Tíminn - 27.04.1988, Blaðsíða 8

Miövikudagur 27. apríl 1988
8 Tíminn
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYHDtS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
Eggert Skúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Auglýsingaverð kr. 465,- pr.
dálksentimetri.
Verð í lausasölu 60,- kr. og 70,- kr. um helgar. Áskrift 700.-
Skilaboðin
Viðbrögð við stjórnmálaályktun miðstjórnar
Framsóknarflokksins eru jákvæð meðal almenn-
ings. Hvað varðar forystumenn stjórnmálaflokka
fara viðbrögðin nokkuð eftir því hvort um er að
ræða talsmenn stjórnarandstöðu eða forystumenn
samstarfsflokka Framsóknar í ríkisstjórninni.
Stjórnarandstæðingar með Alþýðubandalagið
fremst í flokki reyna að manna sig upp í gagnrýni
á niðurstöðu miðstjórnarfundarins án þess að þar
geti hugur fylgt máli. Hvað sem segja má um störf
ríkisstjórnar Þorsteins Pálssonar til þessa, þá er
almannaálit á einn veg um það að ekki sé að vænta
afreka af hálfu helstu fyrirsvarsmanna stjórnar-
andstöðunnar, Alþýðubandalagsins og Borgara-
flokksins.
Forystumenn samstarfsflokka Framsóknar í
ríkisstjórn hafa tekið niðurstöðum miðstjórnar-
fundarins vel og áttað sig á því að áframhaldandi
stjórnarsamstarf byggist á því að gerðar verði
ráðstafanir í aðsteðjandi efnahagsvanda. Mið-
stjórnarfundurinn var ekki kvaddur saman til þess
að lýsa yfir stjórnarslitum, heldur til þess að knýja
ríkisstjórnina til þess að framfylgja stjórnarsátt-
málanum.
Því verður að treysta að forystumenn samstarfs-
flokkanna hafi meðtekið þessi skilaboð miðstjórn-
arinnar.
Miðstjórnin fjallaði umfram allt um þrjú atriði:
Almenn efnahagsmál, rekstrarmál útflutnings-
framleiðslunnar og byggðamál. Þessi mál eru
samtvinnuð og að ýmsu leyti eitt og sama málið.
Útflutningsframleiðslan, sem er undirstaða alls
okkar efnahagslífs, fer að langmestu leyti fram úti
um landsbyggðina. Þar fer hin virka gjaldeyrisöflun
fram. Sjávarútvegurinn og fiskvinnslan í kauptún-
um og kaupstöðum landsins er lífæð efnahags-
kerfisins, sá grundvöllur sem öll önnur starfsemi
þjóðfélagsins hvílir á. Það er því til nokkurs að
vinna að þessar greinar séu reknar áfallalaust og
geti byggt sig upp að eigin fé.
Að hagur sjávarútvegs og fiskvinnslu tengist
þróun byggðar í landinu er augljóst. Kjarni
byggðastefnu er og verður sá hvernig uppbygging
á sér stað í sjávarútvegsgreinum og hvernig þeim
vegnar. Þess vegna hljóta menn ávallt að ræða
þessar atvinnugreinar og velferð þeirra um leið og
menn krefjast þess að byggðastefnan hafi
framgang.
Þetta kom mjög skýrt fram á miðstjórnarfund-
inum. Hitt kom ekki síður fram í máli hinna
fjölmörgu fulltrúa hvaðanæva af landinu, að gera
verður virkar ráðstafanir í verslunarmálum lands-
byggðar og að mætt verði þeim vanda, sem skapast
hefur í þjónustu við landbúnaðinn, ekki síst rekstri
sláturhúsa, sem víða er að sliga kaupfélögin, sem
eiga sláturhúsin, en fá ekki eðlilega fyrirgreiðslu
við rekstur þeirra miðað við núverandi skipulag á
afurðasölu.
Það er rétt metið, eins og kemur fram í
forystugrein Morgunblaðsins í gær, að framsóknar-
menn krefjast réttlætis fyrir landsbyggðina og
atvinnulífið þar. Samstarfsflokkarnir ættu að með-
taka þau skilaboð.
Illllllllllllllllllllíl GARRI llllllllllllllllllllllllllllilllllllllllillliilllllllllll^ .. ■ iíllll lili III! 'I
Virkur fjármagnsmarkaður
Framsóknarmenn funduðu um
helgina og ræddu m.a. þann vanda
sem nú steðjar að atvinnulífi lands-
byggðarinnar. Þeir hjá DV voru
dálítið fljótir á sér, því að á föstu-
dag ræddu þeir um þær tillögur,
sem þeir töldu að miðstjóm Fram-
sóknarflokksins myndi senda frá
sér, og skýrðu frá því að andstaða
myndi verða gegn þeim í hinum
ríkisstjórnarflokkunum.
Slík spámennska er nú auðvitað
svona og svona, en má þó liggja á
milli hluta að sinni. En annað
vckur þó athygli í þessarí véfrétt,
og það eru ummæli sem þar eru
höfð eftir Ólafi ísleifssyni efna-
hagsráðunaut ríkisstjórnarinnar.
