Fréttablaðið - 30.01.2009, Síða 16

Fréttablaðið - 30.01.2009, Síða 16
16 30. janúar 2009 FÖSTUDAGUR greinar@frettabladid.is FRÁ DEGI TIL DAGS FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRI: Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Emilía Örlygsdóttir emilia@frettabladid.is og Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is Ráðherrar Sjálfstæðisflokks Sjálfstæðisflokksins bíður það hlut- skipti að fara í stjórnarandstöðu eftir að hafa setið óslitið í ríkisstórn síðan 1991. Á því tímabili hafa fimmtán gegnt ráðherraembætti fyrir hönd flokksins: Árni Mathiesen, Björn Bjarnason, Davíð Oddsson, Einar K. Guðfinnsson, Friðrik Sophusson, Geir H. Haarde, Guðlaugur Þór Þórðarson, Halldór Blön- dal, Ólafur G. Einarsson, Sigríður Anna Þórðar- dóttir, Sólveig Péturs- dóttir, Sturla Böðvars- son, Tómas Ingi Olrich, Þorgerður Katrín Gunn- arsdóttir og Þorsteinn Pálsson. Af öllum þing- mönnum Sjálfstæðisflokksins hefur aðeins einn upplifað það að vera í stjórnarandstöðu, Geir H. Haarde, sem senn dregur sig í hlé. Alþýðuflokkur og Framsókn Alþýðuflokkurinn átti sjö ráðherra frá 1991 til 1995. Þeir voru: Guðmundur Árni Stefánsson, Jóhanna Sigurðar- dóttir, Jón Baldvin Hannibalsson, Jón Sigurðsson, Rannveig Guðmundsdóttir, Sighvatur Björgvinsson og Össur Skarp- héðinsson. Framsóknarflokk- urinn átti þrettán ráðherra frá 1995 til 2007: Árna Magn- ússon, Finn Ingólfsson, Guðmund Bjarnason, Guðna Ágústs- son, Halldór Ásgrímsson, Ingibjörgu Pálmadóttur, Jón Kristjánsson, Jón Sigurðsson, Jónínu Bjartmarz, Magnús Stefánsson, Pál Péturssson, Siv Frið- leifsdóttur og Valgerði Sverrisdóttur. Samfylking Sex hafa gegnt ráðherraembætti fyrir Samfylkingu það sem af er kjörtíma- bili: Björgvin G. Sigurðsson, Kristján Möller, Ingibjörg Sólrún Gísla- dóttir, Jóhanna Sigurðardóttir, Þórunn Sveinbjarnardóttir og Össur Skarphéðinsson. Alls hafa því 39 einstaklingar gegnt ráðherraembætti síðan 1991, þar af ellefu konur; þrjár fyrir Sjálfstæðisflokkinn og átta fyrir samstarfsflokka hans. bergsteinn@frettabladid.is F ráfarandi sjávarútvegsráðherra hefur eftir stutt hlé gefið út hvalveiðiheimildir að nýju. Ráðherranum hefur varla komið á óvart að slík ákvörðun yrði umdeild. Um þær veið- ar hefur lengi staðið styr. Fallast verður á að ekki hafi verið um nýja grundvall- arákvörðun að ræða. Hlé á veiðunum var ákveðið vegna sölutregðu sem nú virðist leyst. Á hinn bóginn vöknuðu eðlilega spurningar um hvort ráðherra í starfsstjórn hefði heimildir til að gefa út veiðileyfi. Málið er pólitískt í eðli sínu. Rétt er að líta til þingræðisreglunnar í þessu samhengi. Ekki liggur fyrir hvort ráðherrann kannaði þingviljann áður en ákvörð- unin var tekin. Eftir á hefur hins vegar komið í ljós að hún nýtur stuðnings Frjálslynda flokksins. Formaður Framsóknarflokksins hefur lýst því að flokkur hans sé hlynntur hvalveiðum. Af því má ráða að Framsóknarflokkurinn sé ekki ákveðið andvígur ákvörð- uninni á þessu stigi að minnsta kosti. Staða málsins er þá sú að ráðherrann hefur örugglega á bak við sig tuttugu og níu atkvæði. Andstæðingarnir í Samfylkingu og Vinstri grænu hafa tuttugu og sjö. Meðan Framsóknarflokkurinn lýsir sig ekki andvígan styðst ákvörðun ráðherrans því við meiri- hlutavilja á Alþingi. Við svo búið brýtur hún ekki gegn þingræð- isreglunni. Ályktun Alþingis um hvalveiðar er enn í gildi. Þar af leiðir að ráðherrann verður ekki talinn hafa farið út fyrir heimildir sínar sitjandi í starfsstjórn. Þá vaknar spurning um möguleika viðtakandi ráðherra í minni- hlutastjórn til þess að fella reglugerðina úr gildi. Að óbreyttri afstöðu verður að líta svo á að ráðherranum væri það óheimilt með hliðsjón af þingræðisreglunni. Þegar þar að kemur þurfa að minnsta kosti þrír þingmenn Framsóknarflokksins að taka skýra afstöðu gegn veiðiheimildunum til þess að verðandi ráðherra geti ógilt ákvörðunina í samræmi við þingræðisregluna. Fróðlegt verður að sjá hvernig það gerist og með hvers kyns rökum. Ganga verður út frá því sem vísu að nýja ríkisstjórnin muni sýna þingræðinu fyllstu virðingu. Athyglisvert er að í hópi mjög ákveðinna stuðningsmanna endur- nýjaðra og aukinna hvalveiðiheimilda nú eru menn sem áður fyrr voru þeim andsnúnir. Einn þeirra er fráfarandi dómsmálaráðherra. Leiða má að því líkur að Evrópumálin hafi þar nokkur áhrif. Hval- veiðarnar munu án vafa valda talsverðum erfiðleikum á síðari