Tíminn - 16.03.1988, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 16. mars 1988
Tíminn 5
Guðjón B. Ólafsson forstjóri SÍS:
Hagnaðarsjónarmiðin
fái að ráða ferðinni
Félagsstjórnir allra fjögurra kaupfélaganna á Suðurlandi eiga
nú í sameiningarviöræðum og hafa forstjóri SÍS og fjármálastjóri
einnig verið inni í viðræðum þessum. Ef af þessu verður munu
kaupfélög Árnesinga, Rangæinga, Vestur-Skaftfellinga og Vest-
manneyinga sameinast í eitt kaupfélag með sameiginlega stjórn
og einn kaupfélagsstjóra, sameiginleg innkaup, birgðahald og
bókhald. Gangi þetta eftir verður þetta stærsta sameiningarátakið
af mörgum sem ýtt er undir af sambandsstjórninni með þeirri
mörkuðu stefnu að ekki verði fleiri en 15 - 20 kaupfélög á öllu
landinu.
Stjórnkerfisbreytingar
Um aðrar meginbreytingar í
sambandi við stjórnun sambands-
fyrirtækjanna sagði Guðjón B.
Ólafsson að verið væri að hrinda í
framkvæmd miklum breytingum á
stjórnunarháttum. Er hér um að
ræða breytingar í þá átt að ábyrgð
og ákvarðanataka færist niður í
stjórnkerfið með undirdeildum og
flytjist ekki með öllu suður til
Reykjavíkur.
Innkaupin stokkuð upp
Þá sagði Guðjón í svari við
fyrirspurnum að mikil uppstokkun
stæði nú fyrir dyrum varðandi inn-
flutning og innkaup. Allt of mikill
Hagnaðarsjónarmiðin
Stefna þessi var staðfest í yfirlýs-
ingu Guðjóns B. Ólafssonar, for-
stjóra SÍS, á hádegisfundi SUF á
Gauki á Stöng í Reykjavík í gær.
Sagði hann að það væri nauðsyn-
legt að samvinnufyrirtæki gerðu
sér grein fyrir því að þau þyrftu að
nýta betur möguleika stærðarinnar
til að ná hagkvæmari innkaupum,
dreifingarkerfi og aukinni hagræð-
ingu í rekstri. Sagði hann að ef
samvinnumenn næðu ekki saman
um betra skipulag og aukna hag-
ræðingu sem m.a. fælist í samein-
ingu kaupfélaganna, fækkun slát-
urhúsa og fækkun annarra afurða-
stöðva, væri ljóst að þeir yrðu
hengdir hver í sínu lagi með gjald-
þroti, eða byggju við stöðugt versn-
andi afkomu og athafnagetu.
Heildarrekstur kaupfélaga í land-
inu væri fyrir neðan núllið og menn
yrðu að gera sér grein fyrir því að
það eina sem skipti verulegu máli
í sambandi við rekstur þessara
fyrirtækja væru hagnaðarsjónar-
miðin. Ein leiðin út úr þessum
vanda sagði hann vera þá að 3 - 4
kaupfélög á ýmsum svæðum sam-
einist og eflist að sama skapi.
Komið að skuldadögum
Sagði Guðjón B. Ólafsson að
auðvitað yrðu áhrif einstaklingsins
minni við beina ákvarðanatöku í
sambandi við rekstur kaupfélaga
eða sláturhúsa. Sagði hann að
menn verði nú að velja milli þess
að hafa eitthvað minna atkvæða-
vægi innan voldugs kaupfélags eða
hafa mikil áhrif innan lítilla kaup-
félaga, sem væru í flestum tilfellum
í mjög erfiðri rekstrarstöðu. Mjög
mikilvægt væri fyrir menn að gera
Guðjón B. Ólafsson ræðir við fundargesti á Gauki á Stöng í hádeginu í gær. Talsverðar umræður spunnust um
samvinnuhreyfinguna í nútíð og framtíð í samræmi við yfirskrift þessa fundar SUF. Tfmamynd Pjetur
sér grein fyrir nauðsyn þess að taka
upp náið samstarf við aðila handan
næsta fjarðar eða næsta fjalls, ef
þeir vildu á annað borð standa
áfram að rekstri kaupfélaga og
afurðastöðva þeirra.
