Fréttablaðið - 02.04.2008, Blaðsíða 6

MARKAÐURINN 2. APRÍL 2008 MIÐVIKUDAGUR6
F R É T T A S K Ý R I N G
E
ins er verðugt að kanna
hvort Seðlabankinn geti
tekið upp samstarf við
seðlabanka í þeim ríkjum
þar sem íslensku bank-
arnir eru umsvifamiklir,“ var
meðal þess sem Geir H. Haarde
forsætis ráðherra sagði á ársfundi
Seðlabankans á föstudag. Þessi
mál eru í vinnslu en fátt gefið um
stöðuna.
RÝMKAÐ FYRIR BANKANA
Stjórnvöld hafa þó þegar hrundið í
framkvæmd ýmsum aðgerðum til
að rýmka um fyrir bönkum.
Seðlabankinn ákvað á dögunum
að draga út bindiskyldu þeirra auk
fleiri aðgerða.
Sumir hafa óskað þess að Seðla-
bankinn lækkaði stýrivexti. For-
dæmi séu um slíkt erlendis.
Þorvarður Tjörvi Ólafsson,
hagfræðingur í Seðlabankanum,
benti á það í grein á dögunum
að Frederic Mishkin, einn stjórn-
enda seðlabanka Bandaríkjanna,
hefði sagt að til þess að grípa til
slíkra aðgerða þyrftu menn að
hafa áunnið sér trúverðugleika í
baráttunni við verðbólgu. Verð-
bólga hefur verið vaxandi hér,
þrátt fyrir hækkandi vexti.
ÆTLA AÐ HLAUPA UNDIR BAGGA
„[R]íkissjóður hefur mikinn fjár-
hagslegan styrk og getur tekið að
láni verulegar fjárhæðir ef á þarf
að halda,“ sagði Geir H. Haarde
forsætisráðherra í ræðu sinni á
föstudag. Hann tjáði sig þó ekkert
nánar um það, en fullyrti að ríkis-
sjóður og Seðlabankinn myndu
hlaupa undir bagga ef upp kæmi
alvarleg staða í bankakerfinu.
Friðrik Már Baldursson, próf-
essor við Háskólann í Reykja-
vík, nefndi á flokksstjórnarfundi
Samfylkingarinnar um helgina að
ríkissjóður kynni að geta tekið 4-
500 milljarða króna að láni.
Hins vegar er óvíst hvaða kjör
ríkið gæti fengið, en trygginga-
álag þess er mjög hátt um þessar
mundir. Svo hátt að viðmælendur
Markaðarins hafa talað um okur-
kjör. Sturla Pálsson, yfirmaður Al-
þjóðasviðs Seðlabankans, útilokar
þó ekki að hægt sé að fá fé að utan
á góðum kjörum.
Baldur Guðlaugsson, ráðuneytis-
stjóri í fjármálaráðuneytinu, seg-
ist ekkert geta frætt lesendur
Markaðarins um erlendar lántök-
ur ríkissjóðs, upphæðir eða kjör.
„Stefna í þessum efnum var kynnt
fyrir tveimur árum og við höfum
hægt og bítandi verið að styrkja
gjaldeyrisforðann.“ Í hitteðfyrra
var tekið erlent lán að upphæð
einn milljarður evra til fimm ára.
SAMKOMULAG VIÐ SEÐLABANKA
Til er viljayfirlýsing norrænna
seðlabanka um að þeir komi hver
öðrum til bjargar, lendi banki í
greiðsluþroti. Forsendur þessa
samstarfs hafa raunar breyst
frá því að Finnar urðu aðilar að
evrópska myntbandalaginu.
Seðlabankinn gæti einnig reynt
að gera gjaldeyrirskiptasamninga
við stórar fjármálastofnanir líkt
og Evrópska seðlabankann, þann
bandaríska eða þann breska. Ekki
hafa áður verið gerðir gjaldeyris-
skiptasamningar við þessa seðla-
banka, né samningar um sérstak-
an stuðning, eftir því sem næst
verður komist. Unnið er að þessu
nú. Merrill Lynch hefur einnig
nefnt Alþjóðagjaldeyrissjóðinn.
