Fréttablaðið - 28.05.2008, Qupperneq 6

MARKAÐURINN 28. MAÍ 2008 MIÐVIKUDAGUR6
F R É T T A S K Ý R I N G
V
iðskilnaður Björgólfsfeðga og
Magnúsar Þorsteinssonar er stað-
festur.“ Þetta sagði Óli Björn
Kárason, fyrrverandi ritstjóri DV
og Viðskiptablaðsins, í viðskipta-
bloggi sínu á dögunum. Vísaði hann til
brotthvarfs Magnúsar úr varastjórn Ice-
landic Group. Magnús, sem er stór hluthafi
í félaginu, hafði verið stjórnar formaður
Icelandic Group frá miðjum nóvember árið
2006. Hann steig úr stólnum fyrir aðalfund
félagsins í apríl en gaf á móti kost á sér í
varastjórn. Nú í maí dró hann það til baka
og steig endanlega út fyrir stjórnarher-
bergið. Nokkrum mánuðum fyrr hafði hann
sömuleiðis skilað frá sér stóli stjórnarfor-
manns Eimskipafélagsins.
Viðmælendur Markaðarins telja afar ólík-
legt að viðskilnaður hafi orðið í hópi hinn-
ar heilögu þrenningar, þremenninganna
sem komu eins og stormsveipur inn í ís-
lenskt efnahagslíf skömmu eftir aldamótin
með fangið fullt af fjármagni. Til þess séu
vinaböndin alltof sterk. Þau hafi mótast á
árunum sem þeir störfuðu í Rússlandi. Þar
gekk mikið á, menn deildu blóði svita og
tárum og styrktust vinaböndin mjög – nærri
því á dulúðlegan hátt, ef marka má ummæli
viðmælenda um vinfengi þeirra Björgólfs
Guðmundssonar, Björgólfs Thors Björgólfs-
sonar og Magnúsar Þorsteinssonar.
BRAVÓ – RÚSSLAND
Líkt og margoft hefur verið sagt frá varð
auðsöfnun Samsonarhópsins til í Rússlandi
á síðasta áratug síðustu aldar. Forsaga máls-
ins var í stuttu máli sú að Björgólfur Guð-
mundsson var framkvæmdastjóri Gosan-
gosdrykkjaverksmiðjunnar þegar ákveðið
var að flytja hana í heilu lagi frá Akureyri
til Pétursborgar í Rússlandi árið 1993. Feðg-
arnir sáu um flutninginn en tóku með sér
hóp valmenna til að sjá um uppbygginguna
þarna austur frá. Þar á meðal var Magnús
Þorsteinsson frá Akureyri. Hann átti stóran
þátt í uppbyggingu verksmiðjunnar.
Eins og sagan hermir gekk mikið á. Þrek-
virki þurfti til að koma verksmiðju sem
þessari á koppinn í því spillta umhverfi sem
ríkti á rústum gömlu Sovétríkjanna. Menn
lögðu mikið á sig. Menn með fjölskyldur
sem bjuggu heima á Íslandi á meðan ermar
voru brettar upp í mörg þúsund kílómetra
fjarlægð. Slíkt getur tekið á, líkt og þeir
þekkja til sem oft þurfa að dvelja langdvöl-
um fjarri konu og börnum. Einum viðmæl-
anda Markaðarins var á orði, að þarna úti
hafi þremenningarnir bundist böndum með
nær órjúfanlegum þræði.
En erfiðið skilaði árangri tæpum áratug
síðar. Bravo-verksmiðjan, sem þeir þre-
menningar stýrðu og áttu á endanum, fram-
leiddi og seldi gos og áfenga gosdrykki auk
hefðbundins mjaðar og náði sterkri stöðu á
Rússlandsmarkaði. Þegar best lét hafði það
25 prósenta markaðshlutdeild í Pétursborg
og sex prósent í landinu öllu. Slíkt hlýtur að
teljast þrekvirki.
Utan um eignarhaldið var svo Bravo
Inter national stofnað sem selt var til Hein-
eken árið 2002 fyrir mjög hundruð milljónir
Bandaríkjadala, jafnvirði um fjörutíu millj-
arða íslenskra króna samkvæmt gengi dals
gagnvart krónu þá. Salan lagði grunninn að
auðæfum feðganna og Magnúsar Þorsteins-
sonar og markaði brautina að þeim mikla
vexti sem lá fyrir fótum þeirra hér á landi
og erlendis.
