Tíminn - 23.10.1986, Qupperneq 3

Fimmtudagur 23. október 1986
Tíminn 3
Launakönnun ASÍ:
Karlar hærri dagvinnulaun,
en konur í sömu starfsgrein
Útvarps- og rafeindavirkjar skjót-
ast langt fram úr öllum öðrum ASÍ
stéttum - m.a.s. skrifstofustjórum -
þegar litið er á heildarlaun þeirra að
meðaltali, samkvæmt niðurstöðum
launakönnunar ASÍ, sem miðast við
laun í apríl s.l. Með taxtahækkunum
síðan hafa þeir væntanlega um
47.700 í fastakaup en um 82.600
með öllum álögum og yfirvinnu, hafi
hún ekki minnkað sfðan.
Þótt fastakaupið sé ekki til að
hrópa húrra fyrir virðist algengast að
körlum takist að urga upp 50-60 þús.
króna heildarlaunum á mánuði og
mörgum vel þar yfir. Orð Ásmundar
um launamun kynjanna eru hins
vegar ekki ýkt því samsvarandi tölur
hjá konum virðast 30-45 þús. Hér er
átt við heildarlaun fyrir fullt starf
ásamt yfirvinnu.
Varðandi föst laun fyrir dagvinn-
una sitja fiskvinnslukonurnar á botn-
inum (ásamt fiskvinnslukörlunum),
en þeim tekst síðan að tvöfalda
launin með bónusum og yfirvinnu
(og körlum að komast upp fyrir
ýmsa iðnaðarmenn).
Konur við afgreiðslustörf í dag-
vöruverslunum og verksmiðjukonur
bera hinvegar minnst úr býtum fyrir
dagvinnuna, þar sem lítið er þar um
viðbótarálögur. Verksmiðjukonumar
standa þó lang verst að vígi þegar
litið er til heildarlaunanna, því auka-
vinnu virðast þær nær enga hafa.
Áberandi er að verksmiðjukörlun-
um tekst hins vegar að ná sér í 20
þús. króna viðbót við föstu dag-
vinnulaunin, sem þó eru um 7 þús.
krónum hærri en hjá samstarfskon-
um þeirra.
Athyglisvert er, að í blönduðu
greinunum hafa karlarnir að jafnaði
þó nokkuð hærri föst dagvinnulaun
og eru auk þess mun glúrnari að
bæta við þau ýmsum álögum til
viðbótar, þannig að algengt er að
greidd dagvinnulaun þeirra verði
5-15 þús. krónum hærri í sömu
starfsgreinum. Sá munur vex svo
enn þegar yfirvinnan bætist við.
Hæstu heildarlaunum ná konur í
skrifstofustörfum, rúmlega 42 þús.
krónum á mánuði.
Lægstu heildartekjur karlanna eru
að meðaltali í kringum 3 þús. krón-
um hærri en það hæsta sem konurnar
komast í. Áð trésmiðum undan-
skildum virðast iðnaðarmenn t.d.
yfirleitt ekki hætta fyrr en þeir hafa
með einhverjum ráðum náð milli 50
og 60 þús. króna meðaltekjum og
rafvirkjar og járnsmiðir t.d. nokkuð
þar yfir.
Þótt deildar- og skrifstofustjórar
hafi að jafnaði 25-30 þús. krónum
hærra fastakaup á mánuði en nær
allar aðrar karlastéttir innan ASÍ
segir það ekki alla söguna. Við
fastakaupið þeirra bætist nefniiega
lftið meira en hjá verksmiðjustúlk-
unum sem nefndar voru að framan
og yfirvinnu virðast þeir yfirleitt ekki
Lögboðin lágmarkslaun á Alþingi:
Verkalýðshreyf-
ingin getur ekki
- eða vill ekki sjá um lausn þessa máls sagði
Sigríður Dúna
Endurflutt lagafrumvarp sem
kveður á um að óheimilt verði að
greiða lægri grunnlaun fyrir 40
dagvinnustundir á viku en sem
nemur 30 þúsund krónum kom til
umrxðu á þingi í gær.
