Tíminn - 22.07.1982, Blaðsíða 8

8
FIMMTUDAGUR 22. JÚLÍ 1982.
Útgefandi: Framsóknarflokkurlnn.
Framkvæmdastjórl: Gisll Slgurósson. Auglýsingastjórl: Steingrimur Gislason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttlr. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfsson
Rltstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur V. Ólafsson. Fréttastjórl: Krlstinn Hallgrlmsson. Umsjónarmaður Helgar-
Timans: lllugi Jökulsson. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir, Atii Magnússon,
Bjarghildur Stefánsdóttlr, Frlðrlk Indriðason, Heiður Helgadóttir.lngólfur Hannes-
son (Iþróttir), Jónas Guðmundsson, Kristln Leifsdóttir, Slgurjón Valdlmarsson,
Skaftl Jónsson, Svala Jónsdóttlr. Útlltstelknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson.
Ljósmyndlr: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Elln Ellertsdóttir. Arl
Jóhannesson. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttlr. Prófarklr: Flosl Krlstjánsson,
Kristin Þorbjarnardóttir, Marla Anna Þorsteinsdóttir.
Rltstjórn, skrlfstofur og auglýslngar: Slðumúla 15, Reykjavlk. Simi: 86300.
Auglýslngasiml: 18300. Kvöldslmar: 86387 og 86392.
Verð I lausasölu 8.00, en 10.00 um helgar. Askrift á mánuðl: kr. 120.00.
Setnlng: Tæknideild Timans. Prentun: Blaðaprent hf.
Sólnes og Pétur
og leiftursóknin
■ Sigur S j álfstæðisflokksins í sveita-og bæj arstj órna-
kosningunum byggðist að mjög verulegu leyti á því,
að hann lék tveimur skjöldum fyrir kosningarnar.
Hann var í senn bæði stjórnarflokkur og stjórnarand-
stöðuflokkur.
Bersýnilegt er, að helztu ráðamenn Sjálfstæðis-
flokksins hyggjast beita svipaðri aðferð í næstu
þingkosningum. Flokksforustan hyggst tefla fram
mismunandi sjónarmjðum og ná þannig fylgi manna,
sem hafa gerólíkar skoðanir.
Gleggsta dæmið um þetta er afstaðan til
vísitölukerfisins, sem öðrum málum fremur er nú mál
málanna.
Síðastliðinn sunnudag birti Morgunblaðið grein
eftir Jón G. Sólnes, þar sem hann lýsir efnahagsað:
gerðum, sem eru nauðsynlegar að dómi hans. í
sambandi við vísitölukerfið er tillaga Jóns þessi:
„Frá og með 1. september n.k. verði framkvæmd
vísitölu- og verðbótakerfis afnumin með öllu.“
Það leið ekki nema einn dagur þangað til einn af
þingmönnum Sjálfstæðisflokksins, Pétur Sigurðsson,
kom fram á ritvöllinn til að svara Jóni. Grein eftir
hann birtist í Morgunblaðinu á þriðjudaginn (20. júlí).
Pétur Sigurðsson ræðir þar um verkefni næstu
ríkisstjórnar og segir á þessa leið:
„Henni ber í fyrsta lagi að setja nýja og rétta
vísitölu, sem byggð er á nútíma neyzluvenjum og þar
sem beinir og óbeinir skattar eru teknir inn sem hluti
framfærslukostnaðar.
Boðorð númer eitt á að vera skilyrðislaust bann við
fölsun hennar.“
Þannig vill Pétur að verðbætur verði greiddar til
fulls samkvæmt vísitölu, sem verði enn víðtækari en
núverandi vísitala. Hún á m.a. að ná til beinna skatta.
Pétur vill heldur ekki áfellast svo mjög núgildandi
vísitölukerfi, heldur spyr líkt og Snorri goði á
Þingvöllum forðum:
„Ef stórgallað vísitölukerfi hér á landi er einhliða
skaðvaldur okkar efnahagslífi og ástæða óðaverð-
bólgu, hvað er það sem veldur ógnvekjandi verðbólgu
hjá þessum sömu nágrannaþjóðum, fjöldaatvinnu-
leysi og gífurlegum efnahagsvanda?“
Pétur Sigurðsson er síður en svo einn Sjálfstæðis-
flokksmanna um það að vilja fá víðtækara og
fljótvirkara vísitölukerfi. í gær (21. júlí) tekur
Morgunblaðið undir skoðanir hans í forustugrein.
