Tíminn - 26.05.1989, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Föstudagur 26. maí 1989
Tíminn
MÁLSVARIFRJALSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
___Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
EggertSkúlason
SteingrímurGíslason
. Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f.
Frá og með 1. mars hækkar:
' Mánaðaráskrift í kr. 900.-, verð í lausasölu í 80,- kr. og 100,- kr. um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 595,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Sjálfstæðisflokkurinn
60ára
Sjálfstæðisflokkurinn minnist um þessar mundir
60 ára afmælis síns.
Með stofnun flokksins árið 1929 komst á skipulagt
samstarf hægri aflanna í landinu. Áður en Sjálfstæð-
isflokkurinn varð til höfðu hægri öflin haft uppi
ýmsar sambræðslutilraunir frá því að flokkaskipun
sjálfstæðisbaráttunnar leystist upp fyrir 1920 og nýir
flokkar tóku að myndast eftir innanlandsmálefnum.
Stofnun Sjálfstæðisflokksins var þannig liður í þeirri
þróun flokkakerfisins sem fór að fá á sig nokkuð
fasta mynd á þriðja og fjórða áratug aldarinnar.
Að ýmsu leyti má líta á Sjálfstæðisflokkinn sem
bandalag hagsmunahópa. Hann kemur þeim sem
utan hans standa fyrir sjónir eins og regnhlífasam-
tök, þar sem oft er nauðsynlegt að slá úr og í í
málflutningi og vera fær um að bregða sér í ýmis
gervi. Slíkur flokkur leggur mikla áherslu á pólitíska
hernaðarlist og áróður. Verður ekki annað sagt en
að Sjálfstæðisflokkurinn hafi oft haft góða uppskeru
af viðleitni sinni á því sviði.
Engir pólitískir kærleikar hafa verið eða geta
orðið milli Sjálfstæðisflokksins og Tímans. Þar ber
of mikið á milli í stjórnmálaskoðunum. Hins vegar
virða Tímamenn andstæðinga sína og viðurkenna
stöðu þeirra í hinni fjölbreyttu mynd lýðræðisþjóð-
félagsins. Með það í huga minnist Tíminn Sjálf-
stæðisflokksins sem verðugs andstæðings í 60 ár.
Loifsstöð
Síðastliðinn þriðjudag efndi félagið Verkefna-
stjórnun til sérstakrar ráðstefnu um byggingasögu
Flugstöðvar Leifs Eiríkssonar á Keflavíkurflugvelli.
Mun það fremur óvenjulegt að ráðstefna af slíku
tagi sé haldin. Hins vegar munu flestir taka undir
það að til ráðstefnunnar hafi verið stofnað af ærnu
tilefni.
Ástæða ráðstefnuhaldsins var sú að tæknimönn-
um og fjármálasérfræðingum þykir byggingarsaga
flugstöðvarinnar á árunum 1984-1987 vera víti til
varnaðar í opinberum framkvæmdum.
Það liggur ljóst fyrir að Sjálfstæðisflokkurinn
lagði slíkt ofurkapp á að hraða byggingu flugstöðv-
arinnar, að ekki var gætt góðs undirbúnings og
fjármálastjórnar. Sjálfstæðismenn urðu offarar í
þeirri ákvörðun sinni að gera flugstöðvarbygging-
una að „sínu“ máli, vinna þannig að því að svo líti
út sem þeir hefðu einir haft áhuga og framkvæmda-
vilja til þess að koma upp sómasamlegri flugstöð á
Keflavíkurflugvelli. Sjálfstæðismenn undirbjuggu
flugstöðvarmálið sem kosningamál fyrir alþingis-
kosningarnar vorið 1987. Ekki var það einasta að
þeir færu frjálslega með sögulegar staðreyndir í
sambandi við flugstöðvarmálið eins og það þróaðist
í tímans rás, heldur gerðu þeir allt til að leyna
fjármálaóreiðunni og kostnaðaraukanum sem leiddi
af ráðsmennsku þeirra þar til upp komst eftir
kosningar.
