Tíminn - 08.12.1988, Blaðsíða 12

12 Tíminm
Fimmtudagur 8. desember 1988
FRÉTTAYFIRLIT
JERUSALEM - Shamirl
forsætisráðherra israels gaf
ekki mikið fyrir framlag Arafats
til friðar og sagði „hryðjuverk"
Arafats hljóma hærra en orð
hans. í London lýstu bresk
yfirvöld ánægju sinni yfir niður-
stöðu Stokkhólmsfundar Ara-
fats og gvðinganna fimm og
kröfðustaogeroa í átttilfriðar.
KÚVAIT - Vamarmálaráð-
herra Bandaríkjanna Frank
Carlucci sagði að Bandaríkin
myndu ekki kalla heim eitt
einasta skipa af þeim 25 skip-
um sem nú eru á eða við
Persaflóa fyrr en Irakar og
Iranar hafi samið um frið í
Persaflóastríðinu, en þar ríkir
nú vopnahlé.
MOSKVA - Harður jarð-
skjálfti varð í Kákasushéruðum
Sovétríkjanna og í norðaust-
urhluta Tyrklands. Að minnsta
kosti fjórir Tyrkir létust og fjöldi
þeirra slasaoist. Fjöldi Armena
slasaðist einnia í Sovétríkjun-
um en þar vara ekki manntjón.
Miklar skemmdir urðu á mann-
virkjum.
MOSKVA -Ástandið í Arm-
eníu er nú mjög viðkvæmt og
spenna mikil eftirtveggja vikna
kynþáttaóróa í Armeníu og'
Azerbaijan. Fréttir frá Azerbai-
jan herma að nú sé allt með
kyrrum kjörum í lýðveldinu.
Þeim embættismönnum
kommúnistaflokksins sem
ábyrgð báru á brottflutningi
kynþátta frá óeirðasvæðunum
hefur verið vikið úr starfi.
MOSKVA - Þing Eistlands j
ítrekaði í gærfyrri afstöðu sína 1
þar sem þingið áskilur sér rétt
til að beita neitunarvaldi gegn
lögum hins nýja þings Sovét-
ríkjanna. Því er Ijóst að erfið-
leikar Gorbatsjovs með Eist-
lendinga eru ekki úr sögunni
þó ný stjórnarskrá hafi verið
samþykkt í Æðsta ráðinu.
MONTREAL - Samninga-
menn í GATT heimsviðskipta-
ráðstefnunni virðast nú komnir
f sjálfheldu í viðræðum sínum
um landbúnaðarvörur. Við-
ræðurnar höfðu aðeins staðið
í tvo tíma er þeim var hætt.
Ekki er aert ráð fyrir nýjum
fundi (brað.
Illllllllliillllf UTLÖND .............................. .............. ........... l::!Ílí!!!;iHil, nljiiji^ .............................. . . ...... .,||!;ii!i^ .,:;i;ir- ,;ili|iil; ■J|||!II;:' ........ ,;j;;j!i"............;j|||!|i^
Gorbatsjov kynnir róttækar „jólagjafir“ á Allsherjarþingi Sameinuöu þjóðanna:
Fækka um 500.000
dáta í Rauða hemum
Sovétmenn hyggjast fækka um hálfa milljón manns í
herjum sínum á næstu tveimur árum, auk þess sem þeir ætla
að draga úr hefðbundnum vígbúnaði sínum. Þetta var
jólagjöfin sem Mikhafl Gorbatsjov forseti Sovétríkjanna
hafði lofað að gefa á Allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna,
en hann ávarpaði þingið í gær.
Sovétmenn ætía að fækka um hálfa milljón manns í Rauða hernum. Mikhafl
Gorbatsjov Ieiðtogi Sovétríkjanna skýrði frá þessu á Allsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna í gær og stakk einnig upp á vopnahléi í Afganistan.
Möndlugjöf Gorbatjovs var tilboð
um vopnahlé í Afganistan er taeki
gildi 1. janúar 1989 og sú að Sovét-
ríkin hyggjast gefa fátækustu ríkjum
þriðja heimsins eftir skuldir þeirra
við Sovétríkin.
Æðsti maður Sovétríkjanna hefur
ekki ávarpað Allsherjarþingið síðan
Níkíta Krútsjof barði skónum sínum
í ræðupúltið þar árið 1960.
- Sovésk stjórnvöld hafa ákveðið
að sýna enn einu sinni fram á vilja
sinn til heiibrigðrar þróunar, ekki
aðeins með orðum, heldur einnig
með gjörðum.
í dag get ég skýrt ykkur frá því að
Sovétríkin hafa ákveðið að draga úr
herstyrk sínum. Á næstu tveimur
árum mun verða fækkað í heraflan-
um um 500 þúsund hermenn.
