Tíminn - 27.07.1983, Blaðsíða 5

MIÐVIKUDAGUR 27. JÚLÍ1983
Ársskýrsla
Tryggingaeftir-
litsins komin út:
i
Vátrygg-
inga-
starf-
semi á
hendi 27
aðila hér-
lendis
■ Út er komin ársskýrsla Trygginga-
eftirlitsins fyrir árið 1982. Þar er að
finna ýmsan fróðleik um Vátrygginga-
félög og aðrar stofnanir þeim tengdar.
Einnig er skrifað um ýmsar lagasetn-
ingar í vátryggingastarfsemi, hæsta-
réttardóma í vátryggingamálum ogýmis
hugtök í vátryggingastarfsemi. Þá er
skrifað um neytendaþjónustu Trygg-
ingaeftirlitsins og grein gerð fyrir vá-
tryggingastarfseminni 1980, auk þess
sem ársreikningar vátryggingafélag-
anna eru skýrðir.
Tryggingacftirlitið starfar skv.
lögum um vátryggingar frá 1978 og er
hlutverk þcss að hafa eftirlit með
starfsemi og rekstri vátryggingafélaga
og annarra aðila er reka vátryggingar-
starfsemi hér á landi. Það var stofnað
1974 skv. þágildandi lögum og var það
fyrsta hcildarlöggjöfin sem sett var hér
á landi um starfsemi vátryggingafélaga
og opinbert eftirlit með þeim.
Markmið vátryggingastarfscmi erað
bæta mönnum fjárhagslegt tjón, eigna-
tjón og líkamstjón er þeir verða fyrir
vegna hvers kyns óhappa og slysa. Lög
um vátryggingastarfsemi eru fyrst og
fremst lög um neytendavcrnd og má
segja að mcginhlutverk tryggingaeftir-
litsins sé þríþætt. í fyrsta lagi að hafa
eftirlit með fjárhag og rekstri vátrygg-
ingaféiaga, í öðru lagi að hafa eftirlit
með iðgjöldum og skilmálum, og í
þriðja lagi að hafa eftirlit með tjóna-
uppgjöri og viðskiptum hinna tryggðu
við vátryggingafélög.
í þessari ársskýrslu sem er nr. 9, er
birt tölulegt yfirlit yfir vátrygginga-
starfsemina á árinu 1980 og eru þær
upplýsingar sem fram koma mjög ítar-
legar. Einnig eru ársreikningar félag-
anna birtir fyrir árin 1980 og 1981.
Fram kemur áð tjón ársins 1980
námu samtals 458,6 millj. kr. sem var
90% iðgjalda ársins. Það er að vísu
nokkru lægra en árið áður, en þá var
hlutfaliið 99%. Skrifstofu- og st jórnun-
arkostnaður ásamt greiddum umboðs-
launum var samtals 75,1 milljón kr. á
árinu 1980 cða um 14,7% iðgjalda
ársins. Hliðstæðar tölur ársins 1979
voru 47,6 milij. kr. eða 13,9% iðgjald-
anna. Þá námu hreinarfjármunatekjur
81,7 millj. kr. eða 16% iðgjalda ársins
á árinu 1980 eða samanborið við
11,6% árið áður. Aukning fjármuna-
tekna var 106,3% milii ára að krónu-
tölu.
Fram kemur í skýrslunni að í árslok
1982 höfðu 27 aðiiar leyfi trygginga-
málaráðherra til að reka vátrygginga-
starfsemi. Skipting tryggingarfélaga er
þessi: Skaðatryggingafélög sanit. 20,
Líftryggingaféiög samt. 5, og Endur-
tryggingafélög samt. 2.
Nýjung í starfsemi Try'ggingareftir-
litsins er neytendaþjónusta sem hefur
verið starfrækt frá því í ársbyrjun
1981. Starfsemin byggist á því hlut-
verki og skyldu eftirlitsins, að hafa
eftirlit með starfsemi vátryggingafé-
laga og gæta hagsmuna vátrygginga-
taka og vátryggðra.
Á árinu 1982 leitaði 161 aðili til
neytendaþjónustu tryggingaeftirlits-
ins. 101 aðili hafði samband símleiðis,
55 komu á skrifstofu eftirlitsins og 5
fyrirspurnar- og kvörtunarbréf bárust.