GARRI
Það á að þeg ja
Upp er komin undarleg óánægja
á miUi kommúnista og Morgun-
blaðsmanna út af menningarmál-
um á norrænu málþingi, sem efnt
var til á dögunum. Kemur í Ijós í
þessum luntagangi, að helsti mynd-
rýnir Mbl., Bragi Ásgeirsson, taldi
ekki ástæðu til að mæta á málþing-
ið vegna þess að þeim Mbl.-mönn-
um var ekki ætlað annað en vera
áheymarfulltrúar í dagskrárþætti
um myndlist. Virðist sem þeim
Mbl.-mönnum hafi súmað í aug-
um, þegar „öUu ÞjóðviljaUðinu í
myndlist hafði verið skipað við
háborðið sem frummælendum.“
ÞjóðvUjinn á auðvitað svör við
þessu, eða þau að hann læst ekki
skilja óánægju Mbl.-Uðsins. Þessi
luntagangur er þeim mun undar-
legri, þegar vitað er að annar
ritstjóri Mbl. hefur verið skipaður
í nefiid af Svavari Gestssyni, mennta-
málaráðherra, en hinn er í ein-
hverri iistahúsnefnd í Kópavogi,
þar sem íbúunum finnst að skorti
viðunandi gatnakerfi.
35 sviptir höfundarrétti
En þótt svona Ula gangi í mynd-
listinni era Mbl.-menn og komm-
únistar elskubræður í stétt rithöf-
unda, þar sem nýlega tókst, án
þess að nokkurt brot yrði á sam-
vinnu þessara aðUa, að svipta þrjá-
tíu og fimm rithöfunda höfundar-
rétti.
Þegar samið var um greiðslur tíl
rithöfunda fyrir fjölföldun efnis
eftir þá í skólum 1985 vora tU og
eru enn tU tvö rithöfundafélög,
Rithöfundasamband íslands og
Félag íslenskra rithöfunda. TU
sameiningar þessara félaga hafði
komið vegna þess að vinstri menn
voru málóða yfir því að Launasjóð-
ur rithöfunda fengist ekki sam-
þykktur nema höfundar væra sam-
einaðir í einu félagi. Lög hins nýja
félags vora samkomulagsgrund-
vöUur, en nýja félagið var ekki fyrr
tekið tU starfa en upphófust breyt-
ingar á lögunum, þ.e. samkomu-
lagsgrandveUinum, svo nokkuð
stór hópur höfunda sneri aftur inn
í Félag íslenskra rithöfunda og
gerði það að nýju að sínu stéttarfé-
Iagi. Félag þeirra átti sér merka
sögu, en stofnendur þess voru
menn á borð við Davíð Stefánsson
og Guðmund G. Hagalín.
Eins og í
kommúnistaríkjum
Þegar þeir rúmlega þrjátiu með-
limir í Félagi ísl. rithöfunda, sem
þar vora fuUgUdir meðUmir óskuðu
eftir því, að greiðslur til þeirra af
fjölföldunarfé skiptust á miUi
þeirra og félaga í Rithöfundasam-
bandi vinstri manna samkvæmt
höfðatölureglu, var því hafnað. En
félagar í Rithöfundasambandi
vinstri manna munu nú vera orðnir
um þrjú hundrað, svo aUir geta séð
að inngangan er greið. Höfðatölu-
reglunni hefur sem sagt verið harð-
lega neitað og beitt lögfræðingum
og gerðardómi tU að svipta 35
meðlimi Félags ísl. rithöfunda
höfundarrétti. Þá hefur úthlutun
úr Launasjóði rithöfunda verið
háttað þannig síðustu árin, að þar
er kominn upp fastur flokkur með
árvissar fjárveitingar, en úthlutun-
in er á vegum Rithöfundasam-
bands vinstri manna.
