Tíminn - 23.10.1986, Page 15

Fimmtudagur 23. október 1986
ARNAÐ HEILLA
90 ára
Guðmundur Björnsson
bóndi Arkarlæk í Skilmannahreppi
Mikill atorku- og dugnaðarmaður
Guðmundur Björnsson bóndi á
Arkarlæk í Skilmannahreppi varð
90 ára þann 2. sept. s.l. Hann er
fæddur að Innstavogi við Akranes 2.
sept. 1896. Þar bjuggu foreldrar
hans, hjónin Björn Jóhannsson frá
Kárastöðum í Borgarhreppi og Sess-
elja Ólafsdóttir frá Einarsnesi í sömu
sveit. Þetta voru dugleg og gerðarleg
hjón. Börn þeirra voru átta. Sex
synir og tvær dætur. Guðmundur var
yngstur systkininna. Fjórir bræður
Guðmundar drukknuðu í blóma
lífsins. t>eir voru fyrirvinna foreldra
sinna, sem þá voru tekin að eldast.
Sú harmsaga verður ekki rakin hér,
en þessir örlagaríku atburðir mótuðu
að ýmsu leyti ævibraut Guðmundar.
Það kom í hlut hans að taka upp
merki bræðra sinna. Gerast fyrir-
vinna foreldra sinna, taka við búi
þeirra og annast þau í ellinni. Hugur
hans stóð til mennta, en eftir hin
miklu sjóslys kölluðu skyldustörfin á
hann ungan að árum, svo sá draumur
gat ekki orðið að veruleika.
Hafið bláa hafið heillaði
Guðmund, sem ungan dreng, enda
útsýnið mikið og fagurt frá Innsta-
vogi yfir Faxaflóann. Á þeim árum
var þar fjöldi fiskiskipa af ýmsum
stærðum. Þegar Guðmundur er 12
ára eða sumarið 1909 réði hann sig
á skútu yfir sumarúthaldið, sem
voru 2 mánuðir. Ekki var venjulegt
á þeim árum að drengir færu á
skútur fyrr en eftir fermingu, svo
Guðmundur virðist hafa verið bráð-
þroska og kappgjarn. Skútulífið gaf
nokkrar tekjur, ef vel dróst. Var
það meira en hægt var að segja um
önnur störf barna og unglinga á
þeim árum. Næsta sumar komst
Guðmunduráskútuna, Ragnheiður,
frá Reykjavik. Hann varð að lofa
foreldrum sínum að vera kominn
heim í byrjun september, en þá átti
að ferma hann í Akraneskirkju. Þá
giltu strangar reglur um það, að
börn væru ekki fermd fyrr en 14 ára
aldri væri náð. Það var ástæðan fyrir
því, að hann fékk ekki fermingu um
vorið. Ragnheiður setti Guðmund á
land í ísafirði. Þaðan varð hann að
bjarga sér með farkost til Reykjavík-
ur. Var það hin ævintýraríkasta ferð
og fermingunni náði hann naumlega.
Þetta var upphafið að sjómennsku
Guðmundar í 40 vetrarvertíðir.
Hann var mörg ár á skútum, en síðar
á vélbátum frá Akranesi. Er þetta
löng og merk sjómannssaga. Guð-
mundur hafði hug á því að komast í
sjómannaskólann og fá skipstjórnar-
réttindi, en tókst ekki, þar sem hann
hafði skerta sjón.
Jafnframt sjómennskunni bjó
Guðmundur myndarbúi, lengst af á
Arkarlæk. Þaðan var konan hans,
Ásta Jónsdóttir, en hún lést 1975.
Börn þeirra eru sex: Guðjón fram-
kvæmdastjóri á Akranesi, Björn
Jóhann framkvæmdastjóri að Hóla-
braut í Reykjadal, Sesselja húsfreyja
á Ferstiklu, Bjarnfríður húsfreyja á
Akranesi, Valdimar Ingi vélstjóri á
Akranesi og Ásmundur bóndi á
Arkarlæk. Börnin hafa öll stofnað
sín eigin heimili og eru hinir nýtustu
þjóðfélagsþegnar.
Guðmundi fannst starfið á sjónum
skemmtilegra en búskapurinn og
tekjuvonin var meiri. Vonbrigðin
yfir því að hafa ekki notið menntun-
ar á unglingsárunum yfirgáfu hann
aldrei. Honum er ljóst hvers virði
menntunin er og líf hans, eins og svo
margra jafnaldra hans, hefði orðið
með öðrum hætti, ef þeir hcfðu
notið þeirrar mentunar, sem allir
hafa átt kost á síðustu áratugina. En
þrátt fyrir 40 vetrarvertíðir á sjónum
1909-'48, eða kannske vegna þeirra,
hefur Guðmundur verið mikill rækt-
unarmaður. Hann hefur ræktað mest
allt land jarðarinnar. Gert smábýli
að mikilli nytjajörð. Garðrækt hefur
hann lengi stundað með góðum
árangri og gerir enn.
