Tíminn - 18.11.1979, Blaðsíða 10

10
Sunnudagur 18. nóvember 1979
Wmtm
r ^
Þann 18. september síðast liðinn var afhjúpaður í
Skeljavík á Ströndum, minnisvarði um Hermann
Jónasson, fyrrverandi ráðherra og þingmann
Strandamanna og Vestfirðinga. Var það dóttir Her-
manns, Pálína Hermannsdóttir, sem afhjúpaði varð-
ann, en meðal þeirra sem fluttu ræður við þetta tæki-
færi voru Steingrfmur Hermannsson, þáverandi ráð-
herra, Rúnar Guðjónsson sýslumaður, Eysteinn
Jónsson, fyrrverandi ráðherra og Guðmundur P.
Valgeirsson.
Tímanum hafa nú borist ræður þeirra Steingríms
Hermannssonar, Guðmundar P. Valgeirssonar og
Eysteins Jónssonar, og fara þær hér á eftir, en einnig
birtist hér Ijóð Ingimundar Ingimundarsonar sem
flutt var við þetta tækifæri.
Minnisvarði
um Hermann Jónassor
afhjúpaður í Skeljavíb
á Ströndun
Rúnar Guðjónsson sýslumaóur Strandamanna I ræöustól— Á myndinni má sjá Steingrim Hermannsson
og fjölskyldu hans og Eystein Jónsson.
J
Steingrímur Hermannsson:
„Að hugsa ekki í
árum en öldum.. ”
Góöir Strandamenn og gestir.
Ljóölinur þær, sem á þennan
fagra minnisvaröa eru greyptar,
eru úr ljóöi Stephans G.
Stephanssonar, Bræörabýti.
Kvæöi þetta fjallar um bræöur
tvo, sem erföu landiö, ruplaö og
rýrt af fyrri kynslóöum.
Þeir uppsorfna heimajörö áttu.
Viö umbætur leitast þeir máttu
sem fyrst, eöa flýja þann staö.
Og annar kvaöst björg myndi
brjóta
og brúnir þess öræfadals,
þvi vist lægi gull milli grjóta
i geymslu ins dulráöna fjalls
En hinn vildi landspellin laga
um landeydda fjárbeit og tún,
og gróandann hæna inn á haga
og harövöll, en lyngflétta brún
og handleiöa björk upp i böröin,
en barrviö I holdýja sköröin
á jaröbönn, svo hyldgaöist hún.
Þannig skildust leiöir þeirra
bræöra. Annar vildi auögast
fljótt. Hann braut niöur björgin i
leit aö gulli. Hinn vildi bæta
landiö og skila siöari kynslóöum
þvi meö vöxtum.
A vöxtum hjá komandi öldum
þau glöö setur hagsýnin hans
segir Stephan G.
Mannlýsing Stephans G.
Stephanssonar i þessu kvæöi er
ákaflega athyglisverö. Þessar
tvær manngeröir eru ætiö meö
okkur. Sú sem vill auögast hvaö
sem þaö kostar og hin sem vill
rækta og bæta.
Or þessu sama ljóöi valdi móöir
mln fööur mlnum einkunnarorö.
Þaö erindi hljóöar svo:
Viö höllumst aö sjón, ekki
sögum,
oss sýnist nú örvænt um flest.
Pálina Hermannsdóttir afhjúpar minnisvaröann um Hermann
Jónasson
En enn mun aö ákveönum
lögum
viö aldarhátt þroskaöri fest:
Aö hugsa ekki I árum en öldum,
aö alheimta ei daglaun aö
kvöldum
- þvl svo lengist mannsævin
mest.
Siöustu þrjár ljóölinurnar
saumaöi hún I fallegan boröa og
festi fyrir neöan málverk af fööur
minum og hann er þar enn.
Enginn þekkti hann betur en hún,
hann var I hennar huga sá bróöir-
inn, sem vildi rækta landiö, sem
vildi landspellin laga. Þvl má
meö sanni segja aö hún hafi valiö
þau orö sem á steininn eru
greypt. Þannig er þeirra beggja
minnst, enda sagöi faöir minn oft
aö án hennar heföi hann litiö
oröiö.
Þegar ég var aö þvl spuröur
fyrir tveimur árum, hvort ég
heföi á móti þvi aö Strandamenn
reistu fööur mlnum minnisvaröa,
komstég I vanda. Ég veit aö faöir
minn heföi hafnaö sliku, ef hann
heföi mátt spyrja. Hann kaus,
eins og reyndar Stephan G. segir I
einu erindi I þessu ljóöi, fremur
aö láta verkin og hugsjónirnar
tala.
Meö framsókn menn einkenna
aldir,
um ártölin minna er skeytt—
frá hugsjónum tlmarnir taldir,
sem trúast og bezt hafa leitt.
Hvert lofsverk er maklegar
metiö,
ef mannsnafnsins sjaldnar er
getiö,
sem þjóömenning bætt gat og
breytt.
Eftir nokkra umhugsun komst
ég þó aö þeirri niöurstööu aö
minningin um manninn er þeirra
sem eftir lifa. Þeim er þvl frjálst
aö ákveöa á hvern máta þeir vilja
varöveita hana.
Mér er jafnframt ljóst aö af
engum heföi faöir minn fremur
viljaö þiggja þennan heiöur en
Strandamönnum. Hingaö kom
hann 1934 I þeim erfiöu erindum
aö ganga til kosninga gegn mikils
metnum þingmanni og fyrr-
verandi samherja. Ég hygg aö
gegnum þau átök hafi hann tengst
Strandamönnum sterkari
böndum en almennt gerist. Ég
læröi þaö snemma á heimili fööur
mins, aö hann mat Strandamenn
meira en aöra menn. Hann dáöi
ætlö þrek og þrautseigju. Hann
leit gjarnan á Strandamenn sem
eins konar útveröi Islenskrar
byggöar. 1
Ég vil leyfa mér fyrir hönd
okkar afkomenda Hermanns
Jónassonar aö þakka Stranda-
mönnum fyrir þaö, hvernig þeir
hafa kosiö aö minnast fööur okkar
og afa. Góöur hugur býr aö baki,
þaö dylst engum. Ég vil einnig
þakka listamanninum, Sigurjóni
Ólafssyni, hans ágæta verk. Ég
þakka Þorsteini Jónssyni prýöi-
legan frágang viö minnisvaröann
og þeim öörum, sem hönd hafa
lagt aö vel unnu verki. Og ég
endurtek ánægju mina meö þær
ljóöllnur sem á steininn eru
greyptar.
Ljóöinu lýkur Stephan G.
Stephansson þannig:
Or árgöngum vortlöa og vetra
þaö vitinu sjálflærast fer
aö umskapa iö bezta i betra,
aö byggja upp þaö farsælast er.
Þaö er ekki oflofuö samtlö,
en umbætt og glaöari framtfö,
sú veröld, er sjáandinn sér.
Ég á ekki betri orö til þess aö
lýsa hugsjón og starfi mlns fööur.
I þeirri von aö þessi fallegi
minnisvaröi megi hvetja sem
flesta til sllkra starfa fyrir land
og þjóö, endurtek ég þakkir okkar
til ykkar Strandamanna.
Hólmavlk, 16.9. 1979
Steingrímur Hrmannsson
Fjölmenni var viö athöfnina þrátt fyrir hellirigningu