Tíminn - 29.08.1982, Side 20

SUNNUDAGUR 29. ÁGÚST1982
20
á bókamarkaði
cWilliam
Stcvenson
Aulhur oJ
A MAN CALLEI) INTRJBD
GÍSif®
Africa
„Thc Ghosts of Africa" Höfundur:
William Stcvenson. Útgef.: Star.
Hér er á feröinni skáldsaga sem gerist
undir sól Afríku, meðan Þjóðverjarvoru
enn nýlenduveldi og keisari þeirra sat í
hásæti í Berlín. Sagan er sögð byggð á
sannsögulcgum atburðum og sviðið er
þýska Austur-Afríka. Fyrsta heims-
styrjöldin er rétt að byrja og höfuðs-
maðurinn Paul von Lettow á í einskonar
einkastríði við Englendinga. Hér er
ekkert til sparað til þess að úr megi verða
spennandi lesning, - stríð, tryggð og tál,
dauðinn og ástin fær allt sitt rúm á síðum
sögunnar.
William Stevenson er sjálfsagt kunnur
ýmsum unnendum spennandi skáldsagna
af sögunni „A man called 1 ntrepid.“
Sagan er 400 síður og ef einhverjir eiga
enn eftir að fara í sumarleyfi finnst okkur
að hún komi vel til greina í nestið.
„Three Women“ Höfundur: Nancy
Thayer. Útgef.: Sphere Books Ltd.
Hér er á fcrðinni ekta kvennasaga um
þrjár konur á tímamótaskeiði í lífi
þeirra. Sögupersónurnar eru Margrét,
sem jáfnan hefur lifað fyrir fjölskyldu
sína og ekkert annað. Hún hefur verið
ánægð með að hafa eldhússtörfin að
vinna við og sjá um mann sinn og tvær
dætur. En einn daginn er þetta henni
ekki nóg lengur, - hún hefur vaxið frá
hlutverki sínu sem húsmóðir. Nú vill hún
lifa sjálfri sér.
Daisy á von á þriðja barni sínu, þegar
sagan gerist, en um það leyti fer maður
hennar frá henni. Hvernig ætli henni
gangi að komast af upp á eigin spýtur?
Hvernig getur hún byrjað nýtt líf sem
einstætt foreldri? Hver mun veita henni
stuðning?
Dale, systir Daisy, hefur verið sjálf-
stæð og laglcg kona og stolt af frelsinu,
þegar hún skyndilega verður ástfangin
svo um munar. Hvað mun það þýða fyrir
líf hennar?
„The A nnotated Alice“ Höfundnr Lewis
Carrol (op Martin Gardncr).
Útgefandi: Penguin
Hér hefur Martin Gardner, sem er
heimspckilærður hlaðamaður, tekist á
hendur að gefa út þetta fræga verk Carrol
með skýringum og athugasemdum.
Höfundurinn segir m.a. um tilganginn
með útgáfunni: „Staðreyndin er sem sagt
sú að þcssi kynjasaga Carroll er ekki
skrifuð svo mjög út í bláinn og
markmiðslaust og vanalegu amerísku
bami sem nú á dögum reynir að lesa
söguna kann að virðast. Égsegi „reynir“,
því sá tími er nú liöinn þegar börn undir
15 ára aldri, meira að segja í Englandi,
gátu lesið bókina og haft jafn mikla
skemmtun af og „Galdrakarlinum í Oz“.
Nú á dögum verða börn áttavillt við
lesturinn og stundum hrædd við hið
martraðarkennda andrúmsloft í sögunni.
Það er af því sem fullorðið fólk, er
stöðugt að halda bókinni frá börnum í
þeirri trú að hún sé ekki holl lesning.
Þessi útgáfa er ætluð fullorðnu fólki sem
hefur alið mcð sér slíkan misskilning."
*Thr undmUk ot lu«**U hUlory
txpUtt wWh ðnnrvt. »hock utmAtion
The iMfutln nt»d» kke • Ihrtlef, yet
kt» xrildly dfKurnemed aod much
oi M» matoUI hw» n«•»«
before bem puMUbed ~
-JahftU'* h*m
„The untold history of Israel" Höfundar:
Jacques Dcrogy og Vesi Carmel. útgef.:
Grove Press Inc. New York.
