Tíminn - 01.09.1978, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 1. september 1978
Sambvkkla
58.000 kr.
launa-
lækkun á
mánuði til
að halda
Evert Larsson, Rolf Hemström og Börje Johansson hafa
samanlagt unniö i 52 ár i Karlholmsverksmiöjunum. —
Viö, sem göngum vaktir allan sólarhringinn, fáum harö-
asta skellinn.
vinnunm
Þetta er veröiö sem verk-
smiöjufólk i noröur Upplandi
veröur að gjalda til aö halda vinn-
unni á kreppuárinu 1978.
„Hvað getum við annað
gert?”
— Þaö er óskemmtilegt aö taka
slika ákvöröun segir formaöur
starfsmannafélagsins Áke Karls-
son sem hefur unnið i 25 ár hjá
Karlholmsverksmiðjunum. En
hvers annars áttum viö úrkostar?
Annars hefði komiö til atvinnu-
leysis og vinnustöövunar hjá öll-
um 550 starfsmönnum fyrirtækis-
ins.
Þau 150 sem tóku skellinn eru
hæst launaöa starfsfólkið, þaö
sem gengið hefur vaktir alian
sólarhringinn og hefur yfir
3.694.600 isl kr. i árslaun. Þaö
hefur nú i einum áfanga lækkaö
laun sin niður i 3.097.200 isl. kr. á
timum vaxandi dýrtiöar.
— Manni er bölvanlega viö
þetta.segir Börje Johansson, sem
hefur starfaö i 25 ár hjá verk-
smiöjunum. En hvaö eigum viö
aö gera? Okkur eru settir úrslita-
kostir. Vinnuveitandinn segir:
Lækkiö launin eöa viö lokum!
Margir okkar eru einir um aö sjá
fyrir fjölskyldu og þaö veröur er-
fitt.
, 111,1 su h*()j „ *>esSu /^inu hi
^ ^,M0nbl
lægra verð, hvort verðbréfasalar
og eigendur fasteigna sýni sömu
ábyrgð.
Karlholmsverksmiðjurnar eru I eigu sænsku samvinnu-
hreyfingarinnar og framleiöa byggingarvörur. Þar hafa
150 af 550 starfsmönnum tekið sögulega ákvörðun, nefni-
iega þá að samþykkja tæplega 600.000 kr. lækkun árslauna
til aö bjarga fyrirtækinu og koma i veg fyrir atvinnuleysi.
„Lélegt uppgjör”
Verkamennirnir á Karlholm
hafa á einu bretti lagt nærri 640
milljónir isl. kr i sjóð sem sam-
vinnuhreyfingin þarf nú að sjá
um aö nota þannig aö lif og at-
vinna veröi tryggö á staönum til
frambúðar.
Áke Karlsson segir:
638 milljónir samtals
Verkafólkiö, þaö er aö segja
vaktavinnufólkið leggur nú af
mörkum 638 milljónir af árslaun-
um sinum i þvi skyni aö bjarga
karlitframleiöslunni enn um sinn,
en i Karlholm er framleitt bygg-
ingarefni svipað masoniti. En
hvaða tryggingu hefur þaö fyrir
þvi að fórn þess beri árangur?
— Alls engasegir Ivan Eriksson
sem var meö i samningageröinni.
Ég er meöal þeirra sem taka
skellinn með nærri 600.000 kr.
lækkun á launum og þaö merkir
að fjölskyldan veröur aö draga úr
útgjöldum á öllum sviöum. Ekki
verða afgangs peningar til aö
taka sér sumarfrl i náinni fram-
tiö. En viö gátum ekki annaö gert
en reyna aö hjálpa til.
— Við teljum aö samvinnu-
hreyfingin hafi talið þaö siöferöi-
lega skyldu sina aö reyna aö
bjarga Karlholmverksmiöjunum.
5.800 millj. kr. tap hefur verið á
rekstrinum siöustu fjögur ár. Nú
vonumst viö i verkalýösfélaginu
til aö komiö verði til móts viö okk-
ur með þvi aö leggja áherslu á
þaö aö Karlholm starfi áfram.
„Við verðum að skera
öll útgjöld niður”.
ar uppbót.
