Tíminn - 11.03.1986, Side 11

Tíminn - 11.03.1986, Side 11
Þriðjudagur 11. mars 1986 Tíminn 11 ÞAÐ ER HÆGT AD KOMA KJÖTIÁ MARKAD ERLENDIS Spurningin er um verðið Búvörudeild Sambandsins hefur mikið verið til umræðu í dagblöð- um að undanförnu og m.a. gagn- rýnd fyrir að sláturkostnaður sé of hár og fyrir að ekki takist að selja meira af dilkakjöti erlendis. I við- tali við Magnús Friðgeirsson fram- kvæmdastjóra Búvörudeildarinnar nú á dögunum ræddi hann þessi mál auk þess em hann greindi frá ýmsum nýjungum í framleiðslu- háttum og fyrirhuguðu söiuátaki á kindakjöti hjá Sambandinu. Viðtalið fer hér á eftir. Hvert er hlutverk Búvörudeildar Sambandsins? Það er fyrst og fremst að annast sölu á kjöti og framleiðsluvörum úr því, frá sláturleyfishöfum innan Sambandsins. Þá verslum við einn- ig með æðardún og selskinn. Hvernig er sala á æðardún nú? Salan er háð ákaflega miklum sveiflum. Þegar ég kom inn í þetta starf sem er ekki fyrir löngu síðan, var alger botn í sölu æðardúns. Ég er þó búinn að upplifa mjög skarpa eftirspurn og mjög ört vaxandi verð, en hins vegar er farið að lina á eftirspurninni núna og verðið í reynd farið að gefa sig í erlendri mynt þótt þess sé ekki farið að gæta hér á landi ennþá. Langstærsti kaupandinn er Vest- ur-Þýskaland, hins vegar fer æðar- dúnninn ansi víða. Hann fer um öll Norðurlönd, Bretland, Bandaríkin og Japan, en án efa er langstærsti markaðurinn Vestur-Þýskaland. Sýnist þér að framleiðsla á æð- ardún geti verið arðvænleg auka- búgrein sem bændur ættu að huga frekar að? Það tel ég hiklaust. Ef um þá framleiðslu er hugsað af alúð tel ég að hún geti gefið góðan arð. Það er ekki mikið magn nú sem býðst, há- mark um 2000 kg. sem eru flutt út árlega. Æðardúnninn er mest not- aður í sængurfatnað eða þá í úlpur, þá gjarnan skíðaúlpur eða slíkan dýran sportfatnað. En hver er þá staða selskinn- anna? Selskinn hafa nánast ekki verið seld frá íslandi í ein fjögur, fimm ár. Við erum hins vegar að vona að markaður fyrir þau fáist að nýju þegar öfgamenn eru farnir að missa áhrif á heimsmarkaðnum. Þó er það nú svo að við vonumst til að selja um 500 selskinn í ár og þótt ótrúlegt sé þá er það til kaup- anda á Grænlandi. Ástæðan er sú að íslenski selurinn er ákaflega sjaldgæfur við Grænland. Þarveið- ast ekki nema um 10 slíkir selir ár- lega og fyrir það hversu sjaldgæfur hann er hefur hann fengið á sig sérstakt verðmætamat og var val- inn til þess að vera mesta prýði í þjóðbúningi Grænlendinga. Svo við víkjum aftur að kjötsöl- unni hvernig er þeirri sölu háttað? Kjötmarkaðurinn skiptist í tvennt, annars vegar er selt kjöt sameiginlega fyrir sláturleyfishafa, sem ekki hafa nægilega góðan heimamarkað, á Reykjavíkur- markaðnum og hins vegar er út- flutningur á því kjöti sem þarf að selja erlendis. Félögin sjálf sinna sölu á kjötinu á sínum heimamark- aði hvert fyrir sig. Á vegum Búvörudeildarinnar er starfrækt ein af stærstu kjötiðnað- arstöðvum landsins, Kjötiðnaðar- stöð Sambandsins á Kirkjusandi. Hún hefur tekið miklum breyting- um á síðasta ári. Við fengum til liðs við okkur yfirkennara þess skóla sem kennir kjötiðn í Danmörku frá Slátrunarskólanum