Tíminn - 03.12.1988, Síða 2

2
HELGIN
Lau’gárcláguy3. desérríber i §88
U-49
alheimsmál með merkjaboðum, til
að láta kafbátsmenn vita að ekki
væri hægt að greina merki þeirra.
En þá mun þeim þýsku hafa þótt
seint svarað, því kúla kom þjótandi
með miklum dyn yfir skipið, rétt
framan við stjórnpallinn. Voru nú
flöggin dregin upp á Braga og strax
flutti kafbáturinn sig, þar til flögg
hans lágu flöt við. Mátti þá lesa úr
þeim að skipstjóri skyldi þegar koma
um borð í bátinn með skipsskjölin.
Sprengja flutt um borð
Pegar lesið hafði verið úr merkj-
um kafbátsins, var björgunarbáti
Braga hrundið á flot og fóru í hann
skipstjóri og fjórir eða fimm hásetar.
Var nú róið um borð í bátinn með
skjölin og innan skamms kom bátur-
inn aftur. Höfðu þá orðið manna-
skipti á honum, því kafbáturinn
hafði tekið þrjá menn um borð, en
sendi aðra menn frá sér um borð í
Braga, liðsforingja, tvo menn og
mann með sprengju.
Og þegar báturinn kemur, til-
kynnir skipstjóri áhöfninni að það
eigi að sökkva Braga samstundis.
Bjuggust skipverjar nú við að
þurfa að fara í bátinn og verða ef til
vill lengi að velkjast í honum, áður
en þeir næðu landi. Varð það þá
fyrsta verk sumra að klæða sig í öll
þau föt er þeir áttu og fóru sumir í
þrefaldan klæðnað. Gerðu þeir það
bæði til þess að bjarga fatnaðinum
og vera sem best varðir fyrir kulda.
Einnig höfðu flestir fatapoka sína
með, en Þjóðverjarnir bönnuðu að
taka þá, með því það var ætlunin að
allir skyldu fara í kafbátinn og síðan
í björgunarbátinn, er nærri landi
væri komið. En þegar einn skipverja
heyrði að hann mætti ekki taka
fatapokann með sér, hvolfdi hann úr
honum í sjóinn, en fleygði pokanum
inn á skipið. Hvað honum gekk til
þess er ekki gott að segja, en ætla má
að hann hafi gert það í einhverju fáti
eða ofsahræðslu, sem greip suma,
þegar þeir vissu að skipinu, sem þeir
voru á, átti að sökkva, því þeim
fannst það sem dauðadómur yfir sér.
Sprengjan sem Þjóðverjarnir
komu með um borð var ekki stærri
en þriggja pela flaska. Þeir fóru nú
með hana niður í vélarrúm og bundu
hana þar á skrúfstykkisborð úti við
byrðinginn. Lögðu þeir því næst
kveikiþráð úr henni upp á þilfar og
aftur í skut. Var nú allt tilbúið til að
sökkva skipinu og þurfti ekki annað
en kveikja í tundurþræðinum og þá
áttu allir að hlaupa í björgunarbát-
inn.
Skammvinn gleði
Nú voru ýmis matvæli og ca
fimmtán lítrar af bensíni flutt um
borð í kafbátinn og þótti Þjóðverj um
það góður farmur.
Einnig var byrjað að taka vélar-
olíu úr olíugeymi og láta á tunnu,
um leið og skipshöfnin af Braga,
sem þá átti að fara í kafbátinn, færi
út í hann.
En á meðan á þessu stóð hafði
kafbáturinn komið nær. Gaf hann
nú merki um það að Bragi mætti
snúa heim til íslands aftur, ef öllum
fiskinum væri fleygt í sjóinn.
Þá varð heldur enn ekki glatt á
hjalla um borð í Braga. Ruku nú
allir til að opna lestarnar og henda
fiskinum út. Voru þá hendur látnar
standa fram úr ermum. Einn Þjóð-
verjanna heimtaði að fá að vita hve
mikil kol væru í skipinu og einnig
hve mikið vatn og olía. Sömuleiðis
hver kolaeyðslan væri við hina mis-
munandi ferð skipsins. Þá vildi hann
vita hve langt væri frá því er ketil-
hreinsun hefði farið fram og fleira
skipinu viðvíkjandi. Síðan fékk
hann að vita hjá matsveininum hve
mikill matur og drykkjarvatn væri
um borð.
