Tíminn - 11.08.1979, Blaðsíða 8

8
Laugardagur 11. ágúst 1979
„Þau eru falleg, BlönduhllBar-
fjöllin”. Þessi orö hefi ég heyrt
oft hin siðari árin. Liklega hefi ég
fyrst heyrt þau efst á Vatns-
skarðinu, þegar Blönduhlið-
arfjöllin sáust i fjarska, roðin
aftansól, og stutt var eftir i
Skagafjörðinn. Siðan hefi ég
heyrt þau oftar en ég komi tölu á
og á mörgum stööum. Sá, er þau
mælti, var Ingibjörg Arnadóttir
frá Stóra-Vatnsskarði, sem i dag
verður til moldar borin I VIBimýr-
arkirkjugarði. I flest skipti, er
hún sá fagurt landslag og tignar-
leg fjöll, komu henni i hug fjöll
bernsku og æsku, og minningar
hennar brutust fram i þessari ein-
földu sentingu.
Ég held aö ég hafi engri mann-
eskju kynnst, sem hefur verið
eins bundin æsku- og ættarslóðum
og hún. Engin sveit og ekkert hér-
að komst I hennar augum I hálf-
kvisti við Skagafjörðinn. Henni
fannst enginn hafa séð Island,
nema hann heföi horft yfir Skaga-
fjörðinn af Arnarstapa. Hún vildi
að allir aðrir væru sömu skoðunar
og hún um það, að hvergi væri
fegurri blett aö sjá. Væri maldað I
móinn móðgaðist hún hvorki né
deildi, en ég held, aö hún hafi
hálfvorkennt viðmælendum sin-
um dómgreindarleysiö.
Ingibjörg var fædd á Hólum I
Hjaltadal, 17. september, 1883, og
var þvi hátt á 96. aldursári er hún
lést. Hún var dóttir hjónanna
Árna Jónssonar frá Hauksstöðum
I Vopnafirði og Guörúnar Þor-
valdsdóttur frá Framnesi i
Blönduhlið. Aö Árna stóöu merk-
ar ættir i Vopnafirði. Hann sigldi
til Kaupmannahafnar og nam
trésmiði og árið 1878, er hann var
tæplega fertugur, tók fólk hans
sig upp og ákvað að fara til Vest-
urheims. Arni ætlaði með, enda
næg atvinnutækifæri i nýja heim-
inum. Skipið kom við á Sauöár-
króki, til þess að taka þar far-
þega, en þar hitti Árni prestinn á
Miklabæ, er áður hafði þjónað I
Vopnafiröi. Taldi hann Arna á aö
fresta förinni og byggja fyrir sig
stofu á Miklabæ. Þar með skildu
leiðir Arna og ástvina hans fyrir
fullt og allt, þvi hann fór aldrei
lengra en I Skagafjöröinn. Þar
byggöi hann nokkur hús, þar á
meðal kirkju I Goðdölum. Þótti
hann mikill listasmiður og hafa
varöveitst eftir hann fallegir
munir, en einnig var hann drátt-
hagur vel ög geröi vandaöar
teikningar af húsum þeim, sem
byiija étti. Þótti það nýmæli til
sveita fyrir öld.
Fleira kom til en atvinnutæki-
færin að ferð Árna varð ekki
lengri. 1882 kvæntist hann skag-
firskri heimasætu, Guörúnu Þor-
valdsdóttur frá Framnesi og
bjuggu þau fyrst á Hólum, þar
sem dóttirin Ingibjörg fæddist,
siöan I Syöra-Vallholti, þar sem
þeim fæddist sonur. Hann var Jón
Arnason, fyrrum bankastjóri
Landsbankans, d. 1977. 1886 |
Minning:
Ingibjörg Árnadóttir
frá Stóra-Vatnsskarði
Fædd 17. september 1883. Dáin 1. ágúst 1979.
keyptu þau Borgarey, en þar lést
Arni úr lungnabólgu, 1888. Gekk
Guðrún þá með þriðja barn þeirra
hjóna, Árna, siðar bónda á Stóra-
Vatnsskarði, d. 1971.
Guðrún lét ekki bugast, enda
stóöu að henni styrkir stofnar.
