Tíminn - 25.01.1989, Síða 14

14 Tíminn
Miðvikudagur 25. janúar 1989
Tilhugalífinu lokið
Nú cr lokið eins árs tilhugalífi
Ungverja og ættingja þeirra í
Transsylvaníu, eftir að Rúmenar
af ungverskum ættum Itafa flúið
hundruðum saman á náðir Ung-
verjalands í von um betra líf.
Flóttamennirnir hafa konúst að
raun um að lífið er ekki þannig.
Lögreglan ofsækir þá og gestgjafar
þeirra virða þá ekki viðlits. Flótta-
mennirnir lifa í stöðugum ótta um
að veröa sendir tilbaka, til lög-
regluríkis Ceausescus.
„Ég er búinn að fá mig fullsadd-
an af Ungverjalandi. Ég er orðinn
uppgcl'inn til sálarinnar," segir 47
ára gamall flóttamaður, sem gæti
verið um sjötugt eftir útlitinu að
dæma. í fyrrasumar synti hann yfir
Dóná til Júgóslavíu og eyddi þar
þrem mánuðum í flóttamannabúð-
um áður en hann komst til fyrir-
heitna landsins. Flann var búinn að
dveljast í Ungverjalandi í einn
ntánuð þegar hann lét ofangreind
orð falla.
Hafa brennt allar
brýr að baki sér
Þá hafði hann komist að raun
um það að hann gæti ekki fengið
vinnu sem vörubílstjóri í Ung-
verjalandi vegna þess að rúmenska
ökuskírteinið hans var ekki viður-
kennt og hann átti ekki nema sem
svarar um 220 ísl. kr. Hann skildi
eftir konu sína og fjögur börn
þegar hann yfirgaf heimili sitt og
hefur enga von um að sjá neitt
þeirra aftur.
Einn flóttamannanna, um
fertugt, segir að alls staðar gæti
fordóma í þeirra garð. „Ég vildi
leigja mér íbúð, en þegar húsvörð-
urinn komst að því að ég kæmi frá
Transsylvaníu sagði hann mér að
leita eitthvað annað,“ sagði hann.
En hann átti ekki í neinum erfið-
leikum með að fá pólitískt hæli í
Ungverjalandi þar sem hann hafði
orðið að þola barsmíðar og raf-
magnspyntingar í Rúmeníu vegna
þess að hann stofnaði ungverskan
bókmenntahring við háskólann í
Búkarest.
Flóttamannahjálp þarf að
kljást við mörg vandamál
Báðir þessir menn voru staddir í
þröngri og dimmri skrifstofukytru
í kjallara í Búdapest, en þar eru nú
aðalstöðvar nýlega stofnaðrar
Dóná er bæði samgönguleið og
farartálmi. Hún getur líka verið
flóttamannaleið. Myndin er af
fljótabátum og lúxushótelum á
Dónárbökkum í Ungverjalandi.
verskir embættismenn ráku 1.400
flóttamenn tilbaka yfir landamærin
til Rúmeníu, þar sem þeir verða
áreiðanlega að þola barsmíðar af
hendi Securitatea, lögreglu Ceau-
sescu sem er ekki alls kostar leyni-
leg.
Ungverskir embættismenn halda
því fram að þeim sem reknir eru
aftur til Rúmeníu megi skipta í
fimm flokka: glæpamenn, flæk-
inga, drykkjumenn, geðsjúklinga
eða erindreka Securitatea. En svo
virðist sem það sé háð geðþótta
hverju sinni hverjir lenda í þessari
flokkun. Þeir sent senda á aftur eru
látnir í hendur lögreglunnar í bæj-
um á landamærunum, í stað þcss
að fá mál sín úrskurðuð fyrir rétti
eins og tveir þingmenn hafa nú
krafist að verði gert.
Sígaunum undan-
tekningarlaust vísað frá
í ungverskum fjölmiðlum hafa
líka komið fram ákærur, sem lög-
reglan hefur að vísu harðlega neit-
að, um að sígaunum sé án undan-
tekninga vísað frá. Samkvæmt rök-
semdafærslu lögreglunnar myndu
þeir áreiðanlega falla í einhvern
þann flokk sem ekki fær landvist,
þ.e. þjófar, flækingar, fylliraftar
eða vitfirringar, og flóttamanna-
nefndin hefur skrásettar sannanir
til að sýna að sígaunar hafa miklu
minni möguleika á að fá leyfi til að
vera um kyrrt en fólk af ungversk-
um uppruna eða jafnvel hreinrækt-
aðir Rúmenar.
Um 6.000 flóttamenn sem komu
til Ungverjalands á fullgildum
vegabréfum virðast líka eiga orðið
ýmislegt á hættu. Nýlega fóru tveir
ungir menn af ungverskum upp-
runa í felur með aðstoð flótta-
mannanefndarinnar vegna þess að
áritanirnar þeirra voru útrunnar.