Síðan var listi uum þetta sendur
um borð í kafbátinn og eftir mjög
Þýskur kafbátur sökkvir dönsku
flutningaskipi í heimsstyrjöldinni
fyrri. Árið eftir viðskipti Braga við
kafbátinn, hertu Þjóðverjar kaf-
bátahernaðinn um allan helming
og t.d. misstu Danir 126 skip af
þeirra völdum.
skamma stund kemur ný skipun
þaðan. Er mönnum nú sagt að hætta
vinnu og loka lestunum, því Bragi
eigi að fylgjast með kafbátnum. Enn
fremur kom skipun um að senda
björgunarbátinn aftur til kafbátsins.
Var það gert og voru þeir Braga-
menn nú sýnu daufari í dálkinn en
áður.
í kjölfar víkinga
Þegar báturinn kom aftur voru í
honum tveir þýskir „navigatörar",
vélstjóri og merkjamaður, ungur
strákur, og voru þeir allir vopnaðir
og þar að auki með fjórar sprengjur.
Einnig komu þá hásetarnir af Braga,
sem komnir voru í kafbátinn. Tóku
Þjóðverjar nú við allri stjórn á
togaranum og var haldið á stað
suður á bóginn. ÖIl sjókort lögðu
Þjóðverjar undir sig og vissi áhöfnin
ekkert hvar skipið var statt, nema
menn grunaði að nú ætti að fara
siglingaleiðina á milli Ameríku og
Englands og sitja þar fyrir skipum.
Var Bragi látinn sigla með öllum
ljósum um nætur, en kafbáturinn
sigldi alltaf ljóslaus og vissu þeir lítt
hvað honum leið.
Var nú siglt þannig í fjóra daga.
Létu Þjóðverjarnir íslendinga yfir-
leitt afskiptalausa, nema einn
daginn. Þá var skipið stöðvað og
mönnum skipað að mála yfir dönsku
hlutleysismerkin á hliðunum. Var
þá talsverð alda og valt skipið mikið
og skolaði sjórinn málningunni af
jafnóðum. Varð því að gefast upp
við verkið. Þetta var einhvers staðar
vestur af írlandi. Var nú enn haldið
áfram suður á bóginn.
Timburskipi sökkt
Á fimmta degi eftir töku Braga,
um klukkan ellefu fyrir hádegi,
komu þeir að stóru timburflutninga-
skipi, sem var að sökkva. Hét það
Seatonia og var frá West Hartlepool.
Komust þeir brátt að því að þarna
hafði kafbáturinn verið að verki og
skotið skipið, enda þótt þeir hefðu
ekki orðið varir við hann, aðeins séð
sprenginguna álengdar.
Sást nú hvar skip kom úr austur-
átt, og þegar það nálgaðist sást að
það var með sænskum hlutleysis-
merkjum á hliðunum og sænska
fánann við hún. Ætluðu Þjóðverjar
að stöðva skipið, en sáu þá að á því
voru fallbyssur og leist ekki á blik-
una. Spurðu þeir skipstjóra hvort
kafbáturinn mundi geta leynst á bak
við Braga, en hann taldi það óhugs-
andi. Féllust Þjóðverjar á að svo
væri og sögðu að skeika yrði að
sköpuðu. En þá gerðist hið undar-
lega. Skipið hélt áfram á hægri ferð,
án þess að skipta sér af Braga.
Þjóðverjarnir gáfu nú skipun um
að setja út björgunarbátinn, þótt
sunnan strekkingur væri og talsverð-
ur sjór. Á stóru svæði umhverfis hið
sökkvandi skip var fullt af timbri,
sem flotið hafði úr því. Þarna leitaði
nú báturinn fram og aftur í nær tvær
klukkustundir, ef vera kynni að
einhverjir af skipshöfn Seatoniu
hefðu komist lifandi af. Var Þjóð-
verjum það mikið áhugamál að
bjarga lífi þeirra. En engan mann
fundu þeir.
Þetta var undan suðvesturströnd
írlands og svo nærri að menn sáu
land.
U49
Fljótt hefur verið farið yfir sögu
og má því bæta við nokkrum atriðum
til frekari skýringar:
Daginn áður en Bragi fór frá
Reykjavík kom tilkynning frá breska
ræðismanninum um að togarar yrðu
að sigla aðra leið til Fleetwood en
áður. í staðinn fyrir að sigla til
eyjarinnar St. Kildu var þeim nú
skipað að sigla á stað sem væri 58
gráður norðurbreiddar og 10 gráður
vesturlengdar og breyta þar um
stefnu suður í írlandshaf. Þessi stað-
ur er langt sunnan við St. Kildu. En