SAMEIGINLEGAR FJÁRFESTINGAR
Árið sem salan á Bravo gekk í gegn var
án nokkurs efa annasamt í dagbókum þre-
menninganna í Samsonarhópnum. Þótt þeir
hafi dag og nótt rekið farsæla bjórverk-
smiðju í Rússlandi höfðu þeir ekki lokað
augunum fyrir öðrum fjárfestingartæki-
færum.
Þeir Björgólfur Thor og Magnús höfðu
fjárfest saman í einkavæðingu búlgarska
ríkisins á lyfjafyrirtækinu Balkanpharma
sem síðar rann saman við Pharmaco og í
síðar Delta undir merkjum Actavis. Vöxtur
lyfjafyrirtækisins var ævintýralegur í kjöl-
farið.
Hinn eiginlegi Samsonarhópur varð form-
lega til síðla árs 2002. Hópurinn óskaði eftir
kaupum á kjölfestuhlut ríkisins í Lands-
bankanum í kjölfarið. Kaup á 48,5 prósenta
hlut fyrir 12,3 milljarða króna voru svo inn-
sigluð eftir langt og ítarlegt karp á gamlárs-
dag sama ár. Kaupin voru eðlilega umdeild.
Ekki skal þó fara nánar út í þá sálma hér.
SAMSON SKIPTIR LIÐI
Þótt Samsonarmenn hafi átt samleið í
nokkrum fjárfestingarverkefnum horfðu
þeir hver í sína áttina.
Björgólfur Thor stofnaði fjárfestingar-
félagið Novator í kringum áhættufjárfest-
ingar í farsíma- og tæknifyrirtækjum, auk
lyfjasafna, ekki síst í Austur-Evrópu. Hann
hefur auðgast gríðarlega á verkefnum
sínum, sérstaklega með sölu á búlgarska
símafyrirtækinu BTC í fyrrasumar þegar
hann seldi hlut sinn til bandaríska trygg-
ingarisans AIG fyrir jafnvirði 127 milljarða
króna á þávirði. Aðrar fjárfestingar liggja í
farsímafyrirtækjum víða austantjalds. Þá
hefur Björgólfur verið eigandi Actavis frá
í fyrrasumar.
Faðir hans hefur hins vegar fjárfest, eins
og þekkt er orðið, í áhættuminni verkefn-
um, svo sem í breska knattspyrnufélaginu
West Ham. Ósagt skal hins vegar látið hvort
þær hafi lukkast. Eignir hans liggja víða,
svo sem í Landsbankanum og tengdum fé-
lögum. Þar með talinn er ráðandi hlutur í
Eimskipafélaginu og Icelandic Group. Þá
eru viðamiklar fjárfestingar í fasteignum
ótaldar.
Magnús Þorsteinsson fór hins vegar á
flug í bókstaflegri merkingu orðsins. Sama
ár og salan á Bravo gekk í gegn keypti
hann ásamt hópi fjárfesta helmingshlut í
flugfélaginu Atlanta til móts við stofnend-
urna, þau Arngrím Jóhannsson og Þóru
Guðmundsdóttur. Tæpur fjórðungur kom
úr eignasafni Búnaðarbankans sáluga en
afgangurinn í formi aukins hlutafjár úr
vösum Magnúsar. Engar fjárhæðir lágu á
borðinu. Viðmælendur Markaðarins telja
þó að Magnús hafi ekki reitt fram háar fjár-
hæðir með kaupunum.
Svipaða sögu er að segja af öðrum fjár-
festingum Magnúsar. Hann fór stórum í
kjölfarið með umsvifamiklum flugrekstri
og stofnaði Avion Group utan um eignar-
haldið. Margt var í pípunum.
ÞÁ VORU EFTIR TVEIR
Mörgum kom á óvart þegar Magnús seldi
þeim Björgólfsfeðgum hlut sinn í Sam-
sonarfélaginu fyrir sléttum þremur árum.
Að því er hann sagði sjálfur frá á þeim
tíma vildi hann einbeita sér að fjárfesting-
um í almennri flutningastarfsemi og flug-
rekstri. Þremur dögum síðar var tilkynnt að
Burðarás, sem Björgólfsfeðgar réðu, hefði
selt nærri allan hlut félagsins í Eimskipa-
félagið til Avion Group, félags Magnúsar
sem fór með tæpan fjórðungshlut í félag-
inu. Gríðarstór flutningafélag á láði og legi
var í mótun og tók við mikill vöxtur. Menn
eru ekki á einu máli hvort hann hafi mátt
vera einbeittari. Engu er hins vegar um
það logið að kæli- og frystigeymslurisi með
starfsemi um allan heim búi nú í Eimskipi.
