Tíminn - 06.01.1990, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Laugardagur 6.'janúar 1990
lllllllllli

Kristín Einarsdóttir, þingflokksformaður Kvennalistans ræðir um afstöðu flokksins
til umdeildrar kosningar fulltrúa í bankaráð Landsbankans:
Fá ekki séð neina
siðblindu í þessu
Kristín Einarsdóttir, þingflokksformaður Kvennalistans,
er að þessu sinni í helgarviðtali. Undanfarna vikur hefur
mikið verið ritað og rætt um kvennaþingflokkinn, vegna
deilna um hvort forsvaranlegt sé að Kristín Sigurðardóttir,
deildarstjóri hjá innheimtudeild Kaupþings hf., sitji jafnframt
í bankaráði Landsbankans. í þessu sambandi hefur Kvenna-
listinn verið sakaður um siðblindu og vera í engu betri en þeir
flokkar á þingi, sem þær konurnar hafí sjálfar sakað um
spillingu. Þessu hafnar Kristín Einarsdóttir og fullyrðir
jafnframt að það sé óeðlilegt að þær séu einar undir smásjá
fjölmiðla, kanna verði hagsmunatengsl annarra bankaráðs-
manna á svipaðan hátt.
„Kvennalistinn ákvað á almennum
félagsfundi 2. desember, að Kristín
Sigurðardóttir yrði fulltrúi okkar í
bankaráði Landsbankans,“ segir
Kristín. „Þessi ákvörðun var fyrst og
fremst tekin vegna þess að Kristín er
faglega mjög fær kona, og hefur starfað
lengi með okkur. Hún er meðal annars
varaþingkona listans í Reykjaneskjör-
dæmi.
Eftir að kosning í bankaráðið fór
fram á Alþingi kom fram hörð gagnrýni
á þetta, en að vísu frá fáum. Við höfum
verið sakaðar um siðblindu og annað í
þeim dúr. Þetta þykir okkur auðvitað
mjög slæmt, vegna þess að við höfum
lagt okkur fram um að vera heiðarlegar
og koma hreint fram; og tökum því
gagnrýni sem við verðum fyrir alvar-
lega.
I þessu sambandi er fyrst og fremst
talað um að um hagsmunaárekstra gæti.
verið að ræða. Ég vil ekkert fullyrða
um hver verður niðurstaðan. Ég hef
heldur ekki fengið nákvæmar út-
skýringar á því í hverju þessir árekstrar
eru fólgnir. Við þessu þurfa að fást
svör. Ekki eingöngu vegna Kristínar,
heldur ekki síður almennt, vegna þess
að við þurfum þá að velja annan
fulltrúa, neyðumst við til að kjósa
nýjan. Ég held að það sé alveg ljóst að
seta Kristínar í bankaráði Landsbank-
ans stangast ekki á við lög, en ef að hún
nær ekki eðlilegum samskiptum við þá
sem hún á að starfa með, þó að hún
njóti okkar fyllsta trausts, er hægt að
gera henni ókleift að starfa í bankaráð-
inu. Það getur vel verið að þetta verði
það atriði sem ræður úrslitum, en sem
stendur er þetta ekki ljóst.“
Eðlilegt að mál annarra séu
skoðuð með svipuðum hætti
- Hvenær munuð þið Kvennalista-
konur taka af skarið um hvort Kristín
mun sitja í bankaráði, eða ekki?
„Við höfum ekki sett okkur nein
tímamörk í því sambandi. Við leituð-
um til Alþingis og óskuðum eftir því
munnlega við forseta þingsins að leitað
yrði álits Bankaeftirlits Seðlabankans.
Bankaeftirlitið er umsjónaraðili með
þeim lögum sem viðskiptabankarnir
starfa eftir og okkur finnst sjálfsagt að
það segi álit sitt á því hvort eðlilegt sé
að Kristín sitji í bankaráði Landsbank-
ans eða ekki. Þess utan á Bankaeftirlit-
ið að úrskurða, hvenær um hagsmuna-
árekstra sé að ræða og hvenær ekki.
Auk þess fórum við fram á að Alþingi
bejtti sér fyrir því að Lagastofnun
Háskólans yrði beðin um álitsgerð um
málið.
Eftir því sem okkur skilst hefur
einungis verið óskað eftir áliti frá
skrifstofustjóra Alþingis og Sigurði
Líndal, lagaprófessor. Það er út af fyrir
sig ágætt og ég hef enga ástæðu til þess
að vantreysta þessum aðilum. Hins
vegar höfum við skrifað forseta Alþing-
is bréf, þar sem við ítrekum fyrri óskir
okkar. Við teljum eðlilegt að fá úrskurð
frá bæði Bankaeftirlitinu og Lagastofn--
un Háskólans.