Hann ræðir líka um væntanlegar
tillögur líkt og búið værí að sam-
þykkja þær, og eftir honum er
þetta haft í DV:
„Varðandi aðrar tillögur (fram-
sóknarmanna, innskot Garra)
sagði Ólafur ísleifsson efnahags-
ráðunautur ríkisstjórnarinnar, að
þær væru allar skref aftur á bak.
Tillögur þeirra um svokallað inn-
grip í vexti geti ekki þýtt annað en
veríð sc að beina hluta af fjármagn-
smarkaðinum til Sambandsins.
Það muni auk þess leiða af sér
minni sparnað innanlands, sem
aftur eykur erlendar lántökur. Háir
vextir séu það gjald sem við greið-
um fyrir virkan innlendan fjár-
magnsmarkað. Lúxustollar og
auknir skattar á bíla séu í hróplegrí
andstöðu við einföldun skattakerf-
isins sem þessi rikisstjórn hafi
hreykt sér á. Gengið hafi nú þegar
nægileg áhrif á lánskjaravísitöluna.
Það mælist í hækkunum á innflutt-
um vörum í framfærslu- og bygg-
inga vísitölu. Fjárfestingaskattur
muni síðan draga jafnt úr arðbær-
um fjárfestingum sem og óarðbær-
um.“
Frjálshyggjutal
Það er svo annað mál að bæði
DV-menn og efnahagsráðunautur-
inn voru svo seinheppnir að spá-
dómar þeirra um stefnumörkun
miðstjómar Framsóknarflokksins
rættust síður en svo í öllum atríð-
um. En hitt er annað mál að það er
alvarlegur hlutur þegar efnahags-
ráðunautur ríkisstjórnarinnar læt-
ur frá sér ummæli eins og þcssi.
Þetta er frjálshyggjutal af verstu
tegund.
Sem dæmi má taka ummæli hans
um það að inngrip í vexti geti ekki
þýtt annað en að veríð sé að beina
hluta af fjármagnsmarkaðnum til
Sambandsins. Sambandið er nú
einu sinni samband kaupfélaganna
vítt og breitt um landið, og skiljan-
lega brenna vandamál landsbyggð-
arínnar heitt á því. Að því er skilja
má af orðum efnahagsráðunautar-
ins er hins vegar ekki annað að sjá
en hann líti á Sambandið sem hvert
annað gróðafyrírtæki sem starfi í
anda frjálshyggjunnar. Það er að
segja að það elti hverju sinni
fégróða, hvar sem von um hann
sjáist.
Þetta er hins vegar grundvall-
armisskilningur, og satt að segja
alvarlegt mál að rekast á svona
lagaö hjá hátt settum embættis-
manni í ríkiskerfinu. Samvinnu-
hreyfingin starfará þeira grundvelli
að hagsmunir almennings í landinu
eru þar hafðir að leiðarljósi, jafn-
framt því sem til þess er ætlast að
rekstur hennar standi undir sér.
Stjórn á efnahagsmálum
Staðreyndin er sú, þó að það
virðist hafa farið fram hjá efna-
hagsráðunautinum, að atvinnu-
rekstur á landsbyggðinni á nú nán-
ast allur við mikla erfiðleika að
stríða. Ástæðan er meðal annars
þeir háu vextir sem hann talar
sjálfur um sem það gjald sem við
greiðum fyrir virkan innlendan
fjármagnsmarkað.
Aftur gleymist það hér að þessi
virki innlendi Ijármagnsmarkaður
hefur þróast með þeim hætti að
fjármagnið hefur sogast suður á
höfuðborgarsvæðið af landsbyggð-
inni. Það er þar sem þenslan hefur
orðið á síðustu mánuðum og mis-
serum, á sama tíma og landsbyggð-
in hefur setið eftir.
Erlend hagfræðilögmál geta
vissulega veríð góð að vissu marki.
En það hefur margsýnt sig að óheft
frjálshyggja hefur marga ókosti
hér á landi. Hún má geta gengið í
löndum þar sem atvinnulífið er í
fullu jafnvægi frá einum landshluta
til annars. En þar sem eins háttar
til og hér, að undirstöðu-
atvinnuvegirnir eru í drcifhýli en
þjónustan og stjórnsýslan fyrst og
fremst í þéttbýli á einu landshorni,
þá þarf hins vegar að fara að öllu
með gát.
Frjálshyggjustefnan á fjár-
magnsmarkaðnum hér sýnist nú
vera farín að leiða til óæskilegrar
þenslu á suðvesturhorninu en sam-
dráttar í öðrum landshlutum. Það
er of hátt gjald til að greiða fyrir
virkan innlendan ijármagnsmark-
að. Betra er að fara sér hægar,
halda föstu taumhaldi á efnahags-
málunum með viðeigandi aðgerð-
um og koma í veg fyrir að fólk úti
í hinum dreifðu byggðum þurfi að
sitja uppi án atvinnu og með verð-
lausar fasteignir. Ríkisstjórnir eru
nú einu sinni kosnar til þess að
stjórna. Garri.