Sigríður Dúna Kristmundsdóttir
(KvI.Rvk.) sagði að frumvarpið
mundi ná til 34 þúsund launþega
og hafa í för með sér 3-4% hækkun
launakostnaðar. Verkalýðshreyf-
ingin gæti ekki eða vildi ekki sjá
um lausn þessa máls og því þyrúí
lagasetning Alþingis að koma til.
Taldi hún slík lög ekki hafa mikil
áhrif á efnahagsmál landsins.
Stefán Benediktsson (A.Rvk.)
sagðist vera andvígur lagasetningu -
af þessu tagi, aðilar vinnumarkað-
arins ættu að leysa þessi mál í
samningum og best væri ef það
væri gert með vinnustaðasamning-
um.
Haraldur Ólafsson (F.Rvk.) ef-
aðist um gildi lagasetningar í þess-
um tilgangi og taldi að launafólki
væri styrkur í því við samninga-
borðið, ef Alþingi samþykkti
frekar viljayfirlýsingu að lágmarks-
laun þyrftu að vera 30-35 þúsund
krónur. Haraldur benti jafnframt á
að líklega væri kostnaður ríkisins •
meiri vegna iágra launa en ef þau
væru hærri, því lág laun leiddu
iðulega af sér meiri þörf fyrir
félagslega þjónustu. En taka yrði
allt launakerfið til endurskoðunar,
því það væri ailt of flókið.
Davíð Aðalsteinsson (F.Ve.)
tók að ýmsu leyti undir hugmynd-
ina og sagði að miðað við þjóðar-
tekjur mættu iaun í undirstöðuat-
vinnuvegum þjóðarinnar vera
hærri. Skilvirkni fyrirkomulags á
vinnumarkaðnum mætti auka
þannig að sömu afköstum væri
skilað á skemmri vinnutíma og þá
fyrir hærri laun. Hins vegar efaðist
Davíð um að löggjöf um lágmarks-
laun mundi skila því sem til væri
ætlast, því engin trygging væri að
launahækkunin færi ekki upp allan
launastigann, sem væri lítil breyt-
ing frá núverandi ástandi. Besta
lausnin væri að styrkja atvinnu-
reksturinn þannig að hann gæti
borgað hærri laun og um slík laun
ættu aðilar vinnumarkaðsins að
semja. Samþykkt frumvarpsins
merkti hækkun launakostnaðar
upp á 2 1/2 til 3 1/2 milljarð króna
og slíkt hlyti að hafa umtalsverð
áhrif á efnahagslífið, því vildi hann
fá svar við þeirri staðhæfingu í
greinargerð með frumvarpinu, sem
segði „að hækkun launa væri
hvorki dýr né líklcg til að hleypa
verðbólgunni á skrið að nýju“,
áður en hann tæki afstöðu í málinu.
Valdimar Indriöason (S.Ve.)
lýsti sig andvígan frumvarpinu og
efaðist um tölulegar forsendur
þess. í lok umræðnanna sagði
flutningsmaður m.a. að sá atvinnu-
rekstur sem ekki gæti borgað slík
lágmarkslaun ætti ekki rétt á sér.
Heldur væri ekkert óeðlilegt við
afskipti Alþingis af þessum málum,
því það sem Alþingi væri alltaf að
gera væri að flytja fé úr vasa eins í
annars. þæó
skila, eða a.m.k. ekki fá greitt
sérstaklega fyrir hana. Heildarlaun
þessarar „hálaunastéttar" eru því
litlu hærri en t.d. hjá verkstjórum
eða iðnaðarmönnum í hærri kantin-
um.
Aftur skal tekið fram að allar
launatölur hér miðast við aprílmán-
uð í vor, og taxtahækkanir síðan
voru sagðar 7% að lágmarki, sem
því má bæta við til viðmiðunar við
núverandi laun. -HEI
Þetta voru laun í hinum ýmsu
störfum í aprílmánuði í vor sam-
kvæmt hinni nýju launakönnun ASÍ.