Atvinnuleysi í
Ungverjalandi - flótta-
mönnunum kennt um
Jafnvel þeir sem hafa pappírana
sína í góðu lagi og hafa fengið
vinnu eiga á brattann að sækja. Nú
eru Ungverjar farnir að kynnast
atvinnuleysi, f fyrsta sinn á yfir 30
árum, og það er auðvelt að kenna
flóttamönnunum um enda gætir
þeirrar tilhneigingar, sérstaklega í
röðum verkafólks.
Það er sérstaklega erfitt fyrir þá
Ungverja sem hafa orðið að þola
ofsóknir í Rúmeníu vegna þess að
þeir hafa reynt að halda við menn-
ingu sinni og tungumáli að sætta sig
við að vera álitnir óæskilegir út-
lendingar í gamla landinu.
Enn halda samt flóttamenn frá
Rúmeníu áfram að streyma til
Ungverjalands. Fyrir jólin greiddi
ungur maður jafnvirði sex mánaða
launa fyrir að vera smyglað yfir
landamærin til að hitta konu sína
sem hafði komist til Ungverjalands
mánuði fyrr. Hann varð að vaða
um mýrar og yfir þrjú síki áður en
hann komst á upprótaða svæðið á
landamærunum sem táknar frelsi í
augum þeirra sem þangað leggja
leið sína. Þá var klukkan fjögur að
morgni kalds desemberdags.
„Við erum orðnir fangar
í Ungverjalandi“
Þegar loks fyrirheitna landinu er
náð reyna flestir flóttamennirnir
að komast lengra vestur á bóginn,
en komast fljótt að raun um að
allar dyr eru þeim lokaðar. Aust-
urríkismenn hafa í raun harðlokað
landamærum sínum fyrir flótta-
mönnum og þau tvö lönd sem
hingað til hafa verið hvað gestrisn-
ust við flóttamenn, Danmörk og
Svíþjóð, eru líka farin að snúa
þeim við.
„Við erum orðnir fangar í Ung-
verjalandi,“ sagði rúmenskur
flóttamaður. „Að vísu er Ung-
verjaland betra fangelsi en Rúm-
enía, en fangelsi engu að síður.“
flóttamannanefndar. Rúmlega
einn tugur flóttamanna frá Rúm-
eníu beið þolinmóðúr utandyra og
fleiri tugir bættust í hópinn fjórunt
stundum síðar.
Þeir komu til að leita hjálpar við
að finna vinnu og húsaskjól, til að
verða sér úti um brottfararleyfi eða
hreinlega að biðja um peningaað-
stoð. En í síauknum mæli koma
flóttamenn þangað til að gera síð-
ustu örvæntingarfullu tilraunina til
að komast hjá því að verða sendir
aftur til Rúmeníu.
f fyrra flúðu þúsundir frá þeim
hörkulegu aðstæðum sem Ceau-
sescu forseti hefur komið á í landi
sínu að ungversku landamærunum.
Margir þeirra voru frá sveitunum í
Rúmeníu sem byggðar eru Ung-
verjum og.dæmdar til niðurrifs.
Samkvæmt þessari áætlun á að
jafna við jörðu þúsundir rúm-
enskra þorpa og íbúar þeirra fluttir
Nicolai Ceausescu forseti Rúmeníu
hefur gert löndum sínum lífið leitt.
Margir hafa brugðið á það ráð að
flýja til Ungverjalands en þar hafa
oft mætt þeim óblíðar móttökur.
í svokallaðar „akuryrkju-iðnaðar“
blokkir.
Ungverjar reka marga
tilbaka yfir landamærin
Opinberar tölur sýna að ung-
segja flóttamenn frá Rúmeníu
Nicolai Ceausescu, forseti Rúmeníu, hefur tekið upp á
ýmsu undanfarið til að gera íbúum lands síns lífið því sem
næst óbærilegt. Einn liður í áætiun hans er að jafna við
jörðu yfir 1000 þorp, sem byggð hafa verið fólki af
ungverskum uppruna. Sem von er líkar þessu fólki
tilhugsunin illa, enda hafa fjölskyldur þess búið þarna
mann fram af manni og þetta eru einu sönnu heimkynni
þess. En úr því sem komið er hafa margir hug á því að leita
á náðir Ungverjalands og halda að þar sé að finna
draumalandið enda hafa Ungverjar sýnt þessum löndum
sína mikla samúð - í orði. Það hefur hins vegar sýnt sig að
annað er uppi á teningnum þegar til kastanna kemur.
Blaðamaður The Sunday Times var nýlega í Búdapest og
hitti þar marga vonsvikna flóttamenn frá Rúmeníu að máli.
„Við erum fangar
í Ungverjalandi“