Þessi bók sem fyrst er útgefin á ensku
1979 má segjast hafa öðlast aukið gildi í
ljósi hcimsviðburðanna síðustu vikum-
ar. Hér er varpað nýju Ijósi á ýmsa þá
atburði sem leiddu til stofnunar ísraels-
ríkis og margar hliðar þeirra baráttu sem
það hefur kostað að halda ríkinu við lýði.
Er stuðst við ýmis merkileg gögn sem þar
til fyrir fjórum ámm vom algjört
ríkisleyndarmál í ísrael. Hér er farið
niður í saumana á málum ýmissa
pólitískra og trúarlegra leiðtoga Gyð-
inga, innbyrðis samkeppni og valda-
streitu auk þess sem hin margfræga
leyniþjónusta kemur mikið við sögu. Þá
er þætti stórveldanna í málunum ekki
gleymt og sá sem les bókina mun verða
talsvert fróðari um málefni mið-Austur-
landa á eftir. Bókin er 345 síður.
■ Bækurnar hér að ofan eru fengnar i bókaverslun Sigfúsar Eymundssonar.
Tekið skal fram að hér er um kynungar að ræða en öngva ritdóma.
■ Reyfarar = bókmenntir? Af hverju
gera sér rellu út af því? Það er bara
staðreynd að meirihluti fólksins hefur
miklu meira gaman af reyfurum/rómön-
um heldur en svokölluðum alvarlegum
bókmenntum og þá það. Við rákumst á
viðtal sem breski rithöfundurinn /
blaðamaðurinn J. Mortimer hafði átt við
enska reyfarahöfundinn Frederick For-
syth, sá er einn hinn vinsælasti í
bransanum. Brot úr þessu viðtali fara
hér á eftir.
Fæstir metsöluhöfundar virðast vera
svonefndir „fæddir rithöfundar". Þeir
eins og Ienda í því að skrifa eða
skrftunum er neytt upp á þá. Oft gerist
það á miðri ævinni eftir að viðkomandi
hefur náð árangri á öðru sviði, ýmist sem
knapi, þvottahúseigandi eða - í tilfelli
Frederick Forsyth - fréttaritari. Allt í
einu kemur eitthvað óvænt upp á,
þvottahúsið fer á hausinn, hesturinn sest
skyndilega niður rétt hjá markinu eða
taugarnar gefa sig. Þá þarf að finna upp
á einhverju nýju. Herra Forsyth fór ekki
að skrifa bækur fyrr en á fertugsaldri.
Það tók hann nákvæmlega fjögur ár að
verða milijónamæringur - í sterlings-
pundum talið.
Bækumar sem þessir metsöluhöfund-
ar skrifa eiga líka margt sameiginlegt.
Það er sett upp plott, sem kann að
Af F. Forsyth,
fyrrum blaða-
manni og nú
metsöluhöfundi
ÓSIÐLEGT FÓLK
VIÐ ÓSIÐLEGT
ATHÆFI
virðast ótrúlegt, en er kynnt lesand-
anum eins og ekkert væri eðlilegra,
útskýrt í smáatriðum og reynt að hjúpa
það raunsæi, þegar lcsandinn er búinn
að sætta sig við það hefst meódramatísk
atburðarás og frásögnin svo hröð að
lesandinn hrífst með. Þegar hann leggur
frá sér bókina er hann sannfærður um
að einhvers staðar undir yfirborði
hvuifndagsins leynist ennþá ævintýri, og
það hjálpar honum að takast á við
raunveruleikann.
Ætlaði að verða orrustu-
flugmaður eða blaðamað-
ur
Frederick Forsyth tók á móti mér á
sveitasetri sínu í Surrey. Húsið er stórt
og landareignin vel hirt. Herra Forsyth
sjálfur er horaður og hvítklæddur.
- Ætlaðirðu þér alllaf að verða
rithöfundur?
