Tíminn - 16.09.1981, Síða 8

8
*
Miövikudagur 16. september 1981
Utgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiöslustjóri: Sig-
urður Brynjólfsson. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson. Elias Snæland Jóns
son. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V. Olafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon.
Umsjónarmaður Helqar-Timans: llluqi Jökulsson. Blaðamenn: Agnes
Bragadóttir. Bjarghildur Stefánsdóttir. Egill Helgason. Friðrik Indriöason.
Friða Björnsdóttir (Heimilis-Timinn), Halldór Valdimarsson, Heiður Helga-
dóttir. Jónas Guðmundsson, Jónas Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson,
Kristin Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson (iþróttir), Skafti Jónsson. Otlits-
teiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guð-
jón Róbert Agústsson, Elin Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir.
Prófarkir: Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjavik. Simi:
86300. Auglýsingasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verð i lausasölu
5.00. Askriftargjald á mánuði: kr. 85.00- Prentun: Blaðaprent h.f.
á vettvangi dagsins
Stjórnmála
ástandid
eftir Jón Kristjánsson, ritstjóra Austra
Sextíu ára stríð
Morgunblaðsins
■ Siðan danskættaðir kaupmenn flæmdu
Vilhjálm Finsen frá Morgunblaðinu og ráku Þor-
stein Gislason nokkru siðar, hefur stefna blaðsins
verið óbreytt. í sextiu ár hefur það verið megin-
markmið Morgunblaðsins að halda uppi haturs-
áróðri gegn samvinnufélagsskapnum og reynt að
stöðva framgang hans á allan hátt.
í tilefni af þvi, að Sambandið hefur keypt
meirihluta hlutabréfa i fiskiðjuveri á Vestfjörð-
um hefur ritstjórn Morgunblaðsins eins og tryllst.
Svo algerlega hefur Mbl. sleppt sér siðustu vik-
urnar, að ekki hefur verið að finna neitt samræmi
i málflutningi þess. Aðeins örfá dæmi skulu
nefnd.
Morgunblaðið segist vera andvigt taprekstri
hjá útflutningsiðnaðinum og gera verði ráðstaf-
anir til að koma i veg fyrir hann. Á sama tima
krefst það, að Sambandið noti óskylda sjóði til
þess að halda slikum taprekstri áfram.
Morgunblaðið segist vera andvigt rikisrekstri
og vaxandi þátttöku rikisins i atvinnurekstrinum.
Á sama tima krefst það þess, að rikið fái hlutdeild
i iðnaðarrekstri Sambandsins i samræmi við hin-
ar almennu ráðstafanir, sem kunna að verða
gerðar til að rétta hlut útflutningsiðnaðarins.
Morgunblaðið segist vera fylgjandi samkeppni
og andvigt höftum, en krefst þess svo, að dregið
verði eins konar járntjald milli samvinnurekstr-
ar og einkarekstrar til að hindra alla útfærslu á
samvinnurekstrinum utan þessa járntjalds. Slikt
járntjald væri alger haftastefna.
Þannig mætti rekja þetta áfram. Það er engu
likara en að ritstjórar Mbl. gangi af göflunum og
sjái ekki mótsetningarnar i málflutningi sinum,
þegar þeir eru að hamast gegn samvinnuhreyf-
ingunni.
Samvinnurekstur og einkarekstur hafa starfað
hlið við hlið i meira en öld. Það var upphaflega
reynt að tefla þeim fram sem miklum andstæð-
um, einkum meðal einkaframtaksmanna. Að
. miklu leyti er þeim áróðri nú hætt, þvi að þjóðin
hefur lært, að hún getur hagnast af báðum þess-
um rekstrarformum og samkeppni milli þeirra.
Akureyri er ágætt dæmi um þetta. Akureyri er
réttilega talin mesti samvinnubær á íslandi. En
samvinnustarfið hefur ekki útrýmt einkarekstr-
inum þar. Á Akureyri eru fjölmörg blómleg
einkafyrirtæki, sem beint og óbeint hafa notið
þess, að samvinnufélagsskapurinn hefur eflt at-
vinnulifið og i framhaldi af þvi hafa skapast tæki-
færi fyrir einkarekstur á ýmsum sviðum.
