Tíminn - 05.02.1980, Qupperneq 3

Þri&judagur 5. febrúar 1980.
3
Hversvegna er meirihluti
Sj álfstæðisflokksins í fýlu?
Þegar þetta er ritaö er enn
ekki meö öllu ljóst hver veröa
afdrif eöa árangur þeirrar til-
raunar sem dr. Gunnar Thor-
oddsen hefur staöiö fyrir um
myndun rikisstjórnar hluta
Sjálfstæöisflokksins meö Fram-
sóknarflokknum og Alþýöu-
bandalaginu. Flestbendir þó til
þess aö tilraunin muni takast.
Þannig hafa framsóknarmenn
samþykkt aö ganga til þessa
samstarfs, Alþýöubandalagiö
hefur sýnt þvi mjög mikinn
áhuga, ogáreiöanlegarheimild-
irherma aö dr. Gunnar muni fá
nægilegt atfylgi innan Sjálf-
stæöisflokksins til þess aö um
meirihlutastjórn veröi aö ræöa.
Tvennt er hins vegar oröiö full
ljóst eftir aö dr. Gunnar hófst
handa af fullu kappi i siöastliö-
inni viku. Þaö er annars vegar
viöbrögö Alþýöuflokksins og
. hins vegar forystu Sjálfstæöis-
flokksins og þingflokks hans.
Alþýðuflokkurinn
missir allt traust
Svo sem lesendum er kunnugt
var þaö einkum þrennt sem olli
þvl aö tilraunir til aö koma á
samstarfi framsóknarmanna og
Alþýöuflokksins fóru út um þilf-
ur, aö þessu sinni a.m.k.
1 fyrsta lagi uröu hinar marg-
Itrekuöu sprengjuhótanir Al-
þýöuflokksins til þess aö rýra
flokkinn stórlega áliti I öörum
flokkum og gera hann i reynd
litt samstarfshæfan. 1 öllu falli
varö þaö smátt og smátt sam-
mæli i öörum flokkum aö Al-
þýöuflokknum væri fyrir enga
muni treystandi fyrir þvi aö
farameö forystu i rikisstjórn af
þessum ástæöum. Menn sögöu
einfaldlega: Þaö er ekki hægt aö
treysta mönnum sem þannig
koma fram. Um þetta virtist
samdóma álit i hinum þremur
stjórnmálaflokkunum.
1 ööru lagi jók þaö á þessar
efasemdir um samstarfshæfni
Alþýöuflokksins aö innan hans
viröist vera mjög veltandi
meirihluti, og alltaf þegar mest
reynir á veröa öngþveitismenn-
irnir i flokknum ofaná, svo sem
varö sl. haust og nú aftur þegar
Benedikt Gröndal haföi forystu
um stjórnarmyndunarviöræöur
og lagöiframhinar nýju tillögur
flokksins.
Iþriðja lagi, og i beinu fram-
haldi af þessu, voru hinar nýju
tillögur Alþýöuflokksins nú fyrir
skemmstu efnislega á þá lund
aö flokkurinn var aö frábiöja
sér samstarf viö framsóknar-
menn. Samanburöur þessara
tillagna viö fyrri tillögur Al-
þýöuflokksins hlaut aö leiða þaö
iljósaöþærværu settar fram til
þess eins að koma i veg fyrir
samstarf viö framsóknarmenn.
Gylliboð og beiðnir
En þegar Alþýðuflokknum
varö þaö ljóst i sl. viku aö dr.
Gunnar Thoroddsen virtist hafa
alla möguleika á myndun
stjórnar, þá var heldur en ekki
snúið viö blaöinu. Upp frá þvi
rigndi yfir menn gylliboðum og
beiönum um samstarf. Þá var i
lagi af hálfu Alþýðuflokksins aö
gleyma öllum fyrri yfirlýsing-
um um landbúnaðarmál og
málefni samvinnufélaganna, þá
Viöbrögð hans eru mörgum ráö-
gáta.
haföi flokkurinn engan sérstak-
an áhuga á þvi aö hafa forystu
fyrir samstarfi, þá var ekkert
aö vanbúnaöi aö gleypa viö
hverju sem var.
En Alþýðuflokkurinn gleymdi
aöeins einu, þvi aö framganga
sem þessi vekur alls ekki traust,
sérstaklega ekki eftir þaö sem á
undan var gengið.
Forysta Sjálf-
stæðisflokksins
fékk tækifæri
Viöbrögö forystu Sjálfstæöis-
flokksins viö tilraunum dr.
Gunnars Thoroddsen hafa ekki
siöur veriö athyglisverö.
