Tíminn - 14.06.1979, Blaðsíða 6

6
Fimmtudagur 14. júni 1979
a'M'MÍ'Í!
WM
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurösson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siöumúla 15. Simi
86300. — Kvöldsimar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verö i lausasölu kr. 150.00. Askriftargjald kl.
3.000.00 —á mánuöi. Biaöaprent
Erlent yfirlit
Nú kemur Howe vel
að vera skapgóður
Salt — 2
Á morgun hefst i Vinarborg fundur forseta
Bandarikjanna og Sovétrikjanna, þar sem undir-
ritaður verður samningur um takmörkun á ger-
eyðingarvopnum þessara rikja, Salt-2-samningur-
inn svonefndi. Salt-l-samningurinn, sem gerður
var milli sömu rikja i stjórnartið Nixons, var spor i
sömu átt. Hann var ótvirætt mikilvægur byrjunar-
áfangi og ber að viðurkenna frumkvæði og frarn-
sýni Nixons á þvi sviði,þótt honum væru mislagðar
hendur i öðrum efnum. Salt-1 gilti aðeins til fimm
ára, enda ætlað að vera upphaf að öðru meira. Við-
ræður um nýjan samning voru strax hafnar á
fyrra stjórnarári Fords og hafa staðið yfir stöðugt
siðan. Ástæðan er m.a. sú, að það er enn meira
tæknilegt en stjórnmálalegt vandaverk að gera
slikan samning. Sökum áhuga beggja aðila, náðist
þó samkomulag að lokum. Með Salt-2 er stigið enn
stærra spor en með Salt-1 i þá átt að takmarka
gereyðingarvopn risaveldanna tveggja.
Af hálfu þeirra, sem vilja draga úr vigbúnaði og
viðsjám, er mikil ástæða til að fagna hinum nýja
samningi. Hann glæðir vonir um, að áfram verði
haldið á þessari braut. Þannig verði dregið úr
striðshættunni, og hinu gifurlega fjármagni, sem
nú rennur til vigbúnaðar, varið til framfara og
umbóta, sem geri mannlifið betra og bjartara og
þó einkum hjá þeim, sem búa við mesta neyð. Salt-
2 eykur trú á, að Ragnarök komi aldrei til sög-
unnar.
Hvergi mun þessum nýja samningi vera öllu
meira fagnað en i Vestur-Evrópu. Forustumenn
allra þjóða þar hafa lýst eindregnum stuðningi við
hann. Ástæðan er m.a. sú, að þeir binda við hann
þær vonir, að hann greiði fyrir samkomulagi um
frekari afvopnun og þá ekki sizt i Evrópu. Salt-2
nær fyrst og fremst til takmörkunar, sem gildir
fyrir Bandarikin og Sovétrikin. Salt-3, sem talað er
um sem næsta áfanga, myndi hins vegar ná til
samdráttar gereyðingarvopna, sem snerta
Vestur-Evrópu og Austur-Evrópu. Salt-2 gefur
vonir um, að Salt-3 verði veruleiki. Jafnframt
treystir hann þær vonir, að árangur náist á ráð-
stefnunni i Vinarborg, sem fjallar um samdrátt
venjulegs herafla i Mið-Evrópu.
Fyrir íslendinga er gild ástæða til að fagna Salt-
2. ísland er á þvi svæði, þar sem hættan yrði mest,
ef til átaka kæmi milli risaveldanna tveggja. Allt,
sem dregur úr þeirri hættu, er ávinningur fyrir ís-
land. Af hálfu íslendinga hljóta þvi að vera
bundnar miklar vonir við það, að Salt-2 geti orðið
og verði upphaf að öðru meira. Þannig hljóta ís-
lendingar að hafa á þvi mikinn áhuga, að viðræður
geti hafizt um samdrátt vigbúnaðar á Norður-
Atlantshafi og náð tilætluðum árangri.
Sá skuggi hvilir yfir Salt-2, að hann hljóti ekki
nægilegt fylgi i öldungadeild Bandarikjaþings.
Vonandi hendir ekki slikt slys, sem gæti orðið hlið-
stætt þvi og þegar tillögu Wilsons forseta var hafn-
að um aðild Bandarikjanna að stofnun Þjóða-
bandalagsins. Þá væri ekki aðeins sambúð Banda-
rikjanna og Sovétrikjanna stefnt i voða með auknu
vigbúnaðarkapphlaupi, heldur einnig vestrænni
samvinnu. Svo mikla áherzlu leggja þjóðir Vestur-
Evrópu á fullgildingu Salt-2.
Fjárlög hans munu valda miklum deilum
HINN nýi fjármálaráöherra
Bretlands, Geoffrey Howe, lagöi
fram fjárlagafrumvarpiö fyrir
næsta fjárlagaár á fundi neöri
deildarinnar i fyrradag. Liklegt
er, aö miklar deilur veröi um
þaö, þar sem I þvi felst veruleg
breyting frá stefnu rikisstjórnar
Verkamannaflokksins. Dregiö
er úr flestum útgjöldum öörum
en framlögum til vigbúnaöar og
almannatrygginga. Þannig er
dregiö úr framlögum til at-
vinnuaukningar og byggöajafn-
vægis. Beinir skattar eru lækk-
aöir, enda voru þeir orönir mjög
háir. í staöinn eru óbeinir skatt-
ar hækkaöir og þaö svo stórlega,
aö reiknað er meö þvl aö verö-
lag hækki um 3 1/2%.
Fyrstu afleiðingar fjárlaga-
frumvarpsins hljóta ótvírætt aö
verða aukin dýrtiö og atvinnu-
leysi, en hvort tveggja er llklegt
til að mæta haröri andspyrnu
verkalýöshreyfingarinnar.