í Hróarskeldu. Hann tók þetta sem persónulegt áhugaverkefni fremur en verkefni fyrir skólann. Hann hefur veitt okkur fyrirtaks ráðgjöf varðandi enduruppbyggingu stöðvarinnar, breyttar framleiðsluvörur, breyttar uppskriftir af hefðbundnum vörum sem við höfum verið með. Þá hefur hann kennt á námskeiðum fyrir starfsfólk og aðstoðað við hag- kvæmnisútreikninga á því sem við höfum verið að gera. Eftir þessa enduruppbyggingu teljum við okkur ákaflega vel í stakk búna til að mæta auknum gæðakröfum neytenda og munum á næstu dögum hefja skipulegt mark- aðsátak til kynningar á okkar vörum. Flytjið þið út annað en fyrsta flokks kjöt? Nei, en hins vegar hefur það háð okkur að til þessa höfum við ekki getað sett það í endanlegar umbúð- ir fyrir markaðinn vegna þess að við höfum ekki haft pökkunarstöð sem viðurkennd hefur verið af heilbrigðisyfirvöldum Efnahags- bandalagsins. Sérðu fram á nýja markaðssetn- ingu kjötvara? Já, við erum t.d. búnir að gera heilmikið átak í þeim efnum, hins vegar er það spurning hversu langt skal ganga. Okkar pökkunarstöð er ein sú fullkomnasta sem til er hér á landi og jafnvel ein sú fullkomn- Viðtal við Magnús Frið- geirsson, fram- kvæmdastjóra Búvörudeildar Sambandsins asta sem til er fyrir þessar afurðir á heimsmarkaðnum. Við eigum heldur ekki að láta bjóða okkur neitt minna. Nú pökkum við frosnu kindakjöti í lofttæmdar umbúðir og auk þess meyrnuðu kjöti. Það sama eigum við eftir að gera við nautakjötið eftir að það hefur tekið við ákveðnu meyrnunarstigi. Undirtektir á markaðnum hafa verið ákaflega góðar, kaupmenn gera sér grein fyrir því að við þetta fellur rýrnun algjörlega niður eins og hún var í verslununum og við- skiptavinurinn fær merkta vöru og veit hvaða flokk af kjöti hann er að kaupa hverju sinni. Við þetta skap- ast meira traust milli neytenda og verslananna og þetta atriði eitt er til hagsbóta fyrir alla. Sláturkostnaðurinn hefur verið gagnrýndur? Er hann of hár? Það er afstætt hvað er hár slát- urkostnaður. Hjá okkar nágranna- löndum fá bændur miklu lægra hlutfall af endanlegu söluverði afurðanna en hér og þar munar verulega miklu. Það segir hins veg- ar ekki að við getum ekki gert þetta hagkvæmara og á annan máta en við gerum í dag. Við erum nú að reyna að finna leiðir til að heild- söluþátturinn verði ódýrari og ég hef þá skoðun að við getum gert betur en við þurfum lengri tíma til að vinna þetta meira okkur til hag- ræðis. Varðandi sláturkostnað slátur- húsanna vil ég benda á það að það eru mjög mismunandi kröfurgerð- ar til þeirra og mörg sláturhús eru með lítinn tilkostnað af þeim sökum. Þá eru sum þeirra afskrifuð og komin í þá stöðu að enginn fjármagnskostnaður hvílir á þeim. Önnur búa við strangar kröfur og fjárfesting og fjármagnskostnaður af þeim sökum er ákaflega mikill og hefur gert þeim húsum erfitt fyrir. Þá ber þess að gæta að sláturtíminn á íslandi er mjög stuttur og því erf- itt að hafa fastráðið fólk við þessa atvinnugrein sem kallar á það að óvant fólk er á flestum tímum í slát- urhúsunum. Þegar tillit er tekið til alls þessa vil ég ekki viðurkenna að sláturkostnaður hér sé mikill. Ég vil benda á það að fyrir ekkert