Forysta Sjálfstæöisflokksins
hefur haft prýðileg tækifæri aft-
ur og aftur til þess aö taka þátt i
þeim viöræöum sem átt hafa sér
staö milli aöila úr Sjáifstæöis-
flokknum, Framsóknarflokkn-
um og Alþýöubandalaginu. Þaö
hefur alls ekki staöið á þvi aö
áhugi væri á samstarfi viö Sjálf-
stæöisflokkinn allan og óskipt-
an. Steingrlmur Hermannsson
hefur lýst þvi, og Geir Hall-
grlmsson staöfest þaö, aö for-
ystumenn Framsóknarflokksins
hafa áenganháttfariö á bak viö
formann Sjálfstæöisflokksins i
þessu máli. Þvert á móti geröi
Steingrlmur Geir Hallgrímssyni
fulla grein fyrir stööu málanna
þegar I upphafi sl. viku.
Spurningin er: Hvers vegna
vildu Geir Hallgrfmsson og
meirihluti þingfiokks Sjálf-
stæöisflokksins ekki kanna
þennan, mjög svo raunhæfa
möguleika á myndun sterkrar
meirihlu tastjórnar ? Hvers
vegna var þaö ekki einu sinni
tekiö til sérstakrar meöferöar I
þingflokki Sjálfstæöisflokksins
aö ganga formlega inn I þessar
viöræöur, t.d. meö þeim hætti,
ef svo vildi veröa, aö sjálfur
Geir Hallgrlmsson heföi forystu
meö höndum?
1 staö þessa hleypur meiri-
hluti þingflokks Sjálfstæðis-
flokksins I baklás og byrjar aö
reyna aö þröngva einstökum
þingmönnum f lokksins til hlýöni
viö óljósa og þvergiröingslega
afstööu meirihlutans.
t staö þess aö nýta tækifærið
til aö taka forystuna i eigin
hendur fer Geir Hallgrimsson
aö saka aöra menn i öörum
flokkum um þaö aö þeir séu aö
„reyna aö kljúfa Sjálfstæöis-
flokkinn ”!!! Hver á aö sjá um
og annast einingu Sjálfstæöis-
flokksins? Hver getur klofiö
annan flokk utan frá ef ekki er
áhugi I flokknum sjálfum á silk-
um atburöum?
Ummæli Geirs Hallgrimsson-
ar um þetta hljóta aö vera sögö
án mikillar umhugsunar. ööru
veröur ekki trúarö.
Vilja þeir
sjálfir klofning?
Hitt veröur aö skiljast sem
merki um ástandiö I Sjálf-
stæöisflokknum, aö flokkurinn
gat ekki mannaö sig upp I þaö aö
taka afstööu meö þessum eina
raunhæfa möguleika á styrkri
meirihlutastjórn meö þvi aö
ganga formlega og I heild inn I
viðræðurnar. Hikiö, fýlan,
þrýstingurinn og andstaöan lýs-
ir þvi einu aö forysta Sjálf-
stæöisflokksins meö Geir Hall-
grimsson fremstan veit ekki sitt
rjúkandi ráö, annaö en þaö þá
aö vilja fyrir alla muni losna viö
dr. Gunnar Thoroddsen.
Ef svo er veröur spurt: Var
þaö þá nokkur furöa aö dr.
Gunnar Thoroddsen skyldi
gjalda liku llkt?
Af öllum atburðum síöastliö-
innar viku viröist þaö ljóst aö
þær deilur, sem hófust i Sjálf-
stæðisflokknum þegar leiftur-
sóknin fræga var knúin fram án
samráös viö áhrifarika aðila f
flokknum og i andstööu viö
flokksmenn viöa um land, eru
miklu alvarlegriog djúpstæðari
klofningur en flestum virtist aö
óreyndu.
Miöstjórnarfundurinn var mjög vel sóttur. A myndinni er Steingrlmur Hermannsson aö gefa skýrslusina.
Miðstjóm Framsóknarflokksins:
Samþykkir samstarf
undir forystu
dr. Gunnars
um nýju salarkynnum Fram-
sóknarflokksins aö Rauöarárstig
18 I Reykjavlk.
Formaöur Framsóknarflokks-
ins, Steingrimur Hermannsson,
setti fundinn þegar nokkuö var
liöiö á ellefta timann á sunnu-
dagsmorgun, en fundarsetning
taföist vegna stjórnarmyndunar-
Framhald á bls. 19.
..Fundur miöstjórnar Fram-
sóknarflokksins, haldinn 3. febrú-
ar 1980, samþykkir aö flokkurinn
gangi til samstarfs um ríkisstjórn
meö dr. Gunnari Thoroddsen og
stuöningsmönnum hans, enda ná-
ist samstaða um málefnagrund-
völl. Jafnframt veitir miöstjórn
þingflokki og framkvæmdastjórn
umboö til aö ganga frá málefna-
samningi.”
Þannig hljóöar einróma sam-
þykkt miöstjórnarfundar fram-
sóknarmanna, sem haldinn var á
sunnudaginn til þess aö fjalla um
horfurnar á stjórnarmyndun nú,
eftir aö tilraun dr. Gunnars Thor-
oddsen hófst.