Þetta voru orð Gorbatsjovs á
Allsherjarþinginu í gær, en þingfull-
trúar höfðu beðið ræðu hans með
eftirvæntingu, sérstaklega eftir að
kvisast hafði út að hann hygðist
boða einhliða samdrátt í herafla
Sovétríkjanna.
- Samkvæmt samkomulagi við
bandamenn okkar í Varsjárbanda-
laginu höfum við ákveðið að kalla
heim sex skriðdrekaherdeildir frá
Austur-Þýskalandi, Tékkóslóvakíu
og Ungverjalandi og leggja þær
niður.
í allt mun sovéski herinn í Evrópu-
hluta Sovétríkjanna og á landssvæð-
um bandalagsþjóða okkar í Evrópu
draga saman umsvif sín um 5000
skriðdreka, 8500 stórskotaliðskerfi
og 800 orrustuþotur. Þá munum við
einnig draga úr hefðbundnum víg-
búnaði í Asíuhluta Sovétríkjanna.
Samkvæmt samkomulagi við ríkis-
stjórn Alþýðulýðveldisins Mongólíu
mun meginhluti þess sovéska
herliðs, sem þar hefur dvalið tíma-
bundið, verða kallaður heim.
í höfuðstöðvum Atlantshafs-
bandalagsins var þessum ákvörðun-
um Sovétmanna vel tekið þó við-
brögð þar væru varfærnisleg. Em-
bættismenn NATO sögðu að hern-
aðarbandalagið myndi leitast við að
ná enn meiri niðurskurði í herafla
við samningaborðið.
En Gorbatsjov vék að fleiru en
samdrætti í herafla Sovétríkjanna í
ræðu sinni. Hann bauð einnig upp á
vopnahlé í Afganistan frá og með 1.
janúar. Lagði hann til að friðar-
gæslusveitir Sameinuðu þjóðanna
sæju til þess að vopnahléð yrði virt
á meðan mynduð yrðu samsteypu-
stjórn á breiðum grunni með þátt-
töku stríðandi afla í Afganistan.
Þá fór Gorbatsjov fram á það við
Javier de Cuellar aðalritara Samein-
uðu þjóðanna að hann kæmi á fót
alþjóðlegri ráðstefnu sem tryggi
hlutleysi og afvopnun í Afganistan í
framtíðinni.
Gorbatsjov sagði í ræðu sinni að
skuldir ríkja þriðja heimsins væru
eitt alvarlegasta vandamál heimsins
og skýrði frá því að Sovétríkin væru
nú að undirbúa skuldbreytingu og
jafnvel eftirgjöf á skuldum fátækustu
ríkja heimsins. Hvatti hann önnur
ríki til þess sama.
- í Sovétríkjunum er í undirbún-
ingi skuldbreyting á lánum fátækustu
ríkjanna og mun endurgreiðslutím-
inn verða allt að 100 ár hjá vanþró-
uðustu löndunum og í sumum tilfell-
um munu Sovétríkin gefa skuldirnar
algerlega eftir.
Þá vék Gorbatsjov í ræðu sinni að
þeirri ákvörðun Bandaríkjamann að
veita Yasser Arafat leiðtoga PLO
ekki vegabréfsáritun. Hann sagði þá
ákvörðun óskiljanlega og að hún
stofni tilveru Állsherjarþingsins í
New York í hættu.
Að lokinni ræðu sinni hélt Gorbat-
sjov til fundar við stórvin sinn Ron-
ald Reagan Bandaríkjaforseta og
arftaka hans George Bush. Fórfund-
urinn fram á „Governors Island" í
New York höfn. Má gera ráð fyrir
að umræðurnar snúist um áfram-
haldandi afvopnunarviðræður eftir
að Bush tekur við embætti Banda-
ríkjaforseta.
Stokkhólmsfundurinn:
Viðurkennir ísrael
skýrt og greinilega
Frá Þór Jónssyni í Stokkhólmi
Stokkhólmsfundi gyöinganna fimm og Arafats er lokið.
Arafat sagöi eftir fundinn: - PLO viðurkennir tvö ríki!
Annað er rfld Palestínu og hitt er ísrael! Ég segi þetta skýrt
og greinilega!
í yfirlýsingu Stokkhólmsfundarins
er hvers kyns hryðjuverkum hafnað
og þau fordæmd.
Áuk Arafats kynntu Ingvar Carls-
son forsætisráðherra og Sten An-
dersson utanríkisráðherra niður-
stöður fundarins á blaðamannafundi
í gær.
Sænsku ráðherrarnir vildu meina
að hér væru um sögulega yfirlýsingu
að ræða. Nú þyrfti enginn lengur að
fara í grafgötur um að PLO viður-
kenndi Ísraelsríki og stigið hefði
verið stórt og mikilvægt skref í átt að
friði í Mið-Austurlöndum.
Frumhlaup ísraelsstjórnar
- Fordæming ísraelsstjórnar er
frumhlaup af þeirra hálfu, segir
Ingvar Carlsson forsætisráðherra.
