Tíminn - 16.02.1983, Side 8

8
MIÐVIKUDAGUR 16. FEBRÚAR 1983
Utgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gísli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfsson.
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur
V. Ólafsson. Fréttastjórar: Kristinn Hallgrímsson og Atli Magnusson.
Umsjónarmaður Helgar-Timans: Guðmundur Magnússon. Blaðamenn: Agnes
Bragadóttir, Bjarghildur Stefánsdóttir, Friðrik Indriðason, Heiður Helgadóttir, Jón Guðni
Kristjánsson, Kristín Leifsdóttir, Samúel Örn Erlingsson (íþróttir), Skafti Jónsson, Sonja
Jónsdóttir. Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guöbjörnssson. Ljósmyndir:
Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Árni Sæberg. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þorbjarnardóttir,
María Anna Þorsteinsdóttir. Ritstjórn , skrifstofur og auglýsingar:
Síðumúla 15, Reykjavik. Sími: 86300. Auglýsingasimi 18300. Kvöldsimar: 86387 og 86392.
Verð í lausasölu 11.00, en 15.00 um helgar. Áskrift á mánuði kr. 150.00.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent hf.
Slíkum flokki er
ekki unnt að treysta
■ Þingmenn Sjálfstæðisflokksins, sem eru í stjórnarand-
stöðu, voru að lokum neyddir til hjásetu við afgreiðslu
bráðabirgðalaganna um efnahagsmál frá Alþingi. Þannig
hafði verið þrengt að þeim, að þeir áttu ekki annars kost.
Með því viðurkenndu þeir, að öll hin mikla andstaða,
sem þeir höfðu haldið uppi gegn bráðabirgðalögunum um
hálfs árs skeið, hefði verið .röng og byggzt meira á
persónulegri óvináttu í garð Gunnars Thoroddsen en
málefnalegum rökum.
Skynsamlegt hefði verið af þessum þingmönnum að
taka strax í upphafi þá afstöðu að sitja hjá við
afgreiðsluna, og fylgja þannig fordæmi Framsóknarflokks-
ins frá haustinu 1958, þegar svipuð staða var á Alþingi og
nú. Persónulega óvildin og offorsið mátti sín hins vegar
meira en málefnalegar röksemdir.
í hálft ár hefur þjóðin horft á þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins, sem eru í stjórnarandstöðu, nota stöðvunarvald
sitt og Alþýðuflokksins í neðri deild til að gera þingið
meira og minna óstarfhæft og tefja þannig gang mála, sem
óhjákvæmilega þurfluað ganga fram, ef efnahagsástandið
átti ekki að verða enn verra og gera allar efnahagsaðgerðir
í framtíðinni mun erfiðari.
Getur flokkur, sem þannig hagar sér, verðskuldað
traust þjóðarinnar? Getur hann ekki hvenær sem er
endurtekið svipuð vinnubrögð?
Sést ekki glöggt á þessu, að Sjálfstæðisflokkinn skortir
bæði forustu og festu til að taka ábyrga afstöðu til mála,
þegar mest reynir á? Pá stjórna honum oft á tíðum
annarleg sjónarmið, eins og svo glöggt hefur komið í ljós
í umræddu máli.
Slíkum flokki getur þjóðin ekki falið forsjá sína á þeim
örðugleikatímum, sem nú eru, og geta haldizt um skeið.
Þjóðin þarfnast nú annarra og ábyrgari vinnubragða en
Sjálfstæðisflokkurinn hefur ástundað í sambandi við
bráðabirgðalögin.
Upplausn hjá
Alþýðubandalaginu
Margt bendir til þess að upplausn ríki á heimili
Alþýðubandalagsins um þessar mundir, en einkum þó hjá
þingflokknum. Þar er bersýnilega ekki um neina stjórn
að ræða. Þingmenn flokksins stefna í ýmsar áttir, án þess
að forustan fái nokkuð við það ráðið.
Álmálið er gott dæmi um ástandið. Eftir töpuð fjögur
ár grípur Hjörleifur Guttormsson til þess örþrifaráðs, að
boða einhliða hækkun á raforkuverði til álversins.
