Tíminn - 22.12.1989, Qupperneq 5

Föstudagur 22. desember 1989
Tíminn 5
200 milljónum úr að spila til að reka Þjóðleikhúsið á næsta ári. Menntamálaráðherra segir
þjóðleikhússtjóra ábyrgan fyrir rekstrinum. Gísli Alfreðsson:
Starf leikhússins mun
nánast leggjast niður
Rekstrarfé vegna starfsemi hússins verður 200 milljónir, en
áætlað var að til þess þyrfti um 300 milijónir og í upphaflegu
fjárlagafrumvarpi var gert ráð fyrir 260 milljónum króna til
þessa. Að sögn Svavars Gestssonar, menntamálaráðherra
hefur ekkert verið ákveðið ennþá varðandi uppsagnir starfs-
manna, enda sé það í verkahring þjóðleikhússtjóra hvernig
hann ætli að nota það fé sem til starfseminnar rennur á næsta
ári. Að sögn þjóðleikhússtjóra þýðir þetta að reksturinn
nánast leggst niður.
Samkvæmt heimildum Tímans var
rekstrarfé leikhússins lækkað frá
áætlun í fjárlögum og þess í stað
varið hærri fjárhæðum til viðhalds,
en á ári komanda er reiknað með
275 milljónum í viðgerðir á húsinu.
í fjárlagafrumvarpinu var gert ráð
fyrir að 260 milljónir rynnu til rekst-
urs leikhússins, en að sögn þjóð-
leikhússtjóra er það 16% niður-
skurður frá rekstraráætlun.
„Þetta er allt of lítið fé, þetta er
niðurskurður um þriðjung frá því
sem kostar að reka leikhúsið miðað
við þetta ár sem er að líða,“ sagði
Gísli Alfreðsson, þjóðleikhússtjóri í
gær. „Þetta þýðir nánast að rekstur-
inn leggist niður. Ég veit ekkert
hvað verður núna við erum ekki
búin að leggja það niður fyrir okkur
hvað við gerum. Til dæmis eru
verkefni þegar farin í vinnslu og
búið að gera bindandi samninga við
leikstjóra, leikmyndateiknara og
höfunda á þeini verkefnum sem
leikhúsið er að fara að vinna. Það
þarf að borga þær greiðslur, hvort
sem starfsemin hættir eða ekki.
Sömuleiðis erum við með áskrifend-
ur og ef við þyrftum að ieggja
starfsemina niður strax, yrðum við
að endurgreiða þeim háar fjárhæð-
ir.“
Fastráðnir starfsmenn á vegunt
Þjóðleikhússins losa eitt hundrað,
auk lausráðinna starfsmanna, s.s.
leikara, kórs, hljómsveitar og ann-
arra. Að sögn Gísla var þeim ljóst
að miðað við framlög á fjárlögum
hefði starfsemin dregist saman, en
þeir hefðu verið búnir að gera ráð
fyrir því að vera með tvö til þrjú
verkefni annars staðar. Þar á meðal
hefði Þjóðleikhúsið átt í samninga-
viðræðum við íslensku óperuna um
að fá inni í Gamla bíói.
Þjóðleikhússtjóri tekur
ákvarðanir um uppsagnir
- Tíminn hafði samband við
menntamálaráðherra og bar undir
hann hvernig rekstri Þjóðleikhússins
yrði háttað á næsta ári?
„Við höfum til rekstrarins 200
milljónir króna," sagði ráðherra,
„og það ljóst draga mun verulega úr
starfseminni, en það er auðvitað
forráðamanna hússins að ákvarða
hvernig þessi fjárlagarammi verður
nýttur.
- Þannig að það er möguleiki á því
að starfsemin verði flutt í annað, eða
önnur húsakynni, út í bæ?
„Það er örugglega betra að menn
hafi eitthvað fyrir stafni svo lengi
sem þeir eru á launum," sagði
Svavar. Hann bætti því við að ekkert
hefði verið ákveðið með uppsagnir
starfsmanna, það atriði væri ekki á
sínu borði, þjóðleikhússtjóri tæki
ákvörðun um þær.
Aðspurður um hvort nú yrði grip-
ið til þess að segja upp fólki, sagði
Gísli Alfreðsson að hann væri ekki
búinn að sjá neitt á blaði um þessi
mál ennþá, hann hefði fengið þessar
fregnir seint í gær.
„Við erum ekkert farin að túlka
þetta ennþá og skoða í þessu Ijósi.
Þetta kemur náttúrlega flatt upp á
okkur," sagði þjóðleikhússtjóri.
