Tíminn - 05.02.1980, Blaðsíða 10

Þr iðjudagur 5. febrúar 1980.
10

fffll
yii
M ....__ _
\S w isti 111 %S M
wm • fiBflfc ’IWMwwlflp w ®W
ao osrar
vliff %raar VlnMb
AVI
■-'WB
kilo

en hann er
likahollur
því að í honum eru öll næringarefni
mjólkurinnar og flest í mun ríkara mæli.
Próteiniö-
iúlikanu
Daglegur skammtur af því er nauðsyn-
legur til uppbyggingar og viðhalds
frumum líkamans. Ostur er mun pró-
teinríkari en t. d. kjöt eða fiskur.
Dagleg þörf af próteini er áætluð um
45—65 g en í 100 g af osti eru 27—32 g
af próteini.
Mjólkurostur er
besti
kalkgjafinn
í venjulegu fæði. En kalkið á mestan
þátt í myndun og viðhaldi tanna og
beina. Af því þurfa börnin mikið og allir
eitthvað.
Auk þess
er í osti
sem gerir ostinn gó
steinefna
ogvitamina
sem auka orku
og létta lund
Já
hað er fleira
en bragðið
lóoan.
Guðmundur P. Valgeirsson:
Fréttabréf úr
Árneshreppi
Fyrir nokkrum dögum brá
Ómar Ragnarsson fréttamaöur
Sjónvarpsins sér hingaö noröur i
Arneshrepp á farkosti sinum i
öflun frétta. Úr fátæklegum upp-
lýsingum, fengnum hér, hefur
hann unniö góöan fréttaþátt um
hagi okkar Arneshreppsbiía, lýst
heyverkunaraöferöum okkar og
skilyröum til heyverkunar á skil-
merkilegan hátt, svo sem hans
var von og visa.. Skal honum hér
meö færöar þakkir fyrir þaö og
alla fréttamennsku hans fyrir
þann f jölmiöil, sem hann starfar
viö. Þaö er samdóma álit manna,
aö hann skeri sig úr sem góöur
fréttamaöur, ekki sist þegar um
er aö ræöa fréttir utan af lands-
byggöinni og högum bænda.
Þaö er ekki ætlun min aö bæta
um þaö, sem fram kom I þessum
þáttum ómars. Þó vil ég vekja
athygli á, aö ef til vill gæti þaö
sem hann sagöi um kostnaöarhliö
votheys verkunar valdiö ein-
hverjum misskilningi. — Fyrir
þá, sem hafa komiö sér upp full-
kominni aöstööu til þurrheys verk-
unar má segja, aö mikiö kosti aö
fara yfir i votheysverkun, þar
sem þurheyshlööur munu henta
illa til votheysverkunar og hirö-
ingar i þær svo og viö fóörun á
vetrum, og votheysverkun út-
heimti þar aörar og kostnaöar-
samar byggingar. — Fyrir þá,
sem eiga óuppbyggöar hlööur og
peningshús, er votheysverkunin
liklege ódýrasta uppbyggingin
þegar tekiö er tillit til véla og
tækja, sem nauösynleg eru viö þá
heyverkun. Lærdóm um þaö er
auövelt aö fá hjá ráöunautum og
ekki sist bændum I Stranda-
sýslu, sem hafa náö miklum
hraöa i heyskap sinum meö til-
tölulega litlum tækjakosti, Auk
þess sem félagsskapur og sam-
hjálp gæti stórlega dregiö úr
þeim tækjakosti, sem til þarf, og
dæmi hafa veriö birt um. Til viö-
bótar þvi sem fram kom I þess-
um þáttum ætla ég nú aö auka
nokkru viö, aö þvi er tiöarfar og
afkomu okkar varöar á sl. ári.
Margt hefur veriö sagt og
skrifaö um afleiöingar hins kalda
veöurfars s.l. vors og sumars og
þaö tjón, sem þaö hefur valdiö
bændastétt landsins. Þó munu
ekki öllkurlkomin þar til grafar.
— öllum er ljóst hvaöa áhrif þaö
haföi á gróöur, grassprettu fram
eftir öllu sumri og heyfeng lands-
manna þó dálitiö hafi þaö komiö
misjafnt niöur eftir landshlutum
svo sem eölilegt er, því sjaldan er
sama veöurfar ríkjandi um land
allt degi lengur.