-ÞB
Doktorsritgerð um Bessastaðaskólann
■ „Bessastadaskolan: Ett försök till
prástskola pá Island 1805-1846,“ eða
Bessastaðaskólinn, tilraun til presta-
skóla á íslandi 1805-1846,“ nefnist dokt-
orsritgerð Hjalta Hugasonar guðfræð-
ings, sem hann varði nýverið við
Uppsalaháskóla í Svíþjóð. Eins og titill-
inn ber með sér fjallar verkið um efni úr
íslenskri kjrkjusögu og var andmælandi
dr. Jónas Gíslason dósent í kirkjusögu
við Háskóla íslands.
Hjalti skoðar í ritgerðinni viðfangsefni
sitt bæði út frá guðfræðilegu og félags-
sögulegu sjónarhorni. Niðurstöður hans
eru meðal annars þær að íslenskir em-
bættismenn, biskup og guðfræðilektor-
inn við latínuskólann á Bessastöðum
gátu ráðið miklu um menntun íslenskra
presta á Bessastöðum þrátt fyrir stranga
miðstýringu danska ríkisins í skólamál-
um. Flestir íslenskir prestar voru vígðir
að afloknu latínuskólanámi án háskóla-
náms eins og tíðkaðist um presta annars
staðar í danska ríkinu. Þá var ekki farið
mjög bókstaflega eftir þeim guðfræði-
stefnum sem ráðandi voru í dönskum
kennslubókum og kemst Hjalti að þeirri
niðurstöðu að upplýsingastefnan hafi
mótað menntun íslenskra presta í Bessa-
staðaskóla framan af, en síðar hafi gætt
■ „Þetta leit vel út hjá okkur í fyrra,
en okkur finnst lægra hlutfall skila sér
núna. Ekki er þó öll nótt úti enn - það
geta komið stórar göngur einhvern
daginn,“ sagði Hanncs Helgason, laxeld-
ismaður hjá Pólarlax hf. í Straumsvík,
þegar Tímamenn voru þar á ferð fyrir
skömmu.
Pólarlax hf. er hvort tveggja í senn:
hafbeitarstöð og seiðaeldisstöð. í fyrra
var 120 þúsund seiðum sleppt frá stöð-
inni, 100 þúsund ársgömlum og 20
þúsund sumarölnum.
„Ég veit ekki nákvæmlega hvað við
höfum náð mörgum fiskum, en fyrir
helgina voru þeir eitthvað um eða yfir
1300. Flestir voru á bilinu 4 til 8 pund,
en einstaka voru stærri, allt upp í 18
pund. Þeireru líklega tveggjaára,"sagði
Hannes.
- Hvað gerið þið ykkur ánægða með
háa skilaprósentu?
„Það er ómögulegt að gera sér fyrir
■ Nokkrir eru settir í ker til undaneldis. Hannes Helgason með háfinn
Tímamynd Róbert.
■ Um 1300 laxar voru gengir upp í lónið hjá Pólarlaxi fyrir helgi. Eins og sjá má
eru þetta vænir fiskar.
þar áhrifa þýska heimspekingsins Em-
manuels Kants. Auk þessa fjallar ritgerð-
in um félagslegar og efnahagslegar að-
stæður íslenskra presta með samanburði
við kjör starfsbræðra þeirra á hinum
Norðurlöndunum.
Dr. Hjalti Hugason er Akureyringur
að uppruna. Hann lauk guðfræðiprófi
við Háskóla íslands árið 1977 og frá 1978
hefur hann stundað nám í almennri og
norrænni kirkjusögu við Uppsalahá-
skóla. JGK
fram hugmyndir um slíkt. En eins og ég
sagði kom þetta álitlega út í fyrra þrátt
fyrir að við höfum ekki náð öllu. Ég held
líka að talsvert sé af laxi í sjónum hérna
fyrir framan og ef við náum honum
hlýtur þetta að verða sæmilegt."
- Hvað starfa margir í stöðinni?
„Við erum hérna tveir allt árið - ég í
fastri vinnu og annar sem stundar þetta
með öðru. Á sumrin koma mikið fleiri
við sögu þótt ekki séu allir í fastri vinnu. “
ársgömlum seiðum frá stöðinni í
Straumsvík. Sagði Hannes að framhald-
ið færi nokkuð eftir útkomunni í sumar.
„Mér sýnist allt benda til þess að við
aukum þetta ár frá ári. Við vorum núna
að koma upp keri, sem gerir okkur kleift
að ala helmingi fleiri seiði en í fyrra,“
sagði Hannes.
Hjá Pólarlaxi er hægt að fá keyptan
nýgenginn lax og að auki gravlax og
reyktan lax.
■ Dr. Hjalti Hugason.
Pólarlax við Straumsvík:
Upp ■' 18 punda
laxar gengnir
— f iskurinn virðist koma seinna en í fyrra