Tíminn - 04.11.1978, Blaðsíða 8

8
Laugardagur 4. nóvember 1978
á víðavangi
Páfinn og
þjóðkirkjan
1 grein eftir Svarthöfba
(Indriöa G. Þorsteinsson) I Visi
I fyrradag segir á þessa leiö:
„Alveg eru menn gengir af
lúterstrdnni ef marka má alla
þá hátiölegu umræöu, sem oröiö
hefurútaf páfakjöri nú itvigang
meö skömmu millibili. Aö visu
tókst svo til i innlendri valda-
streitu á sinum tima, aö okkur
finnst sföasti kaþólski biskupinn
hér á iandi hafa veriö fyrirmynd
annarra manna um andóf gegn
erlendri ásælni. Auk þess var
hann skáld gott og veraldlega
sinnaöur, en þaö hefur löngum
þótt einn helsti kostur á geist-
legum pótintátum. En þaö er
langt siöan Jón Arason var
höggvinn i Skálholti, og maöur
heiöi haldiö aö óreyndu, aö páf-
inn f Róm væri trúarlegur and-
stæöingur okkar, eöa til hvers
böröust menn um alla Evrópu á
sinum tima, fyrst páfinn er orö-
inn herra allrar kirkju, lika
þjóökirkjunnar hér, ef dæma
má eftir allri fjölmiölakæfunni
um hinn pólska preláta, sem nú
situr I Róm”.
Svarthöföi segir ennfremur:
,,Hin íslenska hrifning af páf-
anum bendir einmitt til þess aö
viö viljum strangari tök á mál-
efnum kirkjunnar, og allra sist
aö viö viljum lúta misgæfum at-
kvæöagreiöslum um málefni
presta. Þaö má oröa þetta þann-
ig, aö hrifningin af páfanum
bendi til þess aö hér hafi kirkj-
unni veriö sundraö lir hófi og
Indriöi G. Þorsteinsson
innri málefnum hennar varpaö
fyrir heiöingja”.
Illa farið með kirkjuna
Aö iokum segir Svarthöföi:
„Kaþólska kirkjan er ströng i
aga sinum og heldur jafnvel i
viö ráöamenn kommúnista I
þeim löndum þar sem þeir hafa
tekiösér öll völd. Mér er sem ég
sjái Islenska kirkjunnar menn
meö iýöræöi sitt og atkvæöa-
greiöslur standa eins i istaöinu
gegn einræöi og ofbeidi fyrst
þeir geta ekki haldiö hlut sinum
gegn rikisvaldi, sem hleypur út
um holt og móa undan Guö-
mundi J. Guömundssyni og öör-
um verkalýössinnum. Kannski
kommúnisminn á tslandi sé orö-
inn sterkara trúarafl en lútersk-
an.
Viö höfum fariö hörmulega
meökirkjuna. Prestar eru litils-
virtir I kosningum. Rikisvaldiö
hiröir ekki um einföldustu rétt-
indi kirkjunnar á veraldiega
sviöinu og prestarnir sjálfir eru
deigir, vegna ytri aöstæöna, aö
tala af stólnum eins og þeim býr
i brjósti. Meö auknu sjálfstæöi
kirkjunnar undir höföingja sin-
um, biskupnum, mundu prestar
finna aö þeir heföu jörö til aö
standa á. Vfster þaö rétt aö riki
þeirra er á himnum, en ætli hin-
um kaþólsku finnist vegúr þess
rikis i lagi nema þeir hafi um
leiö eitthvaö aö segja um hin ■
veraldlegu málefni. Aö minnsta
kosti er þaö ekki rikiö á himnum
sem stendur framan i kommún-
istum i Austur-Evrópu.
Him mikla umræöa um páf-
ann i Róm, sem okkur kemur
ekkert viö, eöa þaö skurögoöa-
stand sem sú kirkja hefur I for-
grunni, bendir eindregiö til þess
aö hér sé meira en litiö ábóta-
vant I málefnum þjóökirkjunn-
ar. Þaö er þvi æskÚegt aö kirkj-
an hrindi af sér verstu agnúum
rikisvaldsins og byrji aö tala I
sjálfs sin valdi yfir heiöungjun-
um, sem eiga aöeins eitt at-
kvæöi handa presti”.
Þ.Þ.
Umræður á Alþingi um raunvexti:
Leiðrétta þeir grundvallar-
skekkjur í efnahagslífinu?
Nokkuö Itarlegar umræöur
hafa fariö fram á Alþingi um
frumvarp Alþýöuflokksmanna
þess efnis aö upp veröi tekin
svoköiluö raunvaxtastefna, þ.e.
aö Seölabankanum veröi óheim-
ilt aö ákvaröa vaxtakjör lægri
en nemur veröbólgustigi á
hverjum tima.
Vilmundur Gylfason sagöi I
framsögu fyrir frumvarpinu, aö
þaö væriþéttriöiö hagsmunanet
sem stæöi vörö um veröbólguna.
