Tíminn - 24.03.1988, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Fimmtudagur 24. mars 1988
Timlim
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
EggertSkúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Auglýsingaverð kr. 465,- pr.
dálksentimetri.
Verð í lausasölu 60,- kr. og 70,- kr. um helgar. Áskrift 700.-
Frumkvæði Steingríms
Steingrímur Hermannsson hefur tekið utanríkismál
talsvert öðrum tökum en sumir forverar hans í
embætti utanríkisráðherra. Hann hefur af mikilli
framsýni og í takt við sinn tíma notað það lag sem
íslendingum gefst til þess að láta að sér kveða
varðandi umræður um ýmis mikilvæg alþjóðamál og
afstöðu til þeirra. Núverandi utanríkisráðherra er
virkur í alþjóðamálum, hefur frumkvæði að umræð-
um og málatilbúnaði á sviðum þar sem íslendingar
hafa lítið látið að sér kveða.
Þetta kemur m.a. fram í því að Steingrímur
Hermannsson leggur tfl á fundi utanríkisráðherra
Norðurlanda, sem nú er haldinn í Noregi, að
Norðurlöndin fordæmi hryðjuverk og annað ofbeldi
ísraelsmanna gagnvart Aröbum í Palestínu. Þá er það
einnig tillaga Steingríms Hermannssonar að Norður-
löndin lýsi yfir stuðningi við stofnun sjálfstæðs ríkis
Palestínumanna og fái þeir friðhelgað nægilegt land í
því skyni.
Hvað sem verða kann um þessa tillögu utanríkis-
ráðherra íslands að svo komnu máli, þá er vart að efa
að hún á sinn hljómgrunn meðal fólks um öll
Norðurlönd. Stuðningur Norðurlanda við þá stefnu
að leysa sambúðarvandann og styrjaldarástandið fyrir
botni Miðjarðarhafs með þessum hætti, gæti haft
úrslilaáhrif í því efni.
Sameinuð Norðurlönd hafa mikið áhrifavald í
alþjóðastjórnmálum, ef þau leggja sig fram. Tillaga
Steingríms Hermannssonar miðar að því að ná
samstöðu milli Norðurlanda um að þau beitist fyrir
varanlegum friðaraðgerðum í Mið-Austurlöndum,
hafi áhrif á það að málefni þessa heimshluta verði
tekin nýjum tökum.
í sambandi við þetta mál hafa orðið umræður hér
á landi um samtök þau, sem ganga undir nafninu
PLO, en heita í rauninni Frelsissamtök Palestínu-
manna. Vegna villandi fréttaflutnings og afar einhliða
upplýsinga um þessi samtök og um Palestínumál
yfirleitt hefur tekist að koma því orði á að PLO séu
hryðjuverkasamtök. Svo er auðvitað alls ekki.
Frelsissamtök Palestínumanna er þjóðarsamband
ýmissa flokka og baráttuhópa, sem til urðu þegar
Palestínumenn voru sviptir föðurlandi sínu með
stofnun Ísraelsríkis árið 1948 og með kerfisbundnum
landvinningum ísraelsmanna í mörgum styrjöldum
síðan, svo að Palestínumenn eru að mestum hluta
landlausir flóttamenn, þjóð á tvístringi.
Jasser Arafat er forseti þessarar pólitísku þjóðfylk-
ingar. Reynt er að láta það festast við nafn hans að
hann sé kaldrifjaður hryðjuverkaforingi. Um það
finnast þó engar sannanir að hann hafi nokkru sinni
gert sig sekan um slíkt. Almennt er nú viðurkennt að
Jasser Arafat sé hófsamur stjórnmálamaður og alger
andstæða t.d. Shamirs núverandi forsætisráðherra
ísraels og Begins fyrrverandi forsætisráðherra þess
lands, sem báðir þóttu og þykja öfgafullir í skoðunum,
enda gamlír foringjar í skæruliðasveitum, sem ekki
létu sér allt fyrir brjósti brenna.
Það er rétt metið hjá Steingrími Hermannssyni að
Norðurlandaþjóðum ber skylda til að kynna sér
málefni Mið-Austurlanda frá öllum hliðum og
hleypidómalaust. Frumkvæði hans í þessum efnum er
athyglisvert.
GARRI
Handjárnin upp?
Úrslit skoðanakönnunar DV,
sem birt voru á mánudaginn, hafa
orðið leiðarahöfundum jafnt Þjóð-
vilja sem Morgunblaðs tilefni sér-
kcnnilegra hugleiðinga. Eins og
fram hefur komið í fréttum sýndu
niðurstöður þar Kvennalistann
sem stærsta flokk landsins, og
jafnvel stærri en Sjálfstæðisflokk.
Aftur á móti er svo að sjá að
Alþýðuflokkur og Alþýðubanda-
lag gjaldi þar afhroð á móti því sem
Kvennalisti vinnur á.