Samvinnuhreyfingin hefur orðið mörgum dug-
andi einkarekstrarmönnum mikilvæg stoð. Þess
má t.d. minnast, að Ingvar Vilhjálmsson sem
reist hefur eitt glæsilegasta fiskiðjuver landsins,
átti góð skipti við þáverandi útflutningsdeild
Sambandsins, þegar hann var að komast yfir
fyrsta hjallann i fiskvinnslunni.
Það eru nóg verkefni fyrir framtakssaman
félagsrekstur og einkarekstur á íslandi. Félög og
einstaklingar eiga að keppa að þvi að leysa þau i
stað þess að láta nátttröll eins og Mbl. vera að
rægja sig saman.
Þ.Þ.
■ Fáum dylst að rólegt hefur
verið á stjórnmálasviðinu i
sumar, ef undan er skilið innan-
flokksdeilur stjórnarandstöð-
unnar, sem ekki er ætlunin að
skýra hér, enda ekki á færi allra
að botna i þvi stjórnmálastarfi
sem þar fer fram. bað er ærið
umhugsunarefni, hvernig komið
er fyrir stjórnarandstöðunni á Is-
landi núna, og hve óhæf hún er að
rækja hlutverk sitt, en það er
önnur saga.
Þótt ymsir erfiðleikar séu
framundan eru þó jákvæð teikn
um árangur stjórnarstefnunnar i
efnahagsmálum, og ástæða til
þess aö ætla að meginmarkmið
hennar i stjórn þeirra náist á
þessu ári. Nú hefur náðst það
mark, að raunvextir eru i land-
inu, þar sem innlánsvextir hafa
náð verðbólgustigi. Er þetta þýð-
ingarmikið atriði fyrir framvind-
una i efnahagsmálum.
Ef ekkert óvænt gerist er útlit
fyrir að það markmið náist að
verðbólgan fari ekki fram yfir
40% á þessu ári og þrátt fyrir
gengisbreytingu á dögunum
kostar danska krónan og þýska
markið jafnmikið nú og i byrjun
árs, og er vart við þvi að búast að
við náum betri árangri i' gengis-
málum, en t.d. Þjóðverjar.
Hagstæð gengisþróun dollarans
hefur létt undir með útflutnings-
aðilum sem flytja á Bandarikja-
markað, en skuggahliðin á þess-
ari þróun, eru erfiðleikar þeirra
iðngreina sem selja til Vestur-
Evrópu,og þeim erfiðleikum þarf
að mæta.
Nú riður á að fylgja þeim
árangri eftirsem náðsthefur með
enn frekari aðgerðum á næsta
ári, þannig að verðbólgan haldi á-
fram að lækka. Þótt að 40% verð-
bólgustigið náist á þessu ári er
verðbólganenn langt ofan við það
sem viðunandi má teljast.
Samvinnuhreyf-
ingunni er treyst
eftir Halldór Kristjánsson
■ Astæöa er til að hugleiða um-
ræður þær sem fram fara i blöð-
um vegna þess að sjávarafurða-
deildS.I.S. kaupir aöhluta frysti-
hús i SUgandafiröi.
Það ereðlilegurhlutur aö skipti
um menn. Þegar menn ná eftir-
launaaldri og aldur og þreyta
segir til sin er enginn hlutur eðli-
legri en menn vilji losna úr um-
fangsmiklu starfi eftir langan
starfsdag. Og þá getur vel stað-
ið svo á að ekki sé innan fjölskyld-
unnar maður sem óskar að halda
starfinu áfram. Hver sá sem eitt-
hvað veit skil á fslenskri atvinnu-
sögu þekkir til eigendaskipta fyr-
irtækjaieinkarekstri.Hann hefur
ekki alltaf veriö þægilegur eða
sársaukalaus fyrir verkafólk á
viðkomandi stöðum.