stig- um í hugsanlegum aðildarviðræðum. Auðvelt er að gera andstöðu Evrópusambandsins við þennan fullveldisrétt tortryggilega. Hin hliðin á Evrópusjónarhorni málsins er sú að komi til aðildar- viðræðna verða hvalveiðimálin ekki umflúin. Réttinn til hagnýting- ar þarf að verja svo sem kostur er. Ísland verður í sterkari stöðu til þess ef unnt er að sýna fram á að veiðar hafi í reynd haft þýðingu fyrir atvinnu og verðmætasköpun í landinu. Samningasvigrúmið verður þrengra ef vörnin snýst einvörðungu um fræðilegan rétt. Margir þeirra sem ákafast tala gegn hvalveiðum eru um leið í hópi þeirra sem eru harðastir í varðstöðu um óskertan fullveldisrétt og í andstöðu við samvinnu við aðrar þjóðir. Rök þeirra gegn hval- veiðum byggjast hins vegar á því að Ísland verði að fylgja alþjóða- pólitískum rétttrúnaði án tillits til fullveldisréttinda, vísindalegrar ráðgjafar um sjálfbæra nýtingu og heimilda að þjóðarétti. Öll er sú rökfærsla þverstæðukennd. Hvað sem þessu líður er eitt þó víst: Málið verður áfram eldfimt og vandteflt. Hvalveiðar og þingræði: Eldfimt mál ÞORSTEINN PÁLSSON SKRIFAR SPOTTIÐ UMRÆÐAN Sigríður Dís Guðjónsdóttir skrifar um ríkisútgjöld Íslendingar hafa nánast eingöngu kynnst velmegun og miklum hagvexti undanfar- in ár og risin er upp sú kynslóð sem aldrei hefur upplifað efnahagsþrengingar. Í þeirri efnahagsvelsæld sem ríkt hefur á Íslandi stóð ríkisstjórn landsins frammi fyrir því krefjandi verkefni að þenja ekki út rekstur sinn. Ríkisstjórnin stóðst hins vegar ekki freistinguna og umsvif ríkisins voru stóraukin, í samkeppni við ofþanið hagkerfi á einkamarkaði. Þegar vel áraði og hagkerfið var í uppsveiflu hefði verið skynsam- legt að draga saman seglin og ráðast ekki í dýrar framkvæmdir. Slíkar framkvæmdir koma frekar til greina þegar hagkerfið er í öldudal, því þannig má milda niðursveiflur og forðast að ganga á fram- leiðslugetu hagkerfisins sem einkageirinn hefur þörf á að nýta að fullu. Einkaaðilar voru fullfærir um að sinna verkefnum í uppsveiflu undanfarinna ára og höfðu jafnframt nægilegt bolmagn til að halda hjól- um atvinnulífsins gangandi án aðstoðar ríkisins. Það er ámælisvert hvernig umsvif ríkisins hafa aukist á undanförnum árum, meðal annars með fjölg- un opinberra starfsmanna. Nú stendur ríkið frammi fyrir því að senda starfsfólk út á vonlítinn vinnu- markað. Hefði ríkisstjórnin gætt aga og skorið niður þau verkefni sem ekki var brýn þörf á, hefðu þeir sem misstu vinnuna við slíkar aðstæður líklega getað snúið sér að öðrum tækifærum. Þegar hið opinbera sýnir aðhald í upp- sveiflum aukast möguleikarnir á að geta haldið hjólum atvinnulífsins gangandi þegar að kreppir. Þannig getur hið opinbera komist hjá því að ýkja sveiflur efnahagslífsins. Hafi hið opinbera ekki sýnt aga og ráð- deild í ríkisfjármálum á uppsveiflutímum, blasa við ýmis vandamál þegar að kreppir. Erfiðleikar við að standa undir eigin rekstri steðja nú að ríkinu, eins og sést glöggt á nýsamþykkt- um fjárlögum. Með þeim neyddist Alþingi til að sam- þykkja að ríkissjóður væri rekinn með meiri halla en dæmi eru um, eða um 154 milljarða króna halla. Nú þegar allt útlit er fyrir að við stjórn landsins taki vinstriflokkarnir er sérstaklega dapurlegt að hugsa til þeirra vannýttu tækifæra sem Sjálfstæðis- flokkurinn hafði á síðustu árum. Við sjálfstæðismenn eigum að láta þetta okkur að kenningu verða og sýna meiri visku og skynsemi næst þegar þjóðin veitir okkur umboð til að fara með stjórn landsins. Viðbrögð hins opinbera verða því miður vænt- anlega að hækka skatta og margvíslegar álögur á almenning. Þessar hækkanir vinna þvert gegn því markmiði að koma hjólum atvinnulífsins aftur í gang, auk þess að ganga þvert gegn hagsmunum heimilanna í landinu. Höfundur situr í stjórn SUS. Taktlaus ríkisútgjöld SIGRÍÐUR DÍS GUÐJÓNSDÓTTIR ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. RITSTJÓRAR: Jón Kaldal jk@frettabladid.is og Þorsteinn Pálsson thorsteinn@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871 RV U N IQ U E 01 09 03 Rekstrarvörur - vinna með þér Réttarhálsi 2 • 110 Reykjavík Sími: 520 6666 • Fax: 520 6665 sala@rv.is • www.rv.is Lengri opnun artími í verslu n RV Opið mán. til fös . frá 8.0 0 til 19. 00 Lauga rdaga frá 10. 00 til 1 7.00 Rekstrarvörur - fyrir stofnanir, fyrirtæki og heimili, sem vilja spara og hagræða!

x

Fréttablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.