Tíminn - 09.05.1980, Blaðsíða 7

Föstudagur 9. mal 1980
7
Um neyslu og smygl
á kannabisefn-
um í sænskum
fangelsum
Fangelsi og aörar stofnanir,
sem taka á móti afbrotamönn-
um, hafa i auknum mæli oröiö
aö taka viö fólki sem hefur
ánetjast kannabisefnum. Hve
margir þessir neytendur eru er
erfitt aö slá föstu, en allt frá 1966
hefur veriö reynt að fylgjast
meö þeirri aukningu sem á sér
staö. Sé gert ráö fyrir aö neyt-
endur hafi veriö áriö 1966 um 9%
af þeim sam þá voru i fangels-
■ um er þessi tala oröin 1978 um
33%.
I varöhaldsfangelsum I Svi-
þjóö var áriö 1978 athugaö um
venjubundna ofnotkun áfengis
og fiknilyfja. Kom I ljós að 13%
höföu hvorki notaö áfengi eöa
kannabisefni, 27% voru reikn-
aðir ofdrykkjumenn, 33,7%
reyndust vera háöir einhverjum
eða öllum tegundum kannbis-
efna: 26,3% reyndust vera háöir
bæöi alkohóii og kannabis.
Þessi aukna notkun fikniefna
innan fangelsanna hefur haft
hinar verstu afleiöingar innan
þeirra. Þrátt fyrir eftirlit og ná-
kvæma leit á þvi fólki sem kem-
ur I heimsókn til fanganna, hef-
ur starfsliöinu ekki tekist að
koma i veg fyrir smygl á þess-
um efnum, enda eiga mörg
fangelsi i vanda, ekki sist vegna
þeirra fanga sem gjarnan vilja
nota tækifærið meöan þeir eru
þarna innan veggja og venja sig
af þessum efnum.
Neysla kannabisefna kemur
mjög vel fram I hegðunar-
mynstri þeirra sem nota þau.
Þeir veröa sljóir og athafnalitl-
ir, slappir til vinnu og sniðganga
iþróttir, föndur og aöra tóm-
stundavinnu. Þeir lifa algerlega
I sinum eigin hugarheimi og
umhverfiö skiptir ekki máli.
Neysla þessara efna leiöir einn-
ig til verra samkomulags milli
starfsliös og fanga.
Eins og úti i þjóöfélaginu
fylgja verslun meö þessi efni
hótanir og ofbeldi ásamt mikl-
um efnalegum ágóða fárra
manna, en sáru tapi flestra
neytenda og verður þetta þvi
ekki til aö bæta andrúmsloftið
innan fangelsanna. Margir
neytendur koma sér i stórar
skuldir i fangelsunum og þegar
þeir losna er ekki beöiö boöanna
aö rukka inn og þá ekki alltaf
hirt um meðulin til aö ná þvi
inn.
Almennt má segja aö notkun
þessara efna innan fangelsanna
komi I veg fyrir og eyöileggi þær
endurhæfingaraögeröir sem
reynt er aö beita og æskilegar
væru.
Helgi
Gunnarsson
forstöðu-
maður
Litla-Hrauni
Af kannabisefnum hefur hass-
ið veriö algengasta efniö innan
fangelsanna en nú á siöustu ár
um hefur heroinneytendum far-
iö ört fjölgandi og i varöhalds-
fangelsum I Stokkhólmi var
þetta efni árið 1978 mest notaða
fikniefnið.
Margt hefur veriö reynt til aö
stemma stigu við aö þessi efni
næðu slikri fótfestu innan fang-
elsanna. Myndaöur hefur veriö
leitarhópur viö mörg stærri
.fangelsanna. Þessar sveitir
hafa veriö vel útbúnar aö tækj-
um og einnig hafa svokallaðir
hasshundar veriö notaöir viö
þessar leitir, en allt kemur fyrir
ekki. Efnin rúlla á færibandi inn
i fangeisin, enda sgði forstjóri
fyrir einu stærsta og öflugasta
fangelsi i Sviþjóö, sem er með 6-
8 metra háum múrvegg allt I
kring, viö þann sem þetta ritar:
,,GÓÖi maður, hér reykja fang-
arnir hass hversdagslega og
marihjuana eöa eitthvað sterk-
ara á sunnudögum”.