Svo undarlega viU tU, að tveir
menntamálaráðherrar Sjálfstæðis-
flokksins hin síðari ár hafa ekki
mátt nærri þessu máU koma vegna
þess að Mbl.-mcnn cru einskonar
íblöndun og steypustyrktarjára í
Rithöfundasambandi vinstri
manna. Þess vegna er Launasjóð-
urinn óbreyttur með sína “fasta-
gesti“ og þess vegna sjá vinstri
rithöfundar sér fært að svipta 35
íslenska rithöfunda höfundarrétti,
og má undarlegt heita, að þrjú
hundrað manna Uð Rithöfunda-
sambandsins skuU telja það hag-
kvæmt fyrir stéttina. Höfundar-
réttur er mikilsverður, og menn
hafa ekki verið sviptir honum nema
í kommúnistaríkjum. Það er
kannski einmitt slíkt stefnumið
sem þrjú hundruð manna Uð Rit-
höfundasambands vinstri manna
viU verða þekkt fyrir í fram tíðinni?
Kvartað yfir háborði
Nú situr Svavar Gestsson ■ sæti
menntamálaráðherra, og þess er
síst að vænta, að hann veiti hinum
35 rithöfundum höfundarréttinn að
nýju. Þó era mikið meiri líkur á því
að hann skUji og sjái hvaða ofbeldi
þrjátíu og fimm-menningarnir hafa
verið beittir, hann er þó a.m.k.
skólaður í verkalýðsbaráttu, held-
ur en fyrrverandi koUegar hans
tveir, sem ekkert virtust skUja í
þessu máU annað en hvisl Mbl.-
manna, sem víst eru Ustamenn að
meiri.
En svo heyrist aUt í einu þessi
undarlega rödd, og það á myndlist-
arsviði, þar sem kvartað er yfir
hópi Þjóðviljamanna við háborðið.
En eins og stendur í Þjóðviljanum
í gær um Mbl.-manninn í myndlist: '
„Lætur hann á dynja með dylgjur
og brigsl í þá veru, að þetta skelfi-
lega ÞjóðvUjaUð hljóti að eyði-
leggja hvera mannfund með skelfi-
legu ofstæki sínu.“ Það er von að
ÞjóðvUjinn sé móðgaður. Þessi
einstaki Mbl- maður kann ekki að
þegja. Garri
VÍTT OG BREITT
Stráksskapur
Allt frá því að byggð fór að
myndast á Kársnesinu, og er nú
orðin að næststærsta sveitarfélagi
landsins, hafa Reykvíkingar og
Kópavogsbúar setið á sátts höfði
eins og góðum grönnum sæmir.
íbúar þessara nágrannabyggða
hafa fæstir hugmynd um hvar
landamerkin milli umdæmanna
eru, og kemur það ekki við vegna
þess að þeir hafa það ekki á
tilfinningunni að þeir séu að fara
yfir nein landamæri þegar þeir
bregða sér úr öðru sveitarfélaginu
yfir í hitt.
Fólk býr og starfar í sveitarfé-
lögunum á víxl og langflestir Kópa-
vogsbúar munu fæddir í Reykjvík
og þar eru þeir jarðaðir og yfirleitt
munu íbúar beggja umdæmanna
líta á sig sem sveitunga sem fremur
rétta hvor öðrum hjálparhönd ef
lítið liggur við, en að sitja yfir
annars hlut, jafnvel þótt tækifæri
gefist til.
Urrandi varðhundar
En hagsmunavarðhundar sveit-
arfélaganna eru á öðru máli. Þeir
standa urrandi framan i hvern
annan og passa upp á hvern fer-
merta af umdæmunum, segja upp
samningum og hafa í hótunum og
láta yfirleitt öllum látum nema
góðum.