Við þau þarf að bæta að lágmarki
7% til að færa til núverandi launa,
sem mundi hækka lægstu upphæðina
úr 19.799 í 21.185 kr. og þá hæstu úr
77.174 í 82.576. Fremsti dálkurinn
sýnir föst mánaðarlaun fyrir dag-
vinnu (einhverjar yfirborganir geta
verið þar innifaldar), 2. dálkurinn
mánaðarlaun fyrir dagvinnu að við-
bættum bónusum, álögum, bfla-
styrkjum og fleiru og 3. dálkurinn
heildarlaun, þ.e. með auka- og yflr-
vinnu. Kjararannsóknanefnd raðaði
töflunni eftir föstum launum að
meðaltali. Tíminn skýtur inn í skipt-
ingu milli karla og kvenna í störfum
sem unnin eru af báðum kynjum og
merkti við (ko) þau störf sem nær
eingöngu eru unnin af konum.
Glöggt kemur fram hve konur hafa
miklu lægri laun, sérstaklega þegar
álögum og slíku hefur verið bætt við
að ekki sé nú talað um heildarlaunin.
Föst Mán.l. Mán.l.
Störf: mán.l. m. álögum. m. yfirv.
Fiskvinna 20.432 30.930 42.532
karlar 21.920 34.335 49.263
konur 19.799 29.538 40.026
Bensínafgreiðsla 22.179 30.174 52.535
Aðst. viðfatasaum konur 22.725 26.530 28.507
St. í dagvöruversl. konur 24.270 25.838 38.608
St. Sóknarfélaga konur 24.663 29.274 33.748
Verksmiðjuvinna alls 24.773 32.450 39.469
karlar 27.650 38.077 48.346
konur 20.904 24.795 27.862
Afgreiðsl.ályfjum konur 25.827 27.063 32.214
Verkafólk alls 25.848 31.870 40.350
karlar 27.704 34.655 48.082
konur 24.160 29.323 34.626
Byggingarvinna 25.984 28.700 44.408
Ræsting konur 27.803 29.878 35.393
Hafnarvinna 28.191 33.366 45.279
Afgreiðslustörf alls 28.982 32.464 42.602
karlar 35.685 43.223 52.563
konur 25.845 27.428 37.940
Brauðgerð 29.431 32.293 50.996
Mjólkurfræðingar 32.186 43.772 61.318
Alm. skrifstofust. konur 32.214 35.169 39.729
Trésmiðir 32.364 37.084 47.013
Vélvirkjar 32.555 38.703 57.556
Bifvélavirkjar 32.591 38.079 49.554
Afgr. byggingarvöru 33.020 38.410 45.238
Verkstj.ófaglærðra 34.163 42.243 62.126
Vinna v. tölvuskráningu konur 34.432 37.424 41.015
Iðnaðarmennalls 35.172 42.460 56.906
karlar 35.418 42.776 57.653
konur 30.127 32.815 39.740
Rafvirkjun 36.882 47.459 62.096
Járnsmiðir 37.203 49.820 64.500
Verslunarstjórar 39.482 47.210 59.513
Skrifstofustörf alls 39.770 44.381 50.252
karlar 48.307 56.683 64.150
konur 34.904 37.371 42.330
Verkstj.faglærðra 41.023 50.154 68.854
Heildsölustörf 41.709 51.026 59.513
Útvarps- og rafeindav. 44.615 56.736 77.174
Deildar- og skrifstofustj. 65.441 69.953 71.575
Meðaltal 32.531 38.697
Akureyri:
Hitaveitustjóra
sagt upp störfum
- gjaldhækkun hitaveitunnar frestað að beiðni forsætisráðherra
Á bæjarstjórnarfundi á miðviku-
dag var tillaga til bæjarráðs um að
segja hitaveitustjóra, Wilhelm V.
Steindórssyni upp störfum sam-
þykkt samhljóða.
„í>að sem kannski greinir einna
mest á milli hitaveitustjóra og
bæjarstjórnar Akureyrar er að
hann telur að Akureyringar séu
búnir að ná því marki að hitaveitan
verði rekin réttu megin við strikið
og ég efa það ekki en það gerum
við með þessu geysilega háa verði.