Guðjón tiltók ákveðnar stefnu-
breytingar, sem hann vill að komi
til framkvæmda á næstunni. Segir
hann þær nauðsynlegar vegna þess
að komið sé að skuldadögum þeirr-
ar stefnu að halda um og í atvinnu-
starfsemi vegna byggðastefnuþátta
fyrst og fremst.
breytingum á deildarskiptingu.
Eru þessar breytingar sú lausn sem
sambandsstjórnin sér helsta til að
verða ekki undir í þeirri gríðarlegu
þjóðfélagsbyltingu sem er að sögn
forstjórans að ganga yfir land og
þjóð. Þessa þjóðfélagsbyltingu seg-
ist forstjórinn sjá í þeim miklu
umskiptum sem orðið hafa í sam-
göngumálum, samskiptamálum og
í viðskiptaháttum smásöluverslun-
ar. Við þessari þróun verður að
bregðast á þann hátt að verslun
tilkostnaður væri vegna húsnæðis
og verslun samvinnumanna væri í
heild ekki nógu vel skipulögð.
Sagði hann að nú ynnu um 230
manns við fremur illa skipulagða
innkaupaþjónustu og það væri af-
rakstur af óskipulagðri þróun
undanfarinna áratuga. „Við nýtum
ekki möguleika stærðarinnar til að
skipuleggja innkaup í samræmi við
þá miskunnarlausu samkeppni sem
nú er á þessum markaði," sagði
Guðjón B. Ólafsson.
Guðjón lagði áherslu á að þessi
slæma staða kaupfélaga og sam-
vinnuverslunar í landinu væri ekki
annað en spegilmynd þeirra slæmu
ytri þátta sem nú eru ríkjandi í
íslensku efnahagslífi. Sagði hann
að vitanlega fyndu samvinnufyrir-
tækin um allt land mun meira fyrir
þessari slæmu efnahagsþróun
vegna nálægðar þeirra við almenn-
an vanda landsbyggðarinnar og
landsbyggðarverslunar. Raunveru-
leg hjálp í þessum málum yrði að
koma fram í því formi að þjóðin
gerði sér grein fyrir þessu þjóðfé-
lagslega vandamáli og þessum
þjóðfélagslegu umskiptum sem
orðið hafa á síðustu áratugum. Það
væri t.d. engin glóra í því að reka
jafn mörg sláturhús og rekin eru
núna. Taldi hann augljóst reiknis-
dæmi að 19 - 20 sláturhús gætu vel
tekið við allri slátrun landsmanna.
Þá gætu t.d. um 15 frystihús unnið
úr öllum þeim bolfiskafla sem að
landi bærist.
„Kaupfélag
Sunnlendinga"
Ekki er Ijóst hvort af sameiningu
kaupfélaganna á Suðurlandi getur
raunverulega orðið í bráð. Talið er
að frumkvæði þessara viðræðna sé
komið frá kaupfélögum Vestur-
Skaftfellinga og Vestmanneyinga.
Árnesingar og Rangæingar eru
hins vegar taldir frekar tregir til
samkvæmt heimildum Tímans
vegna mjög ákveðinnar skiptingar
á milli héraðanna í hugum Sunn-
lendinga.
Aðstæður eru á hinn bóginn
langt frá því að vera óaðgengilegar
þar sem ekkert eitt þessara kaup-
félaga Stendur sérstaklega styrkum
fótum fjárhagslega. Þá hefur verið
á það bent að væntanlegt sameinað
kaupfélag myndi ná yfir sama
svæðið og Sláturfélag Suðurlands
og Mjólkurbú Flóamanna ná yfir,
svo dæmi séu tekin.
Rekstrarþættir þessara kaupfé-
laga eru þó mjög svipaðir því að
ekki er um að ræða útgerð á vegum
neins þeirra, nema þá ef telja ætti
með eignarhlut Kaupfélags Árnes-
inga í Meitlinum hf. í Þorlákshöfn.
KB
800 MANNS
Á ATVINNU-
LEYSISSKRÁ
Vinnumálaskrifstofa Félags-
málaráðuneytisins hefur gert yfir-
lit um atvinnuástand hér á landi í
febrúarmánuði sl. Þá voru skráðir
rösklega 17 þúsund atvinnuleysis-
dagar á landinu öllu. Þetta jafn-
gildir því að tæplega 800 manns
hafi að meðaltali verið á atvinnu-
leysisskrá allan mánuðinn en það
svarar til 0,7% af áætluðum
mannafla á vinnumarkaði sam-
kvæmt spá Þjóðhagsstofnunar.