Rikisstjórn Ihaldsflokksins
heldur þvi hins vegar fram, aö
þetta muni breytast, þegar frá
líöur, þvi að hin nýja fjármála-
stefna muni hvetja atvinnurek-
endur og framleiðendur til auk-
ins framtaks. Tfú hennar viröist
sú, aö áöur en ástandiö geti
batnaö, þurfi það aö versna.
DEILUR þær, sem viröast
framundan I Bretfandi um fjár-
málastefnuna og fjárlögin,
munu mjög snúast um nýja
fjármálaráöherrann, þar sem
hann mun veröa helzti talsmaö-
ur rlkisstjórnarinnar, ásamt
Thatcher forsætisráöherra.
Þaö mun koma sér vel fyrir
Geoffrey Howe, aö hann er
skapgóður og rýkur ekki upp á
nef sér, þótt hann lendi i deilum.
Hins vegar þykir hann ekki
mikill ræðugarpur. Ræöur hans
eru fluttar I eins konar samtals-
formi og skortir þann stil, sem
yfirleitt einkennir ræöuhöld í
brezka þinginu. En þær þykja
rökfastar og frekar sannfær-
andi, ef menn fást til aö hlusta á
þær. Þess vegna hafa ýmsir
blaðamenn likt honum viö Bald-
win, sem talaöi á svipaðan hátt
og þótti ekki mikill ræöumaöur
fyrren útvarpiö kom fil sögunn-
ar. Þá naut hlnn rólegi og sann-
færandi ræöustlll hans sln vel.
Ræöumennska Howe hefur
ekki átt upp á pallborðið hjá
brezkum blaöamönnum. Sú
saga gengur, aö einu sinni hafi
þingfréttamaður sent blaði sinu
svofellda orðsendingu: Stöövið
prentunina — Howe er ekki
algerlega leiöinlegur — Margir
þingmenn eru vakandi.
En þótt ræöumennska Howes
hljóti þannig gagnrýni blaöa-
manna, nýtur hann vinsælda
Geoffrey Howe
þeirra. Hann er vingjarnlegur I
umgengni viö þá eins og aðra,
svarar greiölega spurningum
þeirra og reynir slöur sen svo aö
foröast þá, eins og er háttur
margra forustumanna. Þessi
kostur hans mun hafa átt sinn
þátt I þvi, að Thatcher fól hon-
um fjármálaráðherraembættið.
GEOFFREY HOWE er
Walesbúiaðuppruna, fæddur og
uppalinn I Wales. Afi hans var
einn af brautryöjendum verka-
Iýðshreyfingarinnar. Hann kom
syni sinum, föður Geoffreys, til
mennta og varö hannvelmetinn
málflutningsmaöur. Geoffrey
ákvaö aö fylgja I fótspor hans.
Eftir aö hafa lokiö námi viö
menntaskólann i Winchester og
slðar viö lagaskóla i
Cambridge, hóf hann mál-
flutningsstörf og vann sér brátt
mikið órö á þvl sviöi. Ein helzta
starfsgrein hans var aö fást viö
mál, sem höföu risiö út af slys-
um á vinnustaö. Þegar hann hóf
afskipti af stjórnmálum, voru
tekjur hans af lögmannsstarfinu
taldar a.m.k. rúm 20 þús.
sterlingspund.
Howe fékk snemma áhuga á
stjórnmálum. Hann bauð sig
fram til þings 1955 og 1959, en
féll i bæöi skiptin, enda I vonlitl-
um kjördæmum. Hann náöi
fyrst kosningu á þing 1964, en
féll I kosningunum 1966. Ariö
1970 var hann aftur kosinn á
þing og hefur átt þar sæti slöan.
Þegar Heath myndaöi stjórn
sina 1970, geröi hann Howe fyrst
að rikissaksóknara, en slöar
verölagsmálaráöherra. Síðara
starfiö var ekki vænlegt til vin-
sælda, og fékk Howe aö reyna
það. Hann slapp þó frá þvi nokk-
urn veginn klakklaust.
Þegar Howe hóf afskipti sln af
stjórnmálum, var hann talinn til
frjálslyndariarms íhaldsflokks-
ins, en hefur siðar færzt til
hægri. Hann var þó ekki talinn
eins íhaldssamur og Thatcher
og Keith Thomas. Þegar Heath
beið ósigur fyrir Thatcher I
formannskjörinu 1975, gaf Howe
kost á sér til formanns I siðari
umferöinni og fékk 19 atkvæöi. í
reynd var hann talinn eiga
meira fylgi, en fékk ekki fleiri
atkvæöi, þar sem kosning hans
var talin vonlaus. Af þessu má
þó ráöa.að hann var búinn aö
vinna sér verulegt álit flokks-
bræöra sinna. Þess vegna sætti
það ekki gagnrýni, heldur þótti
sæmilega ráöiö,þegar Thatcher
fól honum starf fjármálaráö-
herra I skuggaráðuneyti sinu.
Howe þykir frábær starfs-
maður. Hann er sagöur geta
unniö vikum saman 18-20
klukkustundir á dag, ef hann
þarf að skila ákveönu verkefni.
Sagt er, aö honum láti vel aö
hlusta á tónlist við vinnuna.
Kona Howes, Elspeth, hefur
haft veruleg afskipti af félags-
málum, og hefur m.a. látiö rétt-
indamál kvenna til sin taka.
Þau eiga fjögur börn.
Heppnist Howe vel I embætti
fjármálaráðherra, þykir koma
til greina aö hann erfi sæti
Thatchers sem formaöur 1-
haldsflokksins, þegar þar aö
kemur.
Þ.Þ.
Þ.Þ.
Elspeth og Geoffrey Howe