Langafar hennar tveir voru nafn-
kenndir merkisklerkar, séra
Björn I BólstaðarhlIB Jónsson, og
séra Þorvaldur Böðvarsson,
skáld i Holti. Munu þeir, sem til
ættfræði þekkja, þá vita að stór
hafi frændgarður Ingibjargar
verið, enda vitnaði hún gjarna til
þessara forfeðra sinna, ef ætt-
fræði barst i tal.
Arið 1890 giftist Guðrún öðru
sinni, Pétri Gunnarssyni af
Skiöastaðaætt, Hann var vinsæll
merkismaður er reyndist stjúp-
börnum sinum frábærlega vel.
Þau Guörún eignuðust þrjú börn,
er upp komust. Þorvald, er lést
1924, þá bóndi á Stóra-Vatns-
skarði, Benedikt, bónda á Stóra-
Vatnsskarði, d. 1964 og Kristlnu,
er nú lifir ein af þessum systkina-
hópi 83 ára, og hefur ávallt átt
heima á Stóra-Vatnsskaröi.
Áriö 1899 fluttust þau Pétur og
Guðrún að Stóra-Vatnsskarði, og
við þann bæ kenndi Ingibjörg sig
æ siðan.
Á hartnær aldar æviferli hlýtur
sorgin oft að knýja dyra. Astvinir
hverfa af sjónarsviðinu, hver af
öðrum. Barnung missti Ingibjörg
fööur sinn, sem fyrr segir, en er
hún var um fertugt missti hún á
tveimur árum, 1922-1924, móður
sina, stjúpa, bróöur og fóstursyst-
ur, er hún unni mjög. Hún hét
Guðrún Ingibjörg Nikódemus-
dóttir og haföi komiö til fósturs á
Stóra-Vatnsskarði nýfædd árið
1909. Hún var sérkennilegt barn,
hvers manns hugljúfi og forvitri.
Hún sagði fólki að hún yrði ekki
langlif. „Ég dey, þegar hann afi
minn deyr”, sagöi hún jafnan. En
hún æðraöist ekki og sagði Ingi-
björg fóstursystur sinni, að þegar
hún væri dáin ætti hún að taka
litla stúlku I fóstur. Þótt menn
legðu ekki trúnað á þetta fór þó
allt eftir. Unga stúlkan dó 1922, en
skömmu áöur hafði afi hennar
dáið. Tveimur árum siðar bauð
náfrændi Ingibjargar henni dótt-
ur sina til fósturs. Það var Þor-
valdur Þorvaldsson á Sauöár-
króki, en þau Ingibjörg voru syst-
kinabörn. Litla stúlkan var skirð
Guðrún aö hans ósk. Varð hún
Ingibjörgu mikil huggun eftir
hinn mikla ástvinamissi.
Guðrún móöir Ingibjargar
hafði ung stundað nám að vetrar-
lagi í kvennaskóla á Viðimýri og
vildi að dóttir sin nyti einnig
menntunar. Ingibjörg fór til
Akureyrar og nam við kvenna-
skólann þar einn vetur á meðan
Jón bróðir hennar stundaði nám
viö Möðruvallaskóla á Akureyri.
Bjó hún vel aö þeirri menntun,
enda var hún aðeins upphaf
sjálfsmenntunar, er varaöi ævi-
langt. Þennan vetur kynntist hún
skólabræðrum Jóns, sem margir
urðu þjóðkunnir menn, og urðu
þeir sumir hverjir æ siöan vinir
hennar, þótt einn þeirra ætti eftir
að verða henni hugstæöastur,
sem nú skal greina.
A Stóra-Vatnsskarði dvaldist
hún með systkinum sinum fram á
ár siðari heimsstyrjaldarinnar.
Hún var ákveðin I þvi, að Guðrún
Þorvaldsdóttir fósturdóttir henn-
ar yrði menntunar aðnjótandi.