í leiðara Þjóðviljans í fyrradag
bregður hins vegar svo furðulega
við að þessu er fagnað. Hér verður
ekki farið út í að reyna að endur-
segja þann leiðara, enda er hann
mjög spámannlcga skrifaður. En í
stuttu máli má segja að út úr
honum sé að lesa þá skoðun blaðs-
ins að Kvennalistinn sé í raun sama
stjómmálaafl og Alþýðubandalag-
ið, og því sé fylgisaukning annars
jafnframt fylgisaukning hins.
Nánar til tekið segir þar að
alþýðubandalagsmenn hljóti að
fagna þessum pólitísku landslags-
breytingum. Þegar skyggnst sé
undir yfirborðið leynist flokknum
hér óvæntir möguleikar, öflugri
hljónigrunnur og nýir liðsmenn á
leið til nýrrar framtíðar.
Samstaða í málum
Morgunblaðið heldur því hins
vegar ekki fram að kvennalistakon-
ur séu dulbúnar sjálfstæðiskonur..
Blaðið vitnar aftur á móti í for-
mann þingflokks sjálfstæðis-
manna, og skýring hans á fylgis-
aukningunni er meðal annars sú að
þær hafi það fram yfir aðra flokka
I F.lÐARt
Valdið fær
ábaukinn
„ 3C2S'
’MÍiðfy'P
* SiAltstaa&sftotðfunnn I
>- svennalista
ilumððrum
vara, DV-
stþar alla-
að dregur
nunannn-
mnalista-
■krifta'W tandiöog
unum og
að þær sýni samstöðu ■ málum og
tjái sig ekki um efnisatriði í málum
í þinginu fyrr en þær hafi komið sér
saman um sameiginlega afstöðu.
Lýsirformaður þingflokksinsþeirri
skoðun sinni að kjósendur vilji að
flokkar sýni slíka sanistöðu.
Út frá þessu leggur Morgunblað-
ið síðan og telur þetta áminningu
til þingmanna Sjálfstæðisflokks og
annarra um að þeir þurfi að haga
málflutningi sínum á annan veg á
Alþingi. Þeir þurfi að standa þann-
ig að málatilbúnaði að alþjóð sann-
færist um samhug og einarða af-
stöðu samstarfsmanna, svo að ekki
sé talað um flokksbræður.
Mjúku málin
Nú er það alkunna að kvenna-
listakonur hafa fyrst og fremst lagt
áherslu á það sem gjarnan er
kallað mjúku málin. Af því leiðir
að þær hafa leitt hjá sér flestar
hinar bláköldu staðreyndir sem
fylgja því að reka eitt stykki þjóð-
arbú hér norður undir heimskauts-
baug. Svo að dæmi sé tekið þá
hefur Garri ekki orðið var við nein
viðbrögð þeirra við þeim vanda
frystihúsanna í landinu sem hvað
mest hefur verið rætt um undanfar-
ið, hvað þá samstöðu þeirra í því
máli.
Þess er líka skemmst að minnast
að þær reyndust ekki vera tilkippi-
legar að taka þátt í myndun ríkis-
stjórnar í fyrra, þó að ekki vantaði
að gcngið væri á eftir þeim. Sú
reynsla bendir ekki til þess að með
þeim sé að vaxa upp ábyrgt póli-
tískt afl í landinu sem binda megi
vonir við að því er varðar ábyrga
stjórn þjóðarskútunnar.
En aftur vekur það athygli að
bæði alþýðubandalagsmenn og
sjálfstæðismenn eru nú komnir
með tilburði til handjámunar í
kjölfar síðustu skoðanakönnunar.
Hinir fyrr nefndu virðast vilja
handjárna konurnar og teyma þær
þægar og hlýðnar inn í raðir sínar.
Og má reyndar meir en vera að sú
værí besta lausnin. En hinir síðar
nefndu vilja á hinn bóginn bregðast
við fylgisaukningu kvennanna með
því að handjárna sína eigin mcnn.
Það vonar Garri í lengstu lög að
takist ekki. Fólk er nú einu sinni
kosið á Alþingi til að vinna þar að
framgangi mála eftir bestu sam-
visku, en ekki til að standa eins og
handjárnaðir þrælar undir stífum
flokksaga. Garri
VÍTT OG BREITT
ílllllllll
llllllllll
Illlllll
lllllllí

Spilabora ofgnóttarinnar
-Gaman er að börnunum þegar
þau fara að sjá, sagði kerlingin.
Svipað má segja um alla þá sem eru
að ljúka upp augunum fyrir meira
og minna óarðbærri offjárfestingu
sem viðgengist hefur hér á landi á
flestum sviðum undanfarin ár og
tekur á sig hinar fjarstæðustu
myndir. Tvö hundruð þúsund nagl-
bítar eru hér á hverju strái.