Fundurinn var fjölsóttur og
sátu hann hátt á annaö hundraö
fulltrúar úr öllum kjördæmum
landsins. Hann var haldinn I hin-
Steingrimur Hermannsson gefur miöstjórn skýrslu um viöhorfin. Viö
hliö hans er fundarstjóri Markús A. Einarsson, Þráinn Valdimarsson
og Ólafur Jóhannesson.
Skýrsla um NORDSAT
lögð fram á Alþingi
Norðurlandaráð fjallar um málið i mars
AM — I gær lagöi menntamála-
ráöherra fram á Alþingi skýrslu
um könnun möguleika á notkun
gervihnatta viö dreifingu sjón-
varps og hljóövarpsefnis um
Noröurlönd (NORDSAT). Var I
gær haldinn blaöamannafundur
aö Hótel Esju til kynningar á
stööu þessa máls nú og voru þar
komnir útvarpsstjóri og póst og
simamálastjóri, auk sérfræöinga,
sem aö málinu hafa starfaö.
Ráöherranefnd Noröurlanda
ákvaö á fundi þann 13. mars 1978
aö haldiö skyldi áfram könnun á
hugmyndum um norrænt hljóö-
varp og sjónvarp um gervitungl.
Var nefnd þeirri sem unniö haföi
aö málinu á vegum ráöherranna
og skilað haföi áliti til ráöherr-
anna á fundi þeirra á Húsavik
1977, faliö aö vinna áfram aö mál-
inu meö aöstoö vinnuhópa sér-
fræöinga. Hefur nefndin nú lokiö
viö heildarskýrslu um máliö og
var hún birt I Stokkhólmi 23. októ-
ber 1979, en áður hafa verið birtar
skýrslur sérfræöingahópa.
Skýrslan veröur nú send til um-
sagnar fjölmörgum aöilum i
Noröurlandarikjunum öllum og
er ætlast til aö umsagnir hafi bor-
ist fyrir 15. aprll nk. Gert er ráö
fyrir aö máliö komi til umræöu á
þingi Noröurlandaráös I mars
1980 i Reykjavik, en afstaöa til
þess hvort I framkvæmdir skuli
ráöist veröur ekki tekin fyrr en aö
lokinni umfjöllun I hverju landi
fyrir sig. Má vænta þess aö máliö
komi aö nýju fyrir Noröurlanda-
ráösþing áriö 1980.
Þaö kom fram á blaöamanna-
fundinum i gær aö Nordsat muni
kosta um tvo milijaröa danskra
króna og mundi þáttur tslands
veröa um 400 milljónir Isl. króna
á ári miöaö viö aö hlutur þess yröi
0.9% af kostnaöinum.
Hafa tslendingar og Norömenn
lagt áherslu á aö kostnaöur veröi
greiddur af öllum aöildarlöndun-
um sameiginlega, en til þessa er
þetta atriöi ekki alveg á hreinu,
svo sem mjög margir þættir aörir
sem Nordsat varöa. Gert er þá
ráö fyrir aö hinn tæknilegi vandi
veröi leystur á undan mörgu ööru
sem glima veröur viö, eins og
höfundarétt og fjölda lögfræði-
legra atriöa.
Kostur veröur á svonefndum
austur og vesturgeisla Nordsat og
mundu þau lönd sem austurgeisl-
ann nota, geta hagnýtt sér allar
þær ll útvarpsdagskrár sem um
er aö ræöa og allar sjónvarpsdag-
skrár, en þau lönd sem vestur-
geislann hafa, tsland, Færeyjar
og Grænland, gætu notaö sér
fimm sjónvarpsdagskrár og tiu
útvarpsdagskrár.
Sjónvarpsdagskrárnar mundu
aö nokkru veröa þýddar og er ltk-
legt aö þaö mundi einkum eiga
viö um Islenskt og finnskt efni.
Telja menn aö aögangur aö þessu
aukna sjónvarps og hljóövarps-
efni muni tæpaSt hafa veruleg
áhrif á þátttöku I annarri menn-
ingar og félagsstarfsemi og aö
möguleikar á þjónustu viö þjóö-
ernis og tungumálaminnihluta
aukist.
Lögö er áhersla á aö útvarps-
stofnanir haldi óskoruðu sjálf-
stæöi samkvæmt innlendum dag-
skrárreglum sem fyrr, þótt slikar
sendingar komi til, en um leiö sett
fram stefnumiö aö þvi er varöar
samvinnu á sviöi sjónvarps, t.d.
aö samhæfa skuli sendingar til aö
komast hjá aö hlutur ýmiss efnis
veröi fyrirferöarmeiri en góöu
hófi gegnir. Gert er ráö fyrir aö
útvarpsstofnanir komi sér saman
um framkvæmda og skipulags-
form fyrir dagskrársamstarf.
Island hefur auglýsingar I út-
Framhald á bls. 19.