Tíminn - 06.05.1989, Page 6

T
16 ■ ■ HELGIN
ÞAÐER
goh
AÐ
HAFA
ÖRUGGT
RAFMAGN
HAFA
FORGANG!
^ I
RAFMAGNSVEITA
REYKJAVIKUR
SUÐURLANDSBRAUT 34 SlMI 68 62 22
Laugardagur 6. maí 1989
Tvær vikur af 38
stiga hita, sól og
raka. Hvernig líst
ykkur á þaö? Viljið
þiðskiptaáferskum
köldum andblænum
sem nú fer yfir Frón
og minnir á hvað
nafnið þýðir.
Nú eru liðnartvær
heitarvikurog fólker
orðið þreytt á því.
Enda dugar engin
loftkæling gegn raka
þegar hann fer yfir
visst stig.
íslendingar geta þó
alltaf hækkaðhitann
inniog gætt þess að
kuldinn næði ekki
inn um rifur.
Súrefnið sem þeir
anda að sér er þó
alltaf jafn ferskt og
hvetjandi fyrir
heilasellurnar.
Hiti lamar heilasellur og varla um annað að ræða en leggjast fyrir!
Hitinn lamar
heilasellur
Ég er alveg viss um að það eitt og
út af fyrir sig hefur meira að segja og
gera méð þá miklu sköpunar og
tjáningarþörf íslensku þjóðarinnar
en íslendingar gera sér grein fyrir.
Það þykist ég hafa fundið út við
samanburðinn.
Hitinn er ekki til staðar til að
bræða úr sellunum!
Hér er talað um að varasamt sé að
láta fólk vinna ef hitinn fer yfir
þrjátíu og sjö stig og þessa dagana
eru mörg börn og unglingar send
heim úr skólanum um hádegi ef
hitinn fer upp í þrjátíu og átta stig
sem hefur verið daglegt brauð í tvær
vikur. Enda eru engin loftkælingar-
tæki í skólum, alla vega ekki grunn-
skólum. Það þykir of dýrt. En það
er ekki talið dýrt eða vafasamt að
láta börnin missa svo mikið úrskóla.
Velflestir vinnustaðir og verslanir
hafa þó loftkælingu þannig að sval-
ann leggur á móti þér þegar þegar þú
kemur inn í flestar verslanir og
veitingahús.
Það er ekki hægt að segja að fólk
sé að deyja úr athafnaþrá á slíkum
dögum og þegar hitinn verður 40,6
fær íslendingur allskonar einkenni
og heldur að hann sé að verða
alvarlega veikur, þó hann hafi verið
hér í eitt og hálft ár. En þegar hitinn
fer niður í 32 stig morgunimt eftir
finnur hann sér til mikils léttis að
ekkert er að og verður mjög feginn
og glaður.
Eg hef heyrt það í gegnum bréf og
blöð að vetur konungur hafi heldur
betur brist á íslandi á nýju ári eftir
að hann hafði verið á heimshorna-
flakki undanfarna þrjá vetur og látið
ýmsa finna fyrir vetri sem lítt höfðu
þekkt til hans áður, en gefi þeim frí
sem lengi höfðu búið við ríki hans.
Það er ótrúlegt hvað veðurblíða
og hálkuleysi spillir manni mikið á
stuttum tíma. Eitt af því sem ég
sakna ekki hót er að fara út á
svelllagðar götur. Hún lifir enn í mér
óttatilfinningin sem kom yfir mig
þegar svo var ástatt og götur og
gangstéttar borgarinnar voru ein
glansandi og jafnvel blaut hella.
Kalt vatn hríslaðist niður bakið á
manni við að hugsa um hvað gæti
gerst ef maður dytti illa á þessu gleri
og þar fyrir utan var hræðilega erfitt
að fóta sig.
Kemur aftur „Vor í dal“?
Núna finnst mér það vera eitt af
því sem hægt er að flokka undir
hetjudáðir íslendinga að þeir hafa
lifað með þessu um aldir án þess að
gefast upp og fara þangað sem hægt
var að ganga öruggur árið um kring.
Það þarf mikla harðneskju hugans
til að mæta þessu ár eftir ár og þreyja
það með þolinmæðinni í von og
vissu um að „það vori“.
