Tíminn - 11.12.1987, Page 14

14 Tíminn
Föstudagur 11. desember 1987
BÆKUR
Nýir eftir-
lætisréttir
Ást R. Jóhannesdóttir og
Einar örn Stefánsson
tóku saman
Út er komin ný bók hjá Vöku-
Helgafelli sem ber titilinn Nýir
eftirlætisréttir. f bókinni birtast
fimmtíu mataruppskriftir sem
fengnar hafa verið frá fimmtíu
þjóðkunnum fslendingum. öll
hafa þau valið til bókarinnar rétti
sem þau hafa sérstakt dálæti á.
Fyrir sex árum kom út hjá
bókaútgáfunni Vöku bókin
Eftirlætisrétturinn minn sem
byggð var upp á svipaðan hátt og
bókin sem hér birtist. Sú bók naut
mikilla vinsælda og er nú löngu
uppseld. Því hefur þótt ástæða til
að leita aftur fanga meðal þekktra
samferðamanna okkar og tína
afraksturinn saman. í bókinni
ættu flestir að geta fundið mat við
sitt hæfi, en auk þess er
skemmtilegt að fá að kynnast
þessari hlið á fólki sem okkur er
kunnugt annars staðar að úr
þjóðlífinu: þeirri hlið sem að
matarborðinu snýr.
Nýir eftirlætisréttir er bók fyrir
alla þá sem hafa gaman af að búa
til góðan mat, ekki síður en fyrir
þá sem hafa áhuga á að kynnast
betur samtímamönnum sínum.
Spaugsami
spörfuglinn
Þröstur Sigtryggsson
skipherra lýsir lífshlaupi sínu í
léttum dúr og skopast bæði að
sjálfum sér og
samferðamönnum.
Sigurdór Sigurdórsson
blaðamaður skráði.
Þröstur Sigtryggsson skipherra
hefur frá mörgu að segja, allt frá
grátbroslegum atvikum í
landlegum til grafalvarlegra
atburða þegar átökin voru sem
hörðust um landhelgina. Þröstur
er virtur skipherra og tekur starf
sitt alvarlega, en hann er
jafnframt húmoristi og
sögumaður eins og þeir gerast
bestir. Hann er einn þeirra fáu
manna sem alltaf sjá spaugUegu
hliðarnar á tUverunni. Fyndni
íslendinga er oft á kostnað
annarra en þeirra sem sögurnar
segja. Þröstur Sigtryggsson hefur
þann sjaldgæfa eiginieika
íslensks húmorista að geta einnig
gert grín að sjálfum sér. Það gerir
hann í þessari minningabók sinni.
Hann segir líka drepfyndnar
sögur af skemmtUegum
samferðamönnum sínum tU sjós
og lands. Þessi bók er ekki
ævisaga í venjulegri merkingu,
hún er fyrst og fremst frásögn af
því sem Þresti hefur þótt
merkilegast og skemmtUegast um
ævina. Það á margur eftir að lesa
með athygli frásagnir skipherrans
af alvarlegum stundum í
landhelgisgæslunni. Það eiga lika
margir eftir að skeUa uppúr við
lestur bókarinnar þegar Þröstur
segir frá þvi spaugilega af honum
sjálfum og samferðamönnum
sínum.
Á bókarkápu segir að snemma
á sjómannsferli sínum hafi Þröstur
fengið gælunafnið Spörri, dregið
af spörfugl, og að nafn bókarinnar
sé ekki nein tUvUjun.
Þrautgóðir á
raunastund
18. bindi Björgunar- og
sjóslysasögu íslands eftir
Steinar J. Lúðvíksson
Út er komið hjá Erni og örlygi
18. bindi bókaflokksins
ÞRAUTGÓÐIR Á RAUNASTUND
eftirSteinar J. Lúðvíksson. Bókin
er helguð minningu Þórðar
Jónssonar á Látrum og öllum
þeim sem tóku þátt i
björgunarafrekinu við
Látrabjarg í desember 1947, en
um þessar mundir eru 40 ár liðin
frá þeim atburði.
í hinni nýju bók er fjaUað um
atburði áranna 1969, 1970 og
1971, en áður hafa atburðir frá
aldamótum og fram tU ársins 1969
verið raktir auk þess sem ein
bókin í flokknum, er Loftur heitinn
Guðmundsson ritaði, fjallaði um
brautryðjendur
slysavarnastarfsins á Islandi.
