Tíminn - 21.01.1989, Blaðsíða 13

Laugardagur 21. janúar 1989
Tíminn 25
varir við slíka „myndun óvildar"
gagnvart Þjóðverjum í Bandaríkj-
unum sem nú. Og einn félagi
Genschers orðaði ástandið á þenn-
an ódiplómatiska hátt: Pað er nú
vinsælt tómstundagaman í Banda-
ríkjunum að hræra í þýskum skít.
Stjórnmálaskýrendur á skrif-
stofu kanslarans segja líka að van-
þóknunin á „þessum skelfilegu
Þjóðverjum" sem hafi þó þegar allt
kemur til alls eiginlega tapað stríð-
inu og samt sem áður unnið sig upp
í að vera mesta útflutningsþjóð
veraldar hafa bólgnað út „eins og
graftarkýli".
Bandaríkjamenn ættu
frekar að vera á sakbominga-
bekknum en Þjóðverjar
Hin meintu Gaddafi-tengsl skipa
Þjóðvérjum á sakborningabekk,
sem aftur á móti yfirvöld í Bonn
álíta að Bandaríkjamenn ættu að
verma. Bandaríkin voru langstór-
tækustu vopnasaiar Vesturlanda
1987, seldu þá vopn fyrir 11,5
milljarða dollara. Þá komu Frakk-
ar með 3,6 milljarða dollara sölu
og í þriðja sæti var Bretland.
Bandaríkin eiga líka mestar
birgðir efnavopna næst á eftir Sov-
étríkjunum, 45.000 til 150.000 tonn
um stjórnmálamannanna fór að
vandast málið.
Yfirleitt nær refsilöggjöf Sam-
bandslýðveldsins ekki nema til
landamæranna. Undantekningar
eru þó á þeirri reglu, t.d. vegna
eiturlyfjasölu eða peningafölsunar,
þá gildir svokallað „heimréttar-
meginregla“. Þessar undantekn-
ingar er að finna í greinum nr. 5 og
6 í refsilagabálkinum þar sem þær
eru sérstaklega útfærðar. Þær eru
flokkaðar sem svo „alvarlegar" að
fyrir þær skuli refsað í Sambands-
lýðveldinu án tillits til þess hvar
glæpirnir eru drýgðir.
Hvaða ríki eru „vond“
og hvaða ríki „góð“?
Það væri ekki flókið mál lagalega
að fella undir þessar lagagreinar,
sem refsiverðum brotum á er fram-
fylgt hvar sem þau eru framin í
heiminum, gerð efnavopnaverk-
smiðja eða framleiðslu plútóns til
smíði kjarnasprengja. Reyndar
mætti þar ekki skipa ríkjum í
annað hvort „vond“ eða „góð“.
Það þýðir að þýskur vísindamaður
sem vinnur að smíði atómsprengja
í Bandaríkjunum yrði að eiga jafn-
mikið í vændum refsingu í heima-
landinu og sá vísindamaður sem
„Made in Germany“
samkvæmt nýjasta mati. Og það
eru fyrst og fremst Ameríkanar
sem hafa mánuðum saman komið
í veg fyrir það á afvopnunaráð-
stefnunni í Genf að samkomulag
verði um algert bann við eiturefna-
vopnum. Og á ráðstefnunni í París,
þar sem haldin var enn ein alþjóð-
leg áróðursumræða um efnavopna-
afvopnun, höfðu Vestur-Þjóðverj-
ar Svarta-Pétur á hendi.
Það hentar líka ágætlega stjórn-
inni í Washington í samvinnunni
við félaga sína í ísrael að geta
útmálað Þjóðverja sem vini gyð-
ingahatarans Gaddafi. Þá heppnast
kannski - eins og margir stjórn-
málaskýrendur í Bonn láta sér
detta í hug að ætlunin sé - banda-
rískum diplómötum að hnýta vin-
samleg bönd við Jasser Arafat með
fulltingi gyðingasafnaðarins í New
York.
Refsilöggjöf Þjóðverja
nær yfirleitt ekki
nema til landamæranna
Sú aðdróttun að Þjóðverjar víli
ekki fyrir sér að selja til útlanda
framleiðsluvarning sem jafnvel
brýtur gegn siðferði, kom sérlega
illa við Genscher utanríkisráðherra
en hann ætlaði að koma fram á
fundinum í París sem ósveigjanleg-
ur baráttumaður gegn öllum efna-
vopnum. Hann segir afdráttar-
laust: „Ég vil ekki að Þjóðverjar
eigi þátt í að framleiða gereyðing-
arvopn“. Stjórnvöld í Bonn
ákváðu hátíðlega 1954 að leggja
sjálfir niður framleiðslu efna-
vopna.
I augum Genschers liggur málið
ljóst fyrir. Það megi jafnvel ekki
selja kunnáttu verkfræðings, sem
mætti nota erlendis til að búa til
gereyðingarvopn.
