Fréttablaðið - 27.04.2008, Síða 16

16 27. apríl 2008 SUNNUDAGUR
U
m alla Berlínarborg
hanga uppi auglýs-
ingar sem hvetja
borgarbúa til að
svara annaðhvort
nei eða já við spurn-
ingunni hvort flugrekstri á hinum
fornfræga Tempelhof-velli skuli
haldið áfram.
Borgarstjórnin ákvað fyrir
margt löngu að honum skyldi
lokað enda vill hún byggja nýjan
risavaxinn flugvöll á grunni hins
austur-þýska Schönefeld-vallar,
sem er fyrir utan borgina. Ekki
þykir henni heldur amalegt að fá
eina 360 hektara í miðborginni til
ráðstöfunar, þótt offramboð af
landrými sé reyndar í borginni.
Klaus Wowereit borgarmeistari
segir Tempelhof dýran í taprekstri
sínum og hann taki spón úr aski
hugsanlegra fjárfesta nýja vallar-
ins. Völlunum er þannig stillt upp
hvorum á móti öðrum.
Berlínarbúar ákveða í dag hvort
krefjast skuli að borgarstjórn end-
urskoði hug sinn, í sérstakri kosn-
ingu sem er haldin að kröfu þeirra
sem vilja að hætt verði við allt
saman og vellinum haldið opnum.
Grænt lunga eða gulrót?
Flugvallarsinnum má með mikilli
einföldun lýsa sem íhaldsmönnum
sem vilja halda stóru borgarsvæði
fyrir afmarkaðan en afar mikil-
vægan hóp flugfarþega; fyrir
stjórnendur fyrirtækja, stjórn-
málamenn og þá sem ferðast með
einkaflugi.
Vinir vallarins telja ómetanlegt
fyrir borg, sem missti mörg stór-
fyrirtæki til annarra borga í kalda
stríðinu, að hafa slíka gulrót fyrir
stjórnendurna. Þá sýni rannsóknir
að mengun frá honum og hávaði sé
hverfandi. Það sé og vilji flestra
að völlurinn standi, líkt og skoð-
anakannanir gefa til kynna.
Hinir, sem vilja völlinn feigan,
eru – aftur ofureinföldun – á
vinstri kanti stjórnmálanna og
umhverfisþenkjandi. Þeir eru
sagðir blindir fyrir þeim tækifær-
um sem felast í flugvelli í hjarta
borgarinnar. Þessir andstæðingar
flugvallarins telja sig hafa ein-
stakt tækifæri til að búa til grænt
borgarlunga á besta stað í bænum.
Í stað mengandi flugvallar, sem er
hálftómur alla daga, komi almenn-
ingsgarður, íbúðir og lítil fram-
sækin fyrirtæki.
Dýrmætar minningar
Deilan um Tempelhof nær alla leið
upp í ríkisstjórn landsins. Angela
Merkel kanslari – og pólitískur
andstæðingur borgarstjórans –
tjáði sig um málið fyrir stuttu og
hvatti fólk til að treysta völlinn í
sessi.
„Flugvöllurinn og loftbrúin eru
minnismerki um sögu
borgarinnar,“ sagði hún opinber-
lega og vísaði til þess þegar Sovét-
menn lokuðu vegum til Vestur-
Berlínar og læstu borgina inni í
Austur-Þýskalandi um fimmtán
mánaða skeið 1948 og 1949.
Tempelhof-völlur var þá lífæð
borgarinnar og gerði bandamönn-
um auðið að koma vistum til borg-
arbúa. Þeir lentu 277 þúsund sinn-
um á Tempelhof-velli, eða allt að
tvisvar á mínútu, með matvæli og
aðrar nauðsynjar. Þetta er ástæða
þess að mörgum Berlínarbúum,
sérstaklega eldri borgurum, þykir
svo vænt um völlinn.
En þeir sem vilja flugrekstur-
inn burt benda á að völlurinn veki
einnig upp slæmar minningar og
sé afar óhagkvæmur. Adolf Hitler
lét jú teikna bygginguna, sem ku
vera stærsta hús Evrópu. Það er
svo stórt að í kjallaranum var eitt
sinn flugvélaverksmiðja. Það
kostar sitt að halda slotinu við.
Meirihluti vill völlinn áfram
Það væri víst með góðum vilja
hægt að koma fyrir rúmlega 500
fótboltaleikvöngum á þessum 360
hekturum sem fara undir völlinn.
Eða einhverju öðru. Og nú til dags
fengist aldrei leyfi til að byggja
svona nokkuð í miðri borg, segir
Tilmann Heuser, sem er yfirmað-
ur umhverfis- og náttúruverndar-
samtakanna BUND í Berlín. En
þau standa að baki herferðinni
gegn Tempelhof.
„Flugvöllur sem er svo nálægt
íbúunum tilheyrir fortíðinni. Það
þekkist vart á byggðu bóli að
fimmtíu til hundrað metrar séu
milli ytri marka flugvallar og íbú-
asvæða,“ segir hann.
Til að ákvörðun yfirvalda um að
leggja völlinn niður verði endur-
skoðuð þurfa um 611.000 stuðn-
ingsmenn vallarins, fjórðungur
þeirra 2,44 milljóna sem eru á
kjörskrá, að mæta á kjörstað og
greiða því atkvæði. Heuser vonast
til þess að þetta gangi ekki eftir,
en játar því aðspurður að skoðana-
kannanir gefi því miður til kynna
að meirihluti Berlínarbúa vilji
halda flugvellinum opnum.
