Tíminn - 30.09.1989, Síða 10

10 Tíminn
Laugardagur 30. september 1989
ÚTLÖND

FRÉTTAYFIRLIT
VÍNARBORG — Á árlegri
ráðstefnu Alþjóða-kjarnorku-
ráðsins IAEA fengu ríki Mið-
Austurlanda samþykkta áskor-
un á ísraelsstjórn um að hlíta
alþjóðlegum öryggisreglum
varðandi alla beislun kjarn-
orku. Áskorun þessi var hóg-
legar orðuð en verið hefur
undanfarin ár. (sraelsmenn
hafa hvorki viljað staðfesta né
neita að þeir hafi yfir kjarnorku-
vopnum að ráða, en hafa fram
til þessa hafnað aðild að al-
þjóðlegum samningum er
skuldbinda aðildarríki sín til að
hlíta reglubundnu eftirliti með
öllum kjarnorkubirgðum.
ZLIRICH — Svisslendingar
tilkynntu á föstudag að þeir
hygðust senda fulltrúa til Nam-
ibíu til að tryggja að þingkosn-
ingar, er þar fara fram 7. nóv-
ember nk., verði lögum og
réttlæti samkvæmt. Samein-
uðu þjóðirnar munu senda yfir
800 fulltrúa í sama tilgangi.
Svisslendingar eru ekki félagar
í S.Þ. en kváðust engu að
síður vilja legaja lóð á vogar-
skálar sjálfstæois f Namibíu er
losnaði undan yfirráðum Suð-
ur-Afrfku í desember í fyrra.
SUÐU R-KAROLlN AFYLKI,
USA - Bush Bandaríkjaforseti
undirritaði í gær tilskipun um
1,1 milljarða dala framlag til
neyðarhjálpar og uppbygging-
ar á svæðum þeim er fellibylur-
inn Hugo lék hvað verst í
Bandarfkjunum. Suður- og
Norður-Karolínufylki urðu illa
úti í fárviðrinu, sem og Jómfrúr-
eyjar og Puerto Rico. Bush fór
sjalfur í kynnisför um þau
svæði í Suður-Karolínu þar
sem skemmdir urðu mestar.
LUNDÚNIR — London
Transport Museum, er á móð-
urtungunni mætti nefna Fær-
leikasafn Lundúnaborgar, aug-
lýsir þessa dagana eftir mergj-
uðum draugasögum er hafi
myrka rangala neðanjarðar-
lestakerfis borgarinnar að
sögusviði. Undirgöngin eru
komin á aðra öld og mun því
enginn hörgull á hæruhefjandi
hryllingssögum af vettvangi
þeirra gegnum tíðina. Safnið
hyggst halda sýningu á næst-
unni, upp byggða af óhugnaði,
svipum, sýnum, draugum,
fyrirburðum og öðrum ófögnuði
úr sögu neðanjarðarkerfis
Lundúnaborgar.
BONN — Sosialdemókrata-
flokkurinn, sem er helsti flokkur
stjórnarandstöðunnar f Vestur-
Þýskalandi, hefur sent helstu
ráðaflokkum austantjalds línu
til að fullvissa þá um að hann
standi við „Ostpolitik" sína,
þrátt fyrir hinar miklu sveiflur f
rás viðburða austantjalds
undanfarið. Flokkurinn taldi
nauðsyn bera til að skýra aust-
antjaldsflokkum frá þessu
trygglyndi sfnu, þar sem af-
staða Vestur-Þjóðverja til örra
breytinga eystra og fólksflótt-
ans úr eyoilandi Honeckers
hefur verið nokkuð óljós
undanfarið. „Ostpolitik" sos-
ialdemókrata er kennd við upp-
hafsmann hennar, Willy
Brandt. Flokkurinn viðurkenndi
Austur-Þýskaland sem sér-
stakt rfki og lagði af kröfur til
fyrri landa Þýskalands í Pól-
landi og Sovetrfkjunum.
BONN — Vestur-þýska
stjórnin kynnti á föstudag
uppkast að nýjum innflytjenda-
lögum er stemma eiga stigu
við frekari fólksflaumi til lands-
ins en kveða jafnframt skýrar á
um réttindi þeirra útlendinga
sem þegar eru í landinu.
Hundruð þúsunda hafa flykkst
til Þýskalands, einkum Júgó-
slavar, Pólverjar, Tyrkir, íranir
og Sri-Lankabúar. Lífskjör eru
mjög há og reglur um búsetu
og atvinnuleyfi hafa verið með
rýmra móti. Hin nýju lög eiga
að leiða til skjótari ákvarðana
um dvalarleyfi til handa útlend-
ingum, auk þess sem þeir
munu fá atvinnuleyfi meðan
um mál þeirra verður fjallað. Á
þessu ári er búist við um hálfri
milljón fólks af þýsku bergi, en
því er tryggður sjálfkrafa borg-
araréttur i Vestur-Þýskalandi
samkvæmt lögum.