Þegar starfsmenn stjórnarráðs-
ins í Bonn fóru að velta vöngum
yfir lögfræðilegri útleggingu á orð-
ynni í Pakistan.
Það kemur hins vegar að áliti
lögfræðinga stjórnvalda í Bonn
ekki til greina, því að skv. opin-
berri stefnu, líka í Bonn, er friður
í heiminum kominn undir þeim
ótta sem kjarnavopn Bandaríkja-
manna skapa, og Bandaríkin
standa fast við að þeim sé nauðsyn-
legt að framleiða og eiga í fórum
sínum efnavopn til að viðhalda
þessum ótta. Og varla sé hægt að
refsa fyrir að taka þátt í að viðhalda
friðnum með ótta.
Hvemig má koma á
fyrirbyggjandi eftirliti?
Stjórnarráðsmennirnir í Bonn
létu líka í Ijós efasemdir vegna
uppástungna um að ákvarða
skýrar, hvaða fyrirtæki yfirleitt ráði
yfir skynsamlegri tækni í atóm- eða
efnaframleiðslu. Hugmyndinni um
að skylda þessi fyrirtæki til að gefa
skýrslur um starfsemina yrði held-
ur ekki framfylgt. Fyrirfram ætti
hins vegar að vera mögulegt að
„byggja upp net upplýsingaupp-
spretta“.
Sem dæmi má nefna að til þessa
hafa tollyfirvöld veitt viðtöku út-
flutningsskýrslum og sent þær
áfram til tölfræðilegu deildarinnar
í stjómarráðinu. Þar falla þær
undir tölfræðileynd. Þær eru þess
vegna ekki til nokkurs gagns til
fyrirbyggjandi aðhalds. Ef emb-
ættismenn gætu samræmt þessar
upplýsingar við skýrslur fyrirtækja
sem hafa leyfi til að hafa í fórum
sínum kjamaeldsneyti væri e.t.v.
mögulegt að skipuleggja fyrir-
byggjandi eftirlit.
Og loks hafa vestur-þýsk stjórn-
völd í huga að setja tilkynninga-
skyldu á útflutning á uppdráttum
og þekkingu á gerð efnaverk-
smiðja, og þar með yrði lokað
slæmri gloppu í utanríkisviðskipta-
löggjöfinni.
Utanríkisviðskiptalöggjöf
Þjóðverja frjálslyndari
en sú bandaríska
Slíkar hikandi vangaveltur gera
ákærendurna í Washington ekki
reiða heldur styrkja þá í þeim
grunsemdum að eins ótruflaður
útflutningur og hægt er að komast
upp með sé vestur-þýsku banda-
mönnunum mikilvægari en að
koma í veg fyrir einstaka löglegar
eða hálflöglegar sölur á viðkvæm-
um vopnum til vafasamra kaup-
enda. Auk þess hefur hvorki kansl-
arinn né viðskiptaráðherrann, né
aðrir sem málið varðar í huga að
breyta hinum frjálslyndu þýsku
utanríkisviðskiptalögum í átt til
þeirra bandarísku.
f Bandaríkjunum gildir sú meg-
inregla að allur útflutningur sé
bannaður, sé hann ekki leyfður. f
Vestur-Þýskalandi er allur útflutn-
ingur leyfður. Að vísu þarf sérstakt
leyfi til útflutnings á vissum vörum.
En eftirlit er í rauninni bara að
finna á pappírnum.
Þess vegna var áður oft eitthvað
til í því þegar bandaríska leyni-
þjónustan skýrði frá útflutningi á
bönnuðum eða umdeilanlegum
varningi til kjarnorkuframleiðslu
til viðskiptavina eins og Pakistans,
Suður-Afríku eða Indlands. Og
þess vegna eru þessar nýju og
reiðilegu ásakanir bandarískra
blaðamanna um þýska þátttöku í
eiturgasstríðsáætlunum Gaddafis
einkar trúverðugar.
Verið að reisa heila
„tæknimiðstóð" í Líbýu
f þetta sinn virðast Bandaríkja-
menn hins vegar hafa tekið rangan
pól í hæðina. í Rabita í grennd
Trípóli er ekki bara verið að reisa
litla efnaverksmiðju af stærðar-
gráðunni 100-150 metrar, heldur
heila „tæknimiðstöð". Þess vegna
væri það sérlega óskynsamlegt, og
í öllum tilfellum áhættusamt, að
reisa verksmiðju til framleiðslu
efnavopna í næsta nágrenni við ný
hátæknifyrirtæki. Bandaríkja-
menn leggja hins vegar málið fram
eins og að á öllu svæðinu eigi að
verða ein risavaxin eiturgasverk-
smiðja.
Það þykir bara sjálfsagt að þýsk
fyrirtæki séu þar í brennipunicti.
Með milligöngu fyrirtækis írakans
Ihsan Barbouti í Frankfurt seldi
byggingavörufyrirtækið Bischoff
KG í Frankfurt „nokkra bíla og
verkfæri eins og skrúfjárn" (tals-
maður fyrirtækisins) til Líbýu. Úti-
bú Preussag-fyrirtækisins í Dort-
mund hefur séð.tæknimiðstöðinni
fyrir tækni til meðferðar á vatni.