Það er nauðsynlegt að fá úr því
skorið í hverju þessir meintu hags-
munaárekstrar liggja, bæði almennt og
að því er fulltrúa okkar varðar. Það
hlýtur að liggja í hlutarins eðli, að ekki
verði einungis einn aðili tekinn undir
smásjá, heldur verði að halda þessu
áfram.“
- Þú átt þá við að mál annarra
bankaráðsmanna verði könnuð á svip-
aðan hátt?
„Já mér finnst það eðlilegt. Við
berum fyllsta traust til Kristínar og á
sama hátt geri ég ráð fyrir að aðrir beri
fyllsta traust til sinna fulltrúa. Því
hljótum við að óska eftir því að það
verði gert.“
- Væri það viðkvæmt mál innan
Kvennalistans að skipta um fulltrúa í
bankaráðinu?
„Nei, út af fyrir sig ekki, við mundum
ekki hika við það ef við teldum til þess
efnislegar ástæður. Þó að við kæmum
til með að sakna þess að hafa ekki
Kristínu þarna er persóna hennar ekk-
ert úrslitaatriði. Ef hér hafa orðið
mistök, er ástæðan fyrst og fremst sú að
ekki hafa verið settar skýrar reglur um
hæfi til að starfa í bankaráðum. Við
erum ekkert feimnar við að viðurkenna
mistök, en við verðum þá líka að vita
að við höfum gert þau.“
til þess að taka þetta upp. Okkur finnst
fyllsta ástæða til þess að taka á málinu
og tökum það alvarlega. Við vitum að
við höfum ekki brotið lög, en það
breytir engu fyrir okkur. Ef um hags-
munaárekstra getur verið að ræða í
einhverju tilfelli, viljum við koma í veg
fyrir það. Mér finnst mjög slæmt ef
tekist hefur að koma á kreik ranghug-
myndum um okkur og sérstaklega ef
þær eru sprottnar af þessu máli.
Það eru vissulega til mörg dæmi um
mjög svipuð tilfelli, án þess að það hafi
nokkurn tíma verið gert neitt veður út
af því. En um leið og við gerum
eitthvað, sem að hugsanlega gæti orkað
tvímælis, hlaupa menn upp til handa og
fóta.“
Förum ekki í ríkisstjórn án
þess að hafa eitthvað að segja
- Þið hafið legið undir gagnrýni,
m.a. frá pólitískum andstæðingum,
þess efnis að þið treystið ykkur ekki til
að axla ábyrgð á stjórnun landsins, þið
viljið ekki fara inn í ríkisstjórnir. Er
þetta ekki rétt?
„Okkur finnst það mjög ábyrg af-
staða að fara ekki inn í ríkisstjórn,
þegar fyrir liggur að við getum ekki
haft afgerandi áhrif á þá ríkisstjórn sem
verið er að mynda. Þetta átti bæði við
um ríkisstjórn Þorsteins Pálssonar, sem
mynduð var 1987 og síðan aftur ríkis-
stjórn Steingríms Hermannssonar
1988. Við vorum sakaðar um að vilja
fría okkur frá ábyrgð í bæði skiptin.
Okkur var ekki boðið upp á að hafa
nein áhrif og það á sérstaklega við um
stjórnarmyndunarviðræðurnar 1988. í
fyrra skiptið braut á því að við gerðum
kröfu um að tryggð yrðu lágmarkslaun
sem dygðu til framfærslu. Við fengum
því ekki framgengt. í seinna skiptið,
var lagður fyrir okkur nánast fullbúinnn
málefnasamningur frá Alþýðuflokki og
Framsóknarflokki. Þeir lögðu þetta
fyrir okkur og við áttum að ganga að
þessum grundvelli, en við höfnuðum
þessu og vildum byrja frá grunni og
mynda nýjan málefnasamning. Á það
var ekki fallist. Við máttum bara vera
með, án þess að hafa nokkur áhrif á
grundvallar stefnuna og það viljum við
ekki.
Þessi afstaða okkar þykir mér ábyrg.
Það væri hins vegar tilgangslaust að
fara inn í ríkisstjórn, án þess að hafa
þar raunverulega nokkuð að segja.“
Við tökum þetta alvarlega
- Þú minntist á að þið hefðuð verið
sakaðar um siðblindu. Nú hefur maður
heyrt þau viðhorf að Kvennalistanum
fari hrakandi. Þið hafið verið ágætar til
að byrja með, fyrst þegar þið komuð
inn á þing, en séuð að verða ósköp
svipaðar hinum flokkunum og ekkert
minni siðblinda á ykkar bæ en öðrum.
