Tíminn - 01.10.1980, Qupperneq 6

h {1‘U {l{ K
Miðvikudagur 1. október 1980.
Ctgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson, Jón Helgason og Jon Sigurðsson. Ristjórnarfull-
triíi: Oddur ólafsson. Fréttastjóri Kristinn Haligrimsson. Aug-
iýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siðumúla 15. Sfmi 86300. —
Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20: 86387. Verð í
lausasölu kr. 280. Askriftargjald kr. 5500 á mánuði. Prentun:
Blaðaprent.
Brotsjór
fram undan
t mjög athyglisverðu viðtali um málefni lifeyris-
sjóðanna, sem birtist i Timanum i siðastliðinni
viku, setti Pétur Blöndal tryggingafræðingur fram
tvær staðhæfingar sem ástæða er til að minna sér-
staklega á:
— í fyrsta lagi hélt Pétur þvi fram að þau lifeyr-
isréttindi sem starfsmenn hins opinbera hafa
tryggt sér með samningum gætu aldrei orðið al-
menn lifeyrisréttindi i landinu; þessi réttindi hjá
hinu opinbera gætu ekki staðist vegna þess að ekk-
ert þjóðfélag gæti borið þau.
— í öðru lagi hélt hann þvi fram að lifeyrissjóð-
irnir i landinu væru i reynd gjaldþrota; það væri
aðeins gálgafrestur uns þeir tæmdust og lifeyris-
réttindi fólksins yrðu að engu.
Svipuð ummæli og þessar staðhæfingar trygg-
ingafræðingsins hafa áður heyrst af hálfu ábyrgra
aðila sem vit hafa á þessum málum. Röksemdir
Péturs Blöndal, sem fram koma i þessu viðtali,
hljóta að vekja athygli og hvetja menn til að taka
öll þessi mál til rækilegrar yfirvegunar.
Ef þetta mat tryggingafræðingsins og margra
annarra er rétt— verða menn að fara að átta sig á
þvi sem fram undan er og velja þá kosti sem fyrir
hendi kunna að vera.
A þvi er tæplega vafi að besta lausnin á þessu
mikla vandamáli er sameiginlegur lifeyrissjóður
allra landsmanna, þar sem allir sitja við sama
borð. Og satt að segja virðist öfugþróunin i þessum
efnum stefna i þá átt að þessi lausn verði eina
framkvæmanlega lausnin, og ekki sist ef ekki
verður að gert fyrr en i óefni er komið.
Sú lausn að „samræma” þá lifeyrissjóði sem
fyrir hendi eru verður sjálfsagt i framkvæmdinni
allt of flókin og viðamikil, og skal það þó ekki full-
yrt fyrir fram. Það er hins vegar matsatriði hvort
frjálsir lifeyrissjóðir gætu starfað áfram við hlið
sameiginlegs sjóðs, eftir þvi sem einstaklingarnir
kjósa að tryggja sér auka-lifeyri með frjálsum
framlögum hver og einn.
önnur hlið þessara mála kann að verða ennþá
erfiðari úrlausnar, ef og þegar núverandi sjóða-
kerfi hrynur i rúst. Sú hlið snýr að húsnæðismálun-
um, en sem kunnugt er hafa lifeyrissjóðirnir að
verulegu leyti starfað sem húsnæðismálasjóðir.
Það væri mjög alvarlegt áfall fyrir þjóðina ef
ekki verður gripið i taumana áður en i óefni kemur
i svo mikilvægum málaflokki sem húsnæðismálin
eru.
t
Flest bendir til þess að við megum litinn tima
missa áður en brugðist verður við þvi óskaplega
vandamáli sem upp er komið og fyrirsjáanlegt er i
lifeyris- og húsnæðismálum landsmanna. Á þessu
sviði þarf þegar i stað að taka til höndum.
JS
Þórarinn Þórarinsson:
Erlent yfirlit
Styrj öldinni i íran
lýkur ekki að sinni
íranir fallast ekki á skilyröi íraka
ÞÖTT margir aði^ar, eins og
öryggisráöiö, samtök múham-
eöstrúarmanna og fjölmörg
riki, hafi oröiö til þess aö skora
á Irak og lran aö hætta styrjöld-
inni, eru harla litlar likur til
þess, aö svo veröi i bráö.
Irakar, sem hófu styrjöldina
oghafa náö verulegum árangri i
sókn sinni inn i tran, segjast aö
visu tilbúnir til aö hætta styrj-
öldinni, en þó þvi' aöeins aö yfir-
ráö þeirra yfir Shatt al Arab
veröi viöurkennd og Iranir láti
af hendi yfirráö yfir eyjum ná-
lægt Hormuzsundi, sem þeir
hertóku 1971 gegn mótmælum
arabisku furstarikjanna.
Þessi skilyröi þýöa i reynd, aö
Irakar hafna þvi aö hætta styrj-
öldinni, þar sem augljóst er aö
Iranir fallast ekki á þessi skil-