GJALDEYRISFORÐINN STERKUR
Davíð Oddsson Seðlabankastjóri
sagði á ársfundinum að gjaldeyris-
forðinn hefði aldrei verið stærri
og eigið fé bankans aldrei meira.
„Á móti er bent á að bankarnir
hafi stækkað mikið og því sé forð-
inn hlutfallslega minni en áður,
eins og það er orðað. Rétt er að
athuga að bankar hér sem ann-
ars staðar reka starfsemi sína á
eigin ábyrgð og þurfa að sýna
fyrirhyggju og trausta áhættu-
stýringu,“ sagði hann og bætti því
við að fjármögnunarstaða bank-
anna væri síst lakari en sambæri-
legra erlendra banka. „Þeir þurfa
því ekki að leita á óhagstæða lána-
markaði á undan öðrum. Hinu er
ekki að neita að heildarskuldir
þjóðarbúsins eru of háar og má
rekja þær til ákvarðana fjármála-
fyrirtækja og annarra fyrirtækja
á markaði.“
ENDURSKOÐUN
PENINGASTEFNUNNAR
Seðlabankinn hefur um langt skeið
haldið stýrivöxtum háum. Yfirlýst
markmið bankans er barátta gegn
verðbólgu. Hún hefur aukist þrátt
fyrir háa vexti. Háir vextir hafa
líka haldið gengi krónunnar háu.
Það hefur aftur haft í för með
sér eftirspurn eftir íslenska gjald-
miðlinum. Hins vegar virðist þetta
samband ekki endilega vera fyrir
hendi nú.
Geir H. Haarde lýsti því yfir á
ársfundi Seðlabankans að tíma-
bært væri að fá bæði innlenda og
erlenda sérfræðínga til að meta
hvernig til hefði tekist með pen-
ingastefnuna, þegar hægst hefði
um.
Ben Bernanke, seðlabanka-
stjóri Bandaríkjanna, var harð-
lega gagnrýndir fyrir það í enda
fyrrasumars að láta hjá líða að
bregðast við merkjum um sam-
drátt í einkaneyslu í skugga van-
skilaaukningar á svokölluðum
undirmálslánamarkaði í Banda-
ríkjunum og vísbendingum um
yfirvofandi lausafjárþurrð, sem
batt aftur hendur skuldsettra
fjárfesta.
Vísaði hann til þess að hlut-
verk seðlabankans væri að halda
verðbólgu niðri.
Henry Paulson, fjármálaráð-
herra landsins, gerðist jafnvel
svo djarfur að neita að bregðast
við þrengingum í hópi fjárfesta
sem teflt höfðu djarft á fjár-
málamörkuðum með ódýrt láns-
fé að vopni. Þau gátu sjálfum sér
um kennt að hafa málað sig út í
horn, líkt og Associated Press-
fréttastofan hafði eftir honum
á sínum tíma. Svipaða sögu var
að segja um fasteignalánafyrir-
tækin, sem sum hver höfðu lánað
meir en viðskiptavinir gátu stað-
ið undir.
Seðlabankinn dró í land með
haustinu enda aðstæður í efna-
hagslífinu orðnar slíkar að sam-
dráttur í einkaneyslu gæti ógnað
bandarísku efnahagslífi.
Seðlabankar nokkurra af
stærstu hagkerfum hins vest-
ræna heims hafa nú ítrekað
tekið höndum saman til að auka
magn peninga í umferð, bæði í
formi millibankalána með lægri
vöxtum en gengur og sérstakra
lánalína á góðum kjörum, auk
þess sem fjármálafyrirtækjum
beggja vegna Atlantsála hefur
gefist kostur á að sækja sér sér-
stök neyðarlán til þrautavara ef í
harðbakkann slær.
