Tíminn - 22.03.1979, Blaðsíða 6

6
Fimmtudagur 22. mars 1979
Otgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurösson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar SIDumúla 15. Simi
86300. — Kvöldsimar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verö I lausasölu kr. 150.00. Askriftargjald kr.
3.000.00 - á mánuöi. Blaöaprent
Selastofninn
Gunnlaugur Finnsson hefur lagt fram á Alþingi
athyglisverða tillögu um rannsókn á islenzka sela-
stofninum og áhrifum hans á fiskveiðar og vinnslu
sjávarafurða, en sérfræðingar áætla, að hann
neyti árlega um 100 þús. smál. af sjávarfangi, þar
af um 30 þús. smál.-af þorskafla. Þá telja sérfræð-
ingar einnig, að útselurinn sé mikill sýkingarvald-
ur t.d. i sambandi við hringorma.
Samkvæmt tillögu Gunnlaugs Finnssonar skal
rikisstjórnin láta fara fram athugun á stærð sela-
stofnsins, áhrifum hans á vöxt og viðgang
islenzkra fiskstofana (t.d. hrognkelsis, lax og sil-
ungs), fylgni milli stærðar selastofnsins og hring-
ormamagns i nytjafiski, og kostnaðarauka sem
kunni að vera þvi samfara. Að athugun þessari
lokinni skal tekin afstaða til þess, hvort selastofn-
inum skuli haldið innan vissra marka og hvernig
framkvæmdum i þeim efnum skyldi hagað, ef til
kæmi. 1 þessu sambandi skulu höfð samráð við
náttúruverndarsamtökog fulltrúa þeirra, sem
hlunninda njóta af selveiðum.
í greinargerð fyrir tillögu Gunnlaugs segir m.a.:
„Það er öllum kunnugt, að selveiði hefur farið
minnkandi hér við land á undanförnum árum i
kjölfar verðhruns á selskinnamarkaði. Á þetta
einkum við að þvi er varðar veiði útselskópa. Má
heita að hún hafi lagzt niður hin allra siðustu ár.
Að sögn kunnugra manna, sem fylgzt hafa með
þessum þætti nátturúfarsins, hefur útsel fjölgað
mjög mikið að undanförnu, enda afleiðing af
minnkandi veiði.
Þetta mál snertir ekki aðeins aukna veiði útsels-
ins á fiski, heldur og að samkvæmt rannsóknum
visindamanna er útselur mun meiri sýkingarvald-
ur nytjafiska en landselur, þar sem i öllum tilvik-
um fundust kynþroska þorskormar og i meira
mæli i maga útsela en i landsel, þar sem ormar
fundust i 75% tilvika.
Að áliti fiskifræðinga er gróft áætlað að sela-
stofninn neyti um 100 þús. tonna af sjávarfangi á
ári, þar af um 30 þús. tonn þorskafla. Þar við bæt-
ist, að hér er yfirleitt um ungfisk að ræða og þvi i
reynd mun meira magn, þó ekki nema hluti hans
næði fullum þroska.
Allmikil rannsóknarstörf hafa verið unnin að
undanförnu á þessu sviði. Hefur það ekki hvað sizt
verið gert i samvinnu við og á vegum nefndar, sem
skipuð var i ársbyrjun 1976 til að kanna þessi mál.
í grein, sem Björn Dagbjartsson ritar nýlega i
Ægi, kemur fram að nauðsynlegt er að rannsaka
þessi mál mun meir til þess að fá marktækan
grundvöll til að byggja á tillögur um aðgerðir.
Verði það að ráði, þarf það að gerast i samráði við
þá bændur, sem hlunnindi hafa af selveiði, og taka
tillit til náttúruverndarsjónarmiða, þvi ekki má
selategundum stafa eyðingarhætta af hugsanleg-
um aðgerðum. Komi til þess að takmarka sela-
stofna með veiði, þarf að skipuleggja hana og
e.t.v. leita til þeirra sem mesta reynslu hafa i slik-
um aðgerðum, en það munu vera Norðmenn. Þá
þarf að athuga, hvort og hvernig hægt er að nýta
kjöt og spik af selnum, t.d. til minkafóðurs eða i
annað.