yröi á þessu stigi.
tranir hafa enn ekki svaraö
þessum áskorunum formlega,
en gefiö til kynna á annan hátt,
aö þeir muni ekki hætta styrj-
öldinni né ganga til samninga
fyrr en allur iraskur her er far-
inn úr landi.
Þaö eru þvi allar horfur á þvi,
aöstyrjöldin haldi áfram drjúga
stund enn og striösaöilar reyni á
þaö, hvor þeirra hefur meira út-
hald.
FRAM aö þessu hefur striös-
gæfan veriö trökum hliöholl.
Þaö á sinn þátt i þvi, aö þeir
uröu fyrri til og höföu haft tima
til aö undirbúa innrásina. Hins
vegar bendir flest til þess, aö
tranir hafi ekki átt von á henni.
trakar hafa bersýnilega
reiknaö meö þvi, aö íranski her-
inn væri i lamasessi eftir
hreinsanir Khomeinis. Bæöi
floti þeirra og flugher hefur þó
reynzt betur en búizt var viö.
Erfiöara er aö dæma um land-
herinn.
tranir viröast reikna meö þvi,
aö sóknin reynist trökum erfiö-
ari eftir aö þeir koma lengra inn
i iandiö og þá skapist aöstaöa til
gagnsóknar. Þetta gera trakar
sér vafalaust ljóst.
Svar íraka mun vafalitiö vera
þaö aö reyna aö eyöileggja sem
mest oliugeyma og oliuleiöslur
oggera iranska herinn óvigan á
þann hátt. tranir munu svara á
sama hátt meö loftárásum á
trak.
Stjórnendur trans munu
treysta á þaö, aö þjóöin samein-
Arafat hefur hvatt Saddam Hussein til aö semja.
ist undir forustu þeirra gegn
innrásarhemum. Þetta munu
vafalaust Persar gera, en
margir þjóöflokkar aörir
byggja Iran. Irakar treysta á,
aö þeir muni ekki hlýöa kalli.
Þámunstjórn transtreysta á,
aö Shitar, sem eru i meirihluta i
trak, muni snúast á sveif meö
trúbræörum si'num, sem fara
meö stjórn trans og eru i meiri-
hluta þar. Vitaö er, aö Shitar i
trak eru ekkert hrifnir af stjórn-
inni þar, sem er aöallega skipuö
Sunnitum.
Þetta gera stjórnendur Iraks
sér vafalitiö vel ljóst. Þvi getur
skipt miklu fyrir þá aö knýja
fram úrslit sem fyrst.
Afstaöa Kúrda til styrjaldar-
innar getur haft veruleg áhrif á
gang hennar. Sumir frétta-
skýrendur hafa gizkaö á, aö
Khomeinikunni aö lofa Kúrdum
viötækri heimastjórn og jafnvel
sjálfstæði, ef þeir geta fengiö
þjóöbræöur sina i trak til upp-
reisnar.
Allt það, sem hér er rakið,
veldur þvi, aö erfitt er aö spá
um framvindu styrjaldarinnar.
Liklegt virðist þó, aö henni ljúki
ekki aö sinni og aö hlutur Irana
kunni aö batna, ef hún dregst á
langinn.
ÞAÐ hefur verið sameiginleg
afstaöa Bandarik janna og
Sovétrikjanna til þessa aö vera
hlutlaus I styrjöldinni. Athygli
hefur þó vakiö, aö háttsettur
ráöherra frá trak var i Moskvu
rétt áöur en styrjöldin hófst.
Sumir fréttaskýrendur telja, aö
erindi hans þangaö hafi verið aö
tryggja sér stuöning Rússa, ef á
þyrfti aö halda. Vináttusamn-
ingur er I gildi milli traks og
Sovétrikjanna.
Bandarlkin munu ekki telja
sér hagstætt, þrátt fyrir gisla-
deiluna, aö Arabar styrkist viö
Persaflóa á kostnaö trans. Meö-
an tsraelsdeilan er óleyst, geta
þau ekki gert sér vonir um sam-
vinnu viö Araba. Saddam Huss-
ein hefur sagt, aö hann geti fall-
izt á milligöngu allra þjóöa ann-
arra en Israelsmanna og
Bandarikjamanna.
Sennilega hefur styrjöldin
ekki mikil áhrif á oliumálin
meðan Hormuzsund er opiö.
Oliuflutningar frá tran og trak
hafa stöövazt, en trak hefur
skoraö á önnur oliuframleiöslu-
riki aö auka framleiöslu sina á
meöan. Þá hafa flest riki, sem
flytja inn oliu, drjúgar birgöir,
nema helzt Bandarilcin,
Ótrúlegt er á þessu stigi, aö
tranirloki Hormuzsundi. Annaö
mál er, ef þeir sæju fram á full-
kominn ósigur I styrjöldinni. Þá
gæti Khomeini gripiö til örþrifa-
ráða.
TURKEY
ijy
SYRw
i
XWPSlll
•Qum

Qasr-I-Shlrlofe■ ,| Kerfnanahah,
'Baghdad I 1 ,.U1 ^
IRAQ
W
Basra
IRAQ
Khurramshahr
• Abadan
IRAN
Muaiariy 5^ * J^-ylTVH.TÍT'
aC } KHUZISTAN “TT'..
Vn/ ^
1
KUWAIT1
M3es i
SAUOl
ARABIA
TUPJB<
AÐUMUSA

StrQitptHorjTjuz
(Jppdráttur, sem synir siyrjuiuarsvæuiu.