„En mikilvægasta könnunin
sýndi að 37 prósent íbúa vilja þó
loka honum. Og við vonum að við
náum að sannfæra fleiri fyrir
sunnudaginn,“ sagði hann á
fimmtudag.
Heuser segist undrast afskipti
kanslarans. Erfitt sé að átta sig á
því hvað ríkisstjórninni gangi til.
Hún hafi hingað til látið eins og
hún styddi að Tempelhof yrði
lokað í þágu hins nýja Schönefeld-
vallar.
„Þau virðast ekki hafa neina
skýra sýn á framtíð vallarins. Ég
skil ummæli kanslarans nú helst
sem pólitíska stuðningsyfirlýs-
ingu hennar við flokkssystkini sín
í CDU í Berlín, sem berjast fyrir
því að völlurinn verði áfram,“
segir hann.
Borgarstjórnin nötrar
Malte Pereira, fjölmiðlafulltrúi
ICAT, áhugahópsins sem berst
fyrir áframhaldandi flugrekstri,
er talsvert bjartsýnni á niðurstöðu
kosninganna. En fyrir nokkrum
árum þótti barátta hans vonlaus.
Vellinum var hafnað út um allt
stjórnkerfi ár eftir ár en flug-
vallarsinnar gáfust ekki upp og
áfrýjuðu sífellt. ICAT var upphaf-
lega stofnað af litlum flugfélögum
og viðskiptamönnum. Það hefur
náð góðum árangri.
„Já, síðustu mánuði hafa skoð-
anakannanir sýnt ótvírætt að
meirihlutinn vill halda vellinum á
sínum stað. Þetta eru svona 65 og
allt upp í 73 prósent aðspurða.
Þannig að við höfum prýðilega
möguleika,“ segir Pereira.
Spurður hvort ekki sé á bratt-
ann að sækja, með borgarstjórn
Barist um flugvöll í miðri borg
Tempelhof-flugvöllur var lagður árið 1923 og hefur þjónað Zeppelin-förum, nasistum og bandamönnum. Flugstöðina byggðu
byggingameistarar Þriðja ríkisins en þekktastur er völlurinn fyrir loftbrúna, sem hélt Vestur-Berlín vestan járntjalds í kalda stríð-
inu. Berlínarbúar kjósa um þennan sögufræga völl í dag. Klemens Ólafur Þrastarson ræddi við talsmenn stríðandi fylkinga.
Það þekkist vart á byggðu bóli að
fimmtíu til hundrað metrar séu milli
ytri marka flugvallar og íbúasvæða.“
T. HEUSER
ANDSTÆÐINGUR FLUGVALLARINS
ÁRÓÐURINN ALLTUMLYKJANDI Höfðað er til lýðræðiskenndar almennings og honum uppálagt að láta ekki borgarstjórann vaða
yfir sig eða að samþykkja ekki einhvern VIP-flugvöll á kostnað almenningsgarðs. Kostnaður við þessar herferðir var metinn á allt
að 300 milljónir króna um miðjan mánuðinn og hefur hækkað síðan. NORDICPHOTOS/AFP
Stjórn-
málamenn
Berlínar hafa
velt vöngum
yfir því hvað
nýi Schöne-
feld-völlurinn,
sem tekur við
af Tempelhof
og Tegel-velli,
skuli heita.
Verkheiti hans
er BBI: Berlin-
Brandenburg
International og hann er gjarnan
kallaður BBI. Þó er talið líklegt að
hann verði að lokum nefndur eftir
einhverju mikilmenninu.
Umræðan hófst með því að
einhverjum kom til hugar að minnast
mannsins sem reyndi að ráða Adolf
Hitler af dögum árið 1944. Sá hét
Claus Schenk Graf von Stauffenberg.
Þeir voru ekki margir Þjóðverjarnir
sem slógust við Hitler og því um að
gera að minnast herra C.S.G. von
Stauffenbergs. En ekki ómþýðasta
nafnið á flug-
velli.
Jafnaðar-
menn hafa
síðan stungið
upp á gömlu
hetjunni
sinni, honum
Willy Brandt,
en hann var
borgarstjóri
Vestur-Berl-
ínar og síðar
kanslari Vest-
ur-Þýskalands. Upplagt að nefna
völlinn eftir honum, segja kratar, en
kristilegum demókrötum hugnast
víst betur að heiðra vísindamanninn
Albert Einstein, söngkonuna Marlene
Dietrich, nú eða bara fyrrnefndan
Stauffenberg.
Vinstri mönnum datt þá í hug að
nefna völlinn eftir þekktasta leikskáldi
borgarinnar og kalla hann Berthold
Brecht International. Þá héldist líka
núverandi skammstöfun: BBI.
HEIMILD: DER SPIEGEL
CLAUS SCHENK GRAF VON STAUFFENBERG-AIRPORT?
MARLENE DIETRICH ALBERT EINSTEIN
Þetta hefur verið flugvöllur í áttatíu ár og
þarna hefur verið athafnasvæði hersins.
Jarðvegurinn er því án efa mengaður.
M. PREREIRA
FLUGVALLARSINNI