Tíminn - 17.11.1978, Qupperneq 10

10
aiMiiiiíi!
Föstudagur 17. nóvember 1978
Ríkisvaldið mismunar sveit-
arfélðgum varðandi rekstur
Mikil óánægja er rlkjandi
meBal margra sveitarstjórnar-
manna vegna ákvæöa i lögum
um heilbrigöisþjónustu sem Al-
þingi samþykkti d s.l. vori. A
fundi Landssambands sjúkra-
hiisa fyrir skömmu voru geröar
samþykktir um þessi mál. Haf-
steinn Þorvaldsson, forstööu-
maöur sjúkrahússins á Selfossi
og bæjarfulltriii, er ritari
Landssambandsins. Til upplýs-
ingar um þessi mál hefur hann
ritaö eftirfarandi grein.
Ýmsir lausir endar
Þaö veröur nú ljósara meö
hverjum deginum sem llöur,
hversu nauösynlegt þaö er aö
kynna sveitarstjórnarmönnum
betur en gert er þá verkaskipt-
ingu sem I gildi er, eöa á aö
vera, milli rlkis og sveitarfé-
laga. Löggjafinn og embættis-
menn rlkisvaldsins hafa á
undanförnum árum veriö aö
samþykkja lög og tilskipanir
um verkefni sveitarfélaga. I
þessum samþykktum eruýmsir
lausir endar sem forsvarsmenn
sveitarfélaganna hafa litla vitn-
eskju fengiö um.
Einn þessara þátta er til-
skipunin um sjUkraflutningana
sem ég geröi aö umtalsefni hér I
blaöinu nýlega. NU viröist mér
annar endi vera laus sem einnig
er tengdur heilbrigðisþjónust-
unni og mér vitanlega hefur sá
fyrri ekki veriö festur enn.
Þetta nýja atriöi sem ég vildi
vekja athygli á nU, eru þau
ákvæöi 34. gr. laga um heil-
brigðisþjónustu nr. 57/1978, þar
sem segir I 4. málsgr. — „Rlkis-
sjóöur og sveitarfélög eru
eignaraöilar I hlutfalli viö fram-
lag til sjúkrahúsbygginga en
greiöa viöhald fasteigna og
tækja aö jöfnu”.
Lætur ekki mikið yfir
sér.
Niöurlag þessarar máls-
greinar lætur ef til vill ekki
mikiö yfir sér, en gæti þýtt
veruleg útgjöld fyrir sveitarfé-
lögin sem áöur hafa veriö
greidd I gegnum daggjalda-
kerfiö.
Hafa sveitarstjórnarmenn al-
mennt gert ráö fyrir þessum út-
gjaldaliö þegar þeir nú afla sér
gagna til fjárlagagerðar fyrir
næsta ár? Hafa menn gert sér
grein fyrir þeirri mismunun
sem felst f þessum álögum?
Ctgjöldin lenda á þeim sveitar-
félögum I landinu sem eru
eignaraöilar aö sjúkrahúsum.
Þau svátarfélög sem ekki hafa
sjúkrahúsa
staöiö I slikri uppbyggingu virö-
ast hins vegar alveg sleppa við
þessar álögur samkvæmt orö-
annahljóöan, sem og aörar heil-
brigöisstofnanir sem reknar
hafa veriö undir hinu svokallaöa
daggjaldakerfi, og ekki eru I
eigu rikis eöa sveitarfélaga.
Fundur Landssam-
bands sjúkrahúsa
Föstudaginn 10. nóvembers.l.
efndi Landssamband sjúkra-
húsa til fundar meö forsvars-
mönnum sjúkrahúsanna I land-
inu aö Hótel Loftleiöum, til þess
aö ræöa þessi mál og önnur sem
varöa rekstur sjúkrahúsanna.
Vonasthaföi veriö til og gefið
út I fundarboöi, aö heilbrigöis-
málaráðherra Magnús H.
Magnússon kæmi á fundinn til
þessmeöal annarsað gera grein
til fram-
Hvenær
kvæmda?
Samkvæmt nefndu laga-
ákvæöi fellur viöhaldskostnaöur
tækja og fasteigna Ut Ur dag-
gjöldunum, væntanlega viö dag-
gjaldaákvöröun til sjúkrahús-
anna um næstu áramót.
Athyglisvert er aö hér er ein-
göngu rætt um sjúkrahús I eigu
rlkis og sveitarfélaga. Spurn-
ingin er þvl þessi: Er öörum
sjúkrahúsum og heilbrigöis-
stofnunum I landinu ætlaö aö fá
þetta fjármagn I gegnum dag-
gjöldin svo sem veriö hefur?