Augljóslega er þetta gert vegna þess að fáar vikur eru til
kosninga.
Jafnframt boðar Ragnar Arnalds skyndilega til blaða-
mannafundar, og boðar hækkun á sköttum til álversins.
Um þetta hefði átt að vera búið að fá úrskurð viðeigandi
dómsvalda, án alls tillits til þess, hvort kosningar væru í
nánd eða ekki.
Ömurlegasta dæmið er þó það, að Alþýðubandalagið
hleypur frá samkomulagi, sem búið var að gera í
ríkisstjórninni um vísitölumálið. Verði þetta mál stöðvað
og verðbólgan látinóbeizluð, mun það fyrst bitna á þeim,
sem atvinnuleysið vofir yfir. Ætla mætti, að Alþýðubanda-
lagið léti sig varða hag þeirra, en það gleymist bersýnilega
vegna glundroðans í innsta hring þess.
skrifað og skrafad
Skrýtin frétt
■ Ólafur Jóhannesson
utanríkisráðherra er enginn
málskrúðsmaður og er oft
fastur fyrir þegar leitað er
hjá honum upplýsinga eða
álits á einu og öðru sem hann
kærir sig ekki um að láta
uppi. Blaðamenn kvarta oft
yfir hve erfiðlega gengur að
toga út úr honum upplýsingar
eða skoðanir á dægurmálum
sem þá langar að hafa eftir
honum. Alþýðublaðið vann
það þrekvirki í gær að slá upp
á forsíðu merkilegri yfirlýs-
ingu frá Ólafi.
Hún var á þá leið aö
Ólafur Jóhannesson reiknaði
ekki með því að sitja á næsta
þingi. Þetta þótti þeim skrýt-
ið hjá Alþýðublaði sem von
er, því Ólafur gaf kost á sér
í prófkjör Framsóknar-
flokksins í Reykjavík og var
kosinn þar í fyrsta sæti. Ekki
er búið að ganga cndanlega
frá listanum og ekkert hefur
heyrst um það að utanríkis-
ráðhcrra hyggist ekki taka
þaö sæti sem honum ber.
Vangaveltur fjórblöðungsins
vegna þessa eru kostulegar.
Fyrirsögnin er þannig:
„Ólafur Jóhannesson reiknar
ekki með því að sitja á næsta
þingi.“, undirfyrirsöfn „Jafn-
vel þótt hann ætli að bjóða
sig fram." Síðan fréttin: „Svo
sem kunnugt er hafa ýmsir
haft orð á því, að ýmisiegt í
orðum og athöfnum Ólafs
Jóhanncssonar innan Fram-
sóknarflokksins og ríkis-
stjórnarinnar bendi til þess
að hann stefni á samstjórn
Sjálfstæðisflokksins og Fram-
sóknarflokksins þegar núver-
andi ríkisstjórn hefur geisp-
að golunni og þá undir hans
stjórn. Ólafur var inntur álits
á þessu.
„Mig hefur nú ekki dreymt
um það, ekki enn að minnsta
kosti," svaraði hann.
En kemur þessi möguleiki
til greina að þínu mati?
„Eg hef í rauninni ekki
hugleitt þennan möguleika.
því ég reikna ekki með því
að sitja á þingi næsta ár,.
nema þá að nógu margar
bænaskrár komi um það. En
cg mun svara til um það
þegar þar að kemur."
Ut af þessum orðum er
síðan lagtoger Alþýðublaðið
afskaplega hissa.
Ályktanir af
eigin misskilningi
En hvcr er svo lausnin á
þessari hugarþraut sem þarna
er lögð upp? Ólafur Jóhann-
esson ætlar ekki á þing en
ætlar að vcrða forsætisráð-
herra Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks sam-
kvæmt hugrenningum Al-
þýðublaðsins.
Lausnin er eins einföld og
dæmið er flókið. Ekkert ann-
að en misskilningur. Ólafur
sagðist ekki reikna með að
sitja í næstu ríkisstjórn en
eðlilega mun hann sitja á
þingi, enda býður hann sig
fram í tryggu sæti.