Hugsanlega yrði arðbært að verka skinnin og
framleiða innanlands ýmsar vörur, minjagripi
o.fl., svo eitthvað sé nefnt”.
Flutningsmaður segir að lokum, að tilgangurinn
með flutningi þessarar þingsályktunartillögu sé
sá, að haldgóðar upplýsingar fáist um það, hvort
ástæða er til að takmarka sókn sels i okkar
sameiginlega forðabúr, bæði með tilliti til magns
og heilbrigðis fisksins, og upplýsinga um áhrif
sýkingar á framleiðslukostnað og markaðstjón.
Þ.Þ.
Erlent yfirlit
Hvað knúði Begin og
Sadat til að semja?
Skýringar rússneskra fjölmiðla
AFSTAÐA Sovétrikjanna til
samningsins milli tsraels og
Egyptalands, sem samkomulag
hefur náös- um fyrir atbeina
Carters forseta, getur haft
veruleg áhrif á þaö, hver fram-
vinda þessara mála veröur.
Eftir stjórnarbyltinguna í Iran
taka hin hógværari Arabariki
meira tillit til Sovétrikjanna en
áöur, eins og sést á þvl, að
Saudi-Arabia hefur lýst sig fúsa
til aö taka upp fullt stjórnmála-
sambandviöSovétrikin aö nýju.
Þessi riki telja þaö æskilegt aö
vera ekki eins nátengd Banda-
rlkjunum og áöur, þvl að þau
telja Iranskeisara hafa ekki
hagnazt á þvi.
Rilssneskir fjölmiölar hafa
yfirleitt tekið þá afstööu, aö eft-
ir umræddan samning sé aöal-
deilue fnið jafnóleyst sem áöur,
en þaö er framtiðarstaöa Pal-
estöiuaraba. Annarlegir hags-
munir Bandarlkjanna, lsraels-
manna og Egypta hafi ráöiö
samningagerðinni en ekki áhugi
á lausn sjálfrar deilunnar.
Þetta sjónarmiö er greinilega
túlkað I grein eftir rússneska
fréttaskýrandann Vladimir
Simonov, en i henni segir m.a. á
þessa leiö:
„Viö skulum reyna að skoða
þessa atburði frá sjónarmiði
allra þeirra aöila, sem þeir
varða.
Bandaríkin: Það veikti
hernaðarlega stöðu Bandarikj-
anna f öllum Mið-Austurlönd-
um, er Iran hætti aö gegnahlut-
verki bandarlsks varðmanns
við Persaflóa.Bandarikin hafa
ekki aðeins glatað lran, heldur
tekið sér stööu við hlið Frelsis-
samtaka Palestínuaraba, slitið
öll tengsl við tsrael og eyðilagt
Cento. lranska byltingin eflir
múhameðska trúarvitund i öðr-
um Arabalöndum. Gamalgróin
stuöningsriki Vesturveldanna,
eins og t.d. Saudi Arabla, koma
bandarískum stjórnviSdum ó-
þægilega á óvart með sjálfstæð-
ri utanrikisstefnu sinni, neita
jafnvel afdráttarlaust aö styöja
„andann frá Camp David”.
Við þessar aðstæður er Is-
raelsk-egypzki samningurinn
mikilvægari fyrir Bandarikin
heldur en nokkru sinni fyrr.
Hann getur oröið uppistaða nýs
bandarískssinnaðs bandalags í
löndunum fyrir botni Mið-
jarðarhafs, en að mótun þess
vinna menn eins og Harold
Brown varnarm álaráðherra
Bandarikjanna, „orkukóngur-
inn” James Schlesinger og
áhrifamikil sveit bandarlskra
öldungadeildarþingmanna.
Persónulega þarfnaðist
Carter og Sadat
bandarlski forsetinn sárlega
nýs kraftaverks til þess að
stööva flóö ásakanaum vanhæfi
utanrlkisstefnu hans. Eftir aö
Teng Hsiao-ping haföi gert
Washington að spilaviti þar sem
hann spilaöi sitt „bandarlska
spil ”, þurftu bandarisk stjórn-
völd aö færa sönnur á það eins
fljótt og þau gátu, að það heföi
af þeir ra hálfú aðeins veriö and-
artaks veikleiki.