Svört skýrsla um umhverfismál:
Yfirborð sjávarins
og hiti munu hækka
Nefnd níu sérfræðinga, undir stjórn Martins Holdgate,
forseta alþjóðiegra samtaka um náttúruvernd, hefur undan-
farin tvö ár unnið að gerð 100 blaðsíðna skýrslu um breytingar
á iofthjúpi og umhverfisþáttum jarðar í framtíðinni. Skýrsla
þessi er unnin á vegum breska samveldisins og verður lögð
fram á fundi hinna 49 aðildarríkja samveldisins er haldinn
verður í Malasíu í október.
í skýrslunni kemur m.a. fram að
hitastig sjávar, er hækkað hefur um
0,5 gráður síðastliðna öld, muni
áfram hækka, um 1-2 gráður hið
minnsta, næstu fjörutíu árin. Árið
2030 verður hitastig jarðar að líkind-
um hið hæsta er orðið hefur síðustu
120.000 árin. Ein augljós afleiðing
þessa er rísandi sjávarmál og bráðn-
un jökla. Leiða sérfræðingarnir að
því getum að yfirborð sjávar, er
hækkað hefur um 10-15 cm síðast-
liðna öld, muni enn rísa um 17-26 cm
næstu fjóra áratugi.
Þetta þykja sérstaklega voveifleg-
ar spár fyrir lönd sem skammt eru
komin á vegi efnahagslegrar velferð-
ar, eru láglend og eiga land að sjó.
Þennan flokkinn fylla einmitt mörg
aðildarríki breska samveldisins, svo
sem Guyana, Bangladesh, Falk-
Iandseyjar og fleiri landssvæði.
Þannig er því gert skóna í skýrslunni
að 15% af láglendi Bangladesh muni
fara á kaf og hagir 10 milljóna
manna raskast. Af öðrum umhverf-
isáhrifum er nefnt, að andstæður
votlendis og þurrlendis muni enn
skerpast og kraftur hitabeltisstorma
aukast að mun. Sérfræðinganefndin,
er skýrsluna vann, er ekki í nokkrum
vafa um að breytingar þessar séu
allar af mannavöldum og nefna eink-
um í því sambandi bruna eldsneytis
og mikla uppsöfnun koldíoxíða í
lofthjúpi jarðar. Þá muni hin gífur-
lega fjölgun mannkyns og hóflaus
nýting á auðlindum jarðar einnig
þrengja að vistkerfi jarðarinnar í
framtíðinni. í skýrslunni er lögð
áhersla á alþjóðlega samstöðu á
sviði athugana og rannsókna á þróun
andrúmsloftsins og iðnríki kölluð til
ábyrgðar sem forystusauðir í stefnu-
mótun og fjárveitingum til slíkra
verkefna.
Frá mótmælum í Serbíu.
Hvatt til þjóðarsáttar
og ef nahagsendurbóta
Ante Markovic, forseti Júgóslav-
íu, hvatti hin herskáu þjóðarbrot
landsins í gær til þess að hætta að
troða innbyrðis illsakir og sameinast
þess í stað í baráttu gegn óðaverð-
bóigu og rýrum afköstum á sviði
iðnaðarframleiðslu.
Mikil ólga hefur verið í landinu
síðan Slóvenía, eitt sex lýðvelda
landsins, áskildi sér stjórnlagarétt til
að sigla sjálfstæðan sjó, kæmi í Ijós
í kjörklefanum að meirihluti Sló-
vena æskti þess. Tugþúsundirmanna.
hafa safnast í mótmælagöngur, víða
um landið, og krafist þess að leiðtog-
ar Slóveníu verði settir af fyrir svo
ódrottinhollar gjörðir. Fyrr á árinu
létust 25 manns í óeirðum albanska
kynþáttarins f Kosovo, í suðurhluta
Iandsins, og væringar fara vaxandi
með Serbum og Króötum er löngum
hafa verið hvorir öðrum litlir við-
hlæjendur.
í ávarpi sínu á föstudag dró Mar-
kovic upp harla dökka mynd af
efnahagsástandinu í Júgóslavíu og
viðraði nokkrar hugmyndir til að
vinna bug á 900% verðbólgu er nú
geisar í landinu. Þá hvatti hann
fyrirtæki í landinu til að flytja meir
út til vesturlanda og afla þannig
gjaldeyris til að grynnka á 16,9
milljarða dala skuld landsins erlend-
is. Einnig lýsti Markovic því yfir að
fjöldi vinnandi manna í iðnaði væri
20% of stór og nauðsyn bæri til að
fyrirtæki sniðu sér stakk eftir vexti.