Okkar sjónarmið bæjarstjórnar-
innar er það að til hitaveitunnar
hafi verið stofnað meðal annars
vegna hvatningar stjórnvalda á sín-
um tíma vegna þess að nýta þyrfti
innlenda orku meira. Stjórnvöld
og ríkisbankar stóðu að þessu og
það er fyrst og fremst óeðlileg þró-
un sem varð á erlendum lánamörk-
uðum sem hefur komið fjárhag
hitaveitunnar á skjön og við teljum
því eðlilegt að stjórnvöld komi inn
í viðræður um málefni hitaveitunn-
ar nú.
Akureyringar eru búnir úm ára-
bil að greiða hundruð milljóna til
jöfnunar á hitakostnaði á landinu
sem ekki hefur farið til jöfnunar
hitakostnaðar á Akureyri, þótt við
séum með einna hæstan hitakostn-
að á landinu. Við teljum því ekki
óeðlilegt að við förum að fá eitt-
hvað af þessu til baka nú. Um þetta
atriði greinir bæjarstjórn og hita-
veitustjóra einna mest á. Hann
lýsti sig andvígan þessum leiðum.
Það er hins vegar meira en sjálfsagt
að meðan er verið að leita lausnar
á einhverju máli, að þá komi til
sem flestar skoðanir til að byggja
væntanlega niðurstöðu á og það
skiptir ekki máli hvort þær skoðan-
ir birtast í fjölmiðlum um leið og
þær koma á fundum veitustjórnar
eða í bæjarstjórn. Hins vegar telj-
um við að eftir að búið er að taka
ákvörðun, þá eigi hitaveitustjóri
sem embættismaður að fram-
kvæma þær ákvarðanir sem búið er
að taka en ekki framfylgja sínum
skoðunum sem almennur borgari á
Akureyri," sagði Sigurður Jóhann-
esson bæjarfulltrúi í samtali við
Tímann.
Á fundi veitustjórnar í gær var
samþykkt að auglýsa stöðu hita-
veitustjóra til umsóknar, en þar til
hann verður ráðinn hafa tveir um-
sjónarmenn verið skipaðir með
hitaveitunni. Það eru þeir Tómas
Hannesson sem hefur verið tækni-
legur fulltrúi hitaveitustjóra og
Úlfar Hauksson hagsýslustjóri
bæjarins.
Á bæjarstjórnarfundi á Akureyri
á þriðjudag var lesið upp bréf frá
Steingrími Hermannssyni þar sem
forsætisráðherra lýsir þungum
áhyggjum sínum vegna verðlags-
þróunar í landinu. f bréfinu kom
það skýrt fram að forsætisráðherra
óskaöi þess að frestað yrði hækkun
á gjöldum hitaveitu Akureyrar
vegna þess að hún færi á skjön við
þá kjarasamninga sem ríkisstjórnin
átti aðild að á síðastliðnum vetri.
Áður hafði verið samþykkt tæp
9% hækkun vegna hækkunar bygg-
ingavísitölu, en ekki var um neina
raunhækkun að ræða. Tap hita-
veitu Akureyrar mun því að líkind-
um nema um tveimur milljónum
króna á hverjum mánuði.
„Við teljum að úr því að verið er
að stoppa okkur með hækkanir
sem leiða eingöngu af verðlags-
breytingum þá sé á vissan hátt
verið að stefna fjárhag hitaveitunn-
ar niður á við og við getum því ekki
skilið þetta bréf á annan hátt en
þann, að forsætisráðherra sé tilbú-
inn til viðræðna um það á hvern
annan hátt sé hægt að halda fjárhag
hitaveitunnar á réttum kili,“ sagði
Sigurður Jóhannesson.
Sigurður sagði einnig að verð-
, hækkun á gjöldum hitaveitunnar
yrði frestað þar til viðræður við
stjórnvöld hefðu farið fram um
leiðir til lausnar á vanda hitaveitu
Akureyrar. Þær viðræður áttu að
vera búnar að fara fram en af
ýmsum ástæðum, m.a. leiðtoga-
fundi stórveldanna hefur ekki get-
að orðið af þeim viðræðum. ABS