Samkvæmt þessu hefur skráð-
um atvinnuleysisdögum fækkað
um 5.200 og atvinnulausum um
240 frá mánuðunum á undan.
Fækkunin dreifist á öll landssvæði
nema höfuðborgarsvæðið og
Vesturland, þar sem skráðum
atvinnuleysisdögum fjölgaði.
Mestu munar um fækkun kvenna
á atvinnuleysisskrá en þeim fækk-
aði um 210 eða 33% frá janúar-
mánuði, en körlum á skrá fækk-
aði hins vegar um 7%.
I febrúarmánuði í fyrra voru
skráðir 14 þúsund atvinnuleysis-
dagar á landinu og hefur þeim því
fjölgað um 3 þúsund milli ára eða
um 21%. Þessa aukningu skráðs
atvinnuleysis milli ára má að
mestu rekja til stöðvunar eða
samdráttar í fiskvinnslu en einnig
til samdráttar í iðnaði, einkum
þó ullariðnaði og fatagerð.
Þj
Ferskfisksölur erlendis:
Margir sigla
í síðustu viku seldu sex skip afla sinn í Bretlandi, og hafa ekki jafn
mörg skip selt þar á einni viku, síðan vikuna 14. • 18. desember
síðastliðinn, en þá seldu átta skip afla sinn þar.
Ólafur Jónsson GK landaði í Hull
tæpum 216 tonnum, fékk fyrir 12,3
milljónir, eða meðalverð upp á 57,08
krónur. Már SH landaði 170,6 tonn-
um í Grimsby, fékk fyrir 9,6 milljón-
ir, eða meðalverð upp á 56,64
krónur. Barði NK landaði einnig í
Grimsby, samtals 153,5 tonnum,
fékk fyrir 9,8 milljónir, eða meðal-
verð upp á 63,67 krónur. Óskar
Halldórsson RE landaði f Hull, 76,7
tonnum, fékk fyrir 4,9 milljónir, eða
meðalverð upp á 63,53 krónur.
Sindri VE landaði einnig í Hull, 162
tonnum, fékk fyrir 8,7 milljónir, eða
meðalverð upp á 54,07 krónur. Loks
landaði Otto Wathne NS 151 tonni í
Grimsby, fékk fyrir 9,2 milljónir,
'eða meðalverð upp á 60,72 krónur.
Þessi sex skip lönduðu samtals 930
tonnum, fengu fyrir 54,6 milljónir,
eða meðalverð upp á 58,69 krónur.
795,2 tonn voru af þorski, sem fór á
56,92 krónur kílóið, 76 tonn voru af
ýsu sem fór á 81,74 krónur kílóið,
12,6 tonn voru af ufsa, sem fór á
31,32 krónur hvert kíló og tæp 23
tonn voru af karfa, sem fór á 31,95
krónur kílóið.
Gámasalan var einnig með lfflegra
mótinu í Bretlandi í vikunni sem
leið. Þannig voru seld 1.180 tonn af
fiski á 79,6 milljónir króna eða á
meðalverði 67,52 krónur hvert kíló.
575,5 tonn voru af þorski, sem fór
á 60,13 krónur hvert kíló, 265 tonn
voru af ýsu, sem fór á 79,59 krónur
hvert kílö og 173,6 tonn voru af
kola, sem fór á 83,51 krónu hvert
kíló.
Skipasalan fÞýskalandi var frekar
með hefðbundnu móti í síðustu
viku. Tvö skip, Vigri RE og Engey
RE seldu afla sinn þar. Vigri seldi
250,6 tonn í Bremerhaven, fékk
fyrir rúmar 13 milljónir, eða meðal-
verð upp á 52,09 krónur hvert kíló.
Engey seldi einnig í Bremerhaven,
samtals 198,3 tonn á 12,2 milljónir,
-eða meðalverð upp á 61,83 krónur
hvert kíló. Samtals seldu skipin tvö
448,9 tonn á 25,3 milljónir, eða
56,39 krónur hvert kíló. Mest var af
karfa, eða 376,7 tonn, og seldist
kílóið af honum á 55,21 krónu.
-SÓL