Forsetinn kvað mun hyggilegra að
binda laun afköstum en verbólgu-
stigi og hvatti til þess að fyrirtæki
greiddu laun mánaðarlega í stað að
greiða á tveggja vikna fresti, svo sem
nú er. Þá sagði Markovic yfirvöld
ætla að taka fyrir hömlulausa seðla-
prentun, minnka magn peninga í
umferð og brúa fjárlagahalla með
lántökum framvegis.
Ráðamenn í Belgrad hafa undan-
farið leitast við að sefa almenning í
Slóveníu er óttast mjög að herinn
verði látinn grípa inn í rás viðburða
í lýðveldinu. Yfirvöld taka þeim
möguleika fjarri og segja útilokað
að herafla landsins verði beitt gegn
þegnum þeim er honum sé ætlað að
vernda.
Lögleiöing eiturlyfja:
Lausn
eða
uppgjöf?
I hinum vestræna heimi fjölgar
þeim stöðugt sem ánetjast eiturlyfja-
fíkninni.
Heilbrigðisyfirvöld í Vestur-
Þýskalandi óttast nú að eiturlyfja-
neytendur muni í sívaxandi mæli
hneigjast til glæpaverka til að verða
sér úti um fé til kaupa á eiturlyfjum.
Vísindamenn við háskólann í
Munster hafa nú hreyft þeirri
hugmynd, er reyndar hefur heyrst
fyrr, hvort ekki sé rétt að lögleiða
eiturlyfjasölu að hluta og úthluta
forföllnum fíklum eitrið samkvæmt
lyfseðli ásamt ítarlegri ráðgjöf og
leiðbeiningum. Að mati þeirra há-
skólamanna muni slík ráðstöfun slá
botninn úr þeirri glæpaöldu er jafnan
er fylgifiskur ólöglegra eiturlyfjasölu
og neyslu.
Tillaga þessi hefur hlotið nokkurn
hljómgrunn meðal félagsfræðinga,
en þó er ekki talið líklegt að af slíkri
lögleiðingu verði á þessari öld: Sam-
kvæmt alþjóðlegum samningum er
Sambandslýðveldinu ekki heimilt að
veita þegnum sínum slíkt frjálsræði,
en ýmsir áhrifamenn innan réttar-
kerfisins hafa þó látið eftir sér hafa
að eiturlyfjaneysla sé að stórum
hluta heilbrigðisvandamál og því fái
dómsvaldið litlu áorkað með laga-
setningum og refsilöggjöf. Líklegt
er þó talið að ný stefna verði ekki
mótuð fyrr en á vettvangi Evrópu-
bandalagsins eftir þrjú ár.
Mubarak vekur vonir:
Tími umleitana nú runninn upp
Forseti Egyptalands, Hosni Mu-
barak, er undanfarið hefur lagt sig í
líma við að hrinda af stað friðarvið-
ræðum milli fsraelsmanna og Palest-
ínu-araba, sagði í ávarpi til allsherj-
arþings S.Þ. á föstudag að aðstæður
væru nú hagfelldar til fordómalausra
viðræðna í millum aðila, til undir-
búnings alþjóðlegri ráðstefnu er
leiddi deiluefnin til endanlegra
lykta. Mubarak sagði að í viðræðun-
um yrði leitast við að finna endanleg-
ar lausnir á grundvelli skilyrða um
frið í skiptum fyrir land. Forsetinn
sagði að samtök P.L.O., er hann
nefndi „hinn eina, lögmæta fulltrúa
palestínsku þjóðarinnar," væru nú
mjög jákvæð fyrir viðleitni til að ná
hinum háleitu markmiðum. Mubar-
ak vék ekki í neinu að hugmyndum
þeim um kosningar fulltrúa á hern-
umdu svæðunum er ísraelar hafa
þráast við að gefa upp á bátinn, né
heldur sínum eigin hugmyndum í tíu
liðum, er næstum hafa valdið friðslit-
um með aðilum ísraelsku sam-
steypustjórnarinnar. Ráðherrar gyð-
inga eru þó einhuga um að hafna
með öllu viðræðum við P.L.O sem
og ítrekuðum tillögum Sameinuðu
þjóðanna um alþjóðlega ráðstefnu
til lausnar deilumálum í Mið-Aust-
urlöndum. Bjartsýni Mubaraks virð-
ist því úr lausu lofti gripin, enda
hefur ekkert komið fram frá hendi
ísraelsstjórnar er gefi til kynna að
hún hafi hvikað frá andstöðu sinni
varðandi alþjóðlega ráðstefnu og
beinar viðræður við P.L.O.
Að sögn Mubaraks yrðu tvíhliða
viðræður grundvallaðar á samþykkt-
um S.Þ. frá 1967 og 1973 er byggja
á hugmyndinni um afsal landssvæða
gegn friði.
Mun lögleiðing firra fíkniefni
glæpum?