Hér eru komnar fram tvær ólíkar hugmyndir hjá
forustumönnum Sjálfstæðisflokksins um afstöðuna til
vísitölukerfisins. En þriðju afstöðuna er einnig að
finna og það í sjálfri leiftursókninni, sem birtist í
Morgunblaðinu 9. nóvember 1979 sem stefnuskrá
Sjálfstæðisflokksins fyrir þingkosningarnar. Þar segir
á þessa leið:
„Núgildandi lagaákvæði um vfsitölubindingu launa
hafa leitt til óviðunandi víxlhækkana kaupgjalds og
verðlags. Rétt er því að fella þessi lagaákvæði úr gildi
og opna þannig leið til frjálsra samninga um
launakerfið, er leiði síður til víxlhækkana.“
Hér er túlkað sjónarmið Sólness, en Morgunblaðið
styður nú sjónarmið Péturs.
Hver er þá stefna Sjálfstæðisflokksins nú? Ætli hún
verði ekki sú , að hann sé bæði með og móti
vísitölukerfinu, eins og hann var bæði með og móti
ríkisstjórninni í bæjarstjórnakosningunum? Þ.Þ.
á vettvangi dagsins
Hvert á að
senda verðbólgu
reiknmgmn?
— eftir Einar Frey, rithöfund - önnur grein
■ Sú staðreynd, að hættan á kjarn-
orkustriði hefur aukist siðustu árin
bendir okkur á það, að eitthvað sé bogið
við hinn svokallaða „menningararf"
mannkynsins i hugsun og athöfn. Þetta
á ekki aðeins við um stjórnmál og
vísindi, heldur ekkert siður við um hin
óliku trúarbrögð. Nú, á þessum hættu-
legu timum væri mjög hættulegt og
barnalegt, að gagnrýna alla skapaða
hluti nema alls ekki stjórnmál og trúmál.
Trúarbrögðunum hefur verið hlíft um of
við heiðarlegri gagnrýni. Hinsvegar er
eðli þessara mála þannig, að múhameðs-
trúarmaður getur vel hugsað sér að
gagnrýna kristindóminn, og hinir
kristnu múhameðstrúna. Pannig geta
trúarbrögðin orðið pólitisk.
Það hefur aldrei verið hægt að koma
í veg fyrir strið mcð hjálp af trúarbrögð-
unum, þvert á móti eru til mörg dæmi
þess að styrjaldir hafi byrjað af
trúarlegum ástæðum. Hver getur vogað
sér að bera á móti þessu núna á
kjarnorkuöldinni?
Við getum ekki lengur barið höfðinu
við stein og hlift trúarbrögðunum við
eðlilegri gagnrýni til þess er of mikið i
húfi fyrir alla íbúa þessarar jarðar.
Rétt er að gagnrýna kommúnista,
kapitalista, fasismann og hryðjuverka-
starfsemina. En það má heldur ekki
gleyma að gagnrýna trúarbrögðin ef allt
á ekki að fara i bál og brand.
Alit þetta snertir einnig hina alþjóð-
legu verðbólgu sem gert hefur efnahags-
málum íslendinga svo erfitt um vik.
Okkur hættir við að gleyma því, að
það voru þýskir einokunarkapitalistar
sem á fjárhagslegan hátt komu Hitler til
valda 1933. Þeir dældu peningum í
nasistaflokkinn. Þá, eins og nú, voru
frjálslyndir stjórnmálamenn og sósial-
demókratar eins og t.d. Willy Brandt
kallaðir „kommúnistar". Það gerðu
málgögn einokunarkapitalista og nas-
ista.
En hvað gerðu hinir sönnu kommún-
istar Þýskalands þeirra tíma? {þingkosn-
ingunum 1932 fengu kjósendur komm-
únista i Bayern skipun um það, að kjósa
nasista til að fella sósíaldemókrata.