Reynt hefur vérið að mynda
svokallaöa hjúkrunarhópa viö
ýmis fangelsi, og er þá miöaö
viö að reynt sé aö lækna þá sem
ánetjast hafa þessum fikniefn-
um. Þessir hjúkrunarhópar
samanstanda af lækni. sálfræö-
ingiog hjúkrunarkonu og eru öll
sérhæfö á þessum sviðum. 1
mörgum fangelsum er byrjaö
aö reyna að sortera þá fanga úr
sem ekki eöa litiö hafa komist I
kast viö þessi efni, og reynt hef-
ur veriö aö vista þá þar sem
sölumenn þessara efna hafa ekki
greiöan aögang og föngunum
torveldaö aö ná I þau. Þó telja
Sviar aö mjög erfitt sé aö vinna
bug á sölu og neyslu þessara
efna innan fangelsanna.
Misnotkun þeirra leiöir nefni-
lega til afbrota, og hóppr þess-
ara fikniefnaafbrotamanna fer
stööugt vaxandi og bak við eru
svo alþjóölegir smyglhringar
sem stööugt veröa umfangs-
meiri og aögangsharöari og
erófari og lita þessa sölumenn
sina og neytendur sem verkfæri
til aö auögast á mannlegri
eymd, og oft lenda þessir sölu-
menn á sömu hillu og fónardýr-
in og enda sem úrhrök og vesa-
lingar.
UM HEIMSFRIÐ OG
HERNAÐARBRÖLT
Giinter
Walpuski/Dieter O.A.
Wolf: iLiniuhrung in
die Sicherm heitspoli-
tik.
Ein Lehr- und Studien-
buch.
R. Odenbourg Verlag,
Miinchen 1979.
XVII + 312 bls.
Þessi bók er ætluð sem eins-
konar kennslu- og handbók I
öryggis- og alþjóöamálum og
gera höfundar sér far um aö
varpa ljósi á sem flesta þætti
þessara mála. Aöalhöfundar
eru tveir ofangreindir menn, en
auk þeirra hafa fjórir sérfræð-
ingar lagt hönd á plóginn og
skrifar hver þeirra grein um sitt
sérsviö.
Fyrsti kafli bókarinnar er
yfirlit yfir gang alþjóöa mála
frá lokum siöari heimsstyrjald-
ar og fram til vorra daga. Þar
er fyrst gerö grein fyrir ástandi
mála i strlöslok og siöan rakin
atburðarásin, sagt frá deilum
Eínfiihrung
ín die Sicherheitspolitik
& öshr-und Studienbuch
Oldenbourg
stórveldanna, kalda strlöinu,
Kúbudeilunni, átökum I Asfu
o.sv.frv. Þessi kafli er mjög
greinargóöur og skipulegur.
Annar kaflinn er um „hernaö-
arstrategiu” stórveldanna og
hernaöarbandalaga þeirra.
Einnig sá kafli er mjög greinar-
góöur og leiöir glöggt I ljós,
hvernig stórveldin hafa byggt
upp aðstööu til sóknar og varn-
ar um allan heim, og hvernig
þau reyna án afláts aö koma
hinu I opna skjöldu. Þennan
kafla ætti aö gera aö skyldu-
lesningu fyrir alla þá, sem enn
eru svo grunnhyggnir aö trúa
þeim áróöri óvandaöra hernaö-
arsinna I útlöndum aö hernaö-
arbandalög séu einhverskonar
tæki I þágu friðarins. Sá friöur,
sem þau „tryggja” veröur
aldrei annaö en falskur friöur.
Þriöji kafli bókarinnar fjallar
um öryggis- og utanrikismála-
stefnu Vestur-Þjóöverja og sér-
stakur kafli er um uppbyggingu
vestur-þýska hersins, Bunde-
swehr.
Tveir kaflar eru um vopna-
iönaöinn. Annar fjallar um
vopnaframleiöslu almennt og
reyna höfundar þar sérstaklega
aö svara þeirri spurningu, hvort
hægt sé aö tala um stórfellda
vopnaframleiöslu I Vestur-
Þýskalandi, og hvort liklegt sé
að slik framleiösla komist á
laggirnar þar i landi. Annar
kafli er um allskyns ný vopn og
þá tækni, sem beitt er við hönn-
un þeirra og framleiöslu. Sá
kafli er allur heldur nöturleg
Af
bókum
lesning og veröur engan veginn
til þess aö auka á viröingu les-
andans fyrir mannkyninu,
a.m.k. ekki þeim hluta þess,
sem hefur atvinnu af vopna-
framleiöslu. Látum vera hve
miklum fjármunum er sóaö I
þann viöbjóö, sem kallast vopn.