En um fram allt, þá eru nýjar
forsetakosningar, árið 1980,
ekki langt undan. Meö tilliti til
þeirra kom mat bandarlska
Gyöingaráðsins á för Carters til
landanna fyrir botni Miðjarðar-
hafs á réttum tlma, en þaö kall-
aði hana „djarft og skapandi
frumkvæði.”
tsrael: Iran stöðvaði olíusölu
til Israels, en hún fullnægöi
helmingnum af olíuþörf lands-
ins. Af þvl leiðir aö þvi fyrr sem
Israelsk-egypzki samningurinn
verður undirritaður, þeim mun
betra: Hannmunopnaleiöinaað
ollulindum Sfnai. Hinn væntan-
legi samningur gerir einnig ráð
fyrir, aö Bandrlkin fái tvær her-
stöðvar á Slnai' og flotastöð I
grend viöHaifa. Og allt þetta fá
þau I skiptum fyrir laglega upp-
hæð, 4000 milljónir dollara, sem
nota skal til þess aö flytja Is-
raelskt herlið brott frá Slnai, og
stjórnvöld I Washington hétu
2000 milljón doDara aöstoö á ári
næstu fimm árin. Þvl ekki að
flýta sér að samþykkja „mála-
miðlunartillögur” Bandarlkj-
anna aö samningi við Egypta,
og það þvl fremur, sem Israels-
menn eru meðhöfundar að
málamiðlunartillögunum?
Egyptaland: Sadat óttast þaö,
aö hans blöi sömu örlög og
Iranskeisara, ef honum vinnst
ekki timi til að koma sér undir
verndarvæng stjórnvalda I
Washington. I kjölfar atburö-
anna i Iran er starf bandarlsks
varðliðs í löndunum fyrir botni
Miöjaröarhafs og I Afrlku laust.
Það væri ekki svo slæmur svar-
leikur viö vaxandi einangrun
Kairóstjórnarinnar meðal
Arabaþjóöa, aö ráða sig I þetta
starf meö tilstyrk ógrynnis
vopna, sem Bandarlkin bjóða
fram.
En stjórnvöld í Washington
munu þurfa að gripa til pyngj-
unnar áöur en Egyptar gefast
þeim alveg á vald. Egypzki for-
setinn vill fá milli 10.000 og
15.000 milljónir dollara I sinn
hlut frá Bandarikjunum, V-
Þýskalandi og Japan. Annaö
hvortkemur „Carteráætlunin” í
stað „Marshalláætlunarinnar”
eða ekki verður um að ræða
neitt Camp David-samkomu-
lag.”
SIMONOV segir, að þannig
séu í stuttu máli þau þrjú
sjónarmiö og þær þrennskonar
röksemdir, sem sameiginlega
séu forsenda fyrir árangri af
„vefjarskyttuför” Carters. Viö
erum hér vitni að ágætu dæmi
um úrlausn eigingjarnra hags-
muna, segir hann. En á sllk
lausn eitthvað sameiginlegt
meö lausn á vandamáli land-
anna fyrir botni Miðjarðarhafs?
Aðilarnir kunni að hafa reynst
snjallir pólitlskir ráðabruggar-
ar en ekki „miklir þjónar
friöarins” eins og Begin kafiar
þaö. Eftir sem áöur sé eftir aö
leysa aðaldeiluefnin, sem séu
staöa vesturbakkans og Ghaza-
svæöisins og framtlð Palestlnu-
araba þar. Meöan þannig sé á-
statt sé ekki hægt að fagna
neinni lausn, heldur vofi hér yfir
sama hættan og áður. Næstu
daga muni viðbrögð Arabaland-
anna leiöa I ljós, að þessi mál
verði ekki friðsamlega leyst,
nema fullt tillit sé tekiö til
Palestinuaraba. Annað sé
hættuleg óskhyggja.
Þ.Þ.
Weizman og Brown, varnarmálaráöherrar israels og
Bandarikjanna.