Gekk ég yfir
sjó og land
eftir Kristján Róbertsson
Hér segir frá þeim miklu
umbrotum sem áttu sér stað í lífi
fólks í Vestmannaeyjum á síðari
hluta 19. aldar, þegar íslenskir
mormónatrúboðar birtust þar og
fóru að boða nýtt fagnaðarerindi.
Furðu margir létu skírast og
fluttust vestur um haf tU hins
fyrirheitna lands. Hér er sagt frá
ferðum þessa fólks og ótrúlegri
þrautsegju við að komast tU
„himnaríkis á jörðu", hvemig því
farnaðist og hvers vegna sumir
fluttust vonsviknir aftur heim tU
Islands. Þetta er bæði furðuleg og
fróðleg saga, sem margir munu
áreiðanlega hafa gaman af að
kynna sér. Prentun og bókband:
Prentverk Odds Björnssonar hf.
HANNES PETURSSON
MISSKIPT
ER
MANNA
LÁNI
r trr» *tf r\ a «. rvr'rttt « » »
Misskipt er
manna láni III
eftir Hannes Pétursson
Iðunn hefur gefið út bókina
Misskipt er manna láni III, en
með henni lýkur þriggja binda
safni heimUdaþátta Hannesar
Péturssonar skálds, Misskipt er
manna láni. Efni sækir höfundur
hér tU Skagafjarðar eins og
löngum fyrr.
í kynningu útgefanda á efni
verksinssegirsvo: „íbókinniem
þrir langir þættir. í hinum fyrsta
segir af Gottskálk Gottskálkssyni
sem nefndi sig Blander og uppi
var í byrjun nítjándu aldar. Hann
átti ævintýralegan lífsferU, var
langdvölum erlendis í
herþjónustu og barðist í tveimur
orustum gegn Napóleon, en var
fluttur sjúkur og vegalaus á
kostnað yfirvalda heim tU
æskustöðva þar sem hann átti
eftir að verða vel bjargálna bóndi.
- Annar þáttur rekur sögu
Jóhannesar P. Péturssonar á
Brúnastöðum í
Lýtingsstaðahreppi, hreppstjóra
þar undir lok síðustu aldar og fram
á þessa. Hann var auðsæll
héraðshöfðingi í gömlum stU,
hófst úr fátækt tU þess að verða
stólpi sveitar sinnar. Loks segir
frá Skúla Bergþórssyni á
Meyjarlandi á Reykjaströnd, einu
síðasta rímnaskáldi sem hélt órofa
tryggð við það kveðskaparform.
Rímur hans geymdust einkum í
dyngju handrita, en fósturdóttir
hans eignaðist son sem barn að
aldri barst til Vesturheims og
hvarf ættmennum sínum hér
heima, en lést vestra í hárri eUi,
stórauðugur hóteleigandi. Þannig
Uggja á ýmsa vegu örlagaþræðir
kynslóðanna". - í þáttum
Hannesar Péturssonar stiga fram
úr rökkri tímans karlar og konur
fyrri kynslóða. Þetta fólk verður
lesandanum oft engu síður
minnUegt en samferðamennirnir
hér og nú.
íslenskir
athaf namenn I
- þeir settu svip á öldina
Iðunn hefur gefið út bókina
Þeir settu svip á öldina: íslenskir
athafnamenn I. En áður hefur
komið út í sama flokki rit um
íslenska stjórnmálamenn, sem
hlaut mjög góðar viðtökur lesenda
jafnt sem gagnrýnenda. Hér er
haldið áfram þar sem frá var horfið
og hafið að segja frá íslenskum
athafnamönnum.
í þessu fyrsta bindi eru þættir
um nítján mikUvirta athafnamenn
á þessari öld. Þeir létu tU sin taka
á ýmsum sviðum þjóðlífsins.
Sumir brutu sér leið úr fátækt.
Aðrir voru bornir tU auðs og
metorða. En allir skUdu þeir eftir
sig merk spor í sögu heilla
byggðarlaga og þjóðarinnar allrar.