Hér I Arneshreppi, sem veröur
aö teljast ein kaldasta sveit
landsins, kom þetta glöggt fram.
Vorgróöurbrástmeööllu svo ekki
var hagi fyrir sauöfé fyrr en
kom fram yfir miöjan júlí og tæp-
lega þá. Kýr fengu ekki fylli sina
á úthaga fyrr en upp úr mánaöa-
mótum júll-ágúst. Ær geltust,
lömb sultu og fjöldi áa eyöilögö-
ust af júgurskemmdum. Tún
spruttu ekki vegna kuldanna fyrr
en kom fram yfir k>k júli
mánaöar þvi samfara kuldanepj-
unni og næturfrostum var þurr-
viörasamt seinni hluta júli. Fram
úr mánaöamótunum fór aö væta
nokkuö. Tóku tún þá aö spretta og
spruttu meö ólikindum frá 8.
ágúst fram yfir þann 20. svo viöa
var ö gott gr as á túnum, og meir a
en nokkur gat vænst i sllku tiöar-
fari. Margir báru riflegri
áburöarskammta á túnin vegna
hins kalda veöurfars, minnugir
ráöleggingarPáls Bergþórssonar
veöurfræöings, og kom þaö nú aö
gagni. Ef ekki heföi notiö viö
gnægö fóöurbætis fyrir búfé franr
eftir sumri og áburöar I jafn rik-
um mæli og nú er, þá heföi oröiö
stór fellir á fé og heyfengur sára
litill eöa nær enginn. Astandiö
heiöi þá oröiö likt og var sumariö
1882, eftir þvi sem elstu menn
sögöu frá. Þá liföu aöeins 3 lömb
til hausts á einu f járflesta búi hér
i sveit, Ófeigsfiröi, og þau sem
liföu annarsstaöar voru vart æt.
(Þetta var innskot). — Eins og
áöur sagöi spruttu tún meö ólik-
indum þó seint væri, svo gras af
þeim varö1 mun meira en sumariö
áöur. En þá varmikiö kal i túnum
hér, en ekki nú þrátt fyrir mun
kaldara veöurfar.
Eins og kom fram i fréttpm
Ómars Ragnarssonar gekk hey-
skapur vel i ágústmánuöi eftir aö
byrjaö var. Voru nokkrir bændur
búnir aö ljúka heyskap upp úr
mánaöamótum ág.-sept. — En
tún hér eru misjafnlega fljót unn-
in vegna legu sinnar og annarra
hluta. Þvi voru nokkrir, sem áttu
nokkuö óheyjaö þegar tiö spilltist
aftur nokkru eftir þau mánaöa-
mót. Gekk seint og illa aö ljúka
þvi vegna stööugra rigninga og
snjókomu. En þvi var þó lokiö
fyrir göngur.
Finnbogastaöir i Trékyllisvik.
1 sliku vatnsveöri er nær óger-
legt aö heyja þó i vothey sé. Bæöi
er aö þaö hey veröur aldrei gott
fóöur, þó gefiö sé, og auk þess
sem mýrlend tún fara illa á allri
umferö og eru nær ófær yfir-
feröar.
Hér hafa bændur ekKi notaö
maurasýru viö votheysverun sina
þó hún sé talin til mikilla bóta
einkum i blautt gras. Bæöi er, aö
óþægilegt er aö eiga viö Iblöndun
hennar I heyiö svo vel sé og svo
hitt, aö hUn er svo rándýr aö
bændur kinoka sér viö notkun
hennar. Sagteraö maurasýran sé
I háum verötolli og þaö ráöi
miklu um verö hennar. Þaö virö-
ist fyllilega sanngjarnt aö tollar
af henni til heyverkunar veröi
felldir niöur svo verö hennar
yröi aögengilegra til aö tryggja
góöa heyverkun. Þaö gæti fylli-
lega jafnast upp gæöum heyja og
þar meö sparnaöi i fóöurbætis
gjöf og bættu heilsufari búfjár.