Hann bætti því við að sér þætti
þetta sérlega sárt í ljósi þess að á
næsta ári ætti Þjóðleikhúsið fjörutíu
ára starfsafmæli.
90 milljónir í hönnun
og umsjón
Að sögn menntamálaráðherra
munu þær 275 milljónir sem renna
til viðgerðar hússins á næsta ári, fara
í brýnustu endurbætur. Hins vegar
sé ekki búið að ganga frá þessum
Gísli Alfreðsson, þjóðleikhússtjóri.
málum endanlega, en lokaumræðan
um fjárlög fór frarn í gær.
vÉg mun kalla í forráðamenn
byggingarnefndarinnar núna næstu
sólarhringa eða eftir jólin til að fara
yfir málið, þannig að ég get ekki
tilgreint neitt í smáatriðum á þessu
stigi málsins."
I kostnaðaráætlun vegna viðgerð-
ar á Þjóðleikhúsinu sem fjárveitinga-
nefnd fékk í vikunni er gert ráð fyrir
að fyrsti áfangi verksins kosti 540
milljónir. Fyrsti áfangi endurbóta á
húsinu er allt suðurhúsið að innan,
frá sviðsbrún að anddyri, frá grunni
upp í þak, og að auki tækjaklefi
neðanjarðar, austan við húsið og
nauðsynlegustu endurbætur á sviðs-
turni. Áætlaður kostnaður sam-
kvæmt þeirri áætlun við fyrstu lotu,
fyrsta áfanga, er 310 milljónir og af
þeirri upphæð er stærsti liðurinn
hönnunar og umsjónarkostnaður,
eða 85 ntilljónir. Það er embætti
Húsameistara ríkisins sem sér um
hönnun varðandi viðgerðirnar, en
heildar kostnaður við hönnun og
umsjón fyrsta áfanga er áætlaður 90
milljónir. Fjárveitinganefnd hefur
hins vegar áætlað 275 milljónir í
þessa fyrstu lotu og hefur lýst þeirri
skoðun sinni að viðgerðirnar séu
miklu umfangsmeiri en talið var
þannig að leikhúsið þyrfti að vera
lokað heilu ári lengur en áður var
talið, eða allt til haustsins 1991.
Ef skoðuð er fyrrnefnd áætlun þá
er þar gert ráð fyrir að fyrsta lota,
fyrsta áfanga, sem eru framkvæmdir
á næsta ári, fari fram á þeim tíma
sem þegar hcfur verið ákveðið aö
húsið verði lokað, þ.e. frá lokum
febrúar fram í nóvember. Auk
hönnunarkostnaðar eru stærstu
kostnaðariiðir þessarar fyrstu lotu,
raf-, vatns-, og hitalagnir, auk loft-
ræstikerfis, sviðslýsingar og hljóð-
og öryggiskerfis, sem ætlað er að
kosti 70 milljónir. Frágangur áhorf-
endasalar með dýpkun hljómsveitar-
gryfju, ljósará og turnum er áætlað
að kosti 72 milljónir, múrbrot,
niðurrif og steypuframkvæmdir 34
milljónir og endurbætur á gestasvið-
um og lyftum eru ætlaðar kosta um
16 milljónir króna í fyrstu lotu.
- ÁG
Stjórn Landsvirkjunar ræöir fyrirhugaöan tekjuskatt á
orkufyrirtæki. Halldór Jónatansson forstjóri Landsvirkjunar segir:
Er fyrst og f remst
skattur á almenning
Kveikt í bálkesti
Nokkrir krakkar tóku forskot á
gamlárskvöld í gærdag og kveiktu í
myndarlegum bálkesti sem búið var
að safna í við Bæjarbraut í Garðabæ.
Gamanið kárnaði hins vegar þegar
eldurinn læsti sig í sinu í kring um
bálköstinn og leitaði eldurinn í átt til
íbúðarhúsa í grenndinni. Talsverð
hætta var á tímabili, enda rok og var
slökkviliðið kallað út til að ráða
niðurlögum eldsins. Betur fór en á
horfðist. ABÓ/Tímaraynd Pjetur
Bruni á Akureyri
Eldur kom upp í einbýlishúsi á kominn í loft. yfir eldhúsi þegar
Akureyri klukkan rúmlega fimm í slökkviliðið kom á staðinn. íbúðin
gær. Enginn var heima þegar eldur- skemmdist mikið af reyk, sóti og
inn kom upp. Vel gekk að ráða hita. Talið er að eldsupptök hafi
niðurlögum eldsins, en hann var verið í eldhúsi. - EÓ
Innbrot í söluskála
Brotist var inn í veitingaskálann
við Kleppjárnsreyki í fyrrinótt og
peningaskápur brotinn upp. Þjóf-
arnir höfðu lítið annað en skiptimynt
upp úr krafsinu. Talsverðar
skemmdir voru hins vegar unnar. Þá
var gerð tilraun til innbrots í veit-
ingaskálann Þyril í Hvalfirði. Ein-
hver styggð mun hafa komið að
þeim sem þar voru að verki, enda
vaktmenn á svæðinu.