„Alls ekki. Mig langaði til að verða
orrustuflugmaður eða fréttaritari er-
lendis. Pabbi las fyrir mig úr Daily
Express og þar var fullt af fréttum frá
„okkar manni á staðnum". Síðan náði
hann í landabréfabókina og sýndi mér
hvar vesenið var. Pabbi hafði líka verið
í Austurlöndum og hann sagði mér frá
tígrisdýraveiðum og hausaveiðurunum í
Borneó. Þegar ég óx upp fór ég í skóla
í Tonbrigde, en flestir nemendumir
þaðan lögðu fyrir sig kaupsýslu og
verðbréfabrask. Þeir sögðu mér að ég
ætti ekki að verða blaðamaður, blaða-
menn væru skítugir litlir náungar sem
væru alltaf að drekka kalt te. Ég spurði
þá á móti hvort þeir ímynduðu sér að
ritstjóri The Times væri slíkur maður,
og þeir hlutu að neita því.“
- En þú fórst ekki út í blaðamennsku
strax?
„Nei. Ég fór frá Tonbridge þegar ég
var sautján ára og þá gekk ég í
Konunglega flugherinn. Það voru sex
mánuðir þangað til ég átti að byrja svo
ég fór til Spánar. Ég hafði alltaf verið
góður í tungumálum í skólanumm, ég
var fremur lágvaxinn og hélt velli í
strákahópnum með því að hjálpa þeim
með frönskuna og þýskuna. Á Spáni fór
ég síðan í háskólann í Granadá en lærði
satt að segja ekki mikið. Ég hafði lesið
Hemingway og mestur tíminn fór í að
elta Ordonez milli nautaatsvallanna. í
maí 1956 gekk ég svo í flugherinn og
mér þótti bara gaman, en vildi samt ekki
halda áfram þegar tímabilið var á enda.
Þá fór ég út í blaðamennsku, var í þrjú
ár á blaði í Norfolk og skrifaði æsilegar
greinar um fuglasýningar og annað þess
háttar. Annars var þetta góður tími, ég
átti bæði sportbíl og fullt af kærustum,
en á endanum langaði mig að reyna fyrir
mér í London. Ég var búinn að ganga
af mér skóna á Fleet Street áður en ég
komst að hjá Reuters vegna tungumála-
kunnáttunnar, og þeir sendu mig til
Parísar í maí ’62. Ég átti enga konu,
engin böm, engar eignir nema eitt
herbergi í Bayswater, og fyrir ungan
mann á lausum kili var stórkostlegt að
vera í París. Á þessum tíma höfðu OAS
samtökin sig mjög í frammi og oft lá við
hemaðarástandi. Fullt af sprengjum upp
á hvern dag, liggur við.
Orðrómur um tilræði við
De Gaulle
Ég hafði það starf að eltast við De
Gaulle til að sjá hvort hausinn yrði
sprengdur af honum. Ég kynntist
lífvörðunum hans, sem allir voru kaldir
kallar frá Korsíku, og þeim leiddist
tilbreytingarleysið svo þeir voru mjög
alþýðlegir við mig. Svo var það dag
nokkurn í september 1963 að inni á krá
heyrði ég orðróm um að OAS hefðu
fengið einhvern utanaðkomandi til að
drepa De Gaulle vegna þess að þeirra
eigin mönnum hafði mistekist svo oft.
Ég býst við að þá hafi hugmyndin að
Degi Sjakalans kviknað í undirmeð-
vitundinni en þar hélt hún sig næstu sex
árin án þess að tauta eða raula. Mér datt
aldrei í hug að ég ætti eftir að skrifa
bækur.“
Árið 1967 breyttist líf herra Forsyth
SUNNUDAGUR 29. ÁGÚST 1982

Express. Ég var þama í tvö ár og þann
tíma létu milljón manns lífið. Ég var
sakaður um að vera í vopnasmygli fyrir
Ojukwu og um að vera persónulegur
ráðgjafi hans. Það var jafnvel sagt að ég
stjórnaði málaliðadeild eins og þeirri
sem ég sagði frá í Barist fyrir borgun.
Sögur um mannvosku mína voru ýktar
upp úr öllu valdi.