Til marks um þetta óréttlæti
gagnvart svéitarfélögum sem
eigaog reka sjúkrahús má geta
þess aö til eru þau sjúkrahús
þar sem 55% sjúklinga á ári
hverju eru utansveitarmenn og
á Borgarspitalanum mun þessi
Hafsteinn
Þorvaldsson
fyrir túlkun ráöuneytisins á
áöurnefndu ákvæöi 34. gr. laga
um heilbrigöisþjónustu. En ráö-
herra kom ekki, heldur boöaöi
forföll á sföustu stundu til sárra
vonbrigöa fyrir forsvarsmenn
sjúkrahúsanna, sem komnir
.voru til þessa landsí.mdar
sumir hverjir um langan veg.
Páll Sigurösson, ráöuneytis-
stjóri sat hins vegar fundinn og
tók virkanþátti umræöum, sem
voru hinar fjörugustu.
tala utanbæjarsjúklinga oft
hafa orðiö 35%, eru m.a. sjúkl-
ingar úr nágrannabyggöunum
t.d. Kópavogi, Sdtjarnarnesi og
Garöabæ.
Ríkissjóður hefur
markað sitt framlag
I nýframlögöu fjárlagafrum-
varpi rlkisins fyrir næsta ár er
aöfinna 300millj. kr.framlag til
þessa þáttar af hálfu rikissjóös,
og viröist mér þar meö aö
heildarsumman sé fengin,
hvernig sem aö því hefur veriö
fariö. Mér vitanlega hafa
rekstraraöilar sjúkrahúsa I
landinu ekkert veriö spuröir um
þörfina 1 þessum efnum, og eng-
inn aöili fariö fram á áætlanir
þar um. Þetta er þó venja aö
gera varðandi aöra rekstrarliði
stofnana I opinberri eigu, sem
falla undir fjárlög rikisins, og
fjárhagsáætlanir sveitarfélaga.
Hér er aðsjálfsögöu á feröinni
enn ein tilraun rlkisvaldsins til
þess aöspara á kostnaö sveitar-
félaganna, án þess aö þeim hafi
veriö tryggöar tekjur til þess aö
mæta þessum óvæntu Utgjöld-
um. Gagnvart rekstraraöilum
sjúkrahúsanna skortir lika alla
skilgreiningu og túlkun laga-
ákvæðisins t.d. aö hve miklu
leyti þetta á aö ná til endurnýj-
unar tækja og innbús I sjúkra-
húsunum o.fl. o.fl.
Furðulegt dsamræmi i
lögunum
I lögum þessum sem hér um
ræöir gætir furðulegs ósam-
ræmis þegarhöföer I huga þessi
margumrædda verkefnaskipt-
ing rikis og sveitarfélaga, og
komu athugasemdir um þaö
fram á áöurnefndum fundi
Landssambands sjúkrahúsa.
í þessari 34. lagagr. aðeins
einni málsgrein fyrr, segir:
„Framlag rikissjóðs til sjúkra-
húsbygginga sem til er stofnaö
samkv. gr. 34.-2 skal vera 85%
af kostnaöi viö byggingu og
búnaö”. Og þar meö eru eignar-
hlutföllin 85% og 15%. En i
næstu málsgrein þegar fjallaö
er um viðhaldskostnaö eignar-
aöila á þessari sameign þá skal
hann vera 50% og 50% eins og
áður getur.
Þaö er því ekki óeölilegt aö sú
spurning vakni, hvernig sölu-
veröi sllkrar eignar yröi skipt
milli þessara opinberu aöila, ef
seld yröi, jafnvel eftir áratuga
viöhald og endurbætur?
Hver á að fá
hvað?
Þaö er nú nokkuö ljóst af
framansögöu, að rekstaraðilar
sjúkrahúsanna verða ekki
spuröir um þennan kostnað á
næsta ári, þvi slður aö þeir geti
boriösig saman viö sina heima-
húsbændur um raunverulega
þörf I þessum efnum. Þá fæ ég
heldur ekki séö eftir hvaöa regl-
um rlkissjóöur og sveitarfélögin
ætla aö skipta þessum væntan-
legu 600 millj. króna milli
sjúkrahúsanna I landinu til viö-
halds tækja og f asteigna á næsta
ári. Ég geri llka fastlega ráö
fyrir þvl, aö stóru sjúkrahúsin,
eins og Borgarspitalinn og
Akureyrarspltali, teldu sig jafn-
vel þurfa þessa upphæö svo til
óskipta.ef þeir ættu aö halda I
horfinu, hvaö þá ef þeir hygöu á
ný tækjakaup I einhverjum
mæli.
Halldór Kristjánsson:
Kristínn Snæland
var ekki markið
r————
Mig langar aö leiörétta
dálitirin misskilning hjá Kristni
Snæland.