Tvo vetur bjó hún með hana á
Sauöárkróki, svo hún gæti sótt
þar skóla. 1941 var svo ákvéðið að
Guðrún færi I Kvennaskólann i
Reykjav. Þó var þar einn Þránd-
ur I Götu. Vegna styrjaldarinnar
var svo gifurlegur húsnæðisskort-
ur i Reykjavik að hvergi var unnt
aö fá inni og skyldmenni, sem
gjarna vildu greiða götu þeirra,
gátu ekkert húsnæði losaö. Voru
þvi horfur á að ekkert yrði af
þessari skólagöngu. En þá fékk
Ingibjörg dag einn bréf frá einum
af Möðruvallaskólasveinunum
frá Akureyri, er hafði frétt af
vandkvæðum hennar. Hann hafði
raunar alltaf haldið kunnings-
skap viö hana og systkini hennar
og oft gist á Vatnsskarði á feröa-
lögum. Það var Jónas Jónsson frá
Hriflu. Þau hjónin Guörún
Stefánsdóttir og Jónas bjuggu þá i
Sambandshúsinu meö dætrum
sinum, en fyrir dyrum stóðu
flutningar i nýtt ibúðarhús sem
nú heitir Hamragarðar. Jónas
bauð þeim mæðgum að koma til
sin. Þær gætu notaö sama eldhús-
ið og þau hjónin og þau ætluöu að
láta þeim eftir svefnherbergi sitt
og sofa sjálf I stofunni. Þessu ein-
stæöa vinarbragði þeirra hjóna
gleymdi Ingibjörg aldrei, enda
hygg ég, að það sé einsdæmi, þeg-
ar einn valdamesti maður þjóðar
á I hlut. Lýsir það kannski betur
stórbrotinni tryggð Jónasar við
vini sína en langt mál. Vinátta
þeirra hélst á meðan bæði lifðu. I
hvert skipti, sem þær mæðgur
fluttu sig um set i höfuðborginni,
kom Jónas til þess aö lita eftir þvl
að vel færi um þær.
Eftir þetta átti Ingibjörg að
mestu heima I Reykjavik, en þó
dvaldi hún mikið nyröra, siðustu
árin I sumarleyfum Guörúnar
fósturdóttur sinnar. Guðrún hóf
nær strax að loknu kvennaskóla-
námi störf hjá Innflutningsdeild
Sambands islenskra samvinnu-
félaga og hefur starfað þar siöan.
Ingibjörg reyndist henni sem
besta móðir og fáir hafa fengið
fósturlaunin betur goldin en hún.
Umhyggja Guðrúnar fyrir henni
var svo einstök, að þvi lýsa engin
orð.
Ég kynntist Ingibjörgu ekki
fyrr en hún var oröin áttræð, er
við Guðrún Ingibjörg Arnadóttir,
bróöurdóttir hennar, giftum okk-
ur. Ingibjörg var þá enn létt á fæti
og kvik i hreyfingum og minnið ó-
skert. Það var einstök unun að
hlusta á hana segja frá. Það var
ekki nóg með að hún hefði frá
mörgu aö segja, heldur hafði hún
sérstakt lag á þvi að færa frá-
sagnir sinar i svo einfaldan og
skrumlausan búning að liðnir
timar og gengnar kempur stóðu
manni lifandi fyrir hugskotssjón-
um. Það var sama hvort I hlut
áttu förumenn I lok siðustu aldar
eða fyrirmenn þjóðfélagsins. All-
ir hlutu þeir lika að njóta sann-
mælis hjá henni. Allir voru þeir
góðir frá skaparans hendi, hún
gat vorkennt ólánsmönnum, en
slæmir voru þeir ekki.
Sliku fólki er gott að kynnast.
Um þetta geta margir borið, ekki
sist þeir fjölmörgu unglingar,
sem dvöldust á Stóra-Vatnsskarði
á sumrum hjá henni og systkinum
hennar. Ljósasta dæmiö um það,
hvers þeir mátu hana, er að allir
kölluðu þeir hana frænku, skyldir
sem óskyldir. Og það var óþarft
að segja „Ingibjörg frænka”,
frænkunafniö eitt dugði til þess að
allir vissu við hvern var átt. Hún
var með fádæmum barngóð, um
það geta min börn dæmt og munu
þakklát geyma minningu hennar i
huga sér. Gestrisnin var lika ein-
stök. Aldrei var nógu vel við
neinn gert. Fyrr á árum tiðkaöist
sá siður á Vatnsskarði, að þegar
gestur kvaddi var lagt á gæðing-
ana og honum fylgt út úr landar-
eigninni og stundum vel það hvort
sem I hlut átti vinur eða ókunnug-
ur. Eftir að bilarnir komu til sög-
unnar tók Ingibjörg sér gjarna
far með gestunum góöan spöl og
gekk svo heim. Var þó ákaflega
gestkvæmt og margir sem gist-
ingar báöust á Vatnsskarði, áður
en samgöngur komust I nútima
horf. I Reykjavik varð að nægja
að fylgja gesti út á götu.
