Tíminn - 30.11.1989, Side 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 30. nóvember 1989
AÐUTAN
Júgóslavía að liðast í sundur:
Serbar vilja slíta
tengsl við Slóvena
Kommúnistaflokkurinn í Serbíu vill að öll tengsl Serbíu við
Slóveníu verði slitin, sem í raun þýðir að Júgóslavía liðast í
sundur sem sambandsríki.
Mótmælafundur Serba. Mynd af leiðtoga þeirra Milosevio höfð í fararbroddi.
Nú hefur kommúnistaflokkurinn í Serbíu hvatt til að öll tengsl verði slitin
við Slóveníu. Það gæti orðið til þess að Júgóslavía liðaðist í sundur.
FRÉTTAYFIRLIT
PRAG - Tékkneska þingið
samþykkti samhljóða að fella
úr gildi ákvæði stjórnarskrár-
innar sem kveður á um forræði
kommúnistaflokksins f Tékkó-
slóvakíu. Pólitískum föngum
var sleppt úr fangelsum lands-
ins og hafa þeir heitið að
berjast fyrir umbótum í fang-
elsismálum.
RÓM - Mikhaíl Gorbatsjof
forseti Sovétríkjanna hóf
þriggja daga opinbera heim-
sókn sína til (talíu ásamt konu
sinni Raisu. Hann mun meðal
annars ræða við páfann.
SAN SALVADOR - Bar-
dagar milli stjórnarhersins og
skæruliða Farabundo Marti
neyddu Bandarfkjamenn til að
loka sendiráði sínu í borginni.
Skæruliðar kröfðust þess að
helstu hótel borgarinnar yrðu
rýmd svo hótelgestum stæði
ekki ógn af bardögunum.
-Sósíalistabandalagið hvetur al-
menning, stofnanir og fyrirtæki til
að slíta á öll tengsl við Slóveníu,
sagði í yfirlýsingu Sósíalistabanda-
lagsins sem er kommúnistaflokkur-
inn í Serbíu, en yfirlýsing þessi var
lesin í útvarpinu í Belgrad í gær.
Áður en þetta gerðist höfðu
stjórnvöld í Slóveníu bannað alla
opna fundi í Slóveníu til að koma í
veg fyrir að fylkingum herskárra
Serba og Slóvena ljósti þar saman,
en Serbar hugðust halda útifundi í
Ljubljana höfuðstað Slóveníu á
föstudag. Slíkt gæti endað í blóðbaði
þar sem kynþáttaólga hefur kraum-
að mjög í Júgóslavíu að undanförnu.
Innanríkisráðherra Slóveníu
skýrði frá banninu og sagði að lög-
regla muni leysa upp alla útifundi á
opinberum stöðum og að bifreiðir
sem flytji fólk á slíkar samkomur
yrðu gerðar upptækar.
Þjóðernissinnaðir Serbar sem
höfðu undirbúið útifund Serba í
Ljubljana sögðu að von hefði verið
á tugþúsundum Serba sem komið
hefðu frá hinum ýmsu stöðum Ser-
bíu. Serbar hafa verið iðnir við að
ota sínum tota að undanförnu, en
Serbía er stærsta lýðveldið í ríkja-
sambandinu Júgóslavíu. Serbía hef-
ur fengið aftur í hendur stjórnvölinn
í héraðinu Kosovo, þar sem mikill
meirihluti íbúanna er af albönsku
bergi brotinn, en héraðið hafði haft
sérstaka sjálfstjórn í rúm fimmtán
ár.
Slóvenar hafa gagnrýnt mjög yfir-
gang Serba gegn Albönum, enda
óttast þeir að Serbar muni ekki láta
staðar numið heldur einnig seilast
eftir völdum í Slóveníu. Lífskjör í
Júgóslavíu eru einna best í Slóveníu
auk þess sem bragur þar er mjög
vestrænn, enda liggur Slóvenía að
landamærum Ítalíu og Austurríkis.
Króatar hafa einnig tekið upp
hanskann fyrir Albana í Kosovo þar
sem tuttugu og átta manns féllu í
kynþáttaátökum fyrir ári. Telja for-
ystumenn Króata, jafnt sem Slóvena
að Serbar vilji slíta samkomulagi um
valdajafnvægi í Júgóslavíu og auka
hlut sinn, en öflug þjóðernishreyfing
Serba hefur krafist þess að undan-
förnu.