í félagsmálum hefur Guðmundur
verið mjög liðtækur. Hann var lengi
formaður Búnaðarfélags Skilmanna-
hrepps og í stjórn Kaupfélags Suður-
Borgfirðinga á Akranesi o.m.fl.
Hann er félagshyggjumaður af lífi
og sál, og tekur undir með skáldinu:
„Hvað má höndin ein og ein, allir
leggi saman.” Guðmundur hefur
hagað lífsstarfi sínu eftir þessum
boðskap. Ég átti lengi mikið og gott
samstarf við Guðmund í Framsókn-
arfélagi Borgarfjarðar. Hann hafði
lifandi áhuga fyrir málefnum félags-
ins og framgangi þeirra. Var virkur í
starfinu, jákvæður og hvetjandi, og
mætti vel á fundum. Þar vann hann
öll sín störf af mikilli skyldurækni.
Ræður hans voru drengilegar, mál-
efnalegar og vandlega íhugaðar.
Guðmundur er hugsjónamaður, sem
alltaf vildi leggja sitt af mörkum og
láta gott af sér leiða í hverju máli. I
eðli sínu er hann nærgætinn, tilfinn-
inganæmur og vinfastur með af-
brigðum.
Við 90 ára aldursmörkin getur
Guðmundur á Arkarlæk litið með
gleði yfir farinn veg. Starfstími hans
er orðinn langur. Hann hefur unnið
hörðum höndum bæði til sjós og
lands. Túnin og garðlöndin á Arkar-
læk bera hinum mikla ræktunar-
manni fagurt vitni. Lifandi félags-
málaáhugi hefur lagt mörgum góð-
um málum lið. Trygglyndi Guð-
mundar og vinátta hefur yljað mörg-
um samferðamanni hans á lífsleið-
inni. Afkomendahópurinn erstórog
mannvænlegur. Ég er einn af
mörgum, sem notið hef vináttu
hans og átt við hann samstarf. Fyrir
öll okkar samskipti vil ég þakka
honum á þessum merku tímamótum
og árna honum allra heilla og bless-
unar á ævikvöldinu.
Dan. Ágústínusson.
illllllilllllllll BÓKMENNTIR
Sérkennileg geimsaga
Pálmi örn Gudmund.sson: Hamingjudúnkarnir
í kærlciksgildrunni, science-fiction barnaævin-
týri.
INRI, Rvk. 1986.
Þetta er lítið kver, aðeins rúmar
30 síður. og innihaldið er vægast
sagna helduróvanalegt. Sagan gerist
að stærstum hluta til úti í geimnum,
og frá tilefni hennar segir höfundur
þannig í upphafi bókar sinnar:
„Minnisóta er fylki í Bandaríkjun-
um . í því er núna á þessu augnabliki
Baltazar Benz vísindamaður að gera
enn eina tilraunina. María kona
Baltazar Benz er óbyrja. Baltazar
Benz á tvær uppkomnar dætur af
fyrra hjónabandi, sem búa hjá þeim.
Baltazar Benz vill vera mesti vís-
indamaður í heimi. Hann fer inn í
móðurskaut dætra sinna tveggja og
nær í móðuregg þeirra og af því að
þær vilja að pabbi þeirra sé mikill
vísindamaður, þá leyfa þær honum
að taka móðureggin.
Baltazar Benz lætur sæði sitt í
eggin og setur þau í Maríu konu sína
sem verður þunguð."
Svo löng saga sé gerð stutt þá
lætur Baltazar Benz síðan smíða
geimskip sem er eftirlíking af tungl-
inu og svífur umhverfis jörðina.
Börnin tvö fæðast, fá nöfnin Messías
og Mánasól, og þau alast upp í
tveimur aðskildum hólfum í geim-
skipinu án þess að hitta hvort annað
eða nokkra lifandi veru, en hins
vegar fá þau reglubundið að heyra
nokkur af lögum Bítlanna.
Síðan deyr Baltazar Bcnz en
endurfæðist í geimfarinu og er
Mánasól móðir hans. í sögulok lend-
ir geimfarið svo á Reykjavíkurflug-
velli árið 1996. Borgarstjórinn í
Reykjavík tekur þar á móti þeim og
Baítazar Benz fer með honum upp í
Breiðholt. Þar býr hann síðan hjá
honum í vellystingum praktuglega,
því að geimskipið reynist hafa að
geyma verulegt magn af gulli, og
tunglið okkar gamla og góða sömu-
leiðis, sem Baltazar Benz kennir
fólki leiðir til að hagnýta sér.
Hér er satt best að segja ekki gott
að fá botn í hlutina. Ekki verður séð
að þetta sé dæmisaga með dulinn
boðskap, og sérstæða persónusköp-
un eða forvitnilega sögufléttu kem
ég ckki auga á hér. Þá get ég ekki
heldur séð að þetta sé saga sem
núverandi borgarstjóri Reykjavíkur
eða íbúar Breiðholtshverfa eigi sér-
staklega að taka til sín.