Þessi útflutningur segir talsmað-
ur Preussag-fyrirtækisins að hafi
verið „vandlega kannaður" af við-
skiptaráðuneytinu í Bonn að ósk
fyrirtækis hans og verið lýstur
hættulaus.
1985 átti Thyssen Bausysteme
GmbH í Dinslaken í samningavið-
ræðum um byggingarhluta og hafði
nærri gengið saman með fyrirtæk-
inu og Líbýumönnum þegar
strandaði á fjármögnuninni. AIls
áttu um 25 fyrirtæki í Sambands-
lýðveldinu hlut að byggingunum í
eyðimörkinni.
Fellst Gaddafi á stöðugt eftirtit?
- En Bandaríkjamenn?
Það væri fljótlega hægt að upp-
lýsa hvaða tiíhæfa er í eiturefna-
framleiðsluákærum Bandaríkja-
manna ef Gaddafi féllist á að
alþjóðleg eftirlitsnefnd kynnti sér
framleiðslukerfið.
Að áliti sérfræðinga væri reyndar
mögulegt að leika á slíkt eftirlit þar
sem lítinn tíma tekur að breyta
framleiðslunni úr eiturvopnum í
eitthvað annað. En þá yrði Gaddafi
stöðugt að standa gegn alþjóðlegu
eftirliti á efnaverksmiðjunum
sínum, eins og reyndar Bandaríkin
gera með sínar, en það vill hann
sjálfsagt ekki.
Sendiherra Vestur-Þýskalands í
Trípóli sendi Genscher þau skila-
boð frá Gaddafi fyrir Parísarfund-
inn að Líbýa myndi greiða atkvæði
með slíku alþjóðlegu eftirliti, en
því aðeins ef fylgt yrði slíkum
varúðarráðstöfunum um allan
heim.
Jón Helgason Guðni Ágústsson Unnur Stefánsdóttir
Árnesingar
Árlegir stjórnmálafundir og viðtalstímar þingmanna Framsóknar-
flokksins verða haldnir á eftirtöldum stöðum:
Þjórsárver, mánudag 23. jan. kl. 21.00.
Félagslundur, þriðjudag 24. jan. kl. 21.00.
Þorlákshöfn, í Kiwanishúsinu, miðvikudag 25. jan kl. 21.00.
Stokkseyri, fimmtudag 26. jan kl. 21.00.
Þorrablót framsóknarmanna
á Suðurnesjum
Framsóknarfélögin í Keflavík standa fyrir þorrablóti þann 27. janúar
í Glaumbergi efri sal.
Húsið opnar kl. 19. Aðgangur að neðri sal að vild.
Mætum öll og tökum með okkur gesti.
Sérstakir gestir verða:
Steingrímur Hermannsson og Edda Guðmundsdóttir.
Miðapantanir: Péturs. 11431, Sigurðurs. 12719, Þorsteinns. 12330,
Gunna s. 15410, Kolbeinn s. 12458.
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Jólahappdrætti
Framsóknarflokksins
1988
Dregið hefur verið í Jólahappdrætti Framsóknarflokksins.
Vinningsnúmer eru:
1. Nr. 1311
2. Nr. 22646
3. til 6. Nr. 26073, 12506, 9750, 23800
7. tii 12. Nr. 20893, 20890, 3571,34359, 12261,34014
13. til 15. Nr. 21426, 3587, 23141
Vinninga skal vitja innan árs.
Allar frekari upplýsingar eru veittar á skrifstofum Framsóknar-
flokksins, Nóatúni 21, Reykjavík, í síma 91-24480 og/eða
91-21379.
Framsóknarflokkurinn
Akranes - Bæjarmálafundur
Fundur um bæjarmál verður haldinn í Framsóknarhúsinu við
Sunnubraut, laugardaginn 21. janúar kl. 13.30.
Fulltrúaráðið.
Kópavogur
Skrifstofan í Hamraborg 5 er opin þriðjudaga og miðvikudaga kl. 9-13.
Sími 41590. Heitt á könnunni.
Opið hús alla miðvikudaga kl.17-19. Félagsmenn eru hvattir til að
líta inn og taka með sér gesti. Eflum flokksstarfið.
Framsóknarfélögin í Kópavogi.
Suðurland |
Skrifstofa kjördæmissambandsins Eyfarvegi 15, Selfossrer opin á
fimmtudögum kl. 17-19 sími 98-22547.
KSFS.
Suðurland
Spilum félagsvist að Eyrarvegi 15, Selfossi 24. og 31. janúar n.k. kl.
20.30.
Framsóknarfélag Selfoss.
Framsóknarfélag Selfoss
Félagsfundur verður haldinn að Eyrarvegi 15, mánudagskvöldið 23.
janúar kl. 20.30.
Dagskrá: Fjárhagsáætlun Selfossbæjar.
Stjórnin.