Þær tölur hljóta aö blikna i sam-
anburöi viö alla þá hugarorku
og greind, sem notuö er I sama
tilgangi. Þegar á öll þessi mál
er litiö I heild hlýtur sú spurning
aö vakna, hvort maðurinn sé
ekki heimskasta skepna jaröar-
innar. Þaö viröast aö minnsta
kosti engin takmörk fyrir þvi
hve langt sjálfseyöingarhvötin
getur leitt hann.
Heldur birtir til I siöustu köfl-
unum tveim. Annar þeirra fjall-
ar um afvopnunartiíraunir, viö-
ræöur um takmörkun vlgbúnaö-
ar og eftirlit meö vigbúnaöi og
vopnaframleiöslu. Þar veröur
altént 1 jóst, aö mikiö hefur veríö
rætt um þau mál, og margir
hafa lagt sig fram um aö þoka
þeim áleiöis þótt árangurinn
hafi oröiö sorglega lltill enn serp
komiö er. Loks er kafli um þaö,
hvernig friður veröi best
tryggöur i heiminum. Eru þar
settar fram ýmsar athyglis-
veröar tillögur og kaflinn aö
mörgu leyti sá besti og frjóasti i
bókinni.
1 bókarauka er stutt greinar-
gerð um höfunda, auk lista yfir
skammstafanir, heimilda- og
nafnaskrár.
Þessi bók er á allan hátt mjög
fróöleg. Hún sýnir, svo ekki
veröur um villst aö tal friöar-
sinna og þeirra, sem berjast
gegn vopnaskaki I hvaöa mynd
sem er, er rétt. Mannkyniö
stendur á brún hengiflugs og
veröi ekki spyrnt viö fótum get-
ur ekkert beöiö okkar annaö en
tortiming sökum eigin ónáttúru.
Allir þeir, sem áhuga hafa á
hernaöarbrölti, vigvélum og
öðrum þessháttar „skemmti-
legheitum” ættu endilega aö
þjóna lund sinni meö þvl aö lesa
þessa bók, — ef þeir þá skilja
þýsku.
Jón Þ. Þór.
Guðmundur P. Valgeirsson:
Argir „útgöngumenn”
Útgöngumennirnir frá
sumarmálum 1979 eru nú argir
og reiðir. Veitast þeir hart að
afturhvarfsmanninum úr hópi
þeirra, Pálma Jónssyni land-
búnaöarráöherra, fyrir brott-
hlaup sitt og þó einkum fyrir
þaö, aö hann lét orö falla um aö
bændur ættu rétt á svipuöum
lifskjörum (i oröi kveönu) og
aörir menn, og um málefni
þeirra yröi fjallaö á eölilegan
hátt, en þeir ekki meöhöndlaöir
eins og' sakamenn.
Þau orð ber aö þakka honum
og vonandi tekst honum aö láta
ekki sitja viö oröin ein. Þau orö
gefa bændum ástæöu til aö lita
bjartari augum til næstu fram-
tiöar, en annars heföi oröiö, ef
óskhyggju lhalds- og Alþýöu-
flokks heföi ekki veriö hnekkt i
siöustu kosningum, og nokkrir
sjálfstæöismenn gengiö til sam-
starfs um myndun núverandi
rikisstjórnar, sem þjóöin þakk-
ar þeim heilshugar.
Menn binda vonir viö aö þess-
ari rikisstjórn auönist aö láta
margt gott af sér leiöa og hún
reynist samhent I úrræöum til
aö hefta veröbólgu ófreskjuna,
sem er búin aö tröllrlða efna-
hagslif þjóöarinnar. — Viröist
nú heldur rofa til I þeim efnum.
Æ fleiri mönnum er aö veröa
ljóst, aöekki veröi haldiö lengra
á sömu braut, enginn sé bættari
þó hann fái fleiri verölausar
krónur I vasann, og þaö, jafnvél,
mönnum, sem aldrei hafa mátt
heyra slikt nefnt áöur. — Enda
er slikt aöeins, aö hræra flautir,
á nútima visu. Bs 13/4 '80,
Guöm. T. Valgeirsson