Hann segir aö ég hafi skotiö
fram hjá marki þar sem grein
mín „alls ekki fjallar um sama
efni” og hans.
Ég var aö minna á nokkur
atriöi sem máli skipta I sam-
bandi viö áfengislöggjöf. Sumt
af þvl var I beinu tilefni af orö-
um Kristins en annaö ekki. Ég
leit ekki á þetta sem hólmgöngu
viö hann einungis. Kristinn er
ekki sá miödepill tilverunnar I
mlnum huga aö allt sem sagt er
um áfengislöggjöf missi marks
ef þaö hittir hann ekki.
NU rifja ég upp fáein atriöi
sem mér finnst aö skipti máli: 1.
Allar Noröurlandaþjóöir hafa
komist aö þeirri niöurstööu aö
vandlega athuguöu máli aö lágt
áfengisverö auki drykkjuskap
en hátt verðlag dragi Ur honum.
Yfirleitt vilja menn miða
áfengislöggjöf viö þaö að hún sé
hemill á drykkjuna og þá mæla
menn meö háu veröi.
^ ---------------------
2. Ég vona aö enginn alþingis-
maöur trúi þvf £* rlkissjóöur
græöi á drykkjuskap þjóöarinn-
ar. Úr þvl aö áfengisnautn leiöir
til mikilla Utgjalda fyrir rikiö
þykir rétt aö haga áfengisveröi
svo aö tvennt náist I einu:
Verölagiö hamli gegn drykkju
og áfengissalan skili aö
einhverju leyti fé til að mæta
þeim skaöa sem af henni leiöir.
3. Þegarég tala um lifsreynslu i
sambandi viö áfengisneyslu á
ég ekki einungis viö þaö hvaö
menn hafi sjálfir drukkið. Viö
höfum mörgmikla og dapurlega
reynslu láfengismálum þó aö vit
höfum alitaf veriö bindindis-
menn. Ódrukknir menn eru
dómbærari um áhrif áfengis
eins og annaö en þeir sem fullir
eru. Ég var aö vona aö Krist-
inn Snæland heföi oröið vitni aö
svo mörgu og miklu aö þaö
nægði honum til aö mynda sér
skoöun.
4. Kristinn talaöi um bruggara
sem væru þjóöhetjur. Hann
fullyröir nd aö ég kunni og gæti
sagt sögur um viöskipti
löggæsluog bruggara sem allar
bera með sér „samúö meö
bruggurum og illkvittni I garö
löggæzlu.”
Þessu mótmæli ég. Ég skipa
þessum bruggurum I flokk meö
smyglurum slöustu ára og öör-
um eiturlyf jasölum, svo sem
þeim 20 löndum okkar sem
teknir hafa veriö erlendis fyrir
eiturlyfjasmygl á þessu ári. Og
enn segi ég aö Kristinn má eiga
slnar þjóöhetjur 1 friöi fyrir
mér. En Gísli Konráösson sagöi
lika sögur af sniðugum þjófum.
5. Þaö er hæpiö fyrir Kristin aö
segja aö hvergi I grein sinni sé
áfengisneyslu hrósaö eftir aö
hann hefur gert mennina sem
brutu lög til aö gera neysluna
mögulega að þjóðhetjum. Ég
hélt þaö væri ljóminn af neysl-
unni sem geröi mennina aö
þjóðhetjum. Hvaö gat þaö veriö
annaö?
6. Ég ræöi lítt um öfgar I sam-
bandi viö áfengismál. Kristinn
segir aö „öfgafullur vlnmaöur
er kallaöur áfengissjúklingur.”
Þá er þaö ekki skoöunin sem
ræöur, þvl aö ofdrykkjumaöur
gæti viljað bann og þá telur
Kristinn hann öfgamann á báöa
vegu. Ef rétt er aö kalla þá sem
vilja bann og hömlur öfgamenn,
— og þá vitanlega án tillits til
þess hvort þeir eru bindindis-
menn, — þá eru frjálshyggju-
menn eins og Kristinn öfga-
menn á hinn veginn. En allt er
þetta öfgatal byggt á persónu-
legu mati og oft tilfinningu
einni.
7. Kristinn segir aö Islendingar
vilji vera frjálsir og „sjálfir
axla þá ábyrgö aö meta hvaö sé
rétt og rangt.” Þýöir þetta aö
leyfa skuli alls konar eiturlyfja-
sölu og afnema umferöarlög og
landhelgislög?
8. Um bruggefnin og heima-
brugg Ur þeim skal þess enn
getið.aö Svfar hafa bannaö þau
og Finnar ákveöiö að fara aö
dæmi þeirra þó aö dagur sé ekki
ákveöinn enn.