Bandaríski seðlabankinn hefur
lækkað stýrivexti grimmt, þar af
þrisvar á þessu ári. Þeir standa í
2,25 prósentum og spá fjármála-
sérfræðingar því að þeir muni
fara neðar, jafnvel standa ná-
lægt einu prósenti um næstu ára-
mót. Seðlabankar í Bretlandi og
á evrusvæðinu hafa hins vegar
verið tregir til, sérstaklega sá
síðastnefndi.
Mál manna er að seðlabanka-
stjórar Bandaríkjanna og Bret-
lands hafi brugðist seint við vá-
boðum, jafnvel gert illt verra,
að mati vikuritsins Fortune. Því
til sönnunar hefur gengi Banda-
ríkjadals fallið hratt
samhliða snarpri
lækkun stýrivaxta
og gengi breska
pundsins gefið lítil-
lega eftir en evran
styrkst. Heldur er
farið að hitna undir
sæti Bernankes
og ekki útilokað
að nýr maður taki
við skútunni þegar
tímabili hans lýkur
eftir tvö ár, að sögn
blaðsins. - jab
SEÐLABANKASTJÓRINN Ben Bernanke,
seðlabankastjóri Bandaríkjanna, hefur
verið gagnrýndur fyrir að bregðast of seint
við váboðum í bandarískum efnahagslífi.
MARKAÐURINN/AP
Viðbrögðin komu of seint
15
12
9
6
3
0
100
105
110
115
120
125
130
135
140
145
150
155
160
mars apríl maí júní júlí ágúst sept. okt. nóv. des. jan. feb. mars
V E R Ð B Ó L G A , V E X T I R O G G E N G I U N D A N F A R I Ð Á R
6
5
4
3
2
1
0
Apríl 2007 Apríl 2008
Svíþjóð
Noregur
Evru-svæðið
Bretland
Bandaríkin
Þ R Ó U N S T Ý R I V A X T A
Reynt að semja um fjárhagslegt bakland erlendis
Seðlabankinn ræðir við erlenda seðlabanka og fleiri um samning um gjaldmiðlaskipti. Einnig stendur til að taka erlent lán til
að styrkja gjaldeyrisforðann. Jón Aðalsteinn Bergsveinsson og Ingimar Karl Helgason fóru yfir viðbrögð erlendra seðlabanka og
Seðlabanka Íslands í heimi alþjóðlegra hræringa.
■ Verðbólga
■ Stýrivextir Seðlabankans
■ Gengi krónunnar
Með vaxandi verðbólgu eru verðtryggðir skuldabréfasjóðir góður og traustur fjárfestingakostur. Glitnir býður fjóra slíka sjóði sem
fjárfesta bæði í ríkistryggðum sem og öðrum skuldabréfum. Kynntu þér kosti skuldabréfasjóða Glitnis. Hver þeirra hentar þér best?
Árleg nafnávöxtun m.v. sl. 12 mánuði skv. www.sjodir.is. Ávöxtun í fortíð er ekki ávísun á ávöxtun í framtíð.
Sjóður 1, 5, 7 og 11 eru verðbréfasjóðir skv. lögum nr. 30/2003 um verðbréfa- og fjárfestingasjóði. Glitnir
sjóðir er rekstrarfélag sjóðanna. Nánari upplýsingar er að fi nna á www.glitnir.is.
KYNNTU ÞÉR MÁLIÐ Á WWW.GLITNIR.IS/SJODIR EÐA HJÁ EIGNASTÝRINGU GLITNIS Í SÍMA 440 4900
NÚ ERU TÆKIFÆRI
Í VERÐTRYGGÐUM SKULDABRÉFUM
11,0%
MEÐALLÖNG
SKULDABRÉF
Fjárfestingatími 1-3 ár
SJÓÐUR 1
13,1%
MEÐALLÖNG
RÍKISSKULDABRÉF
Fjárfestingatími 1-3 ár
SJÓÐUR 5
11,9%
LÖNG
RÍKISSKULDABRÉF
Fjárfestingatími 2-4 ár
SJÓÐUR 7
9,4%
LÖNG
FYRIRTÆKJABRÉF
Fjárfestingatími 2-4 ár
SJÓÐUR 11