Rekstur flugrekstrarhlutans gekk hins
vegar ekki sem skyldi. Haft var eftir
Magnúsi að ekki væri á teikniborðinu að
félagið færi sig úr flugrekstrinum. Þvert
á móti félli hann vel að flutningaskipahlut-
anum.
Nafnabreyting Avion Group í Eimskipa-
félagið var máske merki um það sem var í
vændum. Þrátt fyrir orð Magnúsar kvarn-
aðist talsvert úr rekstri Eimskipafélags-
ins í kjölfar mikils og dýrkeypts vaxtar og
varð úr að flugreksturinn var hægt og bít-
andi seldur undan samstæðunni. Í desem-
ber í fyrra sagði Magnús sig svo úr stjórn
Eimskipafélagsins.
Svipuðu máli gegnir um Icelandic Group.
Eimskip keypti stóran hlut í félaginu fyrir
þremur árum á háu gengi, í kringum sjö
krónur á hlut. Félagið fylgdi lykilorðum
íslensku útrásarinnar í kjölfarið, óx með
fyrirtækjakaupum og skuldsetningu. Mat
manna er að félagið hafi farið of geyst í
fjárfestingum. Samþætting á nýjum fyrir-
tækjum gekk seint og illa, forstjóraskipti
tíð og lenti félagið í kröggum. Gengi hluta-
bréfa þess hefur hríðfallið síðan Eimskip
festi sér hlutaféð og er lántaka félagsins
á dögunum merki um það sem koma skal.
Líklegt þykir að það færist á endanum í
bækur stærsta lánadrottins, Landsbank-
ans. Afskráning félagsins er sömuleiðis í
pípunum.
ÓRJÚFANLEG BÖND
Viðmælendur Markaðarins segja að þrátt
fyrir vandræði félaga sem Magnús hafi
komið nálægt og tengjast Björgólfs feðgum
sé fjarri því að að stirt sé á milli þremenn-
inganna. Með sölu á Samsonarhlut sínum
hafi Magnús Þorsteinsson einungis verið að
losa um fjármagn og marka aðra og sjálf-
stæðari leið í fjárfestingum sínum og sé
enn gott þeirra á milli. Reyndar benti einn
heimildarmaður þeim tengdur að þótt góð
tengsl séu milli þeirra aðgreini þeir við-
skipti og vináttu.
Viðmælendurnir benda jafnframt að
þeir Björgólfur Guðmundsson og Magnús
vinna enn náið saman í Rússlandi. Þar
í landi eiga þeir og reka prentsmiðjuna
Eddu Printing and Publishing Ltd. Um-
svif fyrirtækisins austur frá er geysimikið
og ver Magnús orðið miklum tíma í kring-
um hana.
Hvað sem öllu líður eru viðmælend-
ur Markaðarins sammála um eitt. Mikil,
sterk og næsta órjúfanleg bönd binda þá
þremenninga saman sem eitt sinn mynd-
uðu Samsonarhópinn. Mikið þarf til að
slíta þau bönd og ólíklegt að slíkt gerist á
næstunni.
SAMSONARHÓPURINN VIÐ UNDIR-
RITUN KAUPA Á LANDSBANKANUM
Viðmælendur Markaðarins eru sammála
um að vinaböndin á milli þremenninganna
í Samsonarhópnum séu geysisterk og þurfi
mikið að ganga á til að slíta þeim.
Vinaböndin traust frá Rússlandsárunum
Raddir eru uppi um að kalt sé á milli þeirra Björgólfsfeðga og Magnúsar Þorsteinssonar, fyrrverandi Samsonarmanns, og
ekki útilokað að vinátta þeirra sé öll. Brotthvarf Magnúsar úr stjórn Icelandic Group fyrir um hálfum mánuði var sagt síðasta
skrefið. Menn eru sammála um að mikið hafi þurft að ganga á ef rétt er og vísa til þess að órjúfanleg vinátta hafi bundið þá
saman í Rússlandi. Harla ólíklegt sé að slit hafi orðið á milli. Jón Aðalsteinn Bergsveinsson skoðaði málið.