár til Araba ein-
kennst af trúarbragðaofstæki og
hins vegar af þeirri oftrU sem
menn hafa á byssunni sem
drápstæki.
Byssan og hnífurinn
Notk un byssunnar i islenskum
sláturhUsum er til komin fyrst
og fremst vegna þess aö hún er
skjótvirkasta aöferöin við deyð-
ingu- sláturdýra og jafnframt
vegna þess aö dýraverndunar-
menn börðust gegn notkun
hnifsins, sem þeir töldu sein-
virkari aðferö þannig að dýrið
væri lengur að drepast.
Vegna þess hve nauösynlegt
er að kjöt blóörenni vel eru nú
vinnubrögðin i sláturhúsunum
þannig að dýriö er fyrst skotið
(tilþessaö fullnægja reglunum)
og siðan er það svo fljótt sem
unnt er'skoriö á háls svo þaö
blóörenni vel. Best þykir ef
skrokkurinn spriklar vel þvi
þeim betur rennur Ur honum
blóöið og er tæpast, að gáö sé aö
þvi hvort dýriö sé dautt eða
aðeins rotað. Vegna skotmanna
vil égþótakaframaðþeir hætta
ekki fyrr en dýrið fellur.
Ætla má aö þó nokkuð sé um
þaö að hnífurinn sé þaö vopnið
sem endanlega gengur frá
mörgu dýrinu þó svo að sam-
viska dýraverndara sé friðuð
með skotinu. Þá má velta fyrir
sér hvort sé betra verksmiðju-
vinna islenskra sláturhúsa eða
fagleg slátrun kunnáttumanna i
Austurlöndum nær.
Kæfandi almennings-
álit
Undir yfirskriftinni „Hætt við
útflutning á sauðfé til
Arabari"kja” i Visi sl. fimmtu-
dag segir Sveinn Tryggvason
form. Markaðsnefndar land-
búnaðarins,: „Almenningsálitiö
hefur kæft máliö” og „Islend-
ingar halda aö þeir búi yfir betri
móral en aðrar þjóðir og gera
sig aðdómurum yfir siðum ann-
arra. Ég hygg að það verði ekk-
ert framhald á þessu máli, ætli
maður nenni aö standa I þessu
þrasi.”
Svo mörg voru þau orð og
sannarlega vildi ég aö baráttu-
þrekSveins væri meira, þvi hér
er það I húfi sem ætla má að
gæti skipt sköpum fyrir fslensk-
an sauöfjárbúskap. Ég vorkenni
ekki Sveini þó svo aö hann gerði
ekkert annað i svo sem ár eða
meir en þrasa ef það gæti leitt til
þessa útflutnings i þUsundatali
ogá háuveröi á traustan mark-
að.
Sveinn Tryggvason má vita
þaðað fjöldi landsmanna styöur
hann i þessu starfi, við höfum
bara ekki nennt að fara Ut i
þvarg viö hræsnarana, en ef
Sveinn er aö gefast upp er sann-
arlega ástæða til þess að skera
upp herör svo ekki heyrist
aðeins í úrtölumönnum sem af
trúarofstæki eða af oftrú á byss-
unni virðast ætla að ná þvi tak-
marki að koma I veg fyrir
heillavænlegan útflutning.
Það er lika spurning hvort
þeirerumenn til þess að greiða
bændum og þjóðinni það tjón
sem andstaöa þeirra kann að
valda.
Loks vil ég fullyrða aö Sveinn
hefur enn ekki heyrt rödd
almenningsálitsins heldur ein-
ungishjáróma raddir hræsnara.
Sunnudagshræsnarar.
Ef að likum lætur eru mót-
mælendur útflutningsins sá hóp-
ur manna sem á sunnudögum
ekur með konu og böm Ut i
sveitirnar til að dást að dýrun-
um, lömbunum, kálfunum, og
fuglunum, rjúpunni, gæsinni og
fl.i gegnum bilrúöurnar. Þetta
fólk ekur svo heim, snæðir
lambahrygg, kálfasteik, rjUpu
eða gæs meö bestu lyst, og
kórónar svo þetta með þvi aö
setjast niður og skrifa grein
gegn Utflutningi fjár til
Austurlanda.
Þettafólk skrifar ekki greinar
gegn þvi að ala frændsystkini
rjúpunnar, kjúklingana, upp i
þröngum búrum sem þeir geta
sig ekki hreyft i eða greinar
gegn þvi að svartfugl séskotinn
til matar. /
Nei, hræsnin er þannig að
rjúpna- og gæsaskyttur eru
skammaðar en slátrun lamba
og kjúklinga er talinn sjálf-
sagður hlutur.
Þaðer full ástæða til að benda
þessa hræsni enda er gagnrýni
„verndara” einungis byggð á
trúarofstæki og heimskulegum
fullyröingum um að slátrunin
eystra sé verri en skotmennska
okkar.
Ný tegund rányrkju - sinubruni
Kaupstaöarbúi við sunnari-
verðan Faxaflóa (gamall
sveitamaður) bregöur sér í bil
sinum austur um sveitir á kyrru
vorkvöldi, seint I april.