A s.l. vori var nokkuö rætt um
þann kostnaöarauka, sem bændur
uröu fyrir I auknum gjafatima og
gróöurleysi og reiknaöur Ur
kostnaöur viö þaö. Ég benti þá á
þaö i Tfmanum, aö sá kostnaöur
mundi naumast reynast nema
brot af þvl tjóni bænda, sem
tiöarfariö skapaöi. Þetta hefur
lika ásannast. Má i þvl sambandi
nefna minni fallþunga dilka um
allt land, vanhöld á fullorönu fé
og lömbum, svo sem dæmi hafa
veriö nefnd til á N.A. landi og
viöar. — Til viöbótar þvi sem
fram hefur komiö ætla ég aö
segja hvernig þetta hefur komiö
viö okkur bændur i Arneshreppi.
Ráöunautur Búnaöarfélags is-
lands hafa nú reiknaö út skýrslur
Sauöfjárræktarfélagsins VON i
Arneshreppi. 1 félaginu eru 15
félagsmennmeö 1.934 skráöar ær
Ifélaginu. Þar kemur fram, aö nú
i haust skilar hver ær I félaginu
5,2 kg minna af kjöti en i fyrra.
Nú er taliö aö hvert kg kjöts
eigi aö skila bóndanum 1.850 kr.
þegar meöertalingæraog slátur.
Miöaö viö afuröir ársins 1978
nemur þetta 9.620.-kr.. minni
tekjum eftir hverja vetrarfóöraöa
á. Samkvæmt þessum tölum
nemur tjón þessara fáu bænda
samtals kr. 18.605.000,-. Þetta
dæmi talar skýru máli um þá
erfiöleika og afuröatjón sem
þetta kalda tiöarfar hefur valdiö
til viöbótar þeim aukna kostnaöi I
fóörun og fyrirhöfn. Hver og einn
getur svo reiknaö dæmiö fýrir sig
og sitt samfélag.
Þrátt fyrir þessi augljósu sann-
indi eru til menn og flokkar, sem
vilja nota tækifæriö og þrengja
kost bænda enn meir en oröiö er.
Þvilik alþýöu- og jafnaöarstefna!
— Slikt væri opinber aögerö til aö
svelta bændur og flæma þá frá
búum sinum! —Þá opnuöust inn-
flytjendum leiö til aö flytja inn frá
öörum löndum matvælimeö þeim
gæöastimpli, sem eitt dagblaö-
anna (Visir?) geröi aö umtalsefni
i morgun (30/1).
Frá þvi um miöjan des. s.l.
hefur tíöarfar veriö hagstætt hér
á Ströndum. Löngum hægviöri og
úrkomulaust aö kalla. All mikil
svell voru sest á tún og láglendi
um miöjan des. og þau oröin
áhyggjuefni vegna kalhættu. En
þann 20. des. geröi afspyrnu
sunnan rok meö asa hláku. A
einni nóttu leysti þvi nær allan
snjó upp i hálendi og svell af tún-
um. Slöan hefur ekki snjóaö svo
heitiö geti, vegir veriö færir um
mestan hluta sveitarinnar, og um
tima var akfært til Djúpuvikur.
Er þaö þó afar sjaldgæft á þess-
um tlma árs.
Yfir jólin og framyfir áramót
voru veöur hin fegurstu og snjó-
laust, eins og áöur sagöi. A
Gamlaársdag og kvöld var svo
bjart yfir aö flugeidar á Skaga-
strönd sáust greinilega hérna
noröan Húnaflóa. — Frá áramót-
um hefur veöur haldist aö mestu
óbreytt. Þó geröi stormakafla
fyrir rúmri viku, sem nú er
gengin niöur. Aöeins snjóföl á
jörö.en svell hafa myndastá tún-
um ogvlöar. Þráttfyrir sæmilegt
veöurfar og snjóleysi er allur
fénaöur á fullri gjöf. Um vetrar-
beit er ekki talaö lengur.
Hér er allsstaöar mannheilt og
heilsufar sæmilegt. Fámennt á
flestum heimilum. Allt laust fólk
á skólum og I atvinnu utan
sveitar.
Bæ,30. janúar 1980,
Guömundur P. Valgeirsson.
Enduvskinsmerki
á allurhílhiirðw