Margir Ástralir hafa aldrei séð
snjó og tal um slíkt er svipað fyrir
sumum þeirra, jafn óraunverulegt
og fyrir okkur ef talað er um um-
hverfi á annarri plánetu.
Aldrei hef ég skilið ástralska vin-
konu mína betur en nú.
Hún hefur búið á íslandi um
margra ára skeið. En þegar hún óð
krapaelginn í ökkla eða snjóinn upp
í kálfa sagði hún mér að hún spyrði
sjálfa sig æði oft af hverju hún væri
ekki frekar í sólinni og blíðunni
heima í Ástralíu.
Á þessunt árum þekkti ég ekki
annað en íslenska veðráttu og vetur
og var jafn skilningslaus hrokagikk-
ur og líklega margir aðrir landar sem
vorkenndu henni ekki mikið. Fannst
hún og aðrir útlendingar ekki of
góðir að taka þessu fyrir að fá að
búa í þessu „góða“ landi eins og oft
var sagt.
Þegar íslendingar sem eru svo
vanir þessu og vita að „Aftur kemur
vor í dal“, finnst þeim oft að þetta
séu einhver furðulegheit og merki-
legheit í útlendingum að vera ekki
sáttir við þetta og jafnvel ánægðir.
Segja jafnvel með stolti en ásökun f
röddinni. Þetta hafa íslendingar
búið við um aldir, hvað ætli það sé
þá meira fyrir þig en okkur að
þrauka þetta glöð í bragði. Þó þeir
hafi kannski bölvað veðri og færð á
hverjum degi.
Svo miklir hrokagikkir geta þjóðir
orðið varðandi það sem þær hafa
vanist. En á meðan fólk þekkir
annað og ef það hefur valfrelsi sér
það hlutina öðrum augum.
Auðvitað eru það ekki aðeins
íslendingar sem verða hrokafullir
varðandi hluta af þjóðareinkennum
og veðurfari. Það eru Ástralir líka,
en á annan hátt.
Mörgum Áströlum finnst að út-
lendingar sem flytja til landsins eigi
að tileinka sér það sem beir kalla
áströlsk gildi og viðhorf. Ástralskan
hugsunarhátt.
Hver hann er svo þegar grannt er
skoðað er ekki alveg á hreinu, nema
það sé þetta kæruleysislega viðhorf
til hluta. Lítilsvirðing á menntun og
öllu sem hneigist í þá átt að eiga að
vera menningarlegt eða gáfulegt.
Hér nýtur fólk oft virðingar í öfugu
hlutfalli við slíkt.
Gárungarnir sögðu fyrir nokkrum
mánuðum þegar þetta var til um-
ræðu að gildin væru að lifa fyrir
baðströnd, útigrill, veðreiðar og fót-
bolta en gefa skít í flest annað.
Á yfirborðinu finnst manni stund-
um að það sé sorglega satt en þegar
betur er að gáð eru margir sem hafa
önnur gildi og markmið í lífinu og
stoltið rís hærra en til þess að bíða
eftir næstu veðreiðum eða fótbolta-
keppni.
Stjórnmálamenn njóta
lítillar virðingar
Líkt og virðist vera á íslandi þessa
dagana njóta stjórnmálamenn í
Ástralíu lítillar virðingar. Og fer
versnandi dag frá degi eftir því sem
þeir klúðra meiru.
Hawk flandrar í útlöndum á með-
an Keating hrærir í peningakassan-
um með bundið fyrir augun. Hann
segir að það séu of miklir peningar
til í landinu og leggur því á æ meiri
skatta.
Samt búa nærri 21% ástralskra
barna við kjör sem eru undir fá-
tækramörkum og er Ástralía næst-
hæst í heiminum á eftir Bandaríkj-
unum. Það eru aðallega stórkarlar
eins og Bond, Fairfax og Murdoch
sem eru eigendur helstu blaða og
sjónvarpsstöðva sem eiga alla pen-
ingana ásamt eigendum annarra
stórfyrirtækja. Enda tala nýjar tölur
um eignaskiptingu fjármagns í sfnu
máli um það.