Þó mætti hugsa sér að söguna
niætti að einhverju leyti túlka sem
lýsingu á þeirri firringu frá venju-
bundnu mannlegu lífi sem felst í
tæknifrjóvgun og getnaði glasabarna
á síðustu tímum. Einnig mætti hugs-
anlega túlka hana sem ádeilur á
ofmetnað manna sem telja sig hæfari
öðrum og vilja hvað sem það kostar
lifa fram yfir líkamsdauðann. En sé
eitthvað þessarar ættar á ferðinni
þarna þá er svo djúpt á því að tilvist
þess ein saman hlýtur ávallt að vcra
bundin efasemdum.
Helst virðist mér því að þessa bók
verði einfaldlega að lesa með gamla
góða laginu. Það er að segja ein-
göngu sér til skemmtunar, og er það
svo sem ekki verri tilgangur en hver
annar. Gildir það jafnt þótt bók-
menntir okkar nú um stundir séu
annars töluvert meira mótaðar af
því sjónarmiði að slík verk eigi helst
að fela í sér vísanir til annarra átta
og boðskap af einhverju tagi.
- esig
Tíminn 15
Framsóknarvist
verður spiluð sunnudaginn 26. okt. kl. 14.00 að Hótel Hofi. Góð
verðlaun.
Haraldur Ólafsson alþingismaður flytur ávarp í kaffihléi.
Mætum vel og stundvíslega.
Framsóknarfélag Reykjavtkur.
Akranes
Fundur hjá Framsóknarfélagi Akraness mánudaginn 27. okt. kl. 8.30.
Dagskrá:
1. Kosning fulltrúa á flokksþing.
2. Bæjarfulltrúarnir ræöa bæjarmálin
3. Önnur mál.
Mætið vel og stundvíslega.
Stjórnin.
70 ára afmælisfagnaður
Framsóknarflokksins
verður haldinn í Háskólabíói fimmtudaginn 26. nóvember og hefst kl.
20.30.
Dagskrá auglýst síðar.
Flokksþing Framsóknarflokksins
verður haldið að Hótel Sögu dagana 7.-9. nóv.
Dagskrá auglýst síðar.
Konur Suðurlandi
Skorum á allar framsóknarkonur í Suðurlandskjördæmi að taka þátt
í skoðanakönnun Framsóknarflokksins á laugardaginn.
Félag framsóknarkvenna í Árnessýslu
Suðurlandskjördæmi
Kynningarfundir frambjóðenda í skoðanakönnun Framsóknarflokks-
ins í Suðurlandskjördæmi 25. október n.k. verða sem hér segir.
10. október Flúðum, Árn. kl. 21.00.
12. október Leirskálum, Vik kl. 21.00.
14. október Kirkjubæjarklaustri kl. 21.00.
15. október Hvoli, Hvolsvelli kl. 21.00.
19. október Félagsheimili Þorlákshafnar kl. 13.00.
21. október Skansinum, Vestmannaeyjum kl. 21.00.
23. október Inghól, Selfossi kl. 21.00.
Framboðsnefndin.
Skoðanakönnun á Vestfjörðum
Skoðanakönnun um röðun á framboðslista framsóknarmanna í
Vestfjarðakjördæmi fyrir næstu þingkosningar, fer fram dagana
6.-7. desember 1986.
Hér með er auglýst eftir framboðum í skoðanakönnunina.
Skila skal framboðum til formanns kjördæmissambandsins Sigurðar
Viggóssonar Sigtúni 5, 450 Patreksfirði, ásamt meðmælum stjórnar
framsóknarfélags eða 20 félagsbundinna framsóknarmanna á Vest-
fjörðum fyrir 9. nóvember 1986.
Skoðanakönnunin er opin öllum heimilisföstum Vestfirðingum, sem
lýsa yfir því að þeir séu fæddir fyrir 1. janúar 1972 (þ.e. verða 16 ára
á kosningaári), að þeir séu ekki félagar í öðrum stjórnmálaflokki og
þeir styðji stefnu Framsóknarflokksins.
Allar nánari upplýsingar gefur Sigurður Viggósson í símum 1389
(heima) eða 1466 og 1477
Stjóm Kjördæmissambands framsóknarmanna á Vestfjörðum
Utankjörstaðaatkvæðagreiðsla
Vegna skoðanakönnunar framsóknarmanna
Suðurlandskjördæmi fer fram dagana 11. til 24.
október hjá eftirtöldum:
Guðgeir Sumarliðason
ÓlafurHelgason
ReynirRagnarsson
RagnhildurSveinbjörnsd.,
ÁgústlngiÓlafsson
Páll Lýðsson
KarlGunnlaugsson
Kristján Einarsson
Hjördís Leósdóttir
ÞórðurÓlafsson
Andrés Sigmundsson
OddnýGarðarsdóttir
AusturHlíð, V-Skaft.
Hraunkoti, V-Skaft.
Vík í Mýrdal
Lambey, Rang.
Hvolsvelli
Litlu Sandvík, Árn.
Varmalæk, Árn
Selfossi
Selfossi
Þorlákshöfn
Vestmannaeyjum
Vestmannaeyjum
Skrifstofa Framsóknarflokksins í Reykjavík
Yfirkjörstjórn