— Viö verðum aö skera öll út-
gjöld niöur.
Laun Karrki fjölskyldunnar
lækka nú allt i einu úr 7.400.000 isl.
kr. I 6.100.000 isl. kr. á ári — með
samþykki verkalýösfélagsins! A
timum þegar verölag fer hækk-
andi er þaö þungt áfall.
En margt af verkafólkinu i
Karlholm spyr nú:
— Munu aörir hópar sýna sams
konar hófsemi i launakröfum til
þess aö bjarga fjárhag heildar-
innar?
— Það eru mörg óljós atriöi i
uppgjöri sem þessu,segir Evert
Larsson sem unniö hefur i sjö ár á
Karlholm. Ekki er vist aö betur
gangi þótt þeir, sem vinna verkin
selji sig lægra veröi. Okkur finn-
ast þetta mjög slæmar málalykt-
ir.
Vinnuafl er það eina sem
verkamennirnir i Karlholm hafa
aö selja. Þeir hafa nú lækkað
verðið á þvi verulega hvaö þeim
sem hæst laun hafa viökemur —
sú ákvörðun hefur valdiö miklum
ágreiningi innan félagsins.
Verkamaöur sem er að koma af
vakt á miðvikudagskvöld segir
við migr
Tuttugu verður sagt upp
Seppo og Tarja Karrki eru
meðal þeirra sem kauplækkunin
kemur hvaö harðast niöur á. Þau
vinna bæöi á sömu vöktum og
tapa nú skyndilega um 1.300.000
isl. kr. af árstekjum sinum. Þau
hafa unniö i verksmiöjunni i sjö
ár. Tarja segir:
— Við keyptum okkur nýlega
einbýlishús og greiöum mikla
vexti og afborganir vegna þeirra
kaupa. Við vonum aö þau okkar
sem tapa mestu fái einhvers kon-
Stormasamur fundur
Efasemdir geröu vart viö sig á
stormasömum fundi i alþýöuhús-
inu þriöjudagskvöldiö 15. ágúst,
þegar stjórn verkalýðsfélagsins
kom tillögunni i höfn þrátt fyrir
mikla andstöðu og þaö að sumir
boöuðu hreint striö.
Menn velta þvi fyrir sér hvort
vellaunaöir forstjórar og stjórn-
málamenn i Sviþjóö láti lækka
launin sin, hvort skógeigendur
sem selja hráefniö láti sér nægja
— Hvers vegna eiga ekki allir
aö taka skellinn?, spyr t.d. Börje
Johansson.
Yfirmennirnir leggja þó sitt af
mörkum. Forystumenn verka-
lýösfélagsins vinna nú þaö erfiöa
verk aö velja 20 nöfn á félags-
mönnum sem veröa aö hætta hjá
fyrirtækinu, þ.e.a.s. veröur sagt
upp meö samþykki félags-
stjórnarinnar.
— Akvöröunin er ekki auöveld,
segir Ake Karlsson. Ég öfunda
ekki félaga mina af aö þurfa aö
taka hana.
— Þetta merkir 29.000 kr.
launalækkun fyrir mig á mánuöi
nettó. En maður veröur að sniöa
sér stakk eftir vexti. Venjulega
getur maður lifað á þvi sem
maöur fær útborgaö hversu mikiö
eða litiðsem þaö er. Ég er þeirrar
skoðunar að brátt komi til
svipaðra uppgjöra og I Karlholm
á mörgum stööum i landinu. Nú
missa verkamennirnir þau hlunn-
indi sem þeir hafa fengiö i baráttu
siöustu áratuga. Nú fara þau
aftur til þeirra, sem yfir fjár-
magni ráða.
Launalækkunin náöist ekki með
lækkun timakaups heldur meö þvi
að fara yfir i þrefalt vaktakerfi úr
þvi að vinna allan sólarhringinn.
Með þessu móti er engin vinna
um helgar og lækkar þaö kaupiö
mjög mikiö. Starfsmennirnir fá
ekki heldur lengur hiö eftirsótta
tiu daga fri einu sinni i mánuöi
heldur munu framvegis vinna
venjulega fimm daga vinnuviku.
Þýtt SJ