En að lokum hrundi Bíafra og
Ojukwu varð að flýja. Ég var blankur
og þurfti að finna leið til að eiga fyrir
mat. Á flugvöllum hafði ég gjarnan
keypt mér reyfara til að lesa meðan á
flugferðum stóð og mér fannst þetta vera
órökréttar sögur sem engin vinna hefði
verið lögð í. Ég hugsaði með mér að ég
skyldi skrifa eina svona bók og græða
slatta af peningum á auðveldan hátt. En
þegar til kom var ég ansi lengi að græða
nokkurn skapaðan hlut.“
Hann skrifaði Dag Sjakalans á þrjátíu
og fimm dögum í upphafi ársins 1970.
Fjórir útgefendur höfnuðu bókinni á
þeim forsendum að fólki myndi þykja
lítil spenna í bók sem fjallaði um tilraun
til að drepa De Gaulle þegar allir vissu
að De Gaulle væri sprelllifandi og við
hestaheilsu. Að lokum uppgötvaði
Forsyth að útgefendurnir lögðu ekki
einu sinni á sig að lesa bókina í gegn,
en þá skrifaði hann útdrátt úr henni og
Iagði fram hjá Hutchinson. Þeir sam-
þykktu að gefa bókina út og Bantam
forlagið í Bandaríkjunum greiddi mestu
fyrirframgreiðslu sem borguð hefur
verið fyrir fyrstu skáldsögu höfundar,
eða 365 þúsund pund. Bókin seldist lítið
til að byrja með en salan jókst hægt og
hægt og endaði með metsölubók. Hinir
fjórir reyfarar Forsyth hafa nú selst í um
það bil tíu milljónum eintaka.
Leiðinlegt að skrifa en
gaman að undirbúa skrift-
irnar
„Ég skrifa mikið á hverjum degi vegna
þess að mér þykir í rauninni hundleiðin-
legt að skrifa og vil ljúka þessu af. Ætli
ég skrifi ekki svona tólf blaðsíður á dag.
algerlega. Hann var þá orðinn frétta-
maður hjá BBC-sjónvarpinu og var
sendur til Nígeríu, þrátt fyrir áköf
mótmæli hans sjálfs. Bíafra-stríðið var í
uppsiglingu og hjá BBC og í utanríkis-
ráðuneytinu var honum sagt að það væri
ekki annað en stná uppreisn í kjarrlend-
inu, Ojukwu leiðtogi Biafra-manna nyti
lítils stuðnings og hefði í rauninni ekkert
upp á Nígeríu-yfirvöld að klaga.
„Þegar ég kom á staðinn fann ég fljótt
að þetta var kjaftæði. Það var að brjótast
út langt og bióðugt stríð, og fólkið hafði
verið kúgað hrottalega. Ojukwu var
ákaflega vel menntaður og gáfaður
maður sem Bíafra-menn höfðu nánast
tekið í guðatölu. Ég sendi heim fréttir
sem sögðu sannleikann í málinu, um
sveltandi börnin og þjáningar hinna
fullorðnu. Ég vissi það ekki en breski
sendiherrann í Lagos flaug heim til að
kvarta yfir fréttum mínum. Ég var
kallaður til baka og sagt að ég yrði aldrei
sendur út fyrir landsteinana aftur. Svo
var ég sendur til Síberíu, það er að
segja. -eg var gerður að þingfréttarit-
ara. Það var mjög slæm reynsla og eyddi
alveg því litla trausti sem ég hafði enn
á hinum kjörnu fulltrúum okkar. Á
meðan héldu rangar fréttir áfram að
koma frá Nígeríu og ég þoldi þetta ekki
til lengdar og hætti.“
Með Ojukwu í Biafra
Hann fór aftur til Bíat'ra, þessa
helvítis á jörðu, sem hann átti eftir að
nota sem sögusvið skáldsögunnar Barist
fyrir borgun sex árum síðar.
„Ég flaug til Lissabon og eftir að hafa
spurst fyrir á einhverjum bar hitti ég
amerískan vopnasmyglara sem flaug
með mig til Bíafra í gamalli Constella-
tion-flugvél sem var full af sprengjuvörp-
um.