-Það mun ekki einn einasti Serbi
koma inn fyrir landamæri Slóveníu
til mótmælafundar, sagði Joze Smole
forseti Sósíalistabandalagsins í Slóv-
eníu í fyrradag.
-Ef Serbar halda áfram á þessari
braut, þá mun það neyða Slóvena til
að segja sig úr ríkjasambandinu,
sagði Smole.
Serbar eru æfir vegna aðgerða
Slóvena til að koma í veg fyrir
fundahöld. í yfirlýsingu Sósíalist-
abandalagsins í Serbíu segir að slíkar
aðfarir hafi ekki tíðkast í Júgóslavíu
frá því Þjóðverjar hernámu landið í
síðari heimsstyrjöldinni. Þeir minn-
ast hins vegar ekki á að Serbar hafa
beitt svipuðu fundarbanni á Albani
í Kosovo.
MOSKVA - Að minnsta
kosti tveir menn voru drepnir í
kynþáttaátökum í Nagorno-
Karabakh en þar ríkir gífurleg
ólga eftir að Æðsta ráð Sovét-
ríkjanna ákvað að setja hérað-
ið aftur undir stjórn Azera.
Héraðið er nær eingöngu
byggt Armenum.
JERÚSALEM -Palestínu-
menn á hernumdu svæðunum
á Vesturbakkanum og í Gaza
hófu allsherjarverkfall til að
minnast þess að 42 ár eru liðin
frá því að Sameinuðu þjóðirnar
greiddu atkvæði um að gyð-
ingaríki yrði stofnað í Palest-
ínu. Þá var einnig gert ráð fyrir
Palestínuriki.
LOS ANGELES - Starfs-
menn bandarísku tollgæslunn-
ar fundu í gær sprengju við leit
í faranari sem átti að setja um
borð ( farþegaþotu í eigu
flugfélags frá Kólumbíu.
Sprengjusérfræðingar lögregl-
unnar í Los Angeles voru kall-
aðir til og geröu sprengjuna
óvirka. Þrír dagar eru frá því
að sprengja grandaði farþega-
þotu í Kólumbíu.
BÚDAPEST - Fimleika-
stjarnan Nadia Comaneci, sem
vann hug og hjörtu fimleikaá-
hugamanna víðs vegar um
heiminn þegar hún varð fyrst
manna til að fá 10 f einkunn á
ólympíuleikunum í Montreal,
er flúin frá Rúmeníu til Ung-
verjalands.
Líbanon:
Kristnar hersveitir
fylkja sér um Aoun
Vopnaðar sveitir kristinna manna í Líbanon hafa lýst stuðningi
við Michel Aoun hershöfðingja, fyrrum yfirmann stjórnarhersins í
Líbanon ef Sýrlendingar og hersveitir múslíma reyni atlögu að
Aoun. Þannig hefur Aoun fengið liðsstyrk tólfþúsund vopnaðra
manna gegn herliði Sýrlendinga, en Sýrlendingar hafa vígbúist af
miklum krafti og sent mikinn liðsauka til Líbanon undanfarin dægur.
-Ég gaf þá skipun til líbönsku
hersveitanna að taka sér stöðu við
hlið hersins og verja svæði kristinna
Spenna jókst mjög í Líbanon í
fyrradag eftir að ný ríkisstjórn lands-
ins vék Michel Aoun frá sem æðsta
yfirmanni stjórnarhersins og skipaði
þess í stað trúbróður hans, hinn
kristna maróníta Emile Lahoud
yfirmann hersins. Lahoud er mjög
hallur undir Sýrlendinga sem aftur á
móti standa að baki hinnar nýju
ríkisstjórnar og nýja forseta landsins
Elias Hrawi.
manna, sagði Samir Geagea leiðtogi
hinna vopnuðu sveita kristinna
manna í Beirút á blaðamannafundi í
gær.
Þá skoraði Geagea á Elias Hrawi
að gera allt sem í hans valdi stæði til
að koma í veg fyrir íhlutun Sýrlend-
inga og verja svæði kristinna manna,
SKREF TEKIÐ
í FRIDARÁTT
Ríkisstjómin í Eþíópíu og
skæruliðar í Eritreu hafa náð sam-
komulagi um að hefja beinar frið-
arsamningaviðræður strax eftir
áramótin og binda enda á borgara-
styrjöldina sem ríkt hefur í landinu
í rúm tuttugu ár. Er gert ráð fyrir
að Júlíus Nyerere fyrrum forseti
Tansaníu og Jimmy Carter fyrrum
forseti Bandaríkjanna muni
stjóma friðarviðræðunum.