Siðustu árin fór ellin að marka
sin spor. A hverju ári fór Ingi-
björg þó I Skagaf jörðinn sinn. SIB-
ast vorum við saman á Stóra-
Vatnsskaröi um hvitasunnuna i
vor, þegar frændi hennar var
fermdur. Þá var fariö að liða að
endalokum. Minniö var orðið
sama og ekkert, staðir og stundir
runnu saman i eina heild. En ef
hún sá Grisafellið eða Valadals-
hnjúkinn gladdist hún og vissi að
hún var á heimaslóðum.
1 lok júni hófst hennar fyrsta og
eina sjúkrahúslega. Hún lést i
Landakotsspitala 1. ágúst.
„Kveð ég fagran fjörðinn
Skaga....” verður sungiö yfir
moldum hennar i Vlðimýrar-
kirkjugarði i dag. Raunar er það
þó ekki rétt. Hún mun aldrei
kveðja Skagafjöröinn sinn. Hún
er aðeins komin heim úr langri
för, þangað sem hún hafði sjálf
kosiö sér hinsta hvilurúm við hlið
genginna ástvina.
Og I bláma þeirrar framtiðar,
sem hvorki á sér stundir né staði,
munu þau brosa þar við henni,
Blönduhliðarfjöllin.
Magnús Bjarnfreösson
Minning:
Guðlaug Alda
Jónasdóttir
Fœdd 19. 7. 1959 Dáin 2. 8. 1979
Þaö var lifsglaður mannvæn-
legur hópur með eftirvæntingu I
augum og óráðna framtið i far-
angrinum, sem brautskráöist úr
Samvinnuskólanum að Bifröst 10.
mai sl.Þessi hópur hafði dvalist
samvistum að Bifröst i tvo vetur
og kynnst þar náið við þann leik
og starf, sem jafnframt jafnan fer
fram I skóla og á heimavist. Eng-
an grunaði við skólaslitin að eftir
þrjá mánuði mundi dauðinn
höggva skarð i þennan hóp og
hann myndi ekki eiga eftir að
hittast allur aftur hérna megin
grafar.
Hinn 2. ágúst lést Guðlaug Alda
Jónasdóttir eftir stutta sjúkdóms-
legu. Guðlaug Alda var borin og
barnfædd á Húsavik, dóttir
Jónasar Þorsteinssonar og
Kristjönu Benediktsdóttur. AB
loknu námi I barna- og gagn-
fræðaskólanum á Húsavik, hélt
hún til náms að Bifröst og settist i
fyrsta bekk haustið 1977 ásamt 34
öðrum ungmennum viös vegar að
af landinu. Guðlaug Alda var ekki
I hópi þeirra, sem fljótust var I
viðkynningu I þessum hópi. Hún
kynntist smám saman og áður en
skólatiminn var allur var hún
orðin hinn trausti félagi, sem
sifellt vann á.
Sem nemandi haföi Guðlaug
Alda til að bera marga þá kosti,
sem kennarar telja eftirsóknar-
verðasta, vandvirkni I allri vinnu,
er við kom náminu og hafði þar
tamið sérreglusöm vinnubrögö og
umgengnishættir á heimavist
voru til fyrirmyndar. Með sama
traustleikanum leysti hún af
hendi þau trúnaðarstörf,sem
henni voru falin I félagslifi.
Þeir, sem guðirnir elska, deyja
ungir, er stundum sagt. Þetta
orðatiltæki er okkur, venjulegu
fólkinu, litt skiljanlegt. Flestum
hlýtur að finnast það hið æðsta
hnoss að fá að taka þátt i hinu
daglega amstri þessa heims frá
bernsku til elliára. Þvi setur
okkur hljóð, er almættið lýstur
sprota sinum aö ‘ þvi er virðist af
órannsakanlegri tilviljun og fyrir
veröur ung stúlka, sem átti svo
márgt eftir ógert.
Fyrir hönd starfsfólks og
nemenda Samvinnuskólans aö
Bifröst veturna 1977-1978 og 1978-
1979 votta ég foreldrum og öörum
ættingjum Guðlaugar Oldu
dýpstu samúð.
Haukur Ingibergsson