Fátt er um mannaferöir, en
farfúglar virðast hafa komiö til
Islands i fyrra lagi á þessu vori,
og ef numið er staðar og
„slökkt” á bilnum, heyrist
fuglakvak við og við.
En hvað er nú þetta, hefur
kviknaö i einhverju bónda-
býlinu? Furðu mikill reykur
sést stiga upp I fjarska. En
þegar nær er komiö sést jörðin
loga. Sinubruni á viáttumiklu
svæði. Nýtlsku ræktunaraöferö,
„eldræktun "!
Kaupstaðarbúanum, gamla
sveitamanninum, finnst þetta
ljót og ógnvekjandi sjón á þessu
kyrra vorkvöldi.
Sinan brennur, reykjar-
mökkur stigur til lofts, svört
askan þekur mýrar og móa, og
sjálfsagt hefur hún eitthvert
áburöargildi. Sinan erhorfin, og
grasið sprettur fljótt og vel upp
úr viðáttumiklu brunasárinu, og
brátt er komin furöu góð beit
fyrir fé og hross.
Liklega er varla láandi þótt
ýmsir bændur telji þetta
afbragðs búhnykk. Þó er vitaö
að ekki eru allir bændur sama
sinnis. Til eru bændur sem hafa
á þessu illan bifur, og hrýs
hugur viö aö fara eldi um
gróðurlönd sin.
Hvaða áhrif hefur þaö I raun
og veru á grassvörðinn og
gróðurmagn hans, aö eldur
sleikir hann, og glóheitt loftið
sem myndast yfir eldinum
rýkur út i veður og vind? Svar
viö þeirri spurningu hefur
Hákon Bjarnason fyrrv. skóg-
radctarstjóri gefið, a.m.k. að
nokkru leyti, i fróðlegri blaða-
grein (Morgunblaðiö 1. júni
1978), og er fyrirsögn greinar-
innar „Að handsama orku
sólar”. Vil ég leyfa mér aö til-
færa hér smákafla úr þeirri
grein.
„Fosfór og kali koma beint Ur
jarðveginum, en köfnunarefniö
kemur að mestu til viö rotnun
lifrænna efna, en nokkuð af þvi
bætist jaröveginum með regni.
Hér á landi er skortur á köfn-
unarefni hvaö tilfinnanlegastur
þar eö rotnun og sundrung
lifrænna efna er fremur hæg
sakir skorts á lofthita, og að
auki er aögengilegu köfn-
unarefni hætt til að skolast burt,
■ef plönturnar taka það ekki
fljótt tii sin. Þvi er varöveisla
köfnunarefnis I jarðvegi mikils-
vert atriði og óþarfa sóun á þvi,
eins og t.d. með sinubrunum,
ætti að vera bönnuð með
lögum”. (Lbr. min, G.M.) M.
ö.o„ sinubruni er rányrkja,
skjótfenginn gróði á kostnað
landgæða.
Vissulega er ekki siðurástæða
til að vernda með iagaákvæöum
viökvæman gróðurhjúp þessa
lands en gjöful fiskimiö
umhverfis landið. Núverandi
lög um þetta atriöi banna sinu-
brunaeftirmaibyrjun. Mun þaö
gert til verndar hreiörum fugla,
og er þá reiknað með þvi að
fuglar fari ekki að gera sér
hreiöur fyrr en i mai. En ófýsi-
legt má þaö vera fyrir fuglana
að koma að hreiöurlöndum
sinum sviönum niðri rót. Úr
hverju eiga mófuglarnir aö gera
sér hreiöur þegar búið er aö
brenna alla sinuna? Og þótt
þeim takist það, veröur ekki
Guðmundur
Marteinsson
litiðskjólfyrir ungana nýkomna
úr hreiöri?
Þesseru dæmi, að sinubruni I
þéttbýli haf i valdið umtalsverðu
tjóni á mannvirkjum , giröinga-
stólpum og giröingum og jafn-
vel húsum. Þá er trjágróöri
einnig stórlega ógnað af sinu-
bruna, ekki aöeins I þéttbýli.
Sinubruni er tiltölulega nýtt
uppátæki, sem á siöustu árum
hefur náð mikilli útbreiöslu,
a.m.k. I vissum lanshlutum, án
þess, að þvi er viröist, að þvl
hafi verið gaumur gefinn af
ráðunautum eöa leiöbeinendum
bænda eða annarra sérfróöra
manna um jaröveg og jurta-
gróður, hver raunveruleg áhrif
þetta atferli hefur á gróður
jaröar.
Abending Hákonar
Bjarnasonar sýnist gefa tilefni
til þess að þetta mál verði tekið
til rækilegrar athugunar af sér-
fróðum mönnum á sviði rækt-
unar og umhverfis- og náttúru-
verndar — og eldvarna, m.a.
meö tilliti til þess, hvort ekki
væri brýn þörf á aö sett veröi
lög, sem banna sinubruna meö
öllu.
Um veturnætur, 1978
GubmundurMarteinsson.