Nöfn sumra þessara manna eru
enn alþekkt. önnur láta ekki eins
kunnuglega í eyrum. Þó eiga þeir
allir skilið að verkum þeirra sé
haldið á lofti og þau ekki látin falla
í gleymsku. Slíkt var framlag
þeirra tU mótunar íslensks
nútímaþjóðfélags. Hverjir voru
þessir menn? Hvað var það sem
greindi þá frá fjöldanum og gerði
þá að umsvifamiklum
athafnamönnum, framvörðum
nýrra tíma tU sjávar og sveita? -
Hér er sagt frá íslenskum
athafnamönnum, lifi þeirra og
starfi, orðum þeirra og verkum og
þeim áhrifum sem þeir höfðu á
samtíð sína. íslensk atvinnusaga
verður ekki skrifuð nema þessara
manna sé getið. Þeir settu svip á
öldina: íslenskir athafnamenn
er ómetanlegt framlag tU þeirrar
sögu.
GUs Guðmundsson ritstýrði
verkinu.
Stórbók
fyrir
smáfólk
Mál og menning hefur gefið út
bókina Sögur og ævintýri sem er
stórbók með verkum Astrid
Lindgren. Bókin er gefin út í tUefni'
áttræðisafmælis höfundarins en
er jafnframt ein af afmælisbókum
Máls og menningar á fimmtíu ára
afmæh bókmenntafélagsins.
1 þessari stórbók eru bæði nýjar
þýðingar og endurprentaðar
úrvalsþýðingar. Hér birtast í heUd
sögurnar Þegar ída litla ætlaði að
gera skammarstrik. Tu tu tu,
Bróðir minn Ljónshjarta, Emil í
Kattholti og Madditt og
leikþátturinn Aðalatriðið er að
vera hress. Einnig eru kaflar úr Á
Saltkráku,
Leynilögreglumaðurinn Karl
Blómkvist, Elsku Míó minn og
Ronja ræningjadóttir. Bókin er
þannig upp byggð að hún byrjar
á efni handa yngstu bömunum en
smáþyngist þegar á líður. Þetta er
því bók sem fylgir bömum - eldist
með þeim - alveg fram á
fuUorðinsár.
Ný útgáfa frá
Vöku-Helgafelli
Vandratað í
veröldinni
eftir Franziscu
Gunnarsdóttur
Út er komin hjá Vöku-Helgafelli
fyrsta bók Franziscu
Gunnarsdóttur, Vandratað í
veröldinni. í bókinni segir
Franzisca á eftirminnilegan hátt
frá dvöl sinni á Skriðuklaustri í
Fljótsdal í Múlasýslu hjá afa
sínum, rithöfundinum Gunnari
Gunnarssyni, og ömmu sinni
Franziscu.
Bókin er fyrst og fremst saga af
uppvexti ungrar stúlku og
höfundurinn varpar ljósi á ýmsa
þætti sem tengjast
hugmyndaheimi bamsins og
þroskaferli á viðkvæmu
mótunarskeiði. í bókinni eru
einnig skemmtilegir kaflar um
skáldið Gunnar Gunnarsson og fá
lesendur að kynnast honum í nýju
ljósi. Börn taka eftir ýmsu í fari
manna sem fullorðnum er hulið og
Franziscu tekst einkar vel að
endurheimta hið barnslega
sjónarhorn og gildismat ungu
telpunnar í frásögnum af afa
sínum og öðm fjölskyldufólki.
Lifandi stíll og skopskyn gera
frásögnina hrífandi og
eftirminnilega.
Elías kemur
heim
- eftir Auði Haralds
IÐUNN hefur gefið út nýja bók
um hinn góðkunna Elías eftir Auði
Haralds og nefnist þessi nýja
saga: Elías kemur heim. Þetta er
fimmta bókin um hina sívinsælu
söguhetju sem skemmt hefur
íslenskum lesendum með
ótrúlegum uppátækjum og
einlægni sinni. Hver bók segir
sjálfstæða sögu og hér fylgjumst
við með Elíasi og fjölskyldu hans
þegar þau eru flutt heim til
íslands aftur. Eins og segir í
bókarkynningu: „Þaðhefðiáttað
verða mjög friðsamlegt, því
Magga móðursystir mömmu varð
eftir í útlöndum. En það er enginn
friður. Pabbi Eliasar sér fyrir því...