Þeirsem nú eru að hætta á Suð-
ureyri vilja skilja viðá þann hátt
að framhaldið sé sem tryggast.
Þess vegna snúa þeir sér til sam-
vinnuhreyfingarinnar um að taka
við og er jafnframt rætt um að
eignarhlutur heima manna verði
sem mestur. Hreppur og kaupfé-
lag eiga hlut f f iskiðjunni og þeim
stendur tilboða að auka sinn hlut.
Svipaðst er eftir þátttöku heima-
manna á annan hátt. Hér er þvi
Ofið úr
torfi og grjóti
Kjarvalsstaðir.
Asta ólafsdóttir
Myndvefnaður.
5. - 20. scptember.
■ Laugardaginn 5. september
opnaði Asa ólafsdóttir einkasýn-
ingu ívesturgangi Kjarvalsstaöa,
enAsa erannars bUsetti Sviþjóð,
þar sem hún vinnur einvörðungu
að myndvefnaði.
Asa lauk námi frá Myndlista-
og handiðaskóla íslands árið 1973
og kenndi siðan myndvefnað viö
þann skóla i 3 ár. Hún stundaði
siðan framhaldsnám i Svíþjóð og
er nú kennari við Kursverksam-
helens Konstskola Göteborgs
Universitet.
Úr torfi og grjóti
Þeir sem nærri myndlist koma
á einn eða annan hátt, vita að
myndgerð er mis tfmafrek. Þaö
er að segja hver mynd. Að visu
má ekki alhæfa þetta um of. En
maður vorkennir myndhöggvur-
um, sem eru fyrst og fremst erf-
iðismenn. Vinna eins og fangar i
grjótburði, ellegar verkamenn i
járnsmiöju, og maður ber virð-
ingu fyrir elju þeirra og þreki,
ekki sfður en listinni er þeir
skapa.
Nokkuð svipaða sögu er að
segja um vefara, þá sem fást við
myndvefnaö, þvi ómæld er sú
vinna er fer jafnvel i hinar
minnstu myndir. Þetta fólk
saumar úr sér augun dag og nótt,
eftir nokkurra vikna strit, veröur
til ofurlftil mynd.
Þaö er lfklega þess vegna sem
. maöur ber svo mikla virðingu
fyrir einkasýningum á mynd-
vefnaði. Og þótt auðvitað séu slfk-
ar sýningar misjafnar eins og
aðrar myndlistarsýningar, þá eru
þærsjaldgæfariog þvf dálitil upp-
lyfting frá öðrum myndlistarsýn-
ingum.
Sem aö framan segir, þá er Asa
ólafsdóttir nU búsett i Sviþjóð,
þar sem hUn hefur vinnu og er i
fullu starfi viö myndvefnað.
Það lægi þvi beinast við að hún
helgaði sig hinum skandinaviska
skóla, eöa þá alþjóðlegri mynd-
hefð. Það gerir hún ekki , þvi
hennar myndir eru islenskar.
Motifin islensk, úr torfi og grjóti,
þótt einnig sé þarna að finna ab-
straktsjónir, semeru mjög góðar,
t.d. mynd nr. 2 (vona að ég fari
rétt með), þar sem finlegt sam-
spil lita og forma, verða að hug-
ljúfu myndverki.
Torfveggurinn, torfbærinn,
fjöllin og túnin, eru höfuðinntakið
i þessum verkum. Og nær hún
furðu góðum árangri i að lesa fin-
gerö form út Ur vegghleðslunni og
einfóldun hennará umhverfinu er
sannfærandi og frumleg i senn.
Hér fara saman hæfileikar i
teikningu og lit, og þótt hún velji
sér realisma i vissum skiln-
ingi,eru myndir hennar ekki að-
eins lýsing á umhverfi, heldur
fyrst og fremst myndlistarverk.
Hannyrðir á íslandi
1 fyrra fögnuðum við islenskum
vefara sem starfar i Paris, og bar
meö sér yndislegar myndir, og
þaö er sannarlega gaman að vita