Er það tilfellið að þið séuð að spillast?
„Það vona ég svo sannarlega ekki, og
mér finnst það alls ekki. Bankaráðs-
málið er kannski einmitt merki um að
svo sé ekki. Okkur finnst fyllsta ástæða
verið var að spyrja um álit stjórnar-
andstöðunnar vorum við ekki settar
sjálfkrafa til hliðar. Nú er hins vegar
rík tilhneiging til að setja Kvennalist-
ann til hliðar án þess að spyrja okkur
álits á nokkru. Sjálfstæðisflokkurinn er
stjórnarandstaðan, að mati flestra fjöl-
miðlanna. Þetta gerir okkur erfitt fyrir,
miklu frekar en það að eiga samstarf
við sjálfstæðismenn í baráttunni gegn
slæmum málum stjórnarinnar.“
- Þú minntist á að það sem þið
hefðuð gert í bankaráðsmálinu, væri
litið öðrum augum heldur en svipuð
mál þar sem karlar eiga í hlut. Er
erfiðara að vera kona í pólitík?
„Ég held að það sé ékki erfiðara að
vera kona í pólitík, heldur en að vera
kona og starfa á öðrum sviðum þjóðfé-
lagsins. Ég held ekki að það sé erfiðara
fyrir mig að starfa inn á Alþingi af því
að ég er kona. Konur eiga bara almennt
erfitt uppdráttar, þær sitja undir meiri
gangrýni og konur þurfa alltaf að sanna
sig og mega helst aldrei gera mistök.“
- Víkjum að Kvennalistanum
sjálfum. Þið berjist fyrst og fremst fyrir
því að konur njóti jafnréttis miðað við
karla, en var sú ákvörðun að stofna
sérstakan stjórnmálaflokk til að vinna
að þessu markmiði rétta leiðin og sú
sem skilar ykkur mestum árangri?
„Við reynum að meta hvaða baráttu-
aðferðir skila mestum árangri hverju
sinni. Þó svo að takmarki okkar sé ekki
náð, er ekki víst að framboð sé eina
baráttuleiðin. Hins vegar hefur okkur
fundist það í þessi skipti sem við höfum
tekið þessa ákvörðun. Það eru margar
leiðir til í kvennabaráttu; þetta er ein
þeirra.“
Karlar eru velkomnir
I skugga Sjálfstæðisflokksins
- Nú hafið þið verið í stjórnarand-
stöðu með Sjálfstæðisflokknum um
nokkurt skeið. Þessir flokkar eru ekki
líkir, er þetta ekki dálítið erfið aðstaða
fyrir ykkur?
„Þegar ég kom fyrst inn á þing vorum
við í stjórnarandstöðu með Alþýðu-
bandalaginu og Borgaraflokknum. Það
var ekkert auðveldara að vera í stjórn-
arandstöðu með þeim, nema að einu
leyti. Núna erum við í stjórnarandstöðu
með mjög stórum flokki. Þegar við
vorum í stjórnarandstöðu með hinum
tveimur flokkunum, vorum við svipað-
ar að stærð og þeir, þannig að þegar
- Hvað er þess langt að bíða að ekki
sé lengur þörf á pólitískum flokki
kvenna og við karlmenn getum gengið
í Kvennalistann?
„Þegar við vorum að byrja, fengum
við einu sinni þessa spurningu. Þá
sögðum við, og höfum reyndar alltaf
sagt, að við værum ekki komnar til að
vera að eilífu. Við sögðum í upphafi að
við gerðum okkur grein fyrir því að
þessi barátta tæki eitthvað meira en
fimm ár, kannski fimmtíu ár, en von-
andi þurfum við ekki fimm hundruð ár
til að ná markmiðinu. Vonandi verðum
við óþarfar sem fyrst.
En þú spurðir hvenær við færum að
hleypa körlum inn í Kvennalistann? Ég
hef tekið eftir því að það eru mjög ■
margir karlar sem vilja komast inn í
Kvennalistann og mér þykir það mjög
góðs viti. Stefna okkar og stefnuskrá er
náttúrlega ekki bara fyrir konur, hún er
líka fyrir karla, fyrir okkur öll. Hins
vegar höfum við talið skipta mjög
miklu máli að konur beri þessa stefnu
fram, en karlar eru velkomnir í
Kvennalistann og hafa alltaf verið. Þeir
gera sér kannski ekki grein fyrir því,
þeir eru ekkert mjög fjölmennir á
meðal okkar, en þó nokkrir. Þeir mega
hins vegar ekki vera á framboðslistum,
en það getur varla skipt þá öllu máli.“
Arni Gunnarsson
æt
a

;SM
■ í
ÍH