Misheyrn og misskilningur
getur hent blaðamenn ekki
síður en aðra en að draga
ályktanir af eigin misskilningi
og leggja út af þeim þótt
rökvillan sé augljós er dálítið
mikið af svo góðu. Dálkar
Alþýðublaðsins eru svo fáir
að það ætti að vera óþarfi að
eyða dýrmætu rými undir
stórpólitískar hugleiðingar
sem eru úr lausu lofti gripnar.
Dagana fyrir prófkjör
framsóknarmanna í Reykja-
vik hamraði Þjóðviljinn á
staðhæfingum um að Ólafur
Jóhannesson væri að bjóða
sig fram til forsætisráðherra
og hyggðist setja saman harð-
svíraða hægri stjórn. Rök-
semdirnar og hugleiðingarn-
ar hæfðu málgagninu einkar
vel, enda fléttaðar úr sandi.
En nú hefur Alþýðublaðið
bætt um betur og ber Ólaf
sjálfan fyrir því að hann ætli
ekki að sitja á þingi en samt
að verða forsætisráðherra.
Vandaður málflutningur
atarna!
Gerir þá ríku
ríkari og...
■ Alþýðubandalagið berst
nú heilagri baráttu gegn nýju
viðmiðunarkerfinu, sem full-
trúar flokksins hafa þó átt
þátt í að móta, þótt þeir vilji
ekki gangast við afkvæminu
núna. Þjóðviljinn birti í gær
niikinn reiðilestur vegna nýju
viðmiðunarinnar og segir þar
m.a.:
Það er höfuðlygi, að Al-
þýðubandalagið líti á núver-
andi vísitölukerfi sem heilaga
kú. Þvert á móti er Alþýðu-
bandalagið reiðubúið til
margvíslegra breytinga á því
kerfi. En krafa Alþýðu-
bandalagsins er sú að breyt-
ingar á þessu verðbótakerfi
leiði ekki sjálfkrafa til kjara-
skerðingar hjá almennu
launafólki, og þá síst hjá
láglaunafólkinu. Alþýðu-
bandalagið vill að sjálfsögðu
að verðbætur á laun taki mið
af þeirri neyslu sem nú
tíðkast hjá almenningi, en
varðandi breytingar í þeim
efnum þarf líka að hafa
hagsmuni hinna lægst
launuðu sérstaklega í huga.
Alþýðubandalagið gerir þá
skýlausu kröfu, að áður en
gripið verði til frekari kjara-
skerðingar gagnvart almennu
Iaunafólki, þá verði ráðist á
aðra þætti í þjóðarbú-
skapnum, sem meiru valdi
um verðbólguna en kaup
láglaunafólksins.
Við þetta er helst það að
athuga að vísitölukerfið er
síst af öllu hagkvæmt lág-
launafólki. Það er einfalt
dæmi sem margoft hefur
verið bent á, að þegar allir fá
sömu prósentuhækkun, eins
og gerst hefur fjórum sinnum
á ári, hækkar kaup hinna
hálaunuðu hlutfallslega
meira en þeirra sem lægri
laun hafa og þegar þetta
endurtekur sig aftur og aftur
eykst bilið æ meira og það er
fyrst og fremst láglaunafólkið
sem ber skarðan hlut frá
borði en hálaunamenn njóta
góðs-af.