Þetta var arfur frá hatri Lenins á
sósíaldemókrötum. Og þarna unnu
semsagt þýskir kommúnistar með nasist-
um og einokunarkapitalistum við að
koma Hitler til valda. Sú skipun
kommúnista, að vinna heldur með
sósialdemókrötum, kom ekki fyrr en
eftir rikisþinghúsbrunann i Berlfn 1933.
Marx-Leninistarnir stjómuðust ekki
af tómu hatri og mannvonsku, heldur af
hillingum, illusion, sem er gamall og
ómeðvitaður arfur frá hinu neikvæða i
trúarbrögðunum. En þetta sama má
einnig segja um einokunarkapitalistana.
Þeir stjórnast einnig af hillingum.
Bæði meðvitað og ómeðvitað leit
Hitler á sig sem helgan mann, og hann
trúði því að honum væri stjórnað af
„forsjóninni".
Hugsið ykkur „heilagan mann“ með
„fagrar hugsjónir" og sem er staðráðinn
í að framkvæma þær með hjálp
„flokksins“. Slík „týpa“ er lifshættuleg.
Og þannig var Hitler.
Hinir trúuðu skildu Hitler mjög vel.
Mikill meirihluti þýsku prestastéttarinn-
ar 1933 trúði þvi að æðri máttarvöld
stjórnuðu gerðum Hitlers. Þetta er Ijóst
■ af mörgum heimildum frá þessu tímabili.
Hitler átti að útrýma hinu „óhreina“ en
bjarga hinu „hreina".
Þegar þýski herinn hafði sigrað
höfuðborg Póllands, Varsjá 28. septem-
ber 1939, var messað í öllum kirkjum
Þýskalands þar sem Hitler var dásamað-
ur. „Við lofum þig þarna uppi“ hrópuðu
prestarnir i predikunarstólum sinum.
Kaþólska kirkjan varð fyrst allra
alþjóðlegra valdhafa til að viðurkenna
stjórn Hitlers eða 20. júli 1933. En
Vatikanið hafði aldrei viljað viður-
kenna lýðræðisriki mótmælanda eins og
t.d. Svíþjóð.
{ mars 1938 þegar hið kaþólska
Austurríki var innlimað i Hitlers-Þýska-
land, var innlimuninni fagnað af biskup-
um Austurríkis. í mikilli sigurvímu
skrifaði erkibiskupinn i Vin fagnaðar-
bréf til stjórnarinnar i Berlin 18. mars
með svohljóðandi kveðjuorðum:
„Með framúrskarandi hárri virðingu
og Heil Hitler!
T. Kard. Innizer
Erkibiskup".
Hér má bæta því við að t.d. Stalín var
m.a. viðurkenndur af rússnesku orto-
doxu kirkjunni semn leiðtogi Sovétríkj-
anna af Guðs náð.
Það er einnig rétt að minna á það, að
þegar einn af hinum þekktari sjónvarps-
Sumarferð Framsóknarfélaganna í Reykjavík:
Óvidjafnanlegt út-
sýni íVeidivötnum
■ Sunnanvert á miðhálendinu, á tung-
unni milli Tungnaár og Köldukvislar á
Landmannaafrétti er langur og breiður
dalur, ekki sérlega djúpur, og liggur til
suðvesturs i átt til byggðar. Sunnan
dalsins er röð af tindóttum fjöllum með
skörðum á milli. Norðan við raða sér
eldbrunnar, kollóttar öldur. í lægðinni
eða dalnum á milli er einhver furðu-
legasti töfra- og tröllaheimur íslenskrar
náttúru, - Veiðivötnin.
Snemma á öldum er sagt frá þvi, að
menn hafi farið til veiða i Veiðivötn,
enda getið um þau i Njáls sögu. Þar eru
þau nefnd Fiskivötn, en á siðari tímum
hefur heiti þeirra breyst i Veiðivötn hjá
flestum. Áður fyrr voru það svo til
eingöngu veiðimenn og gangnamenn i
haustleitum, sem leið sina lögðu á þessa
slóðir, svo og útilegumenn, en fullvissa
þykir fyrir þvi, að í nágrenni Veiðivatna
hafi þeir dvalið oft á tiðum, og sjást þar
menjar um. Breyting varð á þessu fyrir
um þrjátíu árum, þegar Guðmundur
Jónasson og ferðafélagar hans fundu
gott vað fyrir fjallabíla á Tungnaá, og
nefnist vaðið Hófsvað. Má segja, að þar
með hafi einangrun Veiðivatnasvæðisins
verið rofin, og i þjóðbraut kemst svo
svæðið með byggingu brúarinnar á
Tungnaá við Sigöldu laust fyrir 1970.