Þvi neti tilheyröu fyrst og
fremst þeir, sem á undanförn-
um árum hafa átt óeölilega
greiöan aögang aö lánsfé og
hafa þess vegna getaö fjárfest
ótæpilega. Þaö væri þess háttar
fjármunatilfærsla sem i einu
oröi mætti nefna veröbólgu-
gróöa. Hinn pólitiski vandi væri
sá, aö aöstööubraskarar hafa
getaö f almannavitund tengt
hagsmuni sina hagsmunum
annarra, þar á meöal hús-
byggjenda.
Eitt megineinkenni veröbölgu
og veröbólgugróöa undanfarin
ár væri staöreynd neikvæöra
vaxta. T.d. heföu meöalraun-
vextir nýrra bankaútlána veriö
neikvæöastir 1974, eöa um 25,7%
en 1977 um 12,3%. Mætti leiöa aö
Vilmundur Lúövik
þvi rök, aö hiö neikvæöa vaxta-
kerfi væri einhver ósanngjarn-
asta og óréttlátasta skekkjan,
sem af veröbólgunni leiddi.
Láta mun nærri, aö verörýrnun
innistæöna sparifjáreigenda
heföi numiö 20 milljöröum 1977.
Þar af leiöir, aö sparnaöarvilj-
inn dregst saman.
Þingmaöurinn sagöi aö efna-
hagslif, sem geröi fólki ókleift
aö ástunda heilbrigöan sparnaö,
fengi ekki staöist til lengdar.
Þjóöfélagiö yröi aö gera fólki
kleiftaö leggja fjármuni til hliö-
ar án þess aö þeir glati verögildi
sinu.
Meö frumvarpinu væri veriö
aö leggja til aö skapa gersam-
lega nýjan grundvöll undir
lánastarfsemi i landinu. Þaö
væri sannfæring flutnings-
manna, aö nýskipan vaxtamála,
sem komiö yröi á I áföngum,
kæmi til meö aö leiörétta veru-
legar grundvallarskekkjur I
efnahagslifi þjóöarinnar.
Lúövik Jósepsson mælti gegn
frumvarpinu. Sagöi hann aö
framværi komin sú kenning, aö
leiöin út úr veröbólguvandanum
væri sú aö hækka vextina, þá
lagaöist allt saman. Þetta væri
skrýtileg kenning og þeir spek-
ingar, sem um efnahagsvanda-
mál þjóöarinnar heföu fjallaö á
undanförnum árum illa geröir,
aö h afa ekki komiö auga á þetta
hjálpræöi fyrir löngu siöan, svo
ekki væri talaö um alla erlendu
hagspekingana.
Benti hann á aö tilraunir til aö
vernda sparifjáreigendur meö
hækkun vaxta heföu mistekist
algerlega. Hávaxtaleiöin heföi
fariö verr meö sparifjáreigend-
ur en nokkurn tima var fariö
meö þá á meöan lægri vextir
voru i gildi. A árinu 1977 heföi
veriö ákveöiö aö taka upp þá
Einar Pdll
reglu, aö binda vexti viö verö-
bólgustigiö á hverjum tíma.
Þegar vextirnir voru komnir
upp i 32% i febrúar 1978, sýndi
veröbólgustigiö aö þá þurfti aö
hækka þessa vexti um 13%, og
viönæsta útreikning þurftieinn-
ig aö stórhækka vextina. En I
þetta lögöu menn ekki, af þvi aö
reynslan sýndi aö þetta var ekki
framkvæmanlegt. Hávaxta-
menn höföu rekiö sig illilega á
og gáfust upp á framkvæmd-
inni. Veröbólgan heföi ekki
minnkaö viö aö fariö var inn á
hávaxtabrautina, heldur þvert á
móti aukist.
Þingmaöurinn sagöi aö þaö
verömyndunarkerfi er viö
byggjum viö geröi nálega öllum
er greiöa þurfa háa vexti, kleift
aö v elta þeim af sér út i verölag-
iö.
Hávaxtaleiöin heföi þær
aflei&ngar aö felenskur sam-
keppnisiönaöur yröi nánast
lagöur aö velli, vegna þess aö
innlendur iönaöur sem þyrfti aö
borga aö meöaltali 25% i vexti
af þvi fjármagni sem veröur aö
bindast i framleiöslunni, getur
ekki viö núverandi aöistæöur
keppt viö iönaö, sem ekki þarf
aö borga nema 6-8% i vexti eins
og i nálægum löndum.
Sagöi Lúövik I lok ræöu sinnar
aö flutningsmenn tillögunnar
sæju afar skammt fram fyrir
sig og sé frumvarpiö skamm-
sýnistillaga sem ekki leysti
vanda, heldur myndi stórauka
hann.
Einar Agústsson sagöi aö til-
gangur flutningsmanna meö
frumvarpinu, aö vernda spari-
fjáreigendur, væri góöra gjalda
veröur og þaö væri lfldegt aö
þeir tryöu þvi sjálfir aö þarna
heföu þeir hitt á óskaráöiö.