Þessu hefur ekki fengist
breytt og er vísitöluútreikn-
ingurinn á laun varinn af
cldmóði til hagsbóta fyrir
hálaunamenn. OO
starkaður skrifar
Reyr af vindi skekinn og
mannaferdir f óbyggðum
■ EFTIK stóratburði helgarinnar og mánudagsins í stjórn-
malunum; stefnuinörkunina í kjördæmamálinu hjá Framsókn-
arflokknunt og Alþyðubandalaginu, ákvörðun forsætisráð-
herra að flytja frumvarp um nýlt viðmiðunarkerfí fyrir laun
og fleira, skyndilega kúvendingu stjórnarandstöðuþingmanna
Sjálfstæöisflokksins í afstöðunni til bráöabirgðalaganna, og
bresti í þingliöi Alþýðubandalagsins gagnvart ríkisstjórninni,
birtir IMorgunblaðið leiðara sem ber yfírskriftina; „Manna-
feröir í óhyggöum"! Fyrst hélt Starkaöur, að hér væri á
fcrðinni lciðari um ferðaiag stjórnarandstöðuþingmanna
Sjálfstæöisflokksins í hinum pólitísku óbyggðum, en fljótlcga
kom í Ijós við lcstur, að leiðarahöfundi Morgunblaðsins liafði
orðið svo mikið um sinnaskipti sinna inanna á þingi, að liugur
hans leitaði til óbyggða landsins. En hvers skyldi hann liafa
lcitaö þar? „Hvað fóruð þér að sjá í óbyggðum? Rcyr af vindi
skckinn? Prúðbúinn mann? Að sjá spámann?". Þannig er
spurt hjá Matteusi, og kannski cr svar Morgunblaðsmanna
svipað og hjá þeim merka guðspjallanianni: „Já, segi ég yður,
og það mcira en spámann." Hvaða árangur leit Morgun-
blaðsmanna að spámanni til að bjarga Sjálfstæðisflokknum
mun bera, skal ósagt látiö, en í þingflokknum er sýnilega
cinungis reyr, sem vindurinn skckur frá einu sjónarmiðinu til
annars.
STEFNUBREYTING stjórnarandstöðuþingmanna Sjálf-
stæðisflokksins varð til þess að hleypa bráðabirgðalögunum,
sem þeir hafa hótað og svariö að fella í nær hálft ár, í gegnum
þingiö, og er það nú endanlega afgreitt. Það er mikill sigur
fyrir ríkisstjórnina en aflijúpar uin leið hringlandahátt og
stefnuleysi stjórnarandstöðuþingmanna Sjálfstæðisflokksins,
sem hér hafa sýnilega látið undan kröfum almcnningsálitsins,
sem taldi það að fella bráðahirgðalögin algert ábyrgðarleysi.
En um leið og ríkisstjórnin vann þennan sigur hrikti í
stjórnarsamstarfínu á öðrum vcttvangi. Alþýðubandalagið,
sem skrifaði undir yfírlýsingu þess efnis í ágúst siðastliðnum,
að það myndi standa að breytingu á viðmiðunarkerfi launa,
þ.e. á vísitölukerfínu svokallaða, bakkaði út úr því
samkomulagi nú hálfu ári síðar og hótaöi öllu illu ef
ríkisstjórnin framkvæmdi þá stefnu, sem stjórnarflokkarnir
voru allir sammála um í ágúst síðastliönum. Einum
stjórnarþingmanninum varð svo mikið um, að hann sagði upp
allri hollustu við ríkisstjórnina, en greiddi síðan atkvæði með
stjórninni við afgreiðslu bráðabirgðalaganna! Það er því ekki
ljóst hvaða alvara fylgir þessunt yfírlýsingum. Áður en
frumvarpið var lagt frant niálti skilja á yfírlýsingum
forystumanna Alþýðubandalagsins, að það gæti varðað
stjórnarslit ef forsætisráðherra legði það fram. En nú á það
að leiða til stjórnarslita ef alþingi samþykkir fruntvarpið, sem
allar líkur eru á. Hvað þá gerist skal ekki spáð um hér. Um
svipað leyti verður væntanlega búið að afgreiða kjördæmamál-
ið, og sennilcga að ákveða kjördag, svo að óvíst er að
Alþýðubandalagsráðherrarnir telji lengri stjórnarsetu í bili
skipta máli. Ekki nmn hins vegar málefnastaða þcirra batna
við að hiaupast á brott rétt fyrir kosningar út af breytingu á
vísitölukerfí, sem þeir hafa sjálfir skrifað undir að þeir yrðu
með í að breyta. -Starkaður.