Sumarferð Framsóknarfélaganna i
Reykjavík verður að þessu sinni til
Veiðivatna næstkomandi sunnudag, 25.
júlí. Ekið verður að sæluhúsi Ferða-
félags íslands við Tjaldvatn og stansað
þar í tvo klukkutíma.
Eftir að hafa ekið langtimum saman
um gróðursnauða og gráa vikursanda,
bregður flestum ánægjulega í brún við
sjónina, sem við blasir, þegar komið er
upp á hæðina fyrir ofan sæluhúsið.
Framundan blasa við blikandi vötnin,
blá og tær, umvafin gróðurkrögum, en
alls munu vötnin vera um fimmtíu
talsins, stór og smá.
Tjaldvatn er miðsvæðis á vatna-
svæðinu enda var þar fyrrum bækistöð
veiði- og gangnamanna. Þar er aðsetur
húss- og veiðivarðar, og i sumar er það
Sæmundur Guðmundsson, sem hefur
þann starfa með höndum. Frá fornu fari
hefur verið skýli við Tjaldvatn, og hefur
jafnan borið heitið Tjarnarkot. Svo er
einnig nú.
í grennd við sæluhúsið eru minjar frá
fyrri tið, og enn lifa sagnir um
veiðigarpa, sem hér hafa dvalist, oft
langtimum saman. Bera sagnirnar vott
harðfylgi þeirra og dugnaðar, og
fjölmargar sögur fara af þeim bræðr-
unum á Merkihvoli frá fyrrihluta
nítjándu aldar og Arinbirni bónda á
Króktúni, skömmu eftir miðja síðustu
öld, en hann gekk undir heitinu Ampi
eða Abbi.
Rústirnar af bústað Abba sjást glöggt,
staðsettar utan í Ampa-hól, skammt frá
sæluhúsinu. Einnig má sjá réttina, sem
forðum var heygarður hans, leifar af
söltunarkróm, og svo byrgið, þar sem
hann herti fiskinn.
Gígurinn djúpi, sem sagður er geyma
lik hins óvænta gests, er forðum sótti
Brand á Merkihvoli heim, er einnig
skammt frá sæluhúsinu.
Vestan sæluhússins er svo gamla
Tjamarkot, en það var hlaðið upp og
endurbætt fyrir nokkmm ámm.
Gönguferð er stutt en eftirminnileg
upp á hæðimar fyrir austan og sunnan
Tjamarkot. Þar em gömul eyktarmörk.
Nefnist sú eystri Miðmorgunsalda og sú
syðri Hádegisalda. Þar setti Ferðafélag
{slands upp hringsjá árið 1973, og er það
mál ferðaglöggra manna, að frá
hringsjánni birtist óviðjafnanlegt útsýni.
Hið næsta er Veiðivatnasvæðið með
sinni óendanlegu fjölbreytni og hring-
laga vötnum, þvi að flest em í gömlum
gigum eða hvirfingum. Sums staðar, svo
sem við SkJlavatn, eru hraundrangar á
bökkunum, en annars staðar em ávalar,
mjúkar línur aðaleinkennið, og handan
Skálavatns breytir strax um svip. Þar er
iandið hrjúfara og enn fjölbreyttara,
þegar skiptast á eldborgir og úfið hraun,
grónar lautir og grasi vaxnir bollar, eða
kringlóttir pyttir með hvannastóði á
bökkunum. Þetta svæði nefnist Pyttlur
og hér er skjólsælt og fagurt.
Sunnan vatnadalsins ris röð tindóttra
fjalla með skörðum á milli. Það er
Snjóalda og Snjóöldufjallgarður. í nánd
við Landmannalaugar em litskrúðugu
fjöllin Hábarmur, Brennisteinsalda og
Suðumámur, auk annarra dekkri og
svipþyngri eins og Reykja- og Kaldklofs-