Deilan um Fossvogsbraut er far-
in að nálgast stríðsástand, og má
hvorki leggja hana ofan jarðar né
neðan, enda mun hið dæmalausa
Fossvogsræsi liggja þar á fleti fyrir
og dæla óþverra stanslaust út í
grunna voga og Skerjafjörð, og vill
enginn muna þá framkvæmd
lengur, aðeins kvarta yfir mengun
á fjörum og vita svo helst ekkert
hvernig á henni stendur.
Sú hugdetta er uppi að bora
brautarskömmina undir Kópavog-
inn af því að einhverja langar að
spila fótbolta á grundunum yfir
ræsinu mikla, sem opnast langt
innan við alla hafstrauma og sjá-
varföll. Það er í sjálfu sér ekkert
vitlausari hugmynd en hver önnur
að leysa umferðarvandamál í
Reykjavík með jarðgöngum undir
Kópavog. Altént er gangaborun
byggðastefna. Skal látið liggja milU
hluta hvort hún er góð eða vond.
Strákamir sem halda að þeir séu
að gæta hagsmuna Reykjavíkur og
Kópavogs leggja sig í líma að finna
upp hrekkjabrögð til að klekkja
hver á öðmm.
Sorp í hlaðvarpanum
Fyrst er samningi sagt upp ein-
hliða. Svar við því var að hafa í
hótunum um að segja upp mörgum
öðmm samningum einhliða, en
látið duga að standa við uppsögn
samningsins um sorplosun.
Það er kaldhæðnislegt að Reyk-
víkingar segi upp þeim samningi,
því að þeim eru sjálfum allar
bjargir bannaðar hvað varðar losun
á sínu mikla sorpi. íbúarnir mót-
mæla að fá það í bæjarlandið og
nágrannabyggðirnar harðneita að
taka við því og em þau mál öll í ani.
En Kópavogsjarlar em ekki í
vandræðum. Þeir em búnir að
finna stað fyrir sitt sorp á hlaði
Reykvíkinga, eð rétt við eitt af
nýjustu hverfum borgarinnar. Þeir
í Seljahverfinu geta mótmælt, en
hverjum koma þau við?
Einhver dýmstu grjóthrjóstur
veraldarinnar em í landi Kópavogs
og ganga undir heitunum Fífu-
hvammur og Smárahvammur.
Þama kvað eiga að byggja flott. En
í næsta nágrenni á nú að fara að
urða sorp, og þar með mun Kópa-
vogur eignast sorpdýrindi sem
varla eiga sinn líka nærri byggðu
bóli.
Þetta mál er að þróast á þann
veg að það sæmir hvorki Reykvík-
ingum né Kópavogsbúum. Þeir
sem takið hafa að sér forystu
sveitarfélaganna hafa hreinlega
ekki leyfi til að haga sér á þann hátt
sem stefnir í.
Hvað sem líður deilum um Foss-
vogsbraut er það sameiginlegt
hagsmunamál beggja sveitarfélag-
anna að koma frá sér sorpi á
siðlegan hátt. Það er fráleitt að
segja upp samningi um viðtöku á
sorpi, eins og Reykjavíkurvaldið
gerði.
Á sama hátt geta forráðamenn
Kópavogs ekki leyft sér að ákveða
einhliða að gera nýja sorphauga
ofan í þéttbýlt hverfi, sem fyrir
tilviljun heyrir til lögsögu Reykja-
víkur. Þeir eru að hefna sín á
nokkrum saklausum íbúum
Reykjavíkur vegna gjörða yfir-
valda. Þetta er fráleitt.
Lausnin væri kannski sú að
Kópavogur setti sorp sitt niður á
vatnasvæði Gvendarbrunna, sem
tilheyrir kaupstaðnum.
Þar með yrðu Reykvíkingar
vatnslausir og gætu ekki lengur
hótað að loka fyrir vatnið í Kópa-
vog. Þá verður strákum líklega
skemmt.
OÓ