mjög löngu síðan eða 1950 þá voru hér á landi 131 sláturhús, en 1983 voru þau hins vegar 51. Auðvitað er það vegna þess að menn hafa séð hagræðingu í því að fækka þessum húsum og auka umsvif þeirra sem eru starfandi og geta þannig betur staðið undir þeim kostnaði sem fellur. Það er enginn búinn að svara þvf og ég hef ekki heyrt neina spá- dóma um það hversu mörg slátur- húsin verða árið 2000 en það er ekkert langt í það ár. Ástæða fyrir miklum fjölda sláturhúsa áður fyrr hefur kannski helst verið sam- gönguvandi. Nú er sá samgöngu- vandi óðum að hverfa og við það hugsa menn enn frekar um hvort ekki megi bæta því álagi sem verð- ur við það að sláturhús hættir rekstri yfir á annað frekar en að byggja nýtt. Nú sem oft áður er mikið rætt um aukinn útflutning á dilkakjöti. Tel- urðu að enn megi auka þann út- flutning? Það er hægt að koma kjöti á markað erlendis, þetta er alltaf spurning um verð eins og svo oft vill verða. Ég tel að ef menn sætta sig ekki við þau verð sem á mark- aðnum eru, að þá sé það ekki raun- sæi að gefa sér það fyrr en reynsla sýni annað að hægt sé að finna markaði sem borgi verulega hærra heldur en gengur og gerist fyrir al- þjóðlegt lambakjöt. íslenska lambakjötið er virkilega gott, en það er ekki neinn óskaplegur mun- ur á því og því nýsjálenska svo dæmi sé tekið. Ég vil nefna það að fyrir nokkr- um árum voru frammámenn þjóð- arinnar þ.á.m. landbúnaðarráð- herra fengnir til að prófa rétti úr ís- lensku og nýsjálensku kjöti og helmingur þeirra fann ekki mun og féll á prófinu. Yfirleitt er nýsjá- lenska kjötið eih'tið lægra í verði en það íslenska þrátt fyrir útflutnings- bætur, en margir markaðir eru ekki tilbúnir til að borga neitt hærra verð fyrir það íslenska. Þó eru okk- ar hefðbundnu skandinavísku markaðir tilbúnir til að gera slíkt. En ég ítreka að ég hef ekki orðið var við að hvorki við né aðrir sem reynt hafa fyrir sér á þessum mörkuðum höfum neitt það í hönd- um sem gefur okkur tilefni til að ætla að við náum verulega hærra verði en Nýsjálendingar fá fyrir sitt kjöt. Nú hafa komið fram menn sem telja sig geta selt kjöt erlendis á miklu betra verði en ykkur hefur tekist til þessa. Hverju viltu svara því? Ég veit ekki til þess að nein slík sala hafi farið fram, hins vegar hafa mörg orð verið höfð uppi og gagn- rýni. Því miður held ég að sú gagn- rýni hafi verið landbúnaðinum og bændum til skaða fremur en hitt. Ég vil líka segja það að þeir aðilar sem á undanförnum árum hafa boðið sig fram til þess að skoða þessi mál hafa jafn harðan horfið í getuleysi sfnu og jafnframt sýnir staða þeirra í þjóðfélaginu það, ef þeir eru þá enn á landinu, að þeir hafa ekki haft það bakbein í sér til að standa við sín loforð. Mér finnst það ekki drengilegt að kasta ryki í augu bænda allra síst þegar jafn erfitt er fyrir þeim og nú með gylli- boðum sem ekki standast. Þarmeð er verið að víkja vandanum frá sér í einhverja draumsýn sem menn verða síðan að vakna upp frá. Miklu betra er að taka á vandanum eins og hann er pg færa málefni til þess vegar sem hagstæðast er fyrir bændur. Níels Árni Lund.

x

Tíminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.