1% þjóðarinnar ræður yfir 20-
25% af einkafjármagni þjóðarinnar
5% ráða yfir 40-50%, og tíu prósent
ráða síðan yfir 50-60%. Þá verður
manni hreinlega á að spyrja er
nokkuð eftir handa hinum?
Á nýlegri skopteikningu af Keat-
ing hafði hann orðið sér úti um
sogskálar svo hann gæti gengið á
veggjunum til að geta lesið línuritin
á þann hátt sem hagstæðast var fyrir
hann. Frá hliðarvegg var línuritið
mun hagstæðara en frá gólfi!
Skattarnir og hækkaðir vextir af
Iánum eiga að sögn Keatings að vera
til að fólk eyði ekki eins miklu í
innfluttar vörur. Hann neitar hins-
vegar að sjá þá staðreynd að allir
þessir peningar séu í eigu örfárra
fyrirtækja. Og að almennir borgarar
og launþegar verði að herða sultaról-
ar æ meira og margir að selja hús sín
því þeir ráða ekki við afborganir
Hvert háhýsið rís á eftir öðru, byggt
af þeim sem vita ekki aura sinna tal
á meðan hús fórnarlambanna sem
ekki hafa fengið réttlátan hlut af
fjársjóðnum eru seld á uppboði.
Hinn almenni borgari sér ekki alla
þessa peninga sem Keating er sífellt
að tala um. Þeir sem eru á venjuleg-
um launum greiða allt upp í helming
launa sinna í skatt og ef það kemur
launahækkun upp á tíu til tuttugu
dollara er helmingurinn af því eða
jafnvel meira tekið strax í skatt.
Hér heyrir maður mikið oftar
talað um sömu fjárhæð sem allir fá í
launahækkun en ekki nærri eins oft
prósentuhækkun sem hækkar þá
hæstu mest eins og á íslandi. Þannig
munar oft ekkert um þessa launa-
hækkun hjá háskólamenntuðum því
þeir eru flokkaðir sem hátekjumenn
og greiða allt að helmingi launa
sinna í skatt. Hér er staðgreiðslu-
kerfi skatta og fer það eftir ýmsu
hvort einstaklingar fái eitthvað
endurgreitt af þeim háu sköttum
sem þeirgreiða. 1 prósent af launum
fer þar fyrir utan í sjúkrasamlagsgjöld
en margir eru einnig tryggðir til að
komast inn á einkasjúkrahús og sú
trygging er greidd þar fyrir utan og
er dýr. Þar með ertu ekki sloppinn
við kostnað því á einkasjúkrahúsum
verður þú að borga einn fimmta
kostnaðar við aðgerð og alla þjón-
ustu. Slíkur reikningur getur verið
mikið áfall fyrir venjulega fjöl-
skyldu.
Nú líður að kosningum sem
kannski verða seinna á þessu ári.
hvað á eftir að koma út úr þeim
verður fróðlegt að sjá en enginn
kostur þykir góður sem í boði er.
Báðir verri ef svo má segja.
Svo er kosningakerfið svo flókið
að jafnvel fólk sem hefur kosið
áratugum saman skilu það ekki al-
mennilega. Því þú kýst eftir
forgangsröð. Ef þessi flokkur kemst
ekki að þá vil ég þennan og ef hann
kemst ekki þá vil ég þennan. Það
væri fróðlegt að sjá hvernig það
kæmi út á Islandi. Þar er þetta þó
einfalt og auðskiljanlegt, þú kýst
bara einn flokk eða engan. Hér er
skylda að kjósa og fólk er sektað um
100$ ef það kýs ekki eða hefur mjög
frambærilega afsökun fyrir að mæta
ekki á kjörstað.
Almennur stjórnmálaáhugi er
ekki sá sami og á íslandi. Svo margir
nenna alls ekki að standa í að
hugleiða hluti eins og það hvernig
þjóðarfyrirtækið er rekið. Það er
ekki fyrr en stjórnin heggur að
hagsmunum þeirra sem sumir fara af
stað og þá hressilega með mótmæla-
spjöld í hendi. Nú hefur gamla
fólkið heldur betur látið í sér heyra
vegna óánægju með sín kjör og
hefur víst í hyggju að bjóða sig fram
undir kjörorðinu „Gráa valdið".