DV hefur allt í einu tekið upp á
því að gera smávægilega úttekt á
umframsóuninni og þar eru
skrifaðir magnþrungnir leiðarar
um efnið. Ber svo við að sýnt er
fram á ofboðseyðslu á mörgum
fleiri sviðum en í landbúnaði, sem
verður þess valdandi að heilu at-
vinnugreinarnar búa við sífelldan
vandræðagang í rekstri og standa
hvorki undir launakostnaði eða
sjálfum sér yfirleitt.
Eru það vissulega ný sjónarmið
á þeim bæ að landbúnaðurinn einn
sé ekki upphaf og endir allra efna-
hagsvandræða í landinu.
Kaupmáttinn
verður að auka
Tæknivæðing og framfarir eru
afsökun fyrir miklu af dellunni og
misskilin gróðasjónarmið eru afl-
vaki annarra kostnaðarsamra
framkvæmda sem fjármagnskostn-
aðurinn sér um að aldrei komi til
með að skila arði.
Tíminn í gær birtir tvær ólíkar
fréttir um ofgnóttina. Önnur er um
verslunarhúsnæði í höfuðborginni,
þar sem sýnt er fram á að hin
margumtalaða Kringla er aðeins
helmingur af því búðarplássi sem
tekið var í notkun á síðasta ári. Og
enn er mikið af verslunarhúsum í
byggingu og kæmi ekki á óvart þótt
ígildi svosem eins og hálfrar ann-
arrar Kringlu verði lagt marmara í
ár til að draga viðskiptavinina að.
Eins gott að kaupmátturinn aukist
svo um munar ef takast á að láta
öll þessi ósköp standa undir sér.
Hin fréttin var um mikla verð-
lækkun á notuðum bílum, sem
verður af þeirri einföldu ástæðu að
framboðið er orðið miklu mun
meira en eftirspurnin.
Bílaeignin er nú komin á það
stig að þótt allir íslendingar sem
hafa ökuréttindi settust samtímis
undir stýri kæmust þeir ekki yfir að
aka öllum þeim bílum sem þeir
eiga. Samt hefur ekkert lát orðið á
innflutningi, hvorki á nýjum bílum
né notuðum. Ekki nema von að
sífellt er kvartað yfir skorti á
bílastæðum.
En hvort lát verður á bílainn-
flutningi er samt vafamál, því ef
íslendingum er ósýnt um nokkurn
hlut, þá er það að þekkja mæli-
kvarða hins mátulega.
Tæknin gleypir gróðann
Útgerð, iðnaður, fiskvinnsla,
landbúnaður, verslun eða hvað
eina sem telst til atvinnuvega þjáist
allt af fjármagnskostnaði og alls
staðar er lánsfjárhungur. En einu
kvarta forystusauðir fyrirtækjanna
aldrei yfir og vilja ekkert af vita, en
það er óarðbæra fjárfestingin sem
þeir hafa sjálfir staðið fyrir.
Þjónustustofnanir og fyrirtæki
eru síst hótinu betri þegar verið er
að bruðla með fé af minni en engri
forsjá. Bankar, tryggingafélög
fjármagnsmarkaðir og hvaðeina
eru rekin með svo fáránlegri yfír-
byggingu að ekkert nema okur
getur haldið þeim gangandi.
Tölvu- og tækniæðið skilar í
fæstum tilfellum þeim arði sem til
er ætlast einfaldlega vegna þess að
kostnaðurinn gleypir allan þann
sparnað sem vélamar eiga að
stuðla að.
Kaupleigufyrirtækin komu eins
og himnasending yfir alla þá sem
halda að eyðsla í formi fjárfesting-
ar skili gróða, hvað sem markaði
líður. En óneitanlega auka þau
kaupmátt athafnamanna, um sinn
að minnsta kosti.
Margskyns ný tækni hefur verið
tekin upp í húsbyggingum en
kostnaðurinn við að reisa hús eykst
jafnt og þétt. Dæmið er einfalt,
tæknin er dýrari en vinnusparnað-
urinn sem hún á að stuðla að.
Byggingakranarnir eru alltof marg-
ir og nýtingin fyrir neðan allt
lágmark. Húsbyggjendur græða
ekkert á tækninni og hún er aðeins
kostnaðarauki fyrir byggingameist-
arana, sem hvorki kunna að leggja
saman né draga frá þegar þeir ana
út í fjárfestingar, meira af nýjunga-
gimi en forsjá.
Vannýttar vélar og tæki, húsa-
kostur langt umfram þarfir og
bamaleg trú á að allar fjárfestingar
borgi sig stendur öllum eðlilegum
rekstri fyrir þrifum.
Og þegar allt er að sigla í
harðastrand stynja forstjórar þung-
an og kveinka sér undan háum
fjármagnskostnaði og óþolandi
launagreiðslum til starfsmanna
sinna og heita á stjómvöld að gera
eitthvað í málunum.
Það sem stjórnvöld gera er að
veita það athafnafrelsi sem hugum-
stórir framkvæmdamenn kunna
svo ekkert með að fara. OÓ