VÍTT OG BREITT
Flest má bíða
vegna leiðtogafundar
Mikill hugur er nú í ráðamönn-
um að hespa þingstörf af og er
stefnt að þinglausnum 6. maí. Sam-
kvæmt því eru aðeins sjö starfsdag-
ar eftir á Alþingi fyrir sumarleyfi.
Það þýðir að mörg mál, sem ráð-
herrar þykjast vilja leggja mikla
áherslu á, daga uppi og verða ekki
afgreidd fyrr en kannski á næsta
iöggjafarþingi.
Eru því allar líkur á að mál sem
mikið hefur verið blásið út af verði
að bíða afgreiðslu enn um sinn og
gerir kannski ekkert til. Svo sýnist
ætla að fara um lagabálka eins og
þann um virðisaukaskattinn, sem
íengi er búið að tala um að sé svo
nauðsynlegur en alltaf má draga að
ræða og samþykkja á Alþingi.
Breyting á dómstólakerfinu verður
einnig að bíða betri tíma og geta
sýslumenn andað léttar í embætt-
um sínum. Það verður ekki hróflað
við þeim í bráð.
Fjölmörg fleiri mál virðast ekki
eins aðkallandi og látið hefur verið
í veðri vaka, enda áreiðanlega allt
í lagi að dusta af þeim rykið
einhvern tíma seinna þegar lítið
verður að gera á þingi.
Eitt er samt það mál sem passa
verður vel upp á að ekki dagi uppi.
Það er frumvarpið um innflutning,
bruggun og sölu á öli sem maður
getur orðið fullur af að drekka.
Það gagnmerka og mikilsverða mál
er nú í meðferð hjá allsherjarnefnd
efri deildar og hefur sjaldan náð
svo langt áður. Skítt með skatta-
lagabyltingu og sjálfstæði dóm-
stóla, svoleiðis röfl má bíða en hins
vegar stendur þjóðin á öndinni af
spenningi eftir að Alþingi ákveði
hvort áfengisprósentan í bjór verði
2,25 eða 3,50 og verður ekki trúað
að óreyndu að þingmenn ætli enn
einu sinni að humma ákvörðun þar
um fram af sér.
Naumur fyrirvari
Forsætisráðherra er greinilega
mikið í mun að ljúka þingi sem
fyrst, sama þótt margt verði undan
að láta og málum frestað.
Opinberlega hefur ekkert verið
látið uppi um hvers vegna svona
mikið liggur á, en Albert Guð-
mundsson, alþingismaður, telursig
hafa svarið við óðagotinu. „Ég
held að forsætisráðherra vilji ljúka
þingi til að geta gegnt kalli Reag-
ans,“ er haft eftir Albert í DV í
gær.
Sé getgáta Alberts rétt er skiljan-
legt að mikið liggi við að senda
Alþingi heim. Bandaríkjaforseti
bauð Þorsteini Pálssyni, forsætis-
ráðherra, í heimsókn til Washing-
ton og var fyrirvarinn í styttra lagi
og þegar boðið var þegið var ekki
munað að heimsóknartíminn og
lokahrina þingstarfa mundu rekast
á.
En öðru eins hefur nú verið
bjargað fyrir horn og nú er ekkert
einfaldara en að fresta afgreiðslu
nokkurra lagabálka svo að Þor-
steinn þurfi ekki að segja Reagan
forseta að hann hafi ekki tíma til
að heilsa upp á hann með svo
stuttum fyrirvara, en hitt kemur
auðvitað ekki til greina, að til-
kynna Bandaríkjaforseta að hann
verði að velja annan fundartíma
með íslenska forsætisráðherran-
um.
En Þorsteinn ræður hvenær hann
hittir Reagan og hvenær honum
þóknast að slíta þingi. Hann ræður
líka hvenær aðrir íslenskir forystu-
menn hitta málsmetandi menn að
máli.
Ekki er langt síðan að mikið lá
við að forseti Islands og utanríkis-
ráðherra færu ekki á fund leiðtoga
Sovétríkjanna.
Þegar forsetanum barst það boð
bar forsætisráðherra því við að
fyrirvarinn væri alltof stuttur og að
utanríkisráðherra hefði öðrum
hnöppum að hneppa en fylgja
forseta til Moskvu og ræða við
ráðamenn þar um heimsins gagn
og nauðsynjar. Þá var heimtað að
gestgjafar fyndu annan tíma fyrir
heimboðið og varð endirinn sá að
ekkert varð úr ferð forseta og
utanríkisráðherra til Sovétríkj-
anna.
En þegar forsætisráðherra þarf
að bregða sér til Washington verð-
ur flest undan að láta og samkvæmt
Albert Guðmundssyni er jafnvel
sjálfsagt að senda alþingismenn
heim og leggja svo stóru málin fyrir
að nýju einhvern tímann á næsta
þingi. OÓ