Að sögn lögreglunnar í Borgar-
nesi hefur ekki tekist að hafa hendur
í hári þeirra sem voru að verki.
-ABÓ
„Það var ekki tekin nein ákvörð-
un. Málið var rætt frá ýmsum hliðum
og ákveðið að safna fleiri gögnum í
sarpinn og kryfja málið á stjórnar-
fundi milli jóla og nýárs,“ sagði
Halldór Jónatansson forstjóri
Landsvirkjunar að loknum stjórn-
arfundi fyrirtækisins í gær. Á fundin-
um var rætt um fyrirhugað frumvarp
til laga um tekjuskatt á orkufyrir-
tæki. Halldór sagði að það tæké
óneitanlega nokkurn tíma að safna
gögnum um málið til að meta hvaða
áhrif þetta frumvarp hefði á fyrir-
tækið.
Aðspurður hvort þessi skattur
kæmi til með að breyta framtíðar-
áformum Landsvirkjunar, sagði
Halldór að of snemmt væri að tjá sig
um það, en það gæfi augaleið að um
væri að ræða skatt á almenning fyrst
og síðast. „Annaðhvort hlýtur þetta
að leiða til beinna verðhækkana eða
þá að fyrirtækið verður að taka
erlent lán til að bæta upp tekjumiss-
inn, sem af þessu hlýst. Það leiðir til
fjármagnskostnaðar, sem endar í
hækkuðu raforkuverði til almenn-
ingsveitna og hlýtur að leiða til hærri
virkjunarkostnaðar þegar fram í
sækir, þá hærra orkuverðs til hugsan-
legrar stóriðju, miðað við það sem
hingað til hefur verið gert ráð fyrir.
Þetta getur kollvarpað þeim verðút-
reikningum sem lagðir hafa verið til
grundvallar varðandi raforkuverð til
stóriðju," sagði Halldór.
í samningi milli Landsvirkjunar
og Alþjóðabankans um ríkisábyrgð
á lánum er ákvæði á þá leið að ef
ríkið breytir lögum og reglum um
fyrirtæki, þannig að það sé fjárhags-
lega íþyngjandi fyrir Landsvirkjun,
þá áskilur bankinn sér rétt til að
segja láninu upp. „Það er matsatriði
hvað bankinn metur að sé nægjan-
lega rík ástæða til uppsagnar samn-
ingsins, en óneitanlega er þetta
ákvæði fyrir hendi í samningnum
sem slíkum og gefur augaleið að
manni verður hugsað til hluta af
þessu tagi ef gera á grundvallarbreyt-
ingu hvað Landsvirkjun snertir,"
sagði Halldór. Hvort einhver við-
brögð hafi komið frá Alþjóðabank-
anum, sagði Halldór aðspurður að
málið væri ekki komið á það stig
ennþá.
Halldór sagði um sameignarsamn-
inginn að ekki væri útilokað að
sameigendunum Akureyrarbæ,
Reykjavíkurborg og ríkinu finnist
að verið sé að seilast í sjóði fyrir-
tækisins á það afdrifaríkan hátt að
það geti komið í veg fyrir að Lands-
virkjun geti greitt arð miðað við
þann, sem hingað til hefur verið gert
ráð fyrir. „Ef ríkið skattleggur í
stórum stíl, þá takmarkast mögu-
leikar á arðgreiðslum til eigenda
almennt og þar með fyrst og fremst
til Reykjavíkurborgar og Akureyr-
arbæjar. Það er ekki víst að þeir
aðilar séu ánægðir með þessar ráða-
gerðir fyrir sitt Ieyti,“ sagði Halldór.
-ABÓ
Lánskjaravísitala
hækkaði um 1,8%
Seðlabankinn hefur reiknað út
lánskjaravísitölu fyrir janúar 1990.
Lánskjaravísitala reyndist vera
2771 stig og hafði hækkað um
1,8% frá mánuðinum á undan.
Vísitalan hefur hækkað um 23,9%
miðað við síðasta mánuð, 21,4%
miðað við síðustu 3 mánuði, 19%
miðað við síðustu 6 mánuði og
21,6% miðað við síðustu 12 mán-
uði. -EÓ