Framhald á bls. 19.
Lagafrumvarp á Alþingi:
500 bifreiðar
til öryrkja
— njóti eftirgjafir tolla og aðflutningsgjalda
í stað 350
Alexander Steiánsson, Vii-
hjálmur Hjálmarsson og Hilm-
ar Rósmundsson hafa lagt fram
1 efri deild Alþingis lagafrum-
varp um breytingu á lögum um
tollskrá þess efnis aö fjöldi bif-
reiöa til öryrkja sem njóta eiga
eftirgjafar tolla og aöflutnings-
gjalda, hækki úr 350 I 500 bif-
reiöar á ári.
Samkvæmt frumvarpinu er
gert ráö fyrir aö lækkun gjalda
á hverri bifreiö hækki úr 500
þús. i eina milljón. Enn fremur
veröi algjörlega felld niöur
gjöld á 25 bifreiöum til þeirra
sem mestir eru öryrkjar, en
geta ekiö sérstaklega útbúnum
bifreiöum. Frumvarpiö gerir
einnig ráö fyrir aö heimilt veröi
aö fella niöur aöflutningsgjöld
af talstöövum i þessar 25 bif-
reiöar sem brýn nauösyn er tal-
in á aö sé i þeim. Þá er i frum-
varpinu kveöiö sterkar á um
heimild til aö fella algjörlega
niöur fyrir fatlaö fólk öll gjöld,
þ.m.t. söluskatt af tolli af inn-
fluttum gervui'num, svo og af
áhöldum og hjálpartækjum sem
^sérstaklega eru gerö með tilliti
til þarfa þess og henta ekki ööru
fólki.
1 greinargerö meö frum-
varpinu segja flutningsmenn
m.a.:
Málefni öryrkja og annarra er
oröið hafa fyrir áföllum i þjóö-
félagi okkar hafa veriö mikiö til
umræðu aö undanförnu og er
þaö vel. Bæöi er aö samtök
öryrkja hafa eflst og unniö ötul-
lega aö þvi aö vekja athygli á
stööu öryrkja og nauösyn þess
aö samfélagiö veiti liö I lifsbar-
áttu þeirra svo og aö fjölmiölar
hafa tekið þessum umræöum já-
kvætt og komið á framfæri á
eftirminnilegan hátt hversu
margt er ógert I dag til aö
hjálpa þess fólki og um leiö aö
nýta starfskrafta þess og hæfi-
leika fyrir þjóðfélagiö viö ýmis
mikilvæg störf.
Þetta frumvarp til laga um
breytingu á tollalögum er lagt
fram til aö reyna aö lagfæra
hluta af vandamálum fatlaös
fólks. Samþykkt þess mun
koma aö miklu gagni enda i
fullu samræmi viö ákveönar
óskir öryrkjabandalags Islands
og Sjálfsbjargar, landssam-
bands fatlaöra.
Síðari hluti ^
viðtals um
skattamálin
^ og visitöluna
— Alitur þú aö skattar séu
orönir of háir?
— Fyrir þá sem borga skatt-
ana eru þeir sjálfsagt of háir.
Én við getum lika snúiö spurn-
ingunni við. Fáum viö of mikla
þjónustu frá hinu opinbera, eöa
er verðbólguástandið og staöa
rikissjóös það góö, aö við getum
leyft okkur aö lækka skattana?
Þetta eru sjónarmiö sem stang-
ast á. Hitt er siðan annaö mál,
að ég held að þaö sé búið að
spenna bogann það hátt i þvi
tekjuskattskerfi sem viö búin
viö, að ekki veröi fariö öllu
lengra með skatthlutfalliö I
beinum sköttum.
En það er afskaplega slæmt
aö menn skuli tala um þetta
hlutfall á jafn villandi hátt og
gert hefur veriö aö undanförnu.
Fyrir nokkru var sagt aö þaö
væri komiö i 70%. Þaö rétta er
aö skatturinn kemst i 60% en
siöan er 10% skyldusparnaður,
sem á aö greiöast til baka með
veröbótum og getur þvi engan
veginn kallast skattur og er ekki
skattur. Þar að auki er þessi
skattur greiddur eftirá. Ef viö
tökum 60% skatt af launum sem
voru 300 þús. i fyrra, en þau
hafa siðan hækkaö um c.a. 40%,
þá er sá aöili aö greiöa skatt af
420 þús. kr. launum og skattur-
inn þá ekki nema 42%. Hafi
launahækkunin orðið meiri, er
hlutfalliö ennþá lægra. Aö taka
ekki þennan mikilvæga þátt inn
i dæmið, er aö mlnum dómi
Staögreiöslukerfi skatta krefst
mjög mikilla breytinga á inn-
heimtukerfinu og jafnframt
allri vinnu á skattstofum, svo
alger nauösyn er aö þaö sé vel
undirbúniö.