Samkomulag um þetta náðist
eftir átta daga viðræður fulltrúa
ríkisstjórnar Eþíópíu og Þjóðfrels-
ishreyfingar Erítreu, en fundur
þessara aðila fór fram í Nairóbí.
Auk forsetanna tveggja, þá
munu Einingarsamtök Áfríku,
Zimbabwe, Senegal, Tansanía,
Súdan, Kenýa og Sameinuðu þjóð-
imar eiga aðild að friðarviðræðun-
um til að tryggja að þær fari
heiðarlega fram.
f viðræðunum í Nairóbí komust
báðir aðilar að samkomulagi um
að gera allt sem í þeirra valdi stæði
til að draga úr áhrifum þurrka sem
nú ganga yfir norðurhluta Erítreu,
en sérfræðingar Sameinuðu þjóð-
anna hafa spáð því að fjórar millj-
ónir manna þurfi neyðaraðstoð
vegna áhrifa þurrkanna í norður-
héruðum Erítreu, í Tígerhéraði og
Wollohéraði, en borgarastyrjöldin
hefur leikið þessi héruð grátt.
Það var Jimmy Carter sem skýrði
frá þessum hluta samkomulagsins
og sagðist vona að hann gæti beitt
áhrifum sínum til að flýta fyrir
hjálparstarfi á þurrkasvæðunum.
en Hrawi er kristinn maróníti.
Þá gaf Falangistaflokkurinn, lang-
sterkasti stjómmálaflokkur krist-
inna manna í Líbanon út yfirlýsingu
þar sem hann hvetur kristna menn
til allsherjar vígvæðingar til að verj-
ast hugsanlegri árás Sýrlendinga.
Var sú yfirlýsing fyrstu viðbrögð
Falangistaflokksins við valdabaráttu
Aouns og hins nýja forseta. Hins
vegar hafði flokkurinn tekið afstöðu
gegn Aoun og lýst stuðningi við
Rene Muawads forseta sem myrtur
var í síðustu viku, enda var Muawad
ekki eins hallur undir Sýrlendinga
og Elias Hrawi.
Ljóst er að þó Michel Aoun hafi
verið settur af sem yfirmaður stjóm-
arhersins, þá fylgja hersveitir krist-
inna manna í hemum honum að
máli með fáeinum undantekningum
þó.
Indland:
RAJIV
GANDHI
SEGIR
AFSÉR
Rajiv Gandhi sagði af sér emb-
ætti forsætisráðherra Indlands í
gær í kjölfar hins gífurlega kosn-
ingaósigurs Kongressflokksins
sem farið hefur með völd í land-
inu nær óslitið frá því Indverjar
hlutu sjálfstæði árið 1947. Þrátt
fyrir ófarirnar var Gandhi endur-
kjörinn forseti Kongressflokksins
í gær.
Stjórnarandstaðan á Indlandi
er nú að bögglast við að koma
saman ríkisstjóm og var stórt
skref tekið í þá átt þegar stjórn-
málaflokkur strangtrúaðra hind-
úa sagðist ætla að styðja ríkis-
stjórn Þjóðarfylkingarinnar sem
er kosningabandalag ýmissa
flokka. Hafði Þjóðarfylkingin
þegar fengið stuðning vinstri
sinnaðra smáflokka til að mynda
ríkisstjórn.
Tékkóslóvakía:
Frjálsar kosningar
haldnar innan árs
Háttsettur tékkneskur embættis-
maður skýrði frá því að frjálsar
kosningar yrðu haldnar í landinu,
jafnvel innan árs. Þá staðfesti hann
þá ákvörðun kommúnistaflokksins
að flokkurinn muni afnema ákvæði í
stjórnarskránni sem tryggja komm-
únistum forræði í tékkneskum
stjórnmálum.
-Frjálsar og lýðræðislegar kosn-
ingar... verða haldnar á þeim degi
sem þingið mun ákveða, sagði Vasil
Mohorita meðlimur í stjórnarnefnd
kommúnistaflokksins á frétta-
mannafundi í gær.
Mohorita sagði að ríkisstjórnin
myndi undirbúa þær breytingar sem
nauðsynlegar væru á kosningalögum
landsins svo að tryggt yrði að þjóðar-
atkvæðagreiðsla muni túlka vilja
tékknesku þjóðarinnar.
-Ég held að þær verði haldnar
innan tólf mánaða, sagði Mohorita
þegar hann var inntur eftir því
hvenær kosningarnar yrðu haldnar.