Hvernig er hægt að fordæma fund án
þess að vita niðurstöður hans? PLO
hefur sýnt viljann í verki að stofna
til friðar og lýst því yfir skýrt og
greinilega að það viðurkenni tilveru-
rétt Ísraelsríkis.
Ráðherrarnir tveir sögðu að
niðurstöður fundarins hefðu verið
fleiri og víðtækari og yrði nánar
skýrt frá þeim síðar.
Stjórnmálafræðingar sænskir og
bandarískir eru samt sem áður fullir
efasemda. Þeir benda á að Arafat
noti enska orðið „accept“ þegar
hann talar um að viðurkenna ríki
ísraela sem allt eins geti þýtt „sættir
sig við“.
Arafat segir hvergi að hann ætli að
„sætta sig við“ eða „viðurkenna“
Israel um alla framtíð. Hann viður-
kennir tilverurétt ísraels eins og
sakir standa en gæti þess vegna skipt
um skoðun þegar á morgun.
í snatri á brott
Eftir blaðamannafundinn var
PLO leiðtoganum ekið á fullri ferð
gegnum Stokkhólm í langri bílalest
þar sem vælandi lögreglubílar fóru
fyrir og eftir. Arafat var ekið í
svartri drossíu með lituðum rúðum.
Hvarvetna sem hann fór um hafði
götum í Stokkhólmi verið lokað og
langar bílaraðir mynduðust. Lög-
regluþjónarnir voru ekki öfunds-
verðir af hlutverki þeirra því að
sænskir borgarar létu margir hverjir
heiftúð sína og taugaæsing bitna á
þeim þar sem þeir stóðu í vegi fyrir
umferðinni.
Að mestu leyti ríkti þó friðsæld
um fundinn og ekki þurfti að koma
til kasta lögreglu vegna uppþots eða
mótmæla.
Arafat var í snatri ekið til Haga
hallar sem var hans bækistöð á
meðan á dvöl hans í Svíþjóð stóð,
en þaðan var flogið með hann í þyrlu
út á Arlandaflugvöll þar sem beið
hans þota er flaug með hann heim.
Dularfullur byssumaður
Var sænsku öryggislögreglunni
léttir að Arafat skyldi farinn frá
Svíþjóð. f fyrrinótt leitaði hún ár-
angurslaust að manni sem sást snigl-
ast um með riffil nálægt þeim stað
sem Arafat var.
Þó bárust fréttir af því í dag að
fundist hefði bíll sem grunur leikur
á að sé eign byssumannsins, en
lögreglan segist engar upplýsingar
gefa fyrr en Arafat sé kominn heill á
höldnu heim.
Við þetta efni verður ekki skilið
öðruvísi en svo að greina frá að ekki
hafi allir gyðingar í Svíþjóð snúið
baki við gyðingunum fimm sem
leyfðu sér að ræða málin við Arafat. .
Samtökin „Gyðingar fyrir friði f
milli Palestínu og fsraels" sem hafa j
aðsetur í Stokkhólmi styðja af full- ,
um hug framtak sænsku stjórnarinn- 1
ar að bjóða til þessa fundar á
hlutlausri grund og harma fordæm-
ingu annarra gyðinga.
Svart framundan
hjá byggingaverka-
mönnum í Kína:
Sex milijónir
atvinnulausar
Það er víðar samdráttur og
yfirvofandi atvinnuleysi en á fs-
landi. Sex milljónir bygginga-
verkamanna í Kína munu að
líkindum missa vinnu sína á næsta
ári vegna þeirrar ákvörðunar kín-
verskra stjórnvalda að skera stór-
lega niður byggingaframkvæmdir
á vegum ríkisins. Það var kín-
verska fréttastofan Nýja Kína
sem skýrði frá þessu á miðviku-
daginn.
Atvinnuleysi fer nú mjög vax-
andi í Kína, en atvinnuleysi hafði
ekki þekkst þar frá því kommún-
istar komust til valda árið 1947
þar til vestrænar frjálshyggjuhug-
myndir tóku að grassera fyrir
nokkrum misserum.
Kínverjar birta ekki tölur yfir
atvinnuleysi en segja að á milli 20
og 30 milljónir verkamanna hafi
nú „atvinnu“ en hafi ekki neitt að
gera í raun.
Nýja Kína sagði að mörgum
stórframkvæmdum á vegum
ríkisins verði lokið í marsmánuði
ef áætlanir standast og ekki verði
farið í nýjar stórframkvæmdir.
Því verði sex milljónir verka-
manna að leita sér að vinnu
annars staðar.
Stjórnvöld í Kína ákváðu í
september mánuði síðastliðnum
að draga úr byggingaframkvæmd-
um til þess að minnka verðbólgu
og kæla niður efnahagslífið í
landinu.