{ Bíafra báru þeir strax kennsl á mig,
BBC var ekki beinlínis vinsæl stofnun
þar í landi og það lá við að ég yrði
handtekinn sem njósnari. En ég slapp
við það og fór að ftnna Ojukwu. „Ja,
fyrir Time tímaritið og svoleiðis,”
svaraði ég. Þegar til kom skrifaði ég fyrir
Time, Evening Standard og Daily
Og ég segi það alveg satt að peningarnir
skipta mig ekki ýkja miklu máli. Ég er
fluttur aftur til Englands og sætti mig
prýðilega við skattheimtuna."
- En ef þér finnst leiðinlegt að skrifa,
hvers vegna ertu þá að þessu?
„Ég nýt þess að undirbúa skriftirnar,
rannsaka jarðveginn sem þær gerast í.
Öll smáatriðin í Valkosti djöfulsins fékk
ég frá sovéskum andófsmönnum sem
eru í tengslum við bandaríska mennta-
menn. Ég var í sex manuði að undirbúa
þá bók og ferðaðist til Bandaríkjanna,
Osló, Rotterdam, Amsterdam, Berlínar
og Moskvu. Ég fór meðal annars út á
„dacha" svæðið fyrir utan Moskvu og
fann veitingahúsið þar sem breski
leyniþjónustumaðurinn Munro hittir
kontaktmann sinn, Næturgalann. Ein-
um dcgi eyddi cg í Kreml og útvegaði
mér kort af þeim byggingum öllum.
Þegar ég er að vinna þessa undirbúnings-
vinnu er ég eins og blaðamaður að eltast
við frétt. Það er mjög spennandi."
Sumir reyfarahöfundar vilja koma til
skila siðferðilegum boðskap. í sögum
Dick Francis, svo dæmi sé tekið, sigrar
hið góða alltaf að lokum. Þetta er ekki
svona einfalt hjá herra Forsyth.
„Mér finnst gaman að skrifa um
ósiðlegt fólk við ósiðlegt athæfi. Mig
langar til að sýna að yfirvöldin eru jafn
ósiðleg og glæpamennirnir."
- Ertu þá pólitískur?
„Nei, alls ekki. Ég held ég sé ekki fær
um að hafa djúpstæðar pólitískar
skoðanir. Ég virði ástríðuhitann í frú
Thatcher og Michael Foot en finn ekki
fyrir honum sjálfur."
- í Valkosti djöfulsins fjállarðu um
hættuna á kjarnorkustríði. Áttu von á
að það skelli á kjarnorkustríð?
„Nei, En ég held að á næstunni muni
brjótast út minni háttar styrjaldir víða
um heiminn og stórveldin taka náttúr-
lega afstöðu með öðrum aðila. Ætli
þetta endi ekki í allsherjar þreytu og
óreiðu eins og hefur gerst í Afríku. Eða
Líbanon“
- Hvað ætlarðu að skrifa um næst?
„Ég veit það ekki. Það er svolítið
vandamál. Þegar maður er búinn að
skrifa um baráttuna milli Washington og
Kremlar er ansi erfitt að byrja á bók um
rán á launagreiðslum ísbúðar í East
Acton.“
- Endursagt
21
Snjoruðníngstæki:
Framleiðum snjóruðnings-
tennur fyrir vörubíla og
dráttarvélar. Pantanir þurfa að
berast sem fyrst svo hægt
verði að afgreiða
þær fyrri part vetrar
StalIækni sf.
Síðumúla 27, sími 30662

VAKAÁ
Á NÓTTU SEM DEGI
Gerum til boð i að sækja bila hvert á land sem er. Simi 33700, Reykjavik.
Getum boðið International 630
beltagröfu á hagstæðu verði
Þyngd Hestöfl Skóflustærð Verð kr.:
15000 kg. 101 8001. 1.350.000,-
Lánsheimild fyrir 3ja ára erlendu láni fyrirliggjandi
Sýningarvél á staðnum.
Kynnið ykkur verð og skilmála
VÉIADEILD ■
SAMBANDSINS
Á rmúla 3 Reykjavík S. 38 900 wánm himiu mömw