Tíminn - 22.10.1987, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 22. október 1987
Tíminn 3
Jóhanna Sigurðardóttir félagsmálaráðherra:
Húsnæðislána-
kerfið í strand
á tuttugu árum
Félagsmálaráöherra álítur þá
vandlætingu sem margir láta nú í
ljósi vegna tillagna hennar um að
takmarka rétt stóreignamanna til
niðurgreidds lánsfjár úr ríkissjóði
einkar athyglisverða í ljósi þess
að enginn hafi æmt né skræmt
yfir álíka fjölmennum hóp sem
neitað er um húsnæðislán vegna
of lágra launa. Af þessum hóp,
um 700 til 800 umsækjendur til
þessa, sem einnig hafi takmark-
aða möguleika á verkamannabú-
stöðum, virðast þeir sem hæst
láta litlar áhyggjur hafa. Þetta
kom fram hjá Jóhönnu Sigurðar-
dóttur á fréttamannafundi í gær
þar sem hún kynnti frumvarpið
sem hún hefur lagt fram til breyt-
inga á húsnæðislánakerfinu.
Hún sagði u.þ.b. 10. hvern
umsækjanda vera „eignamann",
sem eigi stórar skuldlausar/litlar
eignir eða margar íbúðir. Á einu
ári sé búið að veita um 1.100 til
1.200 milljóna króna lán eða
lánsloforð til slíkra eignamanna.
Húsnæðiskerfið aftur
lokað næsta sumar ef...
Ef á nýjan leik verði opnað
fyrir lánveitingar samkvæmt
óbreyttum lögum sagði Jóhanna
ljóst að á örskömmum tíma verði
upp urið það 20 milljarða króna
fjármagn sem nýlega var samið
unr við lífeyrissjóðina til viðbótar
við þá 8,4 milljarða sem þegar er
búið að veita í lán eða lánsloforð.
Sú upphæð svarar til meira en
helmings þess fjár sem Húsnæðis-
stofnun hefur haft til ráðstöfunar
á 30 ára starfstíma sínum, upp-
reiknað til núverandi verðlags.
Þá stefndi í að loka þyrfti hús-
næðiskerfinu á nýjan leik á miðju
næsta ári, þar sem öllum 20
milljörðunum sem samið hefur
verið um hefði þá verði ráðstafað.
Fyrirheitin meiri en
kerfið ris undir
Jóhanna sagði ljóst að lának-
erfið gæfi almenningi miklu meiri
fyrirheit en það risi undir. Fjár-
þörf þeirra sem séu að kaupa sína
fyrstu eign og þeirra sem séu að
stækka hóflega við sig af fjöl-
skylduástæðum verði 5 til 5,5
milljarðar á núverandi verðlagi.
Þá séu eftir liðlega 1.800 umsækj-
endur sem einnig öðlist lánsrétt
árlega, en þeir þurfi um 2,5
milljarða til viðbótar.
Um 300 íbúðaverð
í vaxtaniður*
greiðslu 1992?
Þær aðgerðir sem nú sé gripið
sé til muni einar sér ekki nægja til
að koma jafnvægi á húsnæðis-
kerfið, heldur sé þeim einungis
ætlað að koma í veg fyrir að það
lendi í algerum ógöngum. Ef t.d.
allir ættu að njóta vaxtaniður-
greiðslu að jöfnu eins og nú gerist
og ekki verði gerðar breytingar á
vaxtastefnu Byggingarsjóðs muni
allt framlag ríkissjóðs, um 1.000
milljónir kr. á núgildandi verðlagi
renna til niðurgreiðslu á vöxtum
árið 1992 og sjóðurinn síðan
verða gjaldþrota innan 20 ára.
Aðeins fjórðungurinn af þessum
niðurgreiðslum muni þó renna til
þeirra senr eru að kaupa sína
fyrstu eign.
Um 10.000 umsóknir
á einu ári
Á rúnru ári hafa Húsnæðis-
stofnun borist um 10.000 lánsum-
sóknir, þar af eru 3.800 sem bíða
óafgreiddar. Þegar þær Irafa verið
afgreiddarsagði Jóhanna biðtíma
Jóhanna Sigurðardóttir félagsmálaráðherra.
Tíniumynd: Brein
forgangshópanna eftir fyrri
greiðslu verða orðinn tæplega tvö
ár og biðtímann að mcðaltali 29
mánuði.
Lengri bið eftir
lánsloforðum
Eins og Tímin hcfur áður skýrt
frá gerir frumvarpið ráð fyrir
heimild til Húsnæðisstofnunar til
að skerða eða synja um lán til
þeirra senr eiga fleiri en eina íbúð
eða miklaskuldlausa íbúðareign.
f öðru lagi er gert ráð fyrir
breytingum á afgreiðslu lánslof-
orða þannig, að hún verði í tveim
hlutum. Þrem mánuðum eftir
umsókn verði því svarað hvort
umsækjandi á rétt á láni, en
raunverulegt lánsloforð með
lánsfjárhæð og afgreiðslutíma
þcss berist ekki síðar cn cinu ári
áður en lánið verður greitt út.
Þetta er m.a. hugsað til að koma
í veg fyrir veðsetningu lánslof-
orða fyrir lánum á verðbréfa-
mörkuöum meðallt að 15% raun-
vöxtum auk þóknunar.
Þeir sem þröngt búa
líka í forgangshópinn
í þriðja lagi eru breytingar
varðandi forgangshópinn. Þar er
gcrt ráð fyrir að biðtími þeirra
sem mikið skulda og búa þröngt
verði ekki lengri cn þcirra sem
eru að kaupa fyrstu íbúð, en aö
þeir sem búa í rúmgóðu húsnæði
þurfi að bíða lengur.
í fjórða lagi er gert ráð fyrir
heimild til ríkistjórnar að ákveða
mismunandi vcxti innan hvers
lánaflokks cða að cndurgreiða
vcxti. Með þcssu ákvæði yröi
stcfnt að því að breyta vaxta-
stefnu lánakerfisins þannig aö
niöurgreiðslum á vöxtum verði
beint til þcirra húsnæðiskaup-
enda senr hclst þurfa hennar
með, cn ekki til allra jafnt cins og
verið hefur. HEI
efstur
Eftir sigur yfir enska stórmeistar-
anum Short í gærkvöldi er Jóhann
Hjartarson efstur á Investiaskák-
mótinu sem fram fer í Belgrad í
Júgóslavíu. Jóhann gerði út um
skákina í 49 leikjum. Hefur hann nú
hlotið þrjá vinninga í fjórum
skákum.
Það var heldur ekkert gefið eftir í
skák þeirra Jóhanns Hjartarsonar
og Sovétmannsins Valery Salov á
þriðjudagskvöld. En eftir 47 leiki í
hörku skák urðu þeir að sættast á að
deila vinningnum á milli sín, rétt
eins og þeir deildu fyrsta sætinu á
millisvæðamótinu í Ungverjalandi í
sumar, á milli sín.
Jóhann hefur mátt vel við una í
byrjun þessa móts. Hann gerði jafn-
tefli við hinn þekkta júgóslavneska
stórmeistara Glogoric í fyrstu um-
ferð og hefndi síðan harma sinna frá
því á olympíumótinu á Möltu 1980
með því að sigra Marjanovic hinn
júgóslavneska í annarri umferð.
Eftir þriðju umferð deildi Jóhann
því fyrsta sætinu með tvo vinninga
ásamt þeim Beljavski, Timman
Popovic. -HM
Frá murtuveiði í Þingvallavatni.
Murtan bara
að minnka?
Ýmsar getgátur hafa verið að ber-
ast Tímanum í kjölfar fréttar af engri
murtuveiði í Þingvallavatni í ár. Ein
sú athyglisverðasta cr á þá leið að
murturnar séu einfaldlega of smáar
miðað við möskvastærð þá sem not-
ast hefur vcrið við af bændunum til
þessa. Stofninn sjálfur hafi ekki
endilega minnkað til muna, heldur
sé um að ræða of mikið af fiski í vatn-
inu og skortur á æti hafi orsakað
minnkun murtunnar.
Þessi kenning er upphaflega kom-
in frá helstu murtuveiðibændum við
vatnið, en fiskifræðingar hafa ekki
hafnað henni. Hafa fiskifræðingarn-
ir, sem stunda rannsóknir frá Mjóa-
nesi og víðar, tekið eftir því að tals-
vert veiðist af murtu í smáriðin rann-
sóknarnet þeirra. Nóg virðist því
vera af smámurtu í Þingvallavatni.
Orsök er fyrir smækkun vatna-
fiskjar er alla jafnan rakið til þess að
æti sé of lítið. Orsakir þess að ætið sé
of lítið, getur verið af ýmsu tagi. Ein
kenning gengur út á það að of lítið sé
til af gróðri eða flugu og þar með æti.
Önnur kennig gengur út á það að allt
of mikið af fiski sé í vatninu og því
þurfi að leggja aukna áherslu á veið-
ar og jafnvel að grisja vatnið.
Rétt er þó að taka það fram að í
engu vatni eru til eins margar teg-
undir af fiskum og í Þingvallavatni.
Við rannsóknir á lífríki vatnsins hef-
ur komið í Ijós að þarer t.d. að finna
þrjár blcikjutegundir og þingvalla-
murtan er út af fyrir sig sérstakt fyrir-
bæri í lífríki íslands. Þannig getur
verið erfitt að segja til um hverjar
hinar raunverulegu orsakir eru, sem
að baki þessum veiðibresti liggja.
Sveinbjörn Jóhannsson, á Heiðar-
bæ I, sagði í spjalli við Tímann að
það sem murtuveiðibændur gætu
gert núna væri einna helst að bíða
eftir útkomu næsta hausts. Sagði
hann að ef murtan kæmi ekki til á
næsta ári eða þar næsta, væri Ijóst að
allt of mikið væri af henni í vatninu.
Þetta yrði að skoða mjög gaumgæfi-
lega í ljósi þess hvernig útkoman
verður eftir næstu vertíð.
Tryggvi Jónssson, forstjóri niður-
suðuverksmiðjunnar Ora í Köpa-
vogi, sagðist ekki geta gert sér grein
fyrir því hvort ennþá smærri murta
gæti gengið á markaðnum. Murtan
hafi verið að minnka á síðustu árum
og nefndi hann sem dæmi að umbúð-
ir sem ætlaðar höfðu verið í upphafi
fyrir fjórar murtur, hafi verið fylltar
með 4-5 murtum á síðustu árum.
Ekki var hann viss um að hægt yrði
að bjóða upp á smámurtu sem væri
þá orðin á stærð við sardínur í
dósum. Hér væru menn eiginlega
farnir að tala um aðra afurð og því
yrði að athuga það sérstaklega hvort
hún gengi í sölu. KB