Tíminn - 08.04.1986, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Þriðjudagur 8. apríl 1986
Títnitm
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin i Reykjavík
Ritstjóri: NielsÁrniLund
Auglýsingastjóri: SteingrímurGíslason
Innblaðsstjóri: OddurÓlafsson
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686392 og
686495, tæknideild 686538. Setning og umbrot: Tæknideild Timans.
Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsimar: 686387 og 686306
Verð f lausasölu 45.- kr. og 50.- kr. um helgar. Áskrift 450.-
Flutningur ríkisstofnana
Samkvæmt mannfjöldaskýrslum Hagstofunnar
bjuggu á íslandi um 242 þúsund manns 1. desember sl.
og þar af um 90 þúsund í Reykjavík. Á höfuðborgar-
svæðinu öllu búa hins vegar um 132 þúsund manns eða
rúmlega helmingur allra landsmanna. Á því svæði hefur
mikil fólksfjölgun átt sér stað á sama tíma og fólksfækk-
un hefur orðið í flestum öðrum landshlutum. Sem dæmi
má nefna að á árinu 1985 fjölgaði fólki á höfuðborgar-
svæðinu meira en sem nam heildarfjölgun landsmanna,
sem þýðir í raun að fólkstraumur hefur verið frá
landsbyggðinni til höfuðborgarsvæðisins.
Þessi þróun er ekki ný af nálinni og ef undan er skilinn
áratugurinn milli 1971 til 1980 má segja að byggðarösk-
un í þessa átt hafi staðið áratugum saman.
Ástæður fyrir þessu eru margar og má m.a. nefna að
mikil fjölgun hefur átt sér stað í verslunar- og þjónustu-
greinum en samdráttur hefur orðið í hefðbundnum
atvinnugreinum. Sá samdráttur hefur ekki hvað síst
bitnað á landsbyggðinni. Atvinna þar hefur dregist
saman og fólkið hefur leitað til höfuðborgarsvæðisins
þar sem það telur að atvinnan sé tryggari og von um
betri afkomu.
Pá má heldur ekki gleyma að Reykjavík er miðstöð
stjórnvalda og þar eru flestar stofnanir ríkisins. Lengi
hefur verið um það rætt hvort ekki væri æskilegt að
einhverjar þeirra flyttu starfsemi sína út á land.
í málefnasamningi vinstri stjórnarinnar sem tók við
völdum 1971 var ákvæði um að stuðlað skyldi að
flutningi þeirra út á land. Þáverandi forsætisráðherra,
Ólafur Jóhannesson, skipaði sérstaka nefnd til að kanna
þau mál og skilaði nefndin áliti 1975, en árangur af starfi
hennar hefur lítið látið bera á sér.
Nú liggur fyrir Alþingi þingsályktunartillaga frá
Davíð Aðalsteinssyni og fleirum þess efnis að gerð verði
áætlun um flutning Rannsóknarstofnunar landbúnaðar-
ins til Hvanneyrar.
í greinargerð með tillögunni er m.a. vitnað til álits
þeirrar nefndar sem áður er getið. Þar er „mörkuð
stefna um dreifingu ríkisstofnana um landið á þrennan
hátt, með heildarflutningi, þ.e. að stofnun yrði í heilu
lagi flutt frá höfuðborginni til staðar úti á landi, með
deildarflutningi, þ.e. að meira eða minna sjálfstæðar
deildir stofnana yrðu fluttar frá borginni og út á land,
og með útibúastofnun, þ.e. að sett yrði upp kerfi útibúa
ríkisstofnana á ákveðnum stöðum úti á landi.“
Þrátt fyrir mörg rök sem hníga að því að aðsetur
ríkisstofnana eigi að vera í Reykjavík er sjálfsagt að
huga vel að því hvort einhverjar stofnanir ríkisins gætu
ekki eins vel sinnt hlutverki sínu annars staðar.
Fullyrða má að stofnanaflutningur sé liður í byggða-
þróunaraðgerðum. Hann dr’egur úr miðstýringu og
leiðir til aukins lýðræðis. Valdinu yrði dreift meira en
nú er og aðstaða þegnanna um allt land yrði jafnari til
að njóta þjónustu ríkisins. Ekki síst myndi stofnánaflutn-
ingur leiða til dreifingar atvinnutækifæra um landið með
því að skapa sérmenntuðu fólki starfsgrundvöll utan
Reykjavíkur. Að síðustu má benda á að sú þensla sem
átt hefur sér stað í Reykjavík hefur m.a. leitt af sér
miklar húsnæðiskröfur í miðbæ borgarinnar sem erfitt
hefur verið að uppfylla.
Full ástæða virðist vera að ýta við þessum málum og
er sú þingsályktunartillaga sem miðar að því að færa
starfsemi Rannsóknarstofnunar landbúnaðarins liður í
því. í fljótu bragði virðist margt benda til þess að sá
flutningur eigi rétt á sér.
lllllllli ORÐ I TÍMA TÖLUÐ lllllllllllll
TÖPUDBARÁTTA?
í liöinni viku birtist frétt í banda-
ríska dagblaöinu Los Angelcs
Times, þar scm því var haldiö fram
að ríkisstjórnir Frakklands og ítal-
íu liefðu gerð leynilegt samkomu-
lag við ríkisstjórn Líbýu á áttunda
áratugnum þess cfnis að liryðju-
verkamcnn fengju að fara unt fyrr-
ncfnd lönd óáreittir. í fréttinni var
þess getiö að í stað þcssara griða
hefði veriö heitið láti á hryöjuvcrk-
um af hálfu Líbýu. Óneitanlcga er
þessi frétt ótrúleg, en ef einhver
fótur rcynist fyrir henni þá er hún
orðin í hæsta máta óhugnanleg.
Hvort tveggja Frakkar og Italir
hafa oröið fyrir barðinu á innlend-
um hryðjuverkamönnum. Þessar
þjóðir hafa einnig livað cftir annað
mátt þola svívirðilegar árásir að-
kominna hryðjuverkamanna á er-
lenda og cigin borgara. Því er
óhætt að fullyrða að ríkisstjórnir
Frakklands og Ítalíu þekki alla
þætti vandans af eigin raun. Það cr
svo höfuðatriði hvernig brugðist er
við honum. Er það gert meö staö-
festu eða uppgjöf?
Los Angeles Times grcindi frá
því að umrætt samkomulag væri
ekki lengur í gildi. en að frönsk
stjórnvöld hcfðu t.d. látið Abu
Daoud lausan nteðan svo var árið
1977. Ncfndur Daoud var talinn
hafa skipulagt árásina á búðir ísra-
elsku íþróttamannanna á Ólympíu-
leikunum árið 1974. Þesserskemmra
að minnast er Abu Abbas var
sleppt af ítölskum stjórnvöldum í
kjölfar þess að hann skipulagði
ránið á farþcgaskipinu Achille
Lauro. Svo aðrir aðilar við Miðj-
arðarhaf séu taldir þá má geta þcss
að t.d. stjórnvöld í Grikklandi og
á Kýpur hafa ckki haldið ýkja fast
í arabíska hryðjuverkamenn scm
hafa verið gripnir beinlínis við
ódæðisverk.
Ef sannleiksgildi fréttar Los
Angcles Times er ekki dregiö í cfa,
þá er Ijós að þessi leynilcgi griða-
sáttmáli milli Frakka, ítala og Li-
býumannahefur ekki gagnað Evr-
ópuríkjunum tveimur hætis hót.
Hryðjuverk af erlendum toga hafa
vcrið samfclld undanfarin ár í
Frakklandi og á Italíu og stuðning-
ur crlendra aðila við innlend
hryðjuvcrkasamtök í þessum
tveimur ríkjum cr staörcynd. Vart
þarf að fjölyrða um Grikkland og
Kýpur. þarscm óábyrgt umburðar-
lyndi stjórnvalda virðist geta af sér
æ svæsnari árásir. Staðfestan hefði
reynst ódýrari en uppgjöfin.
Ef reikningarnir cru gerðir upp
eins og mál standa nú. þá er
sjálfsagt auðvelt að komast að því
hvað eigingjörn linkind ýmissa
ríkisstjórna í S-Evrópu hcfur kost-
að nágranna í norðri og vestri. Hitt
er svo annaö að það er ekki hægt
að meta hvaða áhrif fjölmörgdæmi
eftirgjafar muni hafa rbaráttunni
gegn hryðjuvcrkum í framtíðinni.
Ef það er satt og rétt að evrópskar
ríkisstjórnir sætti sig við voðaverk
geðklofa morðingja, þá er illt í
efni. Ef það er að auki sannleikan-
um samkvæmt að gcrt hafi veriö
samkomulag við velunnara þessara
sjúku manna þess efnis að þeir
skyldu athafna sig í nágranna-
löndunum. þá mætti ætla að þessi
barátta væri þegar töpuð.
- SS
Siðferðileg skylda að
styrkja björgunarstarf
Týndar rjúpnaskyttur, tjallgungu-
menn og vélsleðakappar hafa iðu-
lega veriö fréttaefni undanfarin ár.
Uiulángsniiklir leitarleiðangrar
hafa verið gerðir út til að finna þá
týndu og fréttaflutningurinn oft og
tíöuni verið eins og þcgar lesnar
eru tölur á kosninganótt.
Sein hetur fer fínnast þcir, seni
lcitaö er að, oftast heilir á húli og
þegar þaö er I jóst orðið er fariö að
tala uin kostnaðarsaina leiðangra,
og jafnvcl að stundum hregðist,
hjálparsveitir óþarflega fljótt við
því oft ami ekki annað að en geta
ekki látiö vita hvar þcir eru niður
komnir.
En lcitar- og hjálparstarf er lífs-
nauðsynlegt. Þaö dugir ekki að
horfa i kostnað þegar um er að
ræða að hjarga mannslífiiin. Bún-
aður og þjálfun björgunarsveita er'
) dýr, en mannslífin eru enn dýrmæt-
ari. /
Slys gcra ekki boö á undan sér
og þegar aðstoðar leitar- og björg-
unarsveita er þörf eru skily rði oft-
ast nær aflcit, eins og liggur í
hlutarins eðli.
Flugslysið á Snæfellsnesi er nýj-
ústa dæmið um nauðsyn fullkom-
inna björgunarsveita. Þar voru leit-
arskilyrði og aðstæður allar hinar
erfiöustu. En einskis var látið ó-
frcistað að fínna flugvélina sem
fyrst og koma slösuðum undir
læknishendur.
Skipulag leitarinnar og tækja-
búnaður sem notaður var, var allt
eins og best er á kosið. Samræming
leitar og hjálparsjarfs var góð. En
það er atriði sein áður fyrr var
stundum áhótavant og ekki til
fyrirmyndar, en nú hefur verið
ráðin bót á.
Það' er ekki aðalatriðið hvaða
leitarflokkur kemur fyrst á
slvsstað, eða við hvaða björgunar-
sveit hann er kenndur. Það sem
máli skiptir er að koma slösuðum
og Hröktum sem fyrst til hjálpar og
eiga allir þcir sem þátt taka í
hjálparstarfinu jafnar þakkir
skildar.
Af sjö manns, seni i flugvélinni
voru, voru þrír enn á lífi þegar
björgunarmenn fundu flakið. Einn
lést skömniu síðar en tveimur tókst
að koma á sjúkrahús þar sem þéir
njóta nauösy nlegrar aöhly nningar.
Níu klukkustundir liðu frá því
vitað var að flugvélin var týnd þar
til björgunarmenn komu að flak-
inu. Samt var brugöist mjög skjótt
við og leit hafin og björgunarsveitir
dreif víða að. Fljótlega tókst að
staösetja slysstaðinn með nokkurri
nákvæmni eií veðurofsi og ófærð
töfðu mjög fvrir björgunarsveitum.
Samt tókst aö komast að flakinu í
niðamyrkri, slydduhríð og var yfir
snarbratta svellbunka að fara.
' Góður tækjabúnaður og óaöfinn-
anlegt skipulag gerðu þetta kleift,
að óglcymdu áræði og ósérhlífni
björgunarnjanna.
Á meðan á lcit stendur er ekki
vitað hvort þeir sem leitað er að
eru lífs eða liðnir. Því fyrr sem
hægt er aö' komast á slysstað því ,
meiri eru líkur á að björgun takist.
Allar björgunarsveitir eru
skipaðar sjáltboðaliðum og leggja
' þær sjálfar til tækjahúnað og er .
fjár til hans aflað með ýmsu móti. '
Þjálfun er tímafrgk og tækin dýr í
kaupum og rekstri.
Þegar slysavarnar- og hjálpaf-
svcitir vinna að fjársöfnunmn til að
takast á við erfið og lífsnauðsynleg
verkefni á sjó og landi. er það
siðferðileg skylda allra